ΕΕ: ΟΙ ΝΕΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΩΝ «ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΑΣΦΑΛΩΝ» ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΚΥΝΙΚΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΥΘΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΥΛΟ

Αντιδρώντας στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να τροποποιήσει την έννοια της «ασφαλούς τρίτης χώρας», επιτρέποντας στα κράτη μέλη της ΕΕ να στέλνουν με τη βία ανθρώπους που ζητούν άσυλο σε χώρες με τις οποίες δεν έχουν καμία σχέση, χωρίς τη δυνατότητα προσφυγής από την ΕΕ, η Olivia Sundberg Diez, Συνήγορος της Διεθνούς Αμνηστίας στην ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, δήλωσε:

«Αντί να ξοδεύει ατελείωτο χρόνο και πόρους μεταθέτοντας τις ευθύνες της σε άλλες χώρες, η ΕΕ θα πρέπει να επενδύσει στα δικά της συστήματα ασύλου και να αφήσει τους ανθρώπους που ζητούν άσυλο να αρχίσουν να ξαναχτίζουν τη ζωή τους.

«Οι προτάσεις αυτές αποτελούν άλλη μια κυνική προσπάθεια να αποφύγει η ΕΕ τις ευθύνες της για την προστασία των προσφυγισσών/ων, μεταθέτοντάς τες σε χώρες με λιγότερους πόρους και λιγότερες δυνατότητες να προσφέρουν διαρκή προστασία. Η αποστολή ανθρώπων σε χώρες με τις οποίες δεν έχουν καμία σχέση, καμία υποστήριξη και καμία προοπτική ή από τις οποίες μπορεί να έχουν περάσει μόνο για λίγο, δεν είναι μόνο χαοτική και αυθαίρετη, αλλά και καταστροφική σε ανθρώπινο επίπεδο.

«Ας είμαστε ξεκάθαροι: Αυτή η αναθεώρηση θα αποδυναμώσει περαιτέρω την πρόσβαση στο άσυλο στην Ευρώπη, θα υποβαθμίσει τα δικαιώματα των ανθρώπων και θα αυξήσει τον κίνδυνο επαναπροώθησης και εκτεταμένης αυθαίρετης κράτησης σε τρίτες χώρες - ιδίως υπό το πρίσμα της ολοένα και πιο εμφανούς αδυναμίας της ΕΕ να παρακολουθεί και να υποστηρίζει τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες εταίρους της.»

Ιστορικό

Η έννοια της «ασφαλούς τρίτης χώρας» επιτρέπει στα κράτη να απορρίπτουν μια αίτηση ασύλου ως μη αποδεκτή όταν κρίνεται ότι η/ο αιτούσα/ών θα μπορούσε να έχει ζητήσει διεθνή προστασία σε τρίτη χώρα. Αυτό αποτελεί εξαίρεση από τη γενική πρακτική του διεθνούς προσφυγικού δικαίου, σύμφωνα με την οποία η χώρα στην οποία ένα άτομο υποβάλλει αίτηση διεθνούς προστασίας φέρει την κύρια ευθύνη για την αξιολόγηση της αίτησής του.

Η Διεθνής Αμνηστία επικρίνει εδώ και καιρό αυτή την πρακτική, την οποία τα ευρωπαϊκά κράτη χρησιμοποιούν συχνά για να αποφύγουν τις υποχρεώσεις τους, ακόμη και όταν τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες δείχνουν ότι το 71% των προσφυγισσών/ων παγκοσμίως φιλοξενούνται σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Τα κράτη της ΕΕ παραμένουν υποχρεωμένα να διενεργούν ατομική αξιολόγηση του κατά πόσον η τρίτη χώρα είναι ασφαλής για το συγκεκριμένο άτομο και να διασφαλίζουν ότι κάθε αιτούσα/ών μπορεί να έχει πρόσβαση σε μια δίκαιη διαδικασία ασύλου, να ακουστεί η υπόθεσή του και να αντικρούσει τυχόν αποδεικτικά στοιχεία από το κράτος επιστροφής.

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταργεί την απαίτηση να υπάρχει ουσιαστικός δεσμός μεταξύ του ατόμου που αιτείται άσυλο και της εν λόγω τρίτης χώρας. Αντ' αυτού, θα αρκούσε η απλή διέλευση ή η ύπαρξη συμφωνίας μεταξύ του κράτους μέλους της ΕΕ και της τρίτης χώρας. Καταργεί επίσης το ανασταλτικό αποτέλεσμα της άσκησης προσφυγής, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να μεταφερθούν βίαια στην εν λόγω χώρα πριν από την εκδίκαση της προσφυγής τους. Η μεταρρύθμιση αυτή συμβαδίζει με τον πρόσφατα προτεινόμενο κανονισμό για τις επιστροφές. Στο σύνολό τους, αυτά ισοδυναμούν με μια ανησυχητική προσπάθεια εξωτερικής ανάθεσης της προστασίας των προσφυγισσών/ων και του ελέγχου της μετανάστευσης μακριά από τα σύνορα της Ευρώπης.

Αυτή η προτεινόμενη τροποποίηση του κανονισμού για τις διαδικασίες ασύλου θα αποτελέσει τώρα αντικείμενο διαπραγμάτευσης και θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.