ΕΛΛΑΔΑ: ΑΝΤΙΡΡΗΣΙΕΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ - Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΛΥΣΗ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
29 Μαρτίου 2006
«Ο διωγμός δεν είναι λύση για την αντίρρηση συνείδησης», δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία, καθώς πέντε αντιρρησίες συνείδησης αναμένουν την εκδίκαση των εφέσεών τους ενώ ένας άλλος αντιρρησίας συνείδησης κινδυνεύει να συλληφθεί.
Η διεθνής οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων απέστειλε αυτήν την εβδομάδα επιστολή στον Έλληνα Υπουργό Εθνικής ’μυνας, εκφράζοντας ανησυχία για τις συνεχιζόμενες παρενοχλήσεις και τον διωγμό των αντιρρησιών συνείδησης, επισημαίνοντας ότι, όχι μόνο στον νόμο αλλά και στην πράξη, η εναλλακτική πολιτική υπηρεσία παραμένει τιμωρητική και ευνοεί διακρίσεις. Η επιστολή αυτή κοινοποιήθηκε στον Υπουργό Δικαιοσύνης και στον Πρωθυπουργό.
«Το δικαίωμα της άρνησης εκτέλεσης στρατιωτικής θητείας αποτελεί θεμιτή άσκηση του δικαιώματος στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας, δικαιώματα τα οποία η Ελλάδα έχει υποχρέωση να σέβεται», δήλωσε η Όλγα Δημητρίου, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα.
«Παροτρύνουμε την ελληνική κυβέρνηση να μεταρρυθμίσει όλους τους κανονισμούς που αφορούν την εναλλακτική πολιτική υπηρεσία ώστε να διασφαλίσει τη συμμόρφωσή τους με τα ευρωπαϊκά και διεθνή θεσμικά κείμενα, καθώς και με τις συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη και της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου».
Οι αντιρρησίες συνείδησης, που αναμένουν την εκδίκαση των εφέσεών τους αυτή την περίοδο, είναι ο Νικόλαος Μπαλτούκας στις 30 Μαρτίου, ο Γεώργιος Μοναστηριώτης στις 4 Απριλίου, ο Λάζαρος Πετρομελίδης στις 4 Μαΐου, ο Γεώργιος Κουτσομανωλάκης την 1η Ιουνίου και ο Μπόρις Σωτηριάδης στις 24 Μαΐου και την 1η Ιουνίου. Ο Δημήτριος Σωτηρόπουλος κινδυνεύει να συλληφθεί.
Ο Νόμος 3421/2005, που ψηφίστηκε από τη Βουλή στις 23 Νοεμβρίου του 2005 και αφορά το ζήτημα της αντίρρησης συνείδησης, δεν εναρμονίζεται πλήρως με τα διεθνή θεσμικά κείμενα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Συγκεκριμένα, η Διεθνής Αμνηστία θεωρεί τη διάρκεια της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας τιμωρητική και διατηρεί τις ανησυχίες της για το γεγονός ότι οι αποφάσεις για την αντίρρηση συνείδησης και η διαχείριση της εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας δεν υπάγονται σε καθαρά πολιτική αρχή.
Επιπλέον, ο νέος νόμος παραλείπει επίσης να αναγνωρίσει το δικαίωμα να διεκδικεί κανείς την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης οποιαδήποτε στιγμή, τόσο πριν όσο και μετά την κατάταξή του στις ένοπλες δυνάμεις, καθώς και να διασφαλίσει ότι το δικαίωμα στην εναλλακτική πολιτική υπηρεσία δεν αναστέλλεται ποτέ, ακόμα και σε περίοδο πολέμου.
Επιπλέον η Διεθνής Αμνηστία ζητά την τροποποίηση των ισχυουσών διατάξεων που ορίζουν ότι εκπίπτουν από την ιδιότητα του αντιρρησία συνείδησης όσοι ασκούν συνδικαλιστική δραστηριότητα ή συμμετέχουν σε απεργία κατά τη διάρκεια της εναλλακτικής τους υπηρεσίας. Η οργάνωση επίσης καλεί τις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι οι αντιρρησίες συνείδησης θα ανακτήσουν πλήρως τα αστικά και προσωπικά τους δικαιώματα (συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος να ταξιδεύουν εκτός συνόρων, του δικαιώματος να έχουν ταυτότητα και διαβατήριο και του δικαιώματος στο εκλέγειν και εκλέγεσθαι) και να εγγυηθούν την παροχή πληροφόρησης προς όλους τους στρατεύσιμους σχετικά με το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης και τον τρόπο απόκτησης της ιδιότητας του αντιρρησία συνείδησης.
- Ο Νικόλαιος Μπαλτούκας, 38 ετών, καταδικάστηκε στις 18 Μαΐου 2005 σε ποινή φυλάκισης 15 μηνών με αναστολή από το Στρατοδικείο Ξάνθης για ανυποταξία. Είχε υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στον ελληνικό στρατό το 1990-91 αλλά, όταν κλήθηκε για πενθήμερη εφεδρική στρατιωτική θητεία στις 31 Οκτωβρίου 2004, αρνήθηκε να παρουσιαστεί για λόγους συνείδησης. Λίγους μήνες μετά την καταδίκη του κλήθηκε εκ νέου για εφεδρική στρατιωτική θητεία.
- Ο Γιώργος Μοναστηριώτης, 26 ετών, ο οποίος είχε ενταχθεί στο Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό με πενταετές συμβόλαιο (Εθελοντής Πενταετούς Υποχρέωσης), αρνήθηκε, επικαλούμενος λόγους συνείδησης, να ακολουθήσει τη μονάδα του τον Μάιο του 2003, όταν η φρεγάτα «Ναυαρίνο» όπου υπηρετούσε στάλθηκε στον Περσικό Κόλπο και δήλωσε ότι παραιτείται από το Πολεμικό Ναυτικό. Τον Σεπτέμβριο του 2004 συνελήφθη και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 40 μηνών για λιποταξία από το Ναυτοδικείο Πειραιά. Μεταφέρθηκε αμέσως στις φυλακές Κορίνθου όπου παρέμεινε φυλακισμένος επί 22 ημέρες μέχρι την προσωρινή του αποφυλάκιση εν αναμονή της εκδίκασης της έφεσής του. Τον Ιανουάριο του 2005 καταδικάστηκε πάλι από το Ναυτοδικείο Πειραιά σε ποινή φυλάκισης 5 μηνών με αναστολή για λιποταξία επειδή δεν επέστρεψε στην μονάδα του.
- Ο Λάζαρος Πετρομελίδης, 44 ετών, Πρόεδρος του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης, αρνήθηκε για λόγους συνείδησης να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία το 1992 και έκτοτε έχει επανειλημμένα υποστεί ποινικές διώξεις και καταδίκες. Αρνήθηκε να υπηρετήσει την εναλλακτική υπηρεσία που του προσφέρθηκε το 1998, καθώς είχε εξαιρετικά τιμωρητική διάρκεια -στην περίπτωσή του 7,5 φορές τη διάρκεια της στρατιωτικής θητείας που θα όφειλε να υπηρετήσει διαφορετικά- και εξέπεσε της ιδιότητας του αντιρρησία συνείδησης. Από τότε, εξακολουθεί να λαμβάνει τακτικά προσκλήσεις κατάταξης στον στρατό, οπότε διώκεται κάθε φορά εκ νέου για ανυποταξία, λόγω της άρνησής του ως αντιρρησίας συνείδησης να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία. Παλαιότερα είχε φυλακιστεί τον Μάιο του 1998, τον Απρίλιο του 1999 και τον Σεπτέμβριο του 2002. Τον Ιούνιο του 2003 του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 20 μηνών με τριετή αναστολή για ανυποταξία από το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών. Με την πιο πρόσφατη ερήμην καταδίκη του σε ποινή φυλάκισης 30 μηνών για ανυποταξία τον Δεκέμβριο του 2004 από το Ναυτοδικείο Πειραιά, άρθηκε η αναστολή της προηγούμενης ποινής, γεγονός που σημαίνει ότι οφείλει να εκτίσει συνολική ποινή φυλάκισης 50 μηνών αν συλληφθεί.
- Ο Γεώργιος Κουτσομανωλάκης, 46 ετών, καταδικάστηκε για ανυποταξία σε ποινή φυλάκισης 24 μηνών με αναστολή από το Στρατοδικείο Αθηνών στις 23 Μαΐου 2005. Είχε κατηγορηθεί για ανυποταξία το 1979, όταν δεν υπήρχε εναλλακτική πολιτική κοινωνική υπηρεσία στην Ελλάδα, επειδή ως Μάρτυρας του Ιεχωβά αρνήθηκε να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης. Έφυγε από την Ελλάδα και του χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο στη Γερμανία, όπου ζει έκτοτε. Συνελήφθη και κρατήθηκε στις 12 Μαΐου 2005 στη Ρόδο κατά τη διάρκεια επίσκεψης στους γονείς του και στις 16 Μαΐου μεταφέρθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού στην Αθήνα, όπου παρέμεινε προφυλακισμένος μέχρι τη δίκη του.
- Ο Μπόρις Σωτηριάδης, 38 ετών, είχε υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στην πρώην Σοβιετική Ένωση και αργότερα έγινε Μάρτυρας του Ιεχωβά. Όταν κλήθηκε από τον ελληνικό στρατό να παρουσιαστεί για στρατιωτική θητεία στο Στρατόπεδο Αυλώνας την 1η Αυγούστου 2005, παρουσιάστηκε αλλά αρνήθηκε να υπηρετήσει στον στρατό επειδή κάτι τέτοιο συγκρούεται με τα θρησκευτικά του πιστεύω και ζήτησε, αντ' αυτού, να υπηρετήσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Εντούτοις, επειδή αυτό δεν επιτρέπεται, σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο, για όσους έχουν ήδη υπηρετήσει σε ένοπλες δυνάμεις, του ασκήθηκε ποινική δίωξη για ανυπακοή. Στη συνέχεια στάλθηκε στο Στρατόπεδο Διδυμότειχου, όπου επίσης παρουσιάστηκε αλλά αρνήθηκε να υπηρετήσει επικαλούμενος θρησκευτική αντίρρηση συνείδησης και ζήτησε πάλι να υπηρετήσει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία. Το αίτημά του απορρίφθηκε και παραπέμφθηκε στο Στρατοδικείο Ξάνθης, με νέα κατηγορία για ανυπακοή, όπου καταδικάστηκε στις 22 Αυγούστου 2005 σε ποινή φυλάκισης τρεισήμισι ετών χωρίς αναστολή ακόμα και εν αναμονή της εκδίκασης της έφεσής του. Παρέμεινε φυλακισμένος ως τις 20 Σεπτεμβρίου 2005, οπότε το Αναθεωρητικό Στρατοδικείο Αθηνών διέταξε την απελευθέρωσή του εν αναμονή της εκδίκασης της έφεσής του, που ορίστηκε για την 1η Ιουνίου 2006. Εν τω μεταξύ, η πρώτη κατηγορία για ανυπακοή θα εκδικασθεί στο Στρατοδικείο Αθηνών στις 24 Μαΐου 2006.
- Ο Δημήτριος Σωτηρόπουλος, 40 ετών, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης, όταν κλήθηκε να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία τον Μάρτιο του 1992 δήλωσε την άρνησή του να στρατευθεί για λόγους συνείδησης. Οι στρατιωτικές αρχές τον πληροφόρησαν ότι δεν προβλεπόταν από τον νόμο εναλλακτική πολιτική υπηρεσία και του άσκησαν δίωξη για ανυποταξία. Έλαβε τρεις κλήσεις από την αστυνομία, του απαγορεύτηκε η έξοδος από την χώρα και κλήθηκε για απολογία από το Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης με την κατηγορία της ανυποταξίας τον Νοέμβριο του 1992. Τον Ιούλιο του 1993 κλήθηκε πάλι να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία και πάλι αρνήθηκε να καταταγεί για λόγους συνείδησης. Του κατασχέθηκε το διαβατήριο τον Σεπτέμβριο του 1993, και έγιναν δύο απόπειρες σύλληψής του τον Ιούνιο και τον Αύγουστο του 1994. Η αστυνομία αποπειράθηκε ξανά να τον συλλάβει στις 10 Μαρτίου 2006.
Γενικές πληροφορίες
Στην πράξη, οι Έλληνες αντιρρησίες συνείδησης καλούνται τακτικά για στρατιωτική θητεία, και κάθε φορά που αρνούνται να υπηρετήσουν στον στρατό κινείται νέα δίωξη εναντίον τους για ανυποταξία, ανυπακοή ή λιποταξία. Η πρακτική αυτή αποτελεί παραβίαση του ’ρθρου 14 παράγραφος 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, το οποίο ορίζει ότι:
«Κανένας δεν πρέπει να δικάζεται ή να τιμωρείται ξανά για αδίκημα, για το οποίο έχει τελεσίδικα καταδικαστεί ή αθωωθεί σύμφωνα με το δίκαιο και τον κώδικα ποινικής δικονομίας κάθε χώρας».
Τον Μάρτιο του 2005, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών κάλεσε την Ελλάδα να βελτιώσει την κατάσταση των αντιρρησιών συνείδησης, σημειώνοντας ότι: «Η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της γιατί η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας για τους αντιρρησίες συνείδησης είναι πολύ μεγαλύτερη από τη στρατιωτική θητεία και γιατί η αξιολόγηση των αιτήσεων για την υπηρεσία αυτή βρίσκεται υπό τον αποκλειστικό έλεγχο του Υπουργείου ’μυνας. Το Κράτος-Μέλος πρέπει να διασφαλίσει ότι η διάρκεια της εναλλακτικής υπηρεσίας δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα και πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να θέσει την αξιολόγηση των αιτήσεων αναγνώρισης των αντιρρησιών συνείδησης υπό τον έλεγχο πολιτικών αρχών».