ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ: ΕΛΠΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΩΣ ΜΕΙΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΟΙΝΕΣ ΣΤΗΝ ΥΠΟΣΑΧΑΡΙΑ ΑΦΡΙΚΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Θετικά βήματα σημειώνονται σε όλη την Υποσαχάρια Αφρική με μείωση των εκτελέσεων και συνεχείς νομοθετικές εξελίξεις, ενώ η Γουινέα γίνεται το 20ο κράτος που καταργεί ολοκληρωτικά τη θανατική ποινή.
Οι εκτελέσεις και οι καταδίκες σε θανατική ποινή παγκοσμίως, οι οποίες έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ τα τελευταία χρόνια, επιτέλους μειώνονται.
Το Ιράν και η Μαλαισία υιοθέτησαν νομοθετικές μεταρρυθμίσεις για τη μείωση της θανατικής ποινής για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά.
Ακόμα όμως επικρατούν ανησυχητικές τάσεις καθώς πολλές χώρες συνεχίζουν να παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο.
H Υποσαχάρια Αφρική έχει κάνει ένα τεράστιο άλμα στον αγώνα για την κατάργηση της θανατικής ποινής σε παγκόσμιο επίπεδο, μειώνοντας σημαντικά τις ποινές που έχουν επιβληθεί σε όλη την περιοχή, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία στην ετήσια επισκόπησή της για τη θανατική ποινή για το έτος 2017 που δημοσιεύτηκε σήμερα.
Η Γουινέα έγινε το 20ο κράτος της Υποσαχάριας Αφρικής που κατάργησε τη θανατική ποινή για οποιοδήποτε έγκλημα, ενώ η Κένυα κατάργησε την υποχρεωτική θανατική ποινή για περιπτώσεις ανθρωποκτονίας. Η Μπουρκίνα Φάσο και το Τσαντ έκαναν κάποια βήματα για την κατάργησή της με νέους νόμους και νομοσχέδια.
«Η πρόοδος στην Υποσαχάρια Αφρική ενισχύει τις ελπίδες για ολοκληρωτική κατάργηση της θανατικής ποινής. Η ηγεσία των χωρών σε αυτές τις περιοχές μας γεμίζουν με την ελπίδα πως η κατάργηση αυτής της σκληρής, απάνθρωπης και εξευτελιστικής τιμωρίας είναι εφικτή», είπε ο Salil Shetty, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας
«Οι κυβερνήσεις της περιοχής συνεχίζουν να κάνουν βήματα προς την μείωση και την κατάργηση της θανατικής ποινής μέσα στο 2018, πράγμα που δείχνει ξεκάθαρα πόσο απομονωμένες είναι οι χώρες που συνεχίζουν τις εκτελέσεις».
«Τώρα που 20 χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή για οποιοδήποτε έγκλημα, είναι καιρός και ο υπόλοιπος κόσμος να ακολουθήσει το παράδειγμά τους, έτσι ώστε αυτή η αποτρόπαια αυτή ποινή να ανήκει στα βιβλία της ιστορίας».
Η οργάνωση κατέγραψε μια πτώση στον αριθμό των χωρών που διενεργούν εκτελέσεις σε όλη την Υποσαχάρια Αφρική, από πέντε το 2016 σε δύο το 2017, με τη Σομαλία και το Νότιο Σουδάν να είναι οι μόνες γνωστές χώρες που συνεχίζουν τις εκτελέσεις. Ωστόσο, αν και εκθέσεις δείχνουν πως η Μποτσουάνα και το Σουδάν ξεκίνησαν πάλι τις εκτελέσεις το 2018, η οργάνωση επισημαίνει πως αυτό δεν πρέπει να επισκιάσει τα θετικά βήματα που έκαναν οι υπόλοιπες χώρες της περιοχής.
Σε άλλες περιοχές της Αφρικής, η Γκάμπια υπέγραψε μια διεθνή συμφωνία, που τη δεσμεύει να μην προχωράει σε εκτελέσεις και την ωθεί προς την κατάργηση της θανατικής ποινής. Ο πρόεδρος της Γκάμπια θέσπισε ένα επίσημο μορατόριουμ των εκτελέσεων το Φεβρουάριο του 2018.
Σημαντική πρόοδος σε όλο τον κόσμο
Οι εξελίξεις σε όλη την Υποσαχάρια Αφρική το 2017 αποτελούν παράδειγμα των θετικών τάσεων που καταγράφονται σε όλο τον κόσμο, ενώ στην έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας σημειώνεται μια περαιτέρω πτώση στην εφαρμογή της θανατικής ποινής σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τουλάχιστον 993 εκτελέσεις σε 23 χώρες το 2017, ποσοστό 4% μικρότερο από ότι ήταν το 2016 (1.032 εκτελέσεις) και 39% σε σχέση με το 2015 (όταν η οργάνωση κατέγραψε 1.634 εκτελέσεις, τον μεγαλύτερο αριθμό από το 1989). Τουλάχιστον 2.591 καταδίκες σε θανατική ποινή καταγράφηκαν το 2017 σε 53 χώρες, μια σημαντική μείωση σε σχέση με τον αριθμό-ρεκόρ των 3.117 ποινών που καταγράφηκαν το 2016. Αυτοί οι αριθμοί δεν περιλαμβάνουν τις χιλιάδες καταδίκες σε θάνατο και εκτελέσεις που, όπως πιστεύει η Διεθνής Αμνηστία, επιβλήθηκαν και εφαρμόστηκαν στην Κίνα, όπου ο αριθμός εκτελέσεων που γίνονται μέσα στη χώρα αποτελεί κρατικό μυστικό.
Μαζί με τη Γουινέα, κατάργησε και η Μογγολία τη θανατική ποινή για οποιοδήποτε έγκλημα και έτσι, τα κράτη που την έχουν καταργήσει ολοκληρωτικά φτάνουν τα 106 το 2017. Αφότου η Γουατεμάλα κατάργησε τη θανατική ποινή για περιπτώσεις ανθρωποκτονίας, ο αριθμός των χωρών που την κατάργησαν νομικά ή στην πράξη, πλέον φτάνει τις 142. Μόνο 23 χώρες συνεχίζουν τις εκτελέσεις, όπως και το 2016, παρ’ όλο που πολλές απ’ αυτές συνέχισαν μετά από μια παύση.
Σημαντικά βήματα έχουν γίνει επίσης για την μείωση της θανατικής ποινής σε χώρες που ήταν ένθερμοι υποστηρικτές της. Στο Ιράν, οι εκτελέσεις που καταγράφηκαν γενικά μειώθηκαν κατά 11%, ενώ οι εκτελέσεις που σχετίζονται με τα ναρκωτικά κατά 40%. Βήματα έγιναν και για την αύξηση της ελάχιστης ποσότητας κατοχής ναρκωτικών που απαιτείται για να επιβληθεί η θανατική ποινή. Στη Μαλαισία, η νομοθεσία κατά των ναρκωτικών τροποποιήθηκε με την εισαγωγή της διακριτικής ευχέρειας στις ποινές σε περιπτώσεις διακίνησής τους. Αυτές οι αλλαγές πιθανόν να οδηγήσουν στην μείωση του αριθμού των ποινών που επιβάλλονται και στις δύο χώρες στο μέλλον.
«Το γεγονός ότι οι χώρες εξακολουθούν να καταφεύγουν στη θανατική ποινή σε περιπτώσεις που σχετίζονται με ναρκωτικά παραμένει ανησυχητικό. Ωστόσο, τα βήμα που έχει πάρει το Ιράν και η Μαλαισία για την τροποποίηση της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά συμβάλλουν σημαντικά στο όραμα για την ολοκληρωτική κατάργηση της θανατικής ποινής, ακόμα και αν υπάρχει μια μειονότητα κρατών που συνεχίζει τις εκτελέσεις», είπε ο Salil Shetty.
Η Ινδονησία, η οποία εκτέλεσε τέσσερα άτομα που καταδικάστηκαν για εγκλήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά το 2016 σε μια κακοσχεδιασμένη προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της διακίνησης ναρκωτικών, δεν προχώρησε σε εκτελέσεις την προηγούμενη χρονιά, ενώ καταγράφηκε και μια μικρή μείωση στις ποινές που επιβλήθηκαν στη χώρα.
Ανησυχητικές τάσεις
Ωστόσο, ανησυχητικές τάσεις συνέχισαν να εμφανίζονται κατά την εφαρμογή της ποινής το 2017.
Δεκαπέντε χώρες επέβαλαν θανατική ποινή ή εκτέλεσαν ανθρώπους για εγκλήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο. Στην Μέση Ανατολή και στην περιοχή της Βόρειας Αφρικής καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός εκτελέσεων που σχετίζονται με ναρκωτικά το 2017, ενώ στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού ,οι περισσότερες χώρες κατέφυγαν στη θανατική ποινή για τον ίδιο λόγο (10 στις 16 υποθέσεις).
Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε εκτελέσεις που σχετίζονται με τα ναρκωτικά σε 4 χώρες: Κίνα (όπου τα νούμερα των εκτελέσεων παραμένουν κρατικό μυστικό), Ιράν, Σαουδική Αραβία και Σιγκαπούρη. Επίσης, δεν μπόρεσε να καθοριστεί ο αριθμός των εκτελέσεων που σχετίζονται με ναρκωτικά εξαιτίας της μυστικότητας στις εκτελέσεις στην Μαλαισία και στο Βιετνάμ. Στην Σιγκαπούρη απαγχονίστηκαν οκτώ άτομα το 2017,οι διπλάσιοι σε σχέση με το 2016, όλοι τους για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά. Παρόμοια τάση σημειώθηκε και στη Σαουδική Αραβία, με τους αποκεφαλισμούς για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά να εκτοξεύονται από το 14% των συνολικών εκτελέσεων το 2016 στο 40% το 2017.
«Παρ’όλη την πρόοδο που έχει γίνει για την κατάργηση αυτής της αποτρόπαιας ποινής, υπάρχουν ακόμα μερικοί ηγέτες που καταφεύγουν σ’ αυτή ως «γρήγορη λύση» αντί να ασχολούνται με τη ρίζα του προβλήματος με πιο ανθρώπινες και δραστικές πολιτικές που να βασίζονται σε γεγονότα. Οι ισχυροί ηγέτες ασκούν δικαιοσύνη, δεν εκτελούν ανθρώπους», είπε ο Salil Shetty.
Οι κυβερνήσεις συνέχισαν να παραβαίνουν πολλές απαγορεύσεις στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου το 2017. Τουλάχιστον πέντε άνθρωποι εκτελέστηκαν στο Ιράν για εγκλήματα που έκαναν όταν ήταν ακόμα ανήλικοι και τουλάχιστον άλλοι 80 περιμένουν να καταδικαστούν, ενώ άτομα με ψυχικές ή διανοητικές διαταραχές εκτελέστηκαν ή αναμένουν την εκτέλεσή τους στην Ιαπωνία, τις Μαλβίδες, το Πακιστάν, τη Σιγκαπούρη και τις Η.Π.Α.
Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε πολλές περιπτώσεις ανθρώπων που είναι αντιμέτωποι με τη θανατική ποινή, μετά από «ομολογία» τους για εγκλήματα που αποσπάστηκε με βασανιστήρια ή λόγω της κακομεταχείρισης τους στο Μπαχρέιν, το Ιράν, το Ιράκ και τη Σαουδική Αραβία. Στο Ιράν και το Ιράκ, μερικές από αυτές τις «ομολογίες» μεταδόθηκαν ζωντανά στην τηλεόραση.
Αν και ο συνολικός αριθμός των εκτελέσεων παραμένει ως έχει, το Μπαχρέιν, η Ιορδανία, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αύξησαν τις εκτελέσεις μετά από μια περίοδο παύσης. Στην Αίγυπτο, οι καταδίκες σε θανατική ποινή αυξήθηκαν περίπου 70% σε σχέση με το 2016.
Προς ένα καλύτερο μέλλον
Με τουλάχιστον 21.919 ανθρώπους να έχουν καταδικαστεί σε θάνατο παγκοσμίως, η πίεση για πλήρη κατάργησή της θανατικής ποινής είναι απαραίτητη.
«Τα τελευταία 40 χρόνια, έχουμε γίνει μάρτυρες μιας πολύ θετικής αλλαγής της στάσης των κρατών ως προς τη τη θανατική ποινή, αλλά χρειάζεται να γίνουν πιο άμεσες κινήσεις για να σταματήσει αυτή η τρομακτική πρακτική κρατικών δολοφονιών», είπε ο Salil Shetty.
«Η θανατική ποινή αποτελεί σύμπτωμα της κουλτούρας της βίας και όχι τρόπος αντιμετώπισής της. Γνωρίζουμε πως επιστρατεύοντας την υποστήριξη των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, μπορούμε να εναντιωθούμε σε αυτήν τη σκληρή τιμωρία και να σταματήσουμε τη θανατική ποινή σε παγκόσμιο επίπεδο».
Η Διεθνής Αμνηστία τάσσεται ενάντια στη θανατική ποινή για οποιοδήποτε έγκλημα ανεξαρτήτως του ποιος κατηγορείται, του εγκλήματος, της ενοχής ή της αθωότητας του κατηγορουμένου ή του τρόπου εκτέλεσης. Δείτε περισσότερα εδώ.
