ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΣΥΛΟΥ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
28 Μαρτίου 2005
Προβλήματα κατά τη διαδικασία παραλαβής και εξέτασης αιτημάτων ασύλου από το Τμήμα Αλλοδαπών Αθηνών, που έχουν ως αποτέλεσμα οι περισσότεροι αιτούντες άσυλο να τίθενται εκτός διαδικασίας ασύλου και να κινδυνεύουν με σύλληψη και απέλαση, επισήμαναν οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των δικαιωμάτων των προσφύγων.

Σε κοινή συνέντευξη Τύπου, οι έξι οργανώσεις (ΑΡΣΙΣ, Διεθνής Αμνηστία, Δίκτυο Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ιατρικό Κέντρο Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων, Οικουμενικό Πρόγραμμα Προσφύγων) επισήμαναν σοβαρά προβλήματα στους εξής τομείς:

• Πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου: Το Τμήμα Αλλοδαπών Αθηνών παραλαμβάνει ελάχιστες αιτήσεις σε σύγκριση με τον αριθμό των ενδιαφερομένων. Παράλληλα, οι υπεύθυνοι του τμήματος θέτουν προϋποθέσεις που δεν προβλέπονται από τη νομοθεσία (ζητούν μισθωτήρια, υπεύθυνες δηλώσεις φιλοξενίας, προξενικά έγγραφα), πρακτική που, για τη συντριπτική πλειονότητα των αιτούντων άσυλο, στην ουσία συνιστά άρνηση παραλαβής αιτημάτων ασύλου.
• Υποχρεωτική μετάβαση στο Κέντρο Υποδοχής Κόκκινοπηλού: Σε πολλές περιπτώσεις αιτούντων άσυλο, προκειμένου να ξεκινήσει ή να συνεχιστεί η διαδικασία ασύλου, χορηγείται υπηρεσιακό σημείωμα για «υποχρεωτική» μετάβαση στον Κοκκινοπηλό στον Όλυμπο. Ιδίως για ευαίσθητες κατηγορίες αιτούντων άσυλο, το κέντρο αυτό στερείται κάθε εγγύησης ασφαλούς διαμονής.
• Προτάσεις διακοπής: Τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν, χωρίς καμία νόμιμη αιτιολογία, οι περιπτώσεις προτάσεων διακοπής της διαδικασίας στο πρώτο ακόμα στάδιο, πρακτική που συνιστά εσκεμμένη και κατάφωρη παραβίαση του νόμου.
• Κακομεταχείριση αιτούντων άσυλο: Σε αρκετές περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί σκαιή συμπεριφορά και κακομεταχείριση εις βάρος των προσφύγων που προσέρχονται για την υποβολή ή την ανανέωση αιτήματος ασύλου. Το αβέβαιο νομικό τους καθεστώς συχνά τους αποθαρρύνει από την καταγγελία και την περαιτέρω διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους.
• Συνέντευξη: Ο τρόπος, ο χώρος και ο χρόνος διεξαγωγής της συνέντευξης του πρόσφυγα, σε καμία περίπτωση δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται από το νόμο και τα σχετικά διεθνή κείμενα. Το εξειδικευμένο προσωπικό, η ύπαρξη μεταφραστών, η παράσταση συνηγόρου κατά τη διάρκεια διεξαγωγής της συνέντευξης, ο κατάλληλα διαμορφωμένος χώρος αλλά και η λήψη συνέντευξης εντός ευλόγου χρόνου από την υποβολή της, είναι μερικές από τις προϋποθέσεις που θα πρέπει απαραιτήτως να πληρούνται για την ορθή διεξαγωγή της διαδικασίας εξέτασης του αιτήματος ασύλου.
• Έλλειψη ενημέρωσης: Παρατηρείται έλλειψη ενημέρωσης σε γλώσσα που να κατανοεί ο πρόσφυγας για ουσιώδη ζητήματα που τον αφορούν, όπως για παράδειγμα για το πού και με ποιον τρόπο θα δηλώσει αλλαγή διεύθυνσης, πώς θα επανεκδώσει έγγραφο που απώλεσε κ.ά.
• Χορήγηση βεβαιώσεων: Αναγκαία κρίνεται η χορήγηση βεβαιώσεων σε όσους ασκούν ένδικα βοηθήματα ή μέσα ή αιτούνται την ανανέωση του ανθρωπιστικού καθεστώτος, ούτως ώστε να κατέχουν έγγραφα που να πιστοποιούν τη νομιμότητα της παραμονής τους, προκειμένου να προστατεύονται από τυχόν παράνομη σύλληψη, αλλά και να αποφορτίζονται οι υπηρεσίες.

Οι οργανώσεις αναγνωρίζουν ότι, όπως επικαλούνται οι αρμόδιοι, το Τμήμα Αλλοδαπών αντιμετωπίζει μεγάλο φόρτο υποθέσεων ενώ παράλληλα το προσωπικό είναι ελλιπές. Θεωρούν, όμως, ότι είναι υποχρέωση της πολιτείας να εξασφαλίζει τους ελάχιστους απαραίτητους πόρους που απαιτούνται για να τηρεί στοιχειωδώς τις υποχρεώσεις της.

Οι οργανώσεις ζητούν τα εξής:

1. Την απρόσκοπτη πρόσβαση των αιτούντων στη διαδικασία του ασύλου.

2. Τον σεβασμό του νόμου και την αποκατάσταση των αδικιών που έχουν συντελεστεί μέχρι σήμερα εις βάρος των αιτούντων άσυλο με την εξακολούθηση χωρίς προϋποθέσεις των αιτημάτων τους.

3. Το σεβασμό της αξιοπρέπειας και της ζωής τους.

4. Την ενημέρωση των αιτούντων στη γλώσσα τους για όλα τα ζητήματα που τους αφορούν.