ΙΡΑΚ: Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ ΑΠΟΔΟΚΙΜΑΖΕΙ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΣΑΝΤΑΜ ΧΟΥΣΕΙΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
30 Δεκεμβρίου 2006
Η Διεθνής Αμνηστία αποδοκιμάζει την εκτέλεση, σήμερα, του Σαντάμ Χουσεΐν μετά την επικύρωση της θανατικής του καταδίκης από το ιρακινό Εφετείο στις 26 Δεκεμβρίου 2006.

Η διεθνής οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που αντιτάσσεται πλήρως στη χρήση της ποινής του θανάτου, εξέφρασε ανησυχία για το γεγονός ότι το ιρακινό Εφετείο δεν ασχολήθηκε με τα μείζονα προβλήματα της πρωτοβάθμιας δίκης του πρώην δικτάτορα ενώπιον του Ανωτάτου Ιρακινού Ποινικού Δικαστηρίου (SICT), προβλήματα που κατέστησαν τη δίκη άδικη.

«Αντιτασσόμαστε στη θανατική ποινή σε κάθε περίπτωση, επειδή αποτελεί παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή και είναι η υπέρτατη σκληρή, απάνθρωπη και ταπεινωτική τιμωρία. Όμως είναι ιδιαίτερα αποτρόπαιο να επιβάλλεται αυτή η ποινή, η πιο ακραία απ' όλες, μετά από άδικη δίκη», δήλωσε ο Γεράσιμος Κουβαράς, Διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας. «Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι ότι σε αυτήν την υπόθεση η εκτέλεση έμοιαζε δεδομένη εκ των προτέρων, από τη στιγμή που απαγγέλθηκε η αρχική ετυμηγορία, ενώ το Εφετείο δεν πρόσφερε παρά μια επιφανειακή εικόνα νομιμότητας για μια διαδικασία η οποία, στην πραγματικότητα, ήταν θεμελιωδώς προβληματική».

Η Διεθνής Αμνηστία υπενθύμισε ότι είχε χαιρετίσει ζωηρά την απόφαση να καταστεί ο Σαντάμ Χουσεΐν υπόλογος για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν υπό το καθεστώς του, όμως αυτό έπρεπε να είχε γίνει με δίκαιη διαδικασία. «Η δίκη του έπρεπε να συμβάλει ώστε να εδραιωθεί η δικαιοσύνη και να διασφαλιστεί η αλήθεια και η λογοδοσία για τις μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν ενόσω βρισκόταν στην εξουσία. Όμως η δίκη του ήταν βαθύτατα προβληματική», τόνισε ο Γεράσιμος Κουβαράς. «Θα θεωρηθεί από πολλούς ως τίποτε περισσότερο από 'δικαιοσύνη του νικητή' και, δυστυχώς, δεν θα συμβάλει καθόλου να αναχαιτιστεί το αδιάκοπο κύμα πολιτικών φόνων».

Ο Σαντάμ Χουσεΐν καταδικάστηκε σε θάνατο στις 5 Νοεμβρίου 2006 αφού κρίθηκε ένοχος σε σχέση με τον φόνο 148 ανθρώπων από το χωριό αλ-Ντουτζαΐλ, μετά από απόπειρα δολοφονίας εναντίον του στο ίδιο χωριό το 1982. Η δίκη, η οποία άρχισε τον Οκτώβριο του 2005, σχεδόν δύο χρόνια αφ' ότου ο Σαντάμ Χουσεΐν αιχμαλωτίστηκε από δυνάμεις των ΗΠΑ, ολοκληρώθηκε τον περασμένο Ιούλιο. Το Εφετείο επιβεβαίωσε την ποινή στις 26 Δεκεμβρίου 2006, οπότε ο Δικαστής Αρίφ Σαχίν επιβεβαίωσε ότι η ποινή έπρεπε να εκτελεστεί μέσα σε 30 ημέρες από τη στιγμή που θα επικυρωνόταν από τον Ιρακινό Πρόεδρο Τζαλάλ Ταλαμπανί ή εκπρόσωπό του.

Η δίκη ενώπιον του SICT δεν ανταποκρίθηκε στα διεθνή πρότυπα δίκαιης δίκης. Πολιτικές παρεμβάσεις υπονόμευσαν την ανεξαρτησία και αμεροληψία του δικαστηρίου, προκαλώντας την παραίτηση του αρχικού προεδρεύοντος της σύνθεσης και εμποδίζοντας τον διορισμό άλλου, ενώ το δικαστήριο παρέλειψε να λάβει επαρκή μέτρα ώστε να διασφαλίσει την προστασία των μαρτύρων και των συνηγόρων υπεράσπισης, τρεις από τους οποίους δολοφονήθηκαν κατά την πορεία της δίκης. Επίσης, ο Σαντάμ Χουσεΐν στερήθηκε την πρόσβαση σε νομικό παραστάτη κατά το πρώτο έτος μετά τη σύλληψή του, ενώ οι διαμαρτυρίες των συνηγόρων του για τη διαδικασία, καθ' όλη τη διάρκεια της δίκης, δεν φαίνεται να απαντήθηκαν επαρκώς από το δικαστήριο. Η διαδικασία της έφεσης εμφανώς διεξήχθη βιαστικά και παρέλειψε να επανορθώσει έστω και ένα από τα προβλήματα της πρωτοβάθμιας δίκης.

«Κάθε κατηγορούμενος έχει δικαίωμα να δικαστεί δίκαια, όποιο και αν είναι το μέγεθος των κατηγοριών εναντίον του. Αυτό το αυτονόητο γεγονός αγνοήθηκε σε καθημερινή βάση τις δεκαετίες της τυραννίας του Σαντάμ Χουσεΐν. Η ανατροπή του έδωσε την ευκαιρία να αποκατασταθεί αυτό το στοιχειώδες δικαίωμα και, συγχρόνως, να διασφαλιστεί με δίκαιο τρόπο η λογοδοσία για τα εγκλήματα του παρελθόντος. Αυτή η ευκαιρία χάθηκε», υπογράμμισε ο Γεράσιμος Κουβαράς, «και η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη με την επιβολή της θανατικής ποινής».

Κατά τον χρόνο της εκτέλεσης του Σαντάμ Χουσεΐν, βρισκόταν επίσης σε εξέλιξη δίκη του ενώπιον του SICT, μαζί με έξι άλλους, για διαφορετικές κατηγορίες προερχόμενες από τη λεγόμενη «εκστρατεία Ανφάλ», κατά την οποία χιλιάδες άνθρωποι που ανήκαν στην κουρδική μειονότητα του Ιράκ υποβλήθηκαν σε μαζικούς φόνους, βασανιστήρια και άλλες κατάφωρες καταπατήσεις το 1988. Αναμένεται ότι η δίκη θα συνεχιστεί πλέον σε βάρος των υπόλοιπων κατηγορουμένων. Η εκτέλεση του Σαντάμ Χουσεΐν αποτελεί μεγάλο πλήγμα για τη διαδικασία διακρίβωσης της αλήθειας για τα όσα συνέβησαν υπό το καθεστώς του και, επομένως, αποτελεί άλλη μια χαμένη ευκαιρία να πληροφορηθούν επακριβώς οι Ιρακινοί για τα εγκλήματα του παρελθόντος και να συμβιβαστούν με αυτό το παρελθόν.