ΙΤΑΛΙΑ: Η ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΕ ΤΙΜΩΡΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΤΕΡΕΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Στην Ιταλία, μετανάστριες/ες και άνθρωποι που ζητούν άσυλο στερούνται παράνομα την ελευθερία τους σε κέντρα κράτησης που υπολείπονται των διεθνών προτύπων, αναφέρει σήμερα η Διεθνής Αμνηστία στη νέα δημόσια δήλωσή της με τίτλο «Ελευθερία και Αξιοπρέπεια: Παρατηρήσεις της Διεθνούς Αμνηστίας σχετικά με τη διοικητική κράτηση μεταναστριών/ών και ατόμων που ζητούν άσυλο στην Ιταλία».

«Η κράτηση πρέπει να γίνεται κατ’ εξαίρεση και να αποτελεί έσχατο μέτρο. Ωστόσο, στα κέντρα που επισκεφθήκαμε συναντήσαμε ανθρώπους από ομάδες που βιώνουν ρατσισμό που δεν θα έπρεπε ποτέ να κρατούνται εκεί. Ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. Ανθρώπους που ζητούσαν άσυλο λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή του πολιτικού τους ακτιβισμού, αλλά προέρχονταν από χώρες που η ιταλική κυβέρνηση έχει αυθαίρετα χαρακτηρίσει ως "ασφαλείς". Άνθρωποι που χρειάζονται φροντίδα ή που έχουν διαφύγει από την έμφυλη βία ή την εργασιακή εκμετάλλευση. Αυτές οι άσκοπες εντολές κράτησης φέρνουν τη ζωή, την υγεία και τις οικογένειες των ανθρώπων σε σύγχυση», δήλωσε η Αναπληρώτρια Περιφερειακή Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη, Dinushika Dissanayake.

Το 2023, η ιταλική κυβέρνηση υιοθέτησε μέτρα με στόχο την επέκταση της χρήσης της διαδικασίας κράτησης που σχετίζεται με τη μετανάστευση. Τα μέτρα περιλάμβαναν σχέδια για την κατασκευή νέων κέντρων κράτησης, την επιμήκυνση του μέγιστου χρόνου κράτησης για επαναπατρισμό σε 18 μήνες και την εφαρμογή «συνοριακών διαδικασιών» σε άτομα που ζητούν άσυλο από «ασφαλείς χώρες», με αποτέλεσμα την αυτόματη κράτηση ατόμων με βάση την εθνικότητά τους, σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο που απαιτεί ατομική αξιολόγηση.

Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων και των συνεχών αναφορών για υποβαθμισμένες συνθήκες κράτησης και μεταχείρισης, η Διεθνής Αμνηστία επισκέφθηκε δύο κέντρα κράτησης, το Ponte Galeria (Ρώμη) και το Pian del Lago (Caltanissetta) τον Απρίλιο του 2024. Στα κέντρα αυτά, οι εκπρόσωποι συναντήθηκαν μεταξύ άλλων με άτομα από την Τυνησία, το Ιράν, τη Γεωργία, το Μαρόκο, το Περού, την Αίγυπτο, τη Γκάμπια και την Κίνα. Η δημόσια ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας περιγράφει λεπτομερώς τα ευρήματα των επισκέψεων και υπογραμμίζει τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν από τις συναντήσεις με τις αρχές, τους δικηγόρους και τους εκπροσώπους των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

«Η αποτυχία των ιταλικών αρχών να δημιουργήσουν ένα αποτελεσματικό σύστημα εναλλακτικών λύσεων προς την κράτηση, σε συνδυασμό με μια ανεπαρκή νομική διαδικασία που επιβλέπεται από μη επαγγελματίες δικαστές, οδηγεί σε κατάχρηση της διαδικασίας της κράτησης. Οι νόμοι και οι πρακτικές της Ιταλίας δεν είναι συμβατές με το διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα και οδηγούν σε παραβιάσεις όχι μόνο του δικαιώματος στην ελευθερία, αλλά και των δικαιωμάτων στο άσυλο, στην αποτελεσματική προσφυγή και στη νομική συνδρομή», δήλωσε ο Dinushika Dissanayake.

Η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε επίσης ότι οι συνθήκες εντός των κέντρων δεν ήταν σύμφωνες με το εφαρμοστέο διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα. Η διοικητική κράτηση που σχετίζεται με τη μετανάστευση δεν πρέπει να έχει τιμωρητικό χαρακτήρα και δεν πρέπει να επιβάλλει συνθήκες που μοιάζουν με συνθήκες φυλακής. Παρ’ όλα αυτά, τα κέντρα που επισκέφθηκε η Διεθνής Αμνηστία εμφανίστηκαν εξαιρετικά περιοριστικά, άδεια και ανεπαρκή από άποψη υγιεινής και ασφάλειας.

Οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να κινηθούν ελεύθερα ούτε καν εντός των δομών και απαιτούνταν άδεια και συνοδεία από την αστυνομία. Τα έπιπλα και τα σεντόνια ήταν εξαιρετικά υποτυπώδη, με στρώματα τοποθετημένα πάνω σε τσιμεντένια κρεβάτια. Τα μπάνια ήταν σε κακή κατάσταση και μερικές φορές δεν είχαν πόρτες. Οι διακόπτες των φώτων ενεργοποιούνταν και απενεργοποιούνταν από τους φύλακες και τα παράθυρα ήταν ερμητικά κλειστά. Τα προσωπικά κινητά τηλέφωνα απαγορεύονταν.

«Οι άνθρωποι αναγκάζονται να περνούν όλο τους το χρόνο σε περιφραγμένους χώρους, σε συνθήκες που είναι από πολλές απόψεις χειρότερες από αυτές της φυλακής, και τους στερείται έστω και η ελάχιστη αυτονομία. Παρά τις μακρές περιόδους κράτησης, υπάρχει σχεδόν πλήρης απουσία δραστηριοτήτων, γεγονός που, σε συνδυασμό με την έλλειψη πληροφοριών για το μέλλον τους, οδηγεί σε τεράστια ψυχολογική βλάβη των κρατουμένων», δήλωσε ο Dinushika Dissanayake.

Οι συνθήκες αυτές παραβιάζουν το δικαίωμα των ανθρώπων στην αξιοπρέπεια και πρέπει να βελτιωθούν από τις ιταλικές αρχές. Τα σχέδια για την κατασκευή νέων κέντρων στην Ιταλία, σε συνδυασμό με την εισαγωγή υποχρεωτικών συνοριακών διαδικασιών στο πλαίσιο του Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου της ΕΕ και την επικείμενη εφαρμογή της συμφωνίας Ιταλίας-Αλβανίας, καθιστούν τη λήψη μέτρων ακόμη πιο επείγουσα για την αποτροπή περαιτέρω παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου που θα επηρεάσουν έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων.

«Η κράτηση που σχετίζεται με τη μετανάστευση θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο κατ’ εξαίρεση. Όταν είναι αναγκαίο και ανάλογο, θα πρέπει πάντα να εξετάζονται πρώτα τα εναλλακτικά και λιγότερο καταναγκαστικά μέτρα. Τα άτομα που ζητούν διεθνή προστασία δεν πρέπει να κρατούνται», δήλωσε ο Dinushika Dissanayake.

«Σε εξαιρετικές περιπτώσεις για τις οποίες η κράτηση κρίνεται αναγκαία και ανάλογη, οι ιταλικές αρχές πρέπει να διενεργούν αυστηρές και τακτικές αξιολογήσεις της καταλληλότητας των ατόμων για κράτηση. Η κυβέρνηση πρέπει επίσης να διασφαλίσει ότι οι συνθήκες στα κέντρα κράτησης σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, παρέχοντας κατάλληλη, ασφαλή διαμονή και ευκαιρίες για τα άτομα να έρχονται σε επαφή με τον έξω κόσμο και να αξιοποιούν το χρόνο τους με ουσιαστικό τρόπο. Χρειάζεται επειγόντως μια σημαντική απομάκρυνση από την τρέχουσα τιμωρητική προσέγγιση των πολιτικών ελέγχου της μετανάστευσης».

Ιστορικό

Η Διεθνής Αμνηστία επισκέφθηκε την Ιταλία από τις 8 έως τις 13 Απριλίου 2024 για να συγκεντρώσει πληροφορίες σχετικά με τον σεβασμό και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κέντρα κράτησης μεταναστών. Οι εκπρόσωποι επισκέφθηκαν τα ΚΥΤ Ponte Galeria (Ρώμη) και Pian del Lago (Caltanissetta), όπου είχαν τη δυνατότητα να συνομιλήσουν με υπαλλήλους της δημόσιας ασφάλειας και εργαζόμενες/ους που απασχολούνται στις εγκαταστάσεις, καθώς και να πραγματοποιήσουν ιδιωτικές συνεντεύξεις με άτομα που κρατούνται εκεί.

Στις 11 Ιουνίου, η Διεθνής Αμνηστία απέστειλε επιστολή στους Ιταλούς Υπουργούς Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και Υγείας, στην οποία περιέγραφε λεπτομερώς τα ευρήματα της έρευνάς της και τους έδινε την ευκαιρία να απαντήσουν. Στις 24 Ιουνίου, το Τμήμα Πολιτικών Ελευθεριών και Μετανάστευσης και το Τμήμα Δημόσιας Ασφάλειας του Υπουργείου Εσωτερικών έδωσαν ξεχωριστές απαντήσεις, το περιεχόμενο των οποίων αποτυπώνεται σε δημόσια δήλωση.