ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ Ε.Ε.: ΕΧΟΥΜΕ ΠΟΛΥ ΔΡΟΜΟ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
6 Μαρτίου 2007
Η ίδρυση της Υπηρεσίας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (Fundamental Rights Agency - FRA) από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επιβάλλουν έναν πολύ ισχυρότερο μηχανισμό, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία, καθώς η Υπηρεσία εγκαινιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στη Βιέννη.

Η «Υπηρεσία Θεμελιωδών Δικαιωμάτων», παρά το όνομά της, είναι μια χαμένη ευκαιρία. Η απροθυμία των κρατών-μελών να αντιμετωπίσουν με τρόπο ουσιαστικό τα προβλήματα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο έδαφός τους, απροθυμία η οποία αποκαλύφθηκε ανάγλυφα κατά τη συζήτηση για το πεδίο δράσης της Υπηρεσίας, είχε ως αποτέλεσμα μια υποτυπώδη ιδρυτική εντολή, που έρχεται σε έντονη αντίθεση με τη μεγάλη κλίμακα και τον σοβαρό χαρακτήρα των προβλημάτων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στα εγκαίνια της Υπηρεσίας παραβρέθηκε ο Ντικ Όστινγκ, Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Γραφείου της Διεθνούς Αμνηστίας, ο οποίος υπενθύμισε τον τόνο που κυριάρχησε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων:

«Τόση ήταν η επιθυμία τους να μην προσβάλουν κανέναν, ώστε μερικές φορές είχες την αίσθηση ότι η Υπηρεσία δημιουργείται για να προστατέψει τα κράτη-μέλη, αντί να τους ζητήσει να λογοδοτήσουν», επισήμανε ο Ντικ Όοστινγκ.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει κάθε πρόθεση να υποστηρίξει το έργο της Υπηρεσίας στον σημαντικό τομέα του ρατσισμού και των διακρίσεων, που είναι το μόνο μεγάλο ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη με το οποίο μπορεί ουσιαστικά να ασχοληθεί η Υπηρεσία. Πρόκειται για κρίσιμο τομέα, καθώς διατρέχει και οξύνει άλλες μορφές καταπατήσεων.

Όμως η Διεθνής Αμνηστία, ως πρωτοπόρος οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι η Υπηρεσία Θεμελιωδών Δικαιωμάτων θα παραμείνει ουσιαστικά αποκλεισμένη από όλους τους άλλους καίριους τομείς που έχουν ουσιαστική σημασία για τους ανθρώπους στην Ευρώπη και για την αξιοπιστία της ΕΕ προς τον κόσμο:

Αντιτρομοκρατία

Το σκάνδαλο των έκνομων μεταγωγών και η σχέση των αντιτρομοκρατικών νόμων με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες ενέχουν ένα πλέγμα ζητημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ένα πλέγμα τόσο πυκνό ώστε θα έπρεπε να είναι ένα από τα υποχρεωτικά αντικείμενα οποιουδήποτε οργάνου «θεμελιωδών δικαιωμάτων». Κι όμως, δεν είναι.

Κακομεταχείριση από την αστυνομία

Η Ευρώπη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κρούσματα υπερβολικής χρήσης βίας από την αστυνομία, κακομεταχείρισης κατά την κράτηση και δυσανάλογης οπλοχρησίας. Όμως, καθώς η επιβολή του νόμου συνεχίζει να αποτελεί εθνική αρμοδιότητα των κρατών-μελών, αυτά τα ζητήματα αποκλείονται από την ιδρυτική εντολή της Υπηρεσίας.

’συλο και μετανάστευση

Η Υπηρεσία θα έχει την αρμοδιότητα να σχολιάζει την εφαρμογή του Κοινοτικού Δικαίου σε αυτόν τον τομέα, όχι όμως και να ασκεί εκτενή επίβλεψη. Επίσης, εξαιρείται το πρόβλημα της αυξανόμενης και δυσανάλογης χρήσης της κράτησης για τους αιτούντες άσυλο και τους μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, εγκύων και ψυχικά τραυματισμένων ανθρώπων.

Δίκαιη δίκη

Η πρόσβαση σε δικηγόρο, σε διερμηνέα ή σε νομική βοήθεια μετά τη σύλληψη εξακολουθεί να μην είναι δεδομένη στην Ευρώπη, μάλιστα αρκετά κράτη-μέλη δεν έχουν ακόμα θέσει σε εφαρμογή επαρκείς δικονομικές εγγυήσεις. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία έχει βαλτώσει και η Υπηρεσία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα.

Βία κατά των γυναικών

Παρά το γεγονός ότι η ψυχολογική, σωματική και σεξουαλική βία εναντίον γυναικών και κοριτσιών συνεχίζει να είναι διάχυτη σε όλη την Ευρώπη, η Υπηρεσία δεν έχει τη δικαιοδοσία ούτε να αναλύει τις εθνικές νομοθεσίες στο ζήτημα αυτό, ούτε να προτείνει μέτρα σε επίπεδο ΕΕ.

Εμπορία ανθρώπων

Ο αριθμός των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων στην Ευρώπη αυξήθηκε δραματικά την τελευταία δεκαετία, όμως πολλά κράτη δεν έχουν κάνει τίποτα για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της προστασίας των ανθρώπων αυτών. Και σε αυτό το ζήτημα, η Υπηρεσία δεν θα μπορεί να συμβάλλει στην εξεύρεση λύσεων.

Ενόσω όλα αυτά τα ζητήματα δεν αντιμετωπίζονται, η Διεθνής Αμνηστία καλεί την ΕΕ να συνεργαστεί με το Συμβούλιο της Ευρώπης για να αναπτύξουν ένα όραμα για τον τρόπο με τον οποίο θα δημιουργήσουν ένα πλήρες «ευρωπαϊκό σύστημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

«Η Υπηρεσία Θεμελιωδών Δικαιωμάτων θα μπορέσει να προστατέψει τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ευρώπη μόνο εάν υπάρξει μια σοβαρή προσπάθεια για την ανάπτυξη ενός συνεκτικού συστήματος προστασίας με αποτελεσματικό μηχανισμό λογοδοσίας», είπε ο Ντικ Όοστινγκ.

Για περισσότερες πληροφορίες, σχολιασμό και συνεντεύξεις:

Ευρωπαϊκό Γραφείο της Διεθνούς Αμνηστίας (Βρυξέλες)

Τηλ: 0032 2 5482773

Φαξ: 0032 2 5025686

Email: AmnestyIntl@aieu.be

Website: http://www.amnesty-eu.org