ΙΟΡΔΑΝΙΑ: ΣΥΡΙΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΑΠΟΚΛΕΙΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ

Η έκθεση «Ζώντας στα όρια: Οι Σύριοι πρόσφυγες αγωνίζονται για την πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην Ιορδανία» αναφέρεται σε περιπτώσεις προσφύγων, που βρίσκονται σε ανάγκη άμεσης φροντίδας ώστε να θεραπευτούν τα τραύματα τα οποία απέκτησαν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων στη Συρία, και οι οποίοι εκδιώκονται στα σύνορα της Ιορδανίας - με αποτέλεσμα κάποιοι από αυτούς να πεθαίνουν εξαιτίας αυτών. Επίσης στην έκθεση υπογραμμίζεται, πόσοι Σύριοι πρόσφυγες, οι οποίοι ζουν εκτός των προσφυγικών καταυλισμών, είτε δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη –εξαιτίας των νέων επιβαρύνσεων που επέβαλαν οι αρχές της Ιορδανίας τον Νοέμβριο του 2014- είτε δεν έχουν τα απαραίτητα έγγραφα για να γίνουν δεκτοί στο ιατροφαρμακευτικό σύστημα.

Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας δημοσιεύεται πριν από τη συνάντηση που διοργανώνεται από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στις 30 Μαρτίου, όπου τα κράτη θα κληθούν να δεσμευτούν για την παροχή θέσεων επανεγκατάστασης και εναλλακτικών μέσων εισδοχής Σύριων προσφύγων. Είναι μια ευκαιρία για τις κυβερνήσεις να δείξουν αλληλεγγύη στις πέντε χώρες που φιλοξενούν πάνω από 4.8 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία, και να προσφέρουν μια σανίδα σωτηρίας σε όσους το έχουν ανάγκη.

«Η συντριπτική πλειοψηφία των Σύριων προσφύγων στην Ιορδανία ζουν έξω από τους καταυλισμούς στις αστικές περιοχές, και υπό συνθήκες φτώχειας. Οι χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες και τα επιπλέον ιατροφαρμακευτικά τέλη, θέτουν τεράστια εμπόδια σε όσους χρειάζονται ιατρική περίθαλψη. Τα τέλη που τέθηκαν από την Ιορδανία, ίσως να μη φαίνονται υψηλά αλλά είναι αδύνατο να καλυφθούν από τους περισσότερους πρόσφυγες, οι οποίοι αγωνίζονται για να εξασφαλίσουν φαγητό για τις οικογένειές τους, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να αδυνατούν να κάνουν χρήση της περίθαλψης που χρειάζονται» είπε ο Sherif Elsayed-Ali, ο Επικεφαλής για τα Δικαιώματα των Προσφύγων και Μεταναστών της Διεθνούς Αμνηστίας.

Στο τέλος του 2015 μόλις το  26% των χρηματοδοτικών αναγκών για την υγεία του Σχεδίου Αντιμετώπισης της Ιορδανίας για την Συριακή κρίση έχει καλυφθεί. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία  του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες τουλάχιστον το 58.3% των ενήλικων Σύριων με χρόνιες παθήσεις δεν έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε φάρμακα ή και άλλες υπηρεσίες υγείας.

Γύρω στους 117.000 Σύριους πρόσφυγες ζουν σε τρείς καταυλισμούς όπου έχουν πρόσβαση σε εκπαίδευση, ιατρική περίθαλψη, νερό, φαγητό και χρήματα για εργατικά προγράμματα, τα οποία παρέχονται από τον ΟΗΕ και από εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς. Ωστόσο, η πλειοψηφία των 630.000 Σύριων προσφύγων που βρίσκονται στην Ιορδανία, καταγεγραμμένοι από την UNHCR, ζουν έξω από τα κέντρα φιλοξενίας των προσφύγων και χρειάζονται συγκεκριμένα έγγραφα, συμπεριλαμβανομένης και μιας κάρτας η οποία παρέχεται από το Υπουργείο Εσωτερικών, για να έχουν πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες. Οι πρόσφυγες, που έχουν φύγει ανεπίσημα από τους προσφυγικούς καταυλισμούς ή που έχουν εισέλθει ξανά στην Ιορδανία μετά από προηγούμενη επιστροφή τους στη Συρία, δε συγκαταλέγονται σε όσους δικαιούνται να πάρουν αυτά τα έγγραφα κι επομένως δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες περίθαλψης, παραμένοντας εξαρτημένοι από ανθρωπιστική βοήθεια ή από ιδιωτικές δωρεές. 

Η Σάρα, μια Σύρια πρόσφυγας, έχασε το αριστερό της πόδι σε ηλικία  8 ετών μετά από τραυματισμό που υπέστη από βομβαρδισμό στην Ανατολική Γκούτα, βορειοανατολικά της Δαμασκού. Η οικογένειά της ήρθε στην Ιορδανία, ώστε να μπορέσει να έχει την απαραίτητη φροντίδα. Αρχικά έμειναν στον καταυλισμό Ζατάρι, όπου έλαβε ιατρική περίθαλψη και ένα τεχνητό άκρο. Ωστόσο, εγκατέλειψαν τον καταυλισμό εξαιτίας απειλών που δέχτηκαν από άλλους πρόσφυγες και από τότε δεν έχουν πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες εξαιτίας της έλλειψης των απαραίτητων εγγράφων. 

Ακόμα και Σύριοι πρόσφυγες που έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε μονάδες υγείας, συχνά είναι αναγκασμένοι να επιλέξουν ανάμεσα στο να ξοδέψουν τα λιγοστά χρήματά τους για την περίθαλψη ή στο να ικανοποιήσουν άλλες βασικές ανάγκες της οικογένειάς τους.

Η Διεθνής Αμνηστία πήρε συνέντευξη από τρεις γυναίκες, οι οποίες είχαν γεννήσει προσφάτως σε νοσοκομείο μιας ΜΚΟ στην Ίρμπιντ της Ιορδανίας και δήλωσαν ότι είχαν καθυστερήσει να κάνουν τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, επειδή δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν τα έξοδα ενός δημόσιου νοσοκομείου και τα έξοδα μεταφοράς.

«Παρόλο που η Ιορδανία βρίσκεται αδιαμφισβήτητα υπό ένα τεράστιο βάρος λόγω της φιλοξενίας εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων από τη Συρία και με αρκετά περιορισμένη διεθνή στήριξη, οι αρχές δεν μπορούν να αγνοήσουν την υποχρέωσή τους να διασφαλίσουν ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη για  πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας» είπε ο Sherif Elsayed-Ali.

Αποκλεισμός της εισόδου σε ανθρώπους με ανάγκη επείγουσας περίθαλψης

Από το 2012 η Ιορδανία έχει εφαρμόσει αυξημένους περιορισμούς στην είσοδο των Συρίων, που προσπαθούν να εισέλθουν στη χώρα από επίσημα και ανεπίσημα περάσματα. Εξαίρεση  υπάρχει  για τους τραυματισμένους από τις συγκρούσεις Σύριους. Ωστόσο, η Διεθνής Αμνηστία έχει συγκεντρώσει πληροφορίες από ανθρώπους που προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια και συγγενικά μέλη Σύριων προσφύγων που υπέφεραν από σοβαρούς τραυματισμούς και τους απαγορεύτηκε η πρόσβαση επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, γεγονός που υποδεικνύει ότι τα ειδικά κριτήρια εισόδου εφαρμόζονται χωρίς ιδιαίτερη συνέπεια. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει στην επιστροφή σοβαρά τραυματισμένων προσφύγων σε νοσοκομεία στη Συρία, τα οποία γίνονται στόχος επίθεσης σε τακτική βάση, και στον θάνατο πολλών ανθρώπων στα σύνορα. 

Τον Ιούλιο του 2015 τουλάχιστον 14 σοβαρά τραυματισμένοι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων και πέντε παιδιών με πολλαπλούς τραυματισμούς από οβίδες, αποτράπηκαν από το να εισέλθουν στην Ιορδανία. Σύμφωνα με πληροφορίες που συγκέντρωσε η Διεθνής Αμνηστία, τέσσερις εξ’ αυτών, ανάμεσά τους και ένα τρίχρονο κορίτσι, πέθαναν ενώ περίμεναν στα σύνορα. Σε μια άλλη περίπτωση, απαγορεύτηκε η είσοδος στα σύνορα σε ένα δεκατετράχρονο αγόρι, το οποίο υπέφερε από τραυματισμούς που τον έθεταν σε κρίσιμη κατάσταση, επειδή δεν μπορούσε να επιδείξει την προσωπική του ταυτότητα. Το αγόρι πέθανε την επόμενη μέρα σε ένα υπαίθριο νοσοκομείο στην Συρία. Καταγράφονται πολλές ακόμη περιπτώσεις ανθρώπων που αποκλείστηκαν στα σύνορα ενώ ήταν σοβαρά τραυματισμένοι, όπως ένα κορίτσι δυο ετών που υπέφερε από τραυματισμούς στο κεφάλι από επίθεση με βόμβες διασποράς.

Σε αρκετές περιπτώσεις, κάποιες οικογένειες χωρίστηκαν στα σύνορα και άλλες αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Συρία επειδή δεν είχαν μαζί τους ταυτότητα, επιβεβαιώνοντας την κατάφωρη παραβίαση των διεθνών υποχρεώσεων της Ιορδανίας, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της μη-επαναπροώθησης.

«Η απαγόρευση της εισόδου ακόμα και σε ανθρώπους που διαφεύγουν σοβαρά τραυματισμένοι από μια εμπόλεμη ζώνη επειδή δεν έχουν μαζί τους ταυτότητα καταδεικνύει  μια τρομακτική έλλειψη συμπόνιας και μια αποτροπιαστική έλλειψη σεβασμού για τα δικαιώματά τους στην υγεία και τη ζωή.» 

Επανεγκατάσταση και άλλα μέσα εισδοχής Σύριων προσφύγων

Μέχρι στιγμής η διεθνής κοινότητα έχει δεσμευτεί μόνο για 178.195 θέσεις επανεγκατάστασης των Σύριων προσφύγων. Η Διεθνής Αμνηστία ζητά τουλάχιστον 480.000 θέσεις για τους πλέον ευάλωτους πρόσφυγες που βρίσκονται στις πέντε κύριες χώρες φιλοξενίας – στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και άτομα με αναπηρίες, χρόνιες παθήσεις ή σοβαρούς τραυματισμούς- ώστε να επανεγκατασταθούν σε ασφαλή τρίτη χώρα.

“Οι προσφορές της διεθνούς κοινότητας να δεχτεί πρόσφυγες μέσω θέσεων επανεγκατάστασης και άλλων μορφών εισδοχής παραμένουν θλιβερά ελλιπείς. Η διεθνής κοινότητα δεν πρέπει να χάσει αυτήν την ευκαιρία να προσφέρει μια αλλαγή στη ζωή των Σύριων προσφύγων που βρίσκονται σε απελπιστική ανάγκη για ιατρική φροντίδα. Στο εν λόγω συνέδριο της 30^ης Μαρτίου πρέπει να αυξηθεί  σημαντικά ο αριθμός των θέσεων που προσφέρονται στους πρόσφυγες που βρίσκονται σε τεράστια ανάγκη» δήλωσε ο Sherif Elsayed-Ali.