
ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ: ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΟΗΕ ΠΛΗΣΙΑΖΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΘΑΝΑΤΙΚΗΣ ΠΟΙΝΗΣ ΩΣ ΝΟΜΙΜΗΣ ΠΟΙΝΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ
Σε μια ψηφοφορία-ορόσημο, περισσότερα από τα δύο τρίτα από τα μέλη του ΟΗΕ υποστήριξαν την έκκληση του ΟΗΕ για τη θέσπιση μορατόριουμ στις εκτελέσεις με στόχο την κατάργηση της θανατικής ποινής. Η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε κατά τη σύνοδο ολομέλειας της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (ΓΣΗΕ) στις 17 Δεκεμβρίου 2024.
Μετά την ανακοίνωση, η Chiara Sangiorgio, εμπειρογνώμονας της Διεθνούς Αμνηστίας για τη θανατική ποινή, δήλωσε:
«Η ψηφοφορία αυτή σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής για τις χώρες σε όλο τον κόσμο και αποδεικνύει ότι τα κράτη μέλη του ΟΗΕ έρχονται σταθερά πιο κοντά στην απόρριψη της θανατικής ποινής ως νόμιμης ποινής σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η υποστήριξη των κρατών για τη θανατική ποινή φαίνεται πολύ διαφορετική από όταν υιοθετήθηκαν για πρώτη φορά οι διεθνείς συνθήκες που επέτρεπαν τη διατήρησή της. Η άνευ προηγουμένου υποστήριξη για το ψήφισμα αυτό δείχνει ότι η παγκόσμια πορεία προς την κατάργηση της θανατικής ποινής είναι ασταμάτητη.
«Τα ψηφίσματα αυτά έχουν σημαντικό ηθικό και πολιτικό βάρος, διασφαλίζοντας ότι ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται αυτή η σκληρή τιμωρία θα συνεχίσει να ελέγχεται. Οι χώρες που ψήφισαν υπέρ της έκκλησης για μορατόριουμ στις εκτελέσεις αντιπροσωπεύουν πλέον την πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνόλου των χωρών, έχοντας αυξηθεί από 104 το 2007 σε 130 φέτος. Σε μια εξαιρετικά θετική κίνηση, στη φετινή ψηφοφορία η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, η Κένυα, το Μαρόκο και η Ζάμπια ψήφισαν για πρώτη φορά υπέρ της έκκλησης για μορατόριουμ, γεγονός που αντικατοπτρίζει τη σταθερή πρόοδο και τους διαλόγους προς την κατεύθυνση της κατάργησης σε εθνικό επίπεδο.
Η ψηφοφορία αυτή δείχνει μια αναπτυσσόμενη ομοφωνία μεταξύ των κρατών προς την απόρριψη των εκτελέσεων ως πρακτική συμβατή με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
— Chiara Sangiorgio, εμπειρογνώμονας της Διεθνούς Αμνηστίας για τη θανατική ποινή
«Ωστόσο, εκφράζουμε τη λύπη μας για την υποστήριξη που δόθηκε στη γλώσσα του ψηφίσματος που επιβεβαιώνει το κυριαρχικό δικαίωμα κάθε κράτους να καθορίζει τις δικές του ποινικές κυρώσεις για να δικαιολογήσει την επιβολή της θανατικής ποινής. Αυτή η γλώσσα πρέπει να απορριφθεί κατά προτεραιότητα, καθώς αποδυναμώνει το πνεύμα των ψηφισμάτων του ΟΗΕ ως πρότυπο προς το οποίο πρέπει να προσβλέπουμε και έχει ως μόνη πρόθεση να εμποδίσει την πρόοδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα όπως η θανατική ποινή.
«Η Διεθνής Αμνηστία διεξάγει εκστρατεία για τον τερματισμό της θανατικής ποινής εδώ και σχεδόν πέντε δεκαετίες. Η ψηφοφορία αυτή δείχνει μια αναπτυσσόμενη ομοφωνία μεταξύ των κρατών προς την απόρριψη των εκτελέσεων ως πρακτική συμβατή με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρά τους ανησυχητικούς αριθμούς εκτελέσεων που καταγράφηκαν σε χώρες όπως το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και οι ΗΠΑ το 2023, ο αριθμός των κρατών που εξακολουθούν να πραγματοποιούν εκτελέσεις αποτελεί μια μικρή και απομονωμένη μειοψηφία.
«Με αφορμή και αυτό το ψήφισμα, οι χώρες που εξακολουθούν να διατηρούν τη θανατική ποινή πρέπει να λάβουν άμεσα μέτρα για την κατάργησή της, ενώ όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για τις κατάφωρες παραβιάσεις του δικαιώματος στη ζωή που βιώνουμε καθημερινά μέσω των εκτελέσεων».
Η Διεθνής Αμνηστία αντιτίθεται στη θανατική ποινή σε όλες τις περιπτώσεις ανεξαιρέτως, ανεξάρτητα από τη φύση ή τις περιστάσεις του εγκλήματος, την ενοχή, την αθωότητα ή άλλα χαρακτηριστικά του ατόμου ή τη μέθοδο που χρησιμοποιεί το κράτος για την εκτέλεση.
Ιστορικό
- 130 κράτη μέλη του ΟΗΕ, περισσότερα από τα δύο τρίτα των μελών του ΟΗΕ, ψήφισαν υπέρ της υιοθέτησης του δέκατου ψηφίσματος για μορατόριουμ στη χρήση της θανατικής ποινής, ενώ 32 ψήφισαν κατά της πρότασης και 22 απείχαν. Το ψήφισμα αυτό προτάθηκε από την Αργεντινή και την Ιταλία εξ ονόματος μιας διαπεριφερειακής ειδικής ομάδας των κρατών μελών και συνυπογράφτηκε από 70 κράτη.
- Η υποστήριξη για το ψήφισμα έχει αυξηθεί από την τελευταία φορά που εγκρίθηκε από την ολομέλεια τον Δεκέμβριο του 2022. Αρκετά κράτη άλλαξαν θετικά την ψήφο τους σε σχέση με τότε. Η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα άλλαξε την ψήφο της από κατά σε υπέρ. Η Γκαμπόν, η Κένυα, το Μαρόκο και η Ζάμπια ψήφισαν υπέρ, αφού απείχαν το 2022- και οι Μπαχάμες, το Μπαγκλαντές και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό άλλαξαν από κατά σε αποχή. Το Σάο Τομέ και Πρίνσιπε, οι Σεϋχέλλες, η Σομαλία και το Βανουάτου ψήφισαν υπέρ, ενώ δεν ψήφισαν στην ολομέλεια πριν από δύο χρόνια.
- Αρκετές χώρες άλλαξαν αρνητικά τη θέση τους. Η Γουινέα και η Ουγκάντα άλλαξαν από θετική ψήφο το 2022 σε αποχή φέτος. Η Μαυριτανία και η Παπούα Νέα Γουινέα μετακινήθηκαν από αποχή σε καταψήφιση.
- Η Ντομίνικα, η Γρενάδα και η Συρία, που είχαν ψηφίσει κατά το 2022, καθώς και η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και οι Νήσοι Μάρσαλ, που είχαν ψηφίσει υπέρ το 2022, δεν ήταν παρούσες στη χθεσινή ψηφοφορία. Οι Κομόρες απείχαν, αφού δεν ήταν παρούσες το 2022.
- Από το 2007, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών έχει υιοθετήσει δέκα ψηφίσματα που ζητούν τη θέσπιση μορατόριουμ στις εκτελέσεις με στόχο την κατάργηση της θανατικής ποινής, με αυξημένη διαπεριφερειακή στήριξη.
- Ο αριθμός των χωρών που χαρακτηρίζονται από τη Διεθνή Αμνηστία ως χώρες υπέρμαχοι της κατάργησης της θανατικής ποινής για όλα τα εγκλήματα έχει αυξηθεί από 90 το 2007 σε 113 σήμερα.