ΕΛΛΑΔΑ: ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΑΡΑΒΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
5 Οκτωβρίου 2005
Αλλοδαποί πυροβολούνται στα σύνορα, αιτούνται άσυλο κρατούνται σε μεταλλικά κοντέινερ, Ρομά εκδιώκονται διά της βίας από τις κατοικίες τους στην Αθήνα - αυτά είναι μερικά από τα παραδείγματα ενός σταθερού μοτίβου παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αποκαλύπτει σήμερα η Διεθνής Αμνηστία με έκθεσή της.
Στην έκθεση, με τίτλο «Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας: Τα δικαιώματα των αλλοδαπών και των μεταναστών παραμένουν στο ημίφως», επισημαίνεται η παράλειψη των ελληνικών αρχών να καταπολεμήσουν τις διακρίσεις.
«Οι άνθρωποι που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας -αιτούντες άσυλο, μετανάστες, Ρομά και άλλες μειονότητες- είναι τα πιθανότερα θύματα διακρίσεων σε όλες τις μορφές τους. Οι δυνάστες τους είναι συχνότερα εκπρόσωποι του κράτους», δήλωσε η Όλγα Δημητρίου, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ελλάδα.
Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας επικεντρώνεται ειδικότερα στην παράλειψη του κράτους να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και με τα σχετικά θεσμικά κείμενα, όσον αφορά την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, την κράτηση μεταναστών και την προστασία από διακρίσεις και κακομεταχείριση.
«Χιλιάδες άνθρωποι από την Αλβανία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Πακιστάν και αλλού, έρχονται στην Ελλάδα αναζητώντας καταφύγιο. Μερικοί πυροβολούνται και σκοτώνονται στα σύνορα, άλλοι κατηγορούνται αμέσως για 'παράνομη είσοδο' και τίθενται υπό κράτηση χωρίς να έχουν την ευκαιρία να ζητήσουν προστασία ως πρόσφυγες. Οι συνθήκες κράτησης σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας δεν τηρούν το διεθνές δίκαιο και τα σχετικά θεσμικά κείμενα», επισήμανε η Όλγα Δημητρίου.
Στη Χίο, οι αρχές χρησιμοποιούν για την κράτηση ανθρώπων ένα μεταλλικό κοντέινερ. Έχουν θέσει επανειλημμένα υπό κράτηση άλλους ανθρώπους, μεταξύ των οποίων εγκύους και παιδιά, ενώ παρέλειψαν να προστατεύσουν γυναίκες και παιδιά που ήταν θύματα εμπορίας ανθρώπων. Κάποιοι μετανάστες υπέστησαν κακομεταχείριση από αστυνομικούς.
Ο Γ.Σ., Ιρακινός υπήκοος 24 ετών, που είχε συλληφθεί και τεθεί υπό κράτηση μόλις εισήλθε στην Ελλάδα, δήλωσε: «Δεν υπάρχει τηλέφωνο εδώ και δεν έχω μιλήσει με τους γονείς μου από τότε που ήρθα δεν ξέρουν εάν είμαι ζωντανός ή νεκρός η μητέρα μου είναι καρδιοπαθής και δεν έχω κατορθώσει να τηλεφωνήσω και να την ενημερώσω δεν πεθάναμε, αλλά εύχομαι να είχα πεθάνει». Ισχυρίστηκε ότι τον πρώτο μήνα κράτησής του κοιμόταν πάνω σε ένα χαρτόνι και ότι άνθρωποι στον κοιτώνα του είχαν «έντομα» πάνω στο δέρμα τους.
Στην έκθεση τεκμηριώνονται οι μηχανισμοί που συμβάλλουν σε αυτήν την παράλειψη και παροτρύνονται οι ελληνικές αρχές να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους να σέβονται, να προστατεύουν και να εκπληρώνουν τα δικαιώματα των περιθωριοποιημένων ανθρώπων.
Κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η Ελλάδα έχει μεταμορφωθεί ραγδαία από παραδοσιακή χώρα προέλευσης μεταναστών σε πόλο έλξης μεταναστών, σχηματίζοντας έτσι το σύνορο ανάμεσα στον παγκόσμιο Νότο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η ραγδαία μεταμόρφωση έφερε στην επιφάνεια τις ανεπάρκειες της ελληνικής νομοθεσίας που διέπει τη μετανάστευση, καθώς και τις πρακτικές που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων. Συγκεκριμένα, το ελληνικό νομικό πλαίσιο παραλείπει να τηρήσει το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα συναφή θεσμικά κείμενα από δύο απόψεις:
- σε κανένα στάδιο της διαδικασίας δεν προβλέπει ανεξάρτητη επανεξέταση της ουσίας μιας αίτησης που απορρίφθηκε,
- στερείται διατάξεων που να προστατεύουν ρητά από τον κίνδυνο της επαναπροώθησης.
Παρ' όλο που υπήρξε απότομη αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που ζητούν καταφύγιο, η Ελλάδα έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αιτήσεων ασύλου στην Ευρώπη. Την ίδια στιγμή έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αναγνώρισης προσφύγων. Σύμφωνα με παγκόσμια επισκόπηση των προσφυγικών πληθυσμών το 2004, από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο ποσοστό αναγνώρισης προσφύγων (0,3% τους πρώτους εννέα μήνες του έτους) και χορήγησης οποιασδήποτε προστασίας (0,9%) από τις 148 χώρες που εξετάστηκαν.
«Η ραγδαία μεταμόρφωση της Ελλάδας σε πόλο έλξης μεταναστών δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία, ώστε οι αρχές να γυρνούν την πλάτη στις ανάγκες των προσφύγων και να αγνοούν τις διεθνείς τους υποχρεώσεις», τόνισε η Όλγα Δημητρίου.
Ζώντας και αυτοί στο περιθώριο της κοινωνίας, οι Ρομά και άλλες μειονότητες υφίστανται το κύριο βάρος των άμεσων ή έμμεσων διακρίσεων. Στην Αθήνα και την Πάτρα, Ρομά κάτοικοι εκδιώχθηκαν διά της βίας από τις κατοικίες τους, επωμιζόμενοι οι ίδιοι μεγάλο μέρος του κόστους μετεγκατάστασής τους. Οι Ρομά έχουν επίσης γίνει στόχος ρατσιστικής κακοποίησης, την οποία σε μερικές περιπτώσεις οι αρχές έχουν την τάση να παραβλέπουν. Τα μέλη των μειονοτήτων υφίστανται παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους στην ελευθερία της έκφρασης, της θρησκείας και του συνεταιρισμού λόγω κενών στην εθνική νομοθεσία κατά των διακρίσεων, καθώς και λόγω της παράλειψης των ελληνικών αρχών να υιοθετήσουν τη συναφή διεθνή νομοθεσία και τα διεθνή θεσμικά κείμενα.
«Τα τελευταία λίγα χρόνια, οι ελληνικές αρχές έχουν παραδεχτεί ότι δεν είναι αρκετά αποτελεσματικές στην ανταπόκρισή τους στις ανάγκες μεταναστών και μειονοτήτων. Αυτή η αναποτελεσματικότητα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην αντιμετώπιση που έχουν στην Ελλάδα αυτές οι ευπαθείς ομάδες. Δημιουργεί ατμόσφαιρα ανοχής του ρατσισμού και της ξενοφοβίας στον ευρύτερο ελληνικό πληθυσμό», κατέληξε η Όλγα Δημητρίου.
«Κάθε άνθρωπος στην Ελλάδα, είτε είναι μέλος της πλειονότητας, είτε των μειονοτήτων, είτε είναι πρόσφυγας, πρέπει να απολαμβάνει τα ανθρώπινα δικαιώματα που δικαιούται. Είναι ευθύνη των ελληνικών αρχών να διασφαλίσουν ότι αυτό συμβαίνει».
F Βλ.: «Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας: Τα δικαιώματα των αλλοδαπών και των μειονοτήτων παραμένουν στο ημίφως» (AI Index: EUR 25/016/2005), http://web.amnesty.org/library/index/engeur250162005
F Φωτογραφική παρουσίαση (slide show) στη διεύθυνση
F Περισσότερες πληροφορίες: Νίκος Μαστρακούλης, Υπεύθυνος Τύπου, τηλ. 6932 069477, e-mail: nmas@otenet.gr
Γιώργος Χριστοδουλίδης, Υπεύθυνος Δράσης, 6976 796 986, e-mail: campaigners@amnesty.org.gr
Lydia Aroyo, Υπεύθυνη Τύπου της Διεθνούς Γραμματείας για θέματα Ευρώπης & Κεντρικής Ασίας, τηλ. 0044 20 7413 5599, 0044 7771 796350, e-mail: laroyo@amnesty.org
