ΕΛΛΑΔΑ: ΧΑΟΣ ΚΙ ΑΘΛΙΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΦΘΑΝΟΥΝ ΜΕ ΡΕΚΟΡ ΑΦΙΞΕΩΝ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ο κακός συντονισμός κι οι σοβαρές ελλείψεις σε εγκαταστάσεις και προσωπικό δημιουργούν τρομαχτικές συνθήκες για τις εκατοντάδες των προσφύγων και μεταναστών/στριών που καταφθάνουν κάθε μέρα στο νησί της Λέσβου που δέχεται τον μεγαλύτερο αριθμό αφίξεων στην Ελλάδα, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία αμέσως μετά την ολοκλήρωση ερευνητικής αποστολής στο νησί.

Οι αρχές, υπερφορτωμένες και χωρίς να διαθέτουν επαρκείς πόρους, αδυνατούν να διαχειριστούν τη δραματική αύξηση του αριθμού των ατόμων που φθάνουν στο νησί, και που φτάνουν τις 33.000 από την 1τη Αυγούστου μέχρι και σήμερα. Πολλοί/ές από τους/τις οποίους/ες βασίζονται σε τοπικούς εθελοντές κι εθελόντριες, ακτιβιστές/ίστριες των ΜΚΟ, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ ( UNHCR) και τους/τις τουρίστες/ίστριες για να καλύψουν τα τεράστια κενά. Η μεγάλη πλειοψηφία από τους/τις πρόσφυγες που φθάνουν στα ελληνικά νησιά έχουν καταφύγει τις συγκρούσεις στο Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Συρία, και συνιστούν το 90% από τις αφίξεις του 2015 σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ.

«Η δυσχερής Οδύσσεια που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που φεύγουν από περιοχές σύγκρουσης δεν τελειώνει στις ακτές της Ελλάδας. Αναγκασμένοι/ες να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις σε αποπνικτική ζέστη και να μένουν σε άθλιες κατασκηνώσεις ή έξω στην ύπαιθρο, οι πρόσφυγες κι αιτούντες/ούσες άσυλο δεν έχουν καμία εναλλακτική παρά να συνεχίσουν το ταξίδι τους, κάτι που έχει συμβάλλει στην καταστροφή που παρατηρήσαμε στα σύνορα με την ΠΓΔΜ τις πρόσφατες ημέρες», δήλωσε η  Gauri Van Gulik, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.

«Αυτή δεν είναι απλώς μία ελληνικ­ή τ­­ραγωδία, αλλά μία κρίση Ευρωπαϊκών διαστάσεων. Η κρίση ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια των κοντόφθαλμων Ευρωπαϊκών ηγετών που βάζουν προτεραιότητα το να προστατέψουν τα σύνορα κι όχι το να βοηθήσουν ανθρώπους που έχουν επιβιώσει τη σύγκρουση. Ο κόσμος σήμερα βιώνει τη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό που χρειάζονται τα Ευρωπαϊκά σύνορα δεν είναι φράχτες, αλλά ασφαλείς διόδους εισόδου για τους/τις πρόσφυγες, κι εγκαταστάσεις όπου θα τους/τις υποδεχτούν με αξιοπρέπεια.»

Στις 24 Αυγούστου, η Αστυνομία στη Λέσβο είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι υπολογίζει πως περισσότεροι/ες από 33.000 πρόσφυγες και μετανάστες/ριες έχουν φθάσει στο νησί από την 1τη Αυγούστου. Εκατοντάδες ακόμη φθάνουν κάθε μέρα με 1.450 μετανάστριες/ες και πρόσφυγες να έχουν καταφθάσει μόνο την νύχτα της 10-11^ης Αυγούστου.

Ενώ η Κως, η Χίος, κι άλλα Ελληνικά νησιά στο Αιγαίο έχουν επίσης δεχτεί μετανάστες/στριες και πρόσφυγες που περνάνε στον ελλαδικό χώρο από την Τουρκία, η Λέσβος έχει δεχτεί τον μεγαλύτερο αριθμό: περισσότερους/ες από 93.000 ήδη στο 2015, αριθμός που είναι πάνω από εφτά φορές μεγαλύτερος από τις 12.187 αφίξεις σε όλο το 2014. Υπολογίζεται πως περισσότεροι/ες από 160.000 πρόσφυγες και μετανάστες/στριες έχουν περάσει στην Ελλάδα συνολικά μέχρι στιγμής μέσα στο 2015, σε σύγκριση με 45.412 το 2014.

Στοιβαγμένοι σε άθλιες συνθήκες
Η Διεθνής Αμνηστία παρατήρησε ακατάλληλες, ανθυγιεινές συνθήκες και συνωστισμό στο κέντρο κράτησης στη Μόρια της Λέσβου, συμπεριλαμβανομένων πλημμυρισμένων τουαλετών, έλλειψη σεντονιών και κουβερτών, βρώμικων και παλιών στρωμάτων και σπασμένων κρεβατιών. Η τοπική αστυνομία δήλωσε πως δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να βελτιώσει τις συνθήκες.

Ενας πρόσφυγας από το Αφγανιστάν δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία:

«Οι λέξεις δε μπορούν να περιγράψουν [τις συνθήκες] ... Μυρίζει ... δεν υπάρχει σαπούνι, δεν υπάρχουν ρούχα, κι όλα είναι χαλασμένα ... Δεν υπάρχει τίποτα για τα μικρά παιδιά, ούτε καν γάλα ... [η αστυνομία] φωνάζουν πολύ ... Χθες το πρωί έκοψαν το ηλεκτρικό και μέχρι την ώρα του μεσημεριανού δεν είχαμε ρεύμα, και τα δωμάτια βρωμούσαν [και κοιμηθήκαμε έξω].»

Πολλοί/ές περιμένουν έξω από το κατάμεστο κέντρο μέχρι να ελευθερωθεί χώρος, και μένουν σε σκηνές, κάτω από δίχτυα από ελαιώνες ή υπομένουν 35 βαθμούς Κελσίου χωρίς καθόλου καταφύγιο.

Σύριοι/ες πρόσφυγες στεγάζονται σε σκηνές σε χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων

Οι Σύριοι πρόσφυγες που φθάνουν στη Λέσβο αποστέλλονται στο ξεχωριστό καταυλισμό του Κάρα Τέπε, όπου περιμένουν μία έως δύο ημέρες για τα έγγραφα που θα τους επιτρέψουν να φύγουν για την Αθήνα. Το Κάρα Τέπε είναι ένας άτυπος, αυτοδιαχειριζόμενος καταυλισμός που έχει στηθεί από τον τοπικό δήμαρχο σε ένα χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων.

Ενώ αρχικά προοριζόταν να στεγάσει 500 άτομα, αυτή τη στιγμή στοιβάζονται εκεί πάνω από 1.500 άτομα. Δεν υπάρχουν αρκετές σκηνές, τουαλέτες ή ντους. Η διανομή τροφίμων γίνεται από την αστυνομία και τις ΜΚΟ, με ελάχιστο συντονισμό από τις ελληνικές αρχές. Εναπόκειται στην ΜΚΟ Γιατροί Χωρίς Σύνορα να αφαιρέσει τα σκουπίδια, και να καθαρίσει κι επισκευάσει τις τουαλέτες και τα ντους.

Αναγκάζονται να περπατήσουν για πολλά χιλιόμετρα

Με μόνο τέσσερα λεωφορεία διαθέσιμα για τη μεταφορά των εκατοντάδων ανθρώπων που φτάνουν στην ξηρά κάθε μέρα, οι περισσότεροι/ες αναγκάζονται να διανύσουν μέχρι και 70 χιλιόμετρα με τα πόδια - από τις βόρειες ακτές του νησιού στο κέντρο υποδοχής στην πρωτεύουσα, τη Μυτιλήνη.

Η Διεθνής Αμνηστία είδε πάνω από 100 πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία και το Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένων οικογενειών με μικρά παιδιά και ηλικιωμένους/ες, να περπατάνε σε σημείο κατάρρευσης σε θερμοκρασίες πάνω από 35 βαθμούς Κελσίου. Λόγω της έλλειψης βοήθειας από τις αρχές, οι ντόπιοι/ες κάτοικοι, οι τουρίστες/ίστριες και οι ακτιβιστές/ίστριες κινητοποιούνται για να τους προσφέρουν νερό και φαγητό.

Ένας πρόσφυγας από τη Συρία εξήγησε στη Διεθνή Αμνηστία πόσο δύσκολο ήταν το ταξίδι για τις οικογένειες και τους ηλικιωμένους:

«Υπάρχουν γυναίκες με μωρά και δεν υπάρχει λεωφορείο ... Είμαστε νέοι και θα το αντέξουμε, αλλά τι γίνεται με αυτούς;"

Η υποστελέχωση παρατείνει τη δοκιμασία

Οταν φτάσουν στην πρωτεύουσα του νησιού Μυτιλήνη, οι πρόσφυγες περιμένουν να καταγραφούν από την ακτοφυλακή. Η Διεθνής Αμνηστία είδε ουρές των περίπου 200 ατόμων να περιμένουν σε αποπνικτική ζέστη. Δεν υπάρχουν ούτε αρκετοί/ές διερμηνείς για να βοηθήσουν την ακτοφυλακή να διαχειριστούν τις αφίξεις ούτε αρκετοί/ές εθελοντές/όντριες γιατροί να εξετάσουν οποιοδήποτε κι οποιαδήποτε πέρα ​​από τις πιο επείγουσες περιπτώσεις.

Μέλη της ελληνικής Ακτοφυλακής δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία πως έχουν μόνο 10 άτομα διαθέσιμα για την καταχώρηση των εκατοντάδων που καταφθάνουν καθημερινά, αν και έχουν επίσης βοήθεια από τις ΜΚΟ που παρέχουν πληροφόρηση και ιατρική βοήθεια.

Η προσφυγική κρίση στα νησιά απαιτεί ένα επείγον σχέδιο

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις Ελληνικές αρχές, με επείγουσα οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη, να συστήσουν μία επείγουσα απάντηση για την διαχείριση της κρίσης στην Λεσβο και στα άλλα Ελληνικά νησία. Οι αρχές χρειάζεται επειγόντως να ανοίξουν το νέο Κέντρο Πρώτης Υποδοχής στην Μόρια και να παρέχουν:

• Περισσότερο προσωπικό στην κινητή μονάδα πρώτης υποδοχής, όπως επίσης και περισσότερους/ες αστυνομικούς, λιμενικούς και διερμηνείς να βοηθήσουν με τις καινούργιες αφίξεις.
• Περισσότερα λεωφορεία για να μεταφέρουν τους νεοαφιχθέντες/είσες πρόσφυγες στο λιμάνι της Μυτιλήνης, στο κέντρο κράτησης την Μόριας και στον καταυλισμό του Καρά Τεπέ.
• Καλύτερες συνθήκες στου άτυπους καταυλισμούς και στο λιμάνι, με βασικές υπηρεσίες όπως υγιειονομικές παροχές, στέγη, νερό και περισσότερες τουαλέτες και ντούς.
• Αποτελεσματική και γρήγορη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ για να βελτιωθούν οι συνθήκες υποδοχής.
• Επίσημη διαχείρηση των άτυπων καταυλισμών που έχουν δημιουργηθεί για να αντιμετωπισθεί η εισροή προσφύγων.
• Νέα κέντρα υποδοχής στο βόρειο τμήμα της Λέσβου όπου φθάνουν οι περισσότεροι/ες πρόσφυγες.

«Η οικονομική και η προσφυγική κρίση συγκλίνουν στην Λέσβο και στα άλλα νησιά του Αιγαίου, με τους/τις πρόσφυγες και τους/τις μετανάστες/ριες να πληρώνουν το τίμημα», είπε η Gauri van Gulik.

«Τα ανακοινωθέντα κονδύλια της ΕΕ μπορούν να βοηθήσουν την Ελλάδα να αντιμετωπίσει (την προσφυγική κρίση), αλλά γίνεται εμφανές ότι η Ελλάδα επίσης χρειάζεται και επιχειρησιακή υποστήριξη για να τεθούν τα κονδύλια αυτά σε χρήση. Ακόμη πιό σημαντικό είναι πως η Ευρώπη πρέπει να ανακουφίσει την Ελλάδα από την πίεση μακροπρόθεσμα παρέχοντας πιο ασφαλείς και νόμιμες διόδους στην Ευρώπη σε αυτούς/ές που χρειάζονται προστασία. Όσο συνεχίζει να αποτυγχάνει να κάνει αυτό, η Ευρώπη είναι άμεσα υπεύθυνη για αυτό που ξετυλίγεται εδώ και σ’άλλα σημεία των συνόρων της Ευρώπης.»

Περισσότερες πληροφορίες:

Η κρίση στην Ελλάδα αυξάνει επίσης την πίεση στην ΠΓΔΜ και τη Σερβία, καθώς χιλιάδες φεύγουν από την Ελλάδα για να εισέλθουν εκ νέου στην Ευρωπαϊκή Ένωση στην Ουγγαρία. Η Διεθνής Αμνηστία έχει πρόσφατα καταγράψει πώς τα συστήματα ασύλου αποτυγχάνουν και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά μήκος αυτής της διαδρομής. Αργά την περασμένη εβδομάδα, η ΠΓΔΜ κήρυξε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης κατά μήκος των ελληνικών συνόρων, καθώς χιλιάδες πρόσφυγες - κυρίως από την Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ - κι αιτούντες/ούσες άσυλο παγιδεύτηκαν στα σύνορα.

Νωρίς σήμερα το πρωί, μία βάρκα που έφερε 15 πρόσφυγες ανετράπη κοντά στη Σκάλα Συκαμίας στη Λέσβο. Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες αναφορές, έπειτα από επιχείρηση διάσωσης, 8 πρόσφυγες έχουν διασωθεί, 2 έχασαν τη ζωή τους ενώ η ακτοφυλακή εξακολουθεί να ψάχνει για ακόμη 6.
Στις 25 Ιουνίου 2015, η Διεθνής Αμνηστία προειδοποίησε ότι τα ελληνικά νησιά δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν με την εισροή προσφύγων και κάλεσε τους/τις ηγέτες της ΕΕ να δράσουν.