ΕΛΛΑΔΑ: ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΣΥΡΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

Η Ελλάδα επέστρεψε παράνομα τουλάχιστον 8 Σύρους πρόσφυγες στην Τουρκία χωρίς να σεβαστεί τις διαδικαστικές εγγυήσεις ή να εξετάσει τις αιτήσεις ασύλου τους, αποκαλύπτουν τα έγγραφα και οι μαρτυρίες που η Διεθνής Αμνηστία έχει στην κατοχή της.

Οι Σύροι, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων παιδιών κάτω των πέντε ετών, διεσώθησαν στα ελληνικά χωρικά ύδατα όταν το σκάφος με το οποίο ταξίδευαν από την Τουρκία προς την Ιταλία αντιμετώπισε προβλήματα και μεταφέρθηκαν στο νησί της Μήλου στις 9 Οκτωβρίου. Και των οκτώ κατεγράφη η πρόθεση να αιτηθούν ασύλου, αλλά επεστράφησαν στην Τουρκία στις 20 Οκτωβρίου. Οι πρόσφυγες αναφέρουν ότι τους είπαν ψέματα ότι μεταφέρονταν στην Αθήνα. Αντ’ αυτού, ταξίδεψαν αεροπορικώς με συνοδεία υπαλλήλων της υπηρεσίας συνόρων της Ε.Ε. (Frontex) στα Άδανα της Τουρκίας, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της Ε.Ε.  

«Οι Ελληνικές αρχές και η Ε.Ε. έχουν επανειλημμένα επιμείνει ότι οι αιτήσεις ασύλου όλων των Σύρων προσφύγων που φθάνουν στη χώρα εξετάζονται δεόντως, αλλά τα αποδεικτικά στοιχεία που τώρα έχουμε δει καθιστούν σθεναρά σαφές ότι δεν είναι έτσι», είπε ο John Dalhuisen, Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη.

«Tους πρόσφυγες αυτούς τους πρόδωσε ένα σύστημα το οποίο έχει αποτύχει όχι μόνο να τους προσφέρει την προστασία που δικαιούνται, αλλά ακόμη και να εξετάσει εάν χρειάζονται προστασία».

Η Διεθνής Αμνηστία έχει μιλήσει με δύο μέλη της ομάδας των Σύρων προσφύγων, συμπεριλαμβανομένου ενός άνδρα που ταξίδευε με τη γυναίκα του και τα τέσσερα παιδιά του. Η οργάνωση έχει επίσης δει επίσημα έγγραφα στα οποία έχει καταγραφεί η πρόθεση οκτώ μελών αυτής της ομάδας να υποβάλουν αίτημα ασύλου και διερευνά δύο επιπλέον υποθέσεις ατόμων που επεστράφησαν με την ίδια πτήση.

Ένας εξ αυτών είπε στη Διεθνή Αμνηστία: «Όταν είδα την τουρκική σημαία στο αεροδρόμιο τα όνειρα μου θρυμματίστηκαν”. Ένας άλλος είπε στη Διεθνή Αμνηστία: “Μας είπαν ψέματα».

Υπογεγραμμένα αντίγραφα εγγράφων που η Διεθνής Αμνηστία έχει στην κατοχή της, επιβεβαιώνουν ότι στις 14 και 15 Οκτωβρίου 2016, ενώ βρίσκονταν στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στο ελληνικό νησί της Λέρου, τουλάχιστον οκτώ από τους Σύρους επισήμως εξέφρασαν την πρόθεσή τους να ζητήσουν διεθνή προστασία στην Ελλάδα – ένα αίτημα που αγνοήθηκε εντελώς, κατά παράβαση του ελληνικού και διεθνούς δικαίου. Αναφέρουν ότι δεν απέσυραν τις αιτήσεις τους ούτε ζήτησαν να σταλούν στην Τουρκία εκούσια.

Οι πρόσφυγες είπαν στην Διεθνή Αμνηστία ότι δεν τους επετράπη καμία επαφή με τον έξω κόσμο και ότι δεν είχαν καμία δυνατότητα να μιλήσουν με δικηγόρο ή  με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) κατά τη διάρκεια της κράτησής τους στον αστυνομικό σταθμό της Λέρου, παρά τα επανειλημμένα σχετικά αιτήματα.

«Οι Ελληνικές αρχές υποστηριζόμενες από την Frontex, την υπηρεσία συνόρων της Ε.Ε., έστειλαν αυτούς τους Σύρους, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων μικρών παιδιών, πίσω στην Τουρκία χωρίς να εκτιμήσουν τους κινδύνους που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν εκεί και χωρίς να σεβασθούν το δικαίωμά τους να υποβάλουν αίτημα ασύλου στην Ελλάδα», είπε ο John Dalhuisen. 

«Στην καλύτερη πρόκειται για ανεπάρκεια και στη χειρότερη για κυνική προσπάθεια των αρχών, υπό τη διαρκώς αυξανόμενη πίεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να μεταφέρουν εκτός της χώρας Σύρους πρόσφυγες με κάθε κόστος. Απαιτείται επείγουσα διερεύνηση, να επιτραπεί στους πρόσφυγες να επιστρέψουν στην Ελλάδα και να εξετασθεί η δυνατότητα μετεγκατάστασής τους σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε.»

Υπόβαθρο

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει επίσης καταστήσει σαφές ότι “ανησυχεί σοβαρά” για αυτές τις υποθέσεις: http://www.unhcr.org/news/briefing/2016/10/5809e78d4/unhcr-concern-illegal-return-10-syrian-nationals-greece.html

Η Ελλάδα είναι νομικά υποχρεωμένη να προβαίνει σε πλήρη εκτίμηση των κινδύνων που διατρέχουν όλοι οι πρόσφυγες οι οποίοι διασχίζουν τα σύνορά της, προκειμένου να καθορίσει κατά πόσον η επιστροφή τους στην Τουρκία θα τους έθετε σε κίνδυνο.

Όλες οι διαδικασίες ασύλου και επιστροφών πρέπει να περιβάλλονται με δικαστικές εγγυήσεις, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στη νομική υποστήριξη για τους πρόσφυγες και της δυνατότητας να αμφισβητήσουν αποφάσεις που έχουν ληφθεί σχετικά με τα αιτήματα ασύλου τους.

Ένα σκάφος που μετέφερε 91 ανθρώπους διαφόρων εθνικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων Σύρων, Αφγανών και Ιρακινών, από την Τουρκία προς την Ιταλία αντιμετώπισε προβλήματα στις 9 Οκτωβρίου και οι άνθρωποι αυτοί διεσώθησαν πλησίον του ελληνικού νησιού της Μήλου.

Στις 14 Οκτωβρίου, αυτή η ομάδα των 91 μεταφέρθηκε από τη Μήλο στη Λέρο, όπου η πλήρης καταγραφή και ταυτοποίησή τους έλαβε χώρα και εξέφρασαν την πρόθεσή τους να αιτηθούν διεθνούς προστασίας.

Στις 19 Οκτωβρίου, η αστυνομία μετέφερε μια ομάδα  13 ανθρώπων από έναν καταυλισμό όπου διέμεναν και τους πήγε σε έναν τοπικό αστυνομικό σταθμό, όπου τους είπαν ότι θα τους μετέφεραν στην Αθήνα.

Το επόμενο πρωί, μεταφέρθηκαν στο ελληνικό νησί της Κω. Η αστυνομία αρνήθηκε τα αιτήματά τους για φαγητό παρά την παρουσία μικρών παιδιών και μωρών στην ομάδα, και επανέλαβε τους ισχυρισμούς της ότι θα τους μετέφεραν με αεροπλάνο στην Αθήνα.

Οι πρόσφυγες είπαν ότι δεν είχαν συνειδητοποιήσει ούτε είχαν πληροφορηθεί ότι μεταφέρονταν στην Τουρκία αντί στην Αθήνα έως ότου το αεροπλάνο τους προσγειώθηκε στα Άδανα, όπου παραμένουν υπό κράτηση.

Σε δημόσιες δηλώσεις τους, οι Ελληνικές αρχές έχουν αρνηθεί οποιαδήποτε παραβίαση και επιμένουν ότι σε όλα τα άτομα δόθηκε η δυνατότητα, σε αρκετές στιγμές, να υποβάλουν αίτηση ασύλου. Επίσης, επισημαίνουν το γεγονός ότι τρία άτομα δεν επιβιβάσθηκαν στο αεροπλάνο επειδή ζήτησαν άσυλο στο αεροδρόμιο της Κω και η διαδικασία έλαβε χώρα υπό την επίβλεψη εκπροσώπου του Συνήγορου του Πολίτη.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει απευθύνει επιστολή στις Ελληνικές αρχές στην οποία εγείρει τις ανησυχίες της και ζητεί διευκρινίσεις για αυτές τις υποθέσεις.