ΜΙΑΝΜΑΡ: Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΡΕΥΝΗΘΕΙ ΓΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ ΩΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 1027»

• Επιθέσεις σκότωσαν και εκτόπισαν αμάχους στην Πολιτεία Rakhine

• Ο στρατός της Μιανμάρ συνέλαβε αυθαίρετα πολίτες και λεηλάτησε περιουσιακά στοιχεία

• Η Διεθνής Αμνηστία τεκμηριώνει στρατιωτική χρήση πυρομαχικών διασποράς στην Πολιτεία Shan

Ο στρατός της Μιανμάρ έχει σκοτώσει παράνομα, έχει συλλάβει αυθαίρετα και έχει κλέψει πολίτες, καθώς πασχίζει να περιορίσει το εντονότερο ξέσπασμα ένοπλης αντίστασης από το πραξικόπημα του 2021, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.

Βασιζόμενη σε συνεντεύξεις με 10 αμάχους από την κοινότητα Pauktaw της Πολιτείας Rakhine και σε αναλύσεις φωτογραφιών, βιντεοληπτικού υλικού και δορυφορικών εικόνων, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε πιθανές επιθέσεις χωρίς διακρίσεις εναντίον αμάχων και περιουσιακών στοιχείων αμάχων, καθώς και, στη βόρεια Πολιτεία Shan, τη χρήση απαγορευμένων πυρομαχικών διασποράς, οι οποίες θα πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου.

«Ο στρατός της Μιανμάρ έχει ένα αιματοβαμμένο ιστορικό αδιάκριτων επιθέσεων με καταστροφικές συνέπειες για τους αμάχους, και η βάναυση αντίδρασή του σε μια μεγάλη επίθεση ένοπλων ομάδων ταιριάζει σε ένα μακροχρόνιο μοτίβο», δήλωσε ο Matt Wells, διευθυντής του Προγράμματος Αντιμετώπισης Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Σχεδόν τρία χρόνια μετά το πραξικόπημα, ο πόνος των αμάχων σε ολόκληρη τη Μιανμάρ δεν δείχνει σημάδια υποχώρησης, ακόμα κι όταν το θέμα έχει σε μεγάλο βαθμό βγει από τη διεθνή ατζέντα».

Οι εχθροπραξίες έχουν κλιμακωθεί σημαντικά από τις 27 Οκτωβρίου 2023, όταν τρεις εθνοτικές ένοπλες οργανώσεις, ο Στρατός Arakan, ο Στρατός της Εθνικής Δημοκρατικής Συμμαχίας της Μιανμάρ και ο Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός Ta’ang, εξαπέλυσαν συντονισμένες επιθέσεις σε στρατιωτικές θέσεις στα βορειοανατολικά σύνορα της χώρας με την Κίνα, σε μια επίθεση γνωστή ως «Επιχείρηση 1027».

Άλλες ένοπλες ομάδες που πολεμούν τον στρατό έχουν επίσης αυξήσει τις επιχειρήσεις τους, καταλαμβάνοντας συλλογικά εδάφη και στρατιωτικές θέσεις και συλλαμβάνοντας στρατιώτες. Οι μάχες αποτελούν τις σφοδρότερες συγκρούσεις μετά το πραξικόπημα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Από τις 15 Δεκεμβρίου, ο ΟΗΕ ανέφερε ότι η βία από τις 27 Οκτωβρίου φέρεται να έχει σκοτώσει τουλάχιστον 378 αμάχους, να έχει τραυματίσει άλλους 505 και να έχει εκτοπίσει περισσότερους από 660.000 ανθρώπους, ανεβάζοντας τον αριθμό των ήδη εκτοπισμένων που ανέρχεται σε σχεδόν 2 εκατ. σε ολόκληρη τη χώρα.

«Όλες/-οι αγωνίζονταν για την επιβίωσή τους»

Το πρωί της 16ης Νοεμβρίου, ο στρατός της Μιανμάρ άρχισε να πυροβολεί από αέρος την πόλη Pauktaw, στην πολιτεία Rakhine, αφού ο στρατός Arakan κατέλαβε ένα αστυνομικό τμήμα.

Μετά την πρωινή του επίθεση, ο στρατός διέταξε όλους τους πολίτες να φύγουν μέσα σε μία ώρα. Σύμφωνα με τις συνεντεύξεις της Διεθνούς Αμνηστίας με 9 πολίτες που ήταν παρόντες εκείνη τη στιγμή και με έναν μοναχό από κοντινό χωριό, οι περισσότεροι από τους 20.000 κατοίκους του Pauktaw έφυγαν αμέσως. Αλλά τουλάχιστον αρκετές εκατοντάδες δεν μπόρεσαν να απομακρυνθούν πριν οι επιθέσεις του στρατού επαναληφθούν εκείνο το απόγευμα.

Ένας εργαζόμενος στην κοινότητα, ο οποίος βοήθησε τους ανθρώπους να φύγουν, αλλά ο ίδιος δεν μπόρεσε να απομακρυνθεί μέχρι τις 24 Νοεμβρίου, δήλωσε ότι πολλοί ηλικιωμένοι και άτομα με αναπηρίες έμειναν πίσω παρά τις προσπάθειες των τοπικών εθελοντών. Ο ίδιος είπε: «Αυτοκίνητα, μηχανές και άλλα οχήματα δεν ήταν πλέον διαθέσιμα προς ενοικίαση. Όλες/-οι πάλευαν για την επιβίωσή τους».

Πολλοί πολίτες αναζήτησαν καταφύγιο μέσα στο συγκρότημα της παγόδας Lawka Hteik Pan στα περίχωρα της πόλης. «Νομίζαμε ότι ερχόταν άλλο ένα αεροπλάνο και πολεμικά πλοία, οπότε [η γυναίκα μου και εγώ] εγκαταλείψαμε το σπίτι μας», δήλωσε ένας 65χρονος άντρας. «Δεν μπορούσαμε να τρέξουμε μακριά».

Ο στρατός επιτέθηκε ξανά το απόγευμα της 16ης Νοεμβρίου, πυροβολώντας μέσα από την πόλη και τα περίχωρα, καθώς και από τον αέρα και τη θάλασσα, σύμφωνα με μάρτυρες.

Βίντεο και φωτογραφίες που αναλύθηκαν από εμπειρογνώμονα όπλων της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνουν ότι ελικόπτερα Mi-24 Hind εκτόξευσαν ρουκέτες S-5K των 57 χιλιοστών, ενώ ότι πλοία έριξαν βλήματα υψηλής εκρηκτικότητας των 40 χιλιοστών στην πόλη στις 16 Νοεμβρίου. Μόνο ο στρατός της Μιανμάρ χειρίζεται αυτά τα οπλικά συστήματα.

Η χρήση αυτών των ακατάλληλων όπλων σε κατοικημένες περιοχές εγείρει ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα του στρατού της Μιανμάρ να διακρίνει μεταξύ στρατιωτικών στόχων και αμάχων ή πολιτικών αντικειμένων. Οι επιθέσεις μπορεί επομένως να είναι αδιάκριτες και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου.

Αφού σταμάτησαν τα πυρά το απόγευμα της 16ης Νοεμβρίου, στρατιώτες εισήλθαν στο συγκρότημα Lawka Hteik Pan και συνέλαβαν τους ανθρώπους που κρύβονταν εκεί, σύμφωνα με τέσσερις πολίτες που ήταν παρόντες εκείνη τη στιγμή.

«Με συνέλαβαν υπό την απειλή όπλου», δήλωσε μια 24χρονη γυναίκα, η οποία είχε αναζητήσει εκεί καταφύγιο με την οικογένειά της, που περιλαμβάνει και ένα μικρό παιδί. «Οι στρατιώτες με ρώτησαν αν ήμουν μέλος του ΑΑ [Στρατός του Arakan]... Δεν μπορούσα να πω τίποτα γιατί φοβόμουν τόσο πολύ».

Κατά τη διάρκεια της 16ης Νοεμβρίου, τρεις γυναίκες, δύο δασκάλες και μια έγκυος πωλήτρια παγωτού, σκοτώθηκαν ενώ κρύβονταν μέσα στον περίβολο Lawka Hteik Pan, σύμφωνα με άτομο που επίσης έβρισκε καταφύγιο στον περίβολο κι ένα άλλο άτομο που είδε τα πτώματα. Η Διεθνής Αμνηστία δεν μπόρεσε να προσδιορίσει ανεξάρτητα τον τρόπο με τον οποίο σκοτώθηκαν οι γυναίκες, αλλά το άτομο που είδε τα πτώματα ανέφερε ότι είχαν τραύματα από πυροβολισμούς.

Την ίδια ημέρα, ένας 76χρονος μοναχός σκοτώθηκε στο ίδιο συγκρότημα. Άτομο που είδε το πτώμα δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι ο μοναχός σκοτώθηκε από χτύπημα και όχι από πυροβολισμούς.

Ο στρατός του Arakan ανέφερε ότι ο μοναχός σκοτώθηκε από βλήμα ναυτικού πυροβολικού. Η Διεθνής Αμνηστία δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα αυτή τη λεπτομέρεια, ούτε και μετά από εξέταση φωτογραφιών του πτώματος του μοναχού.

«Κοιμόμασταν με τον φόβο»

Εκείνη τη νύχτα, οι στρατιώτες ανάγκασαν περισσότερους από 100 πολίτες στο συγκρότημα Lawka Hteik Pan να μείνουν έξω υπό δυνατή βροχή.«Τα χέρια κάποιων ανθρώπων ήταν δεμένα πίσω από την πλάτη τους», δήλωσε η 24χρονη γυναίκα που συνελήφθη υπό την απειλή όπλου. «Όλοι έπρεπε να καθόμαστε στη βροχή όλη τη νύχτα. Τα ξημερώματα της επόμενης ημέρας, μας ανάγκασαν να μπούμε στον ναό [και] κλείδωσαν την πόρτα».

Μια 28χρονη γυναίκα που έμενε στην πόλη με τους γονείς της δήλωσε ότι στρατιώτες του στρατού της Μιανμάρ ανακάλυψαν το μέρος όπου κρύβονταν μαζί με άλλες δύο οικογένειες το απόγευμα της 16ης Νοεμβρίου, πήραν όλους τους άντρες και άφησαν πίσω τις γυναίκες και τα παιδιά, αφού έκλεψαν τα αντικείμενα αξίας τους, συμπεριλαμβανομένου χρυσού, μετρητών και κινητών τηλεφώνων. Τα ξημερώματα της επόμενης ημέρας, μια άλλη ομάδα στρατιωτών ήρθε και συνέλαβε τους υπόλοιπους.

Οι στρατιώτες συνέλαβαν επίσης έναν 60χρονο καταστηματάρχη στις 17 Νοεμβρίου, μαζί με άλλα τρία άτομα με τα οποία κρυβόταν, καθώς και δύο άλλα άτομα που ζούσαν στον δρόμο του, φέρνοντάς τους στο συγκρότημα Lawka Hteik Pan. «Απείλησαν ότι θα μπορούσαν να μας σκοτώσουν όλους», είπε.

Οι παγιδευμένοι στο συγκρότημα Lawka Hteik Pan περιέγραψαν ότι τους κλείδωσαν στην αίθουσα προσευχής και τους αρνήθηκαν φαγητό και νερό για δύο ημέρες. Είπαν επίσης ότι οι στρατιώτες πήραν τα κινητά τους τηλέφωνα και άλλα αντικείμενα αξίας. 

Μετά από δύο ημέρες, οι στρατιώτες διάλεξαν μια χούφτα άντρες για να πάνε να πάρουν τρόφιμα από την πόλη. «Κάποιοι από τους συλληφθέντες κλήθηκαν και αναγκάστηκαν να εισβάλουν στην αγορά και να πάρουν τρόφιμα», δήλωσε η 24χρονη γυναίκα.

Η σύλληψη και η κράτηση των ατόμων που βρίσκουν καταφύγιο στο συγκρότημα Lawka Hteik Pan ισοδυναμεί με αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας. Η μεταχείριση των κρατούμενων πολιτών, μεταξύ άλλων με την άρνηση τροφής και νερού και την έκθεση σε ακραίες καιρικές συνθήκες, παραβιάζει την αρχή της ανθρώπινης μεταχείρισης. Επιπλέον, η κλοπή της ιδιωτικής περιουσίας των αμάχων ισοδυναμεί με λεηλασία, η οποία απαγορεύεται από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και συνιστά έγκλημα πολέμου.

Εργάτης της κοινότητας, ο οποίος παγιδεύτηκε στην πόλη αφού βοήθησε άλλους να φύγουν, δήλωσε ότι τις πρώτες πέντε νύχτες άκουγε επανειλημμένους πυροβολισμούς και εκρήξεις.

Κρύφτηκε μαζί με άλλους τέσσερις άντρες σε ένα σπίτι όπου δεν είχαν ηλεκτρικό ρεύμα, και οι μπαταρίες των τηλεφώνων τους έπεσαν μετά από δύο ημέρες. Τους τελείωσαν επίσης τα τρόφιμα και το εμφιαλωμένο νερό.«Κάποιες μέρες δεν τρώγαμε, και κοιμόμασταν μέσα στον φόβο», είπε. Τα ξημερώματα της 24ης Νοεμβρίου διέφυγε σε ένα κοντινό χωριό.

«[Ο στρατός] έχει μπλοκάρει κάθε βοήθεια για τις/τους [εσωτερικά εκτοπισμένες/-ους] και οι τιμές έχουν επίσης εκτοξευθεί στα ύψη», είπε. Ανέφερε ότι υπήρξαν σοβαρές συνέπειες για την υγεία ορισμένων εκτοπισμένων, ιδίως ηλικιωμένων και μικρών παιδιών, καθώς δεν είχαν επαρκή καταλύματα και κουβέρτες κατά τη διάρκεια της έντονης βροχόπτωσης.

«Αναγκαστήκαμε να το σκάσουμε μέσα από αυτούς τους βομβαρδισμούς»

Στις 21 Νοεμβρίου, ο στρατός του Arakan έδιωξε τις στρατιωτικές δυνάμεις από το Pauktaw και εκκένωσε τους αιχμαλώτους από το συγκρότημα Lawka Hteik Pan. Μάρτυρες δήλωσαν ότι, καθώς διέφευγαν, ο στρατός πυροβολούσε στην πόλη.

«Αναγκαστήκαμε να φύγουμε τρέχοντας μέσα από αυτούς τους βομβαρδισμούς», δήλωσε η 28χρονη γυναίκα που κρατούνταν στον ναό και τώρα βρίσκει καταφύγιο σε κοντινό χωριό. «Αισθάνομαι ότι τώρα είμαι πιο ασφαλής από ό,τι πριν. Ωστόσο, βλέπουμε ακόμη την πόλη μας Pauktaw να καίγεται από τον καπνό μετά τους βομβαρδισμούς».

Τις επόμενες ημέρες, ο στρατός συνέχισε να βάλλει κατά των πολιτικών υποδομών του Pauktaw από τη θάλασσα και τον αέρα.

Η Διεθνής Αμνηστία εξέτασε δορυφορικές εικόνες του Pauktaw, αν και η κάλυψη με εικόνες υψηλής ανάλυσης είναι περιορισμένη. Μια καθαρή εικόνα που λήφθηκε την 01 Δεκεμβρίου 2023 δείχνει πολλαπλές περιοχές με εκτεταμένες πυρκαγιές, ζημιές και καταστροφές, συμπεριλαμβανομένης μιας πιθανής αγοράς, πιθανών κατοικιών πολιτών και περιοχών γύρω από θρησκευτικούς χώρους.

Επιπλέον, η δορυφορική εικόνα ψευδοχρώματος, κοντινής υπέρυθρης ακτινοβολίας, δείχνει σημαντικές καταστροφές σε κτίρια εντός ενός νοσοκομειακού συγκροτήματος και έναν κρατήρα σε κοντινή απόσταση. Το επίπεδο της καταστροφής και το μέγεθος του κοντινού κρατήρα υποδηλώνουν ότι οι ζημιές αυτές ήταν πιθανότατα αποτέλεσμα αεροπορικών επιδρομών. Οι εικόνες δείχνουν ότι η καταστροφή σημειώθηκε μεταξύ 21 και 23 Νοεμβρίου.

Στοιχεία πυρομαχικών διασποράς

Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε επίσης μια επίθεση στην κοινότητα Namkham στο βόρειο τμήμα της πολιτείας Shan. Αργά το βράδυ της 01 Δεκεμβρίου 2023 ή πολύ νωρίς στις 02 Δεκεμβρίου, ο στρατός της Μιανμάρ πραγματοποίησε αεροπορική επιδρομή στο Namkham χρησιμοποιώντας βόμβες που πιθανότατα ήταν πυρομαχικά διασποράς.

Τα πυρομαχικά διασποράς είναι διεθνώς απαγορευμένα, καθώς είναι εγγενώς αδιάκριτα και η χρήση τους συνιστά έγκλημα πολέμου.

Εμπειρογνώμονας όπλων της Διεθνούς Αμνηστίας ανέλυσε πέντε φωτογραφίες από θραύσματα πυρομαχικών που βρέθηκαν στον τόπο του συμβάντος και αναγνώρισε τα υπολείμματα ενός διανομέα πυρομαχικών διασποράς.

Επιπλέον, δύο βίντεο που παραδόθηκαν στη Διεθνή Αμνηστία και επιβεβαιώθηκαν από το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων Κρίσεων της οργάνωσης ως πρόσφατα αναρτημένα στο διαδίκτυο, δείχνουν τη στιγμή της επίθεσης. Μετά τον ήχο ενός διερχόμενου αεροσκάφους, ακούγονται περίπου 10 εκρήξεις στη σειρά σε διάστημα τριών δευτερολέπτων.

Τα βίντεο είναι σκοτεινά, καθώς η επίθεση έγινε τη νύχτα, αλλά η χρήση του αεροσκάφους και το μοτίβο των πυροδοτήσεων συνάδουν με την ανάπτυξη πυρομαχικών διασποράς από αέρος. Σύμφωνα με έκθεση του Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού Ta'ang, η επίθεση σκότωσε 1 κάτοικο της περιοχής, τραυμάτισε άλλους 5 και προκάλεσε ζημιές σε ορισμένα σπίτια.

Το tail kit, τα εκτεθειμένα ηλεκτρονικά και τα εσωτερικά υδραυλικά του θραύσματος του διανομέα στις φωτογραφίες ταιριάζουν με τα υπολείμματα προηγούμενων πυρομαχικών διασποράς που χρησιμοποιήθηκαν σε επιθέσεις του στρατού της Μιανμάρ.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει την παράνομη χρήση πυρομαχικών διασποράς από τον στρατό σε επιθέσεις σε συγκέντρωση της κοινότητας σε σχολείο στην Mindat στην πολιτεία Chin στις 02 Ιουλίου 2022, σε χωριό στην κοινότητα Demoso στην πολιτεία Kayah στις 13 Απριλίου 2022, και κατά τη διάρκεια μαχών στην πολιτεία Kayin στις 10 Απριλίου 2022.

«Καθώς ο κόσμος παρακολουθεί αμέτοχος, ο στρατός της Μιανμάρ δείχνει και πάλι τη βαρβαρότητα που εξαπολύει εναντίον αμάχων. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρέπει επειγόντως να επιβάλει εμπάργκο όπλων για να προστατεύσει τους αμάχους από περαιτέρω καταστροφές», δήλωσε ο Matt Wells.

«Η ατιμωρησία του στρατού πρέπει επιτέλους να σταματήσει. Επαναλαμβάνουμε την έκκλησή μας να παραπεμφθεί η κατάσταση στη Μιανμάρ στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και να προσαχθούν στη δικαιοσύνη οι δράστες των εγκλημάτων του διεθνούς δικαίου».

Ιστορικό

Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του Φεβρουαρίου του 2021, η Μιανμάρ γνώρισε σοβαρή κλιμάκωση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η χρήση θανάσιμης βίας από τον στρατό εναντίον μη βίαιων διαδηλωτριών/-ών τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2021 προκάλεσε ένοπλη εξέγερση που συνεχίζει να εντείνεται.

Σε έκθεση τον Μάιο Μαΐου του 2022, «Σφαίρες έπεσαν βροχή από τον ουρανό»εγκλήματα πολέμου και εκτοπισμός στην ανατολική Μιανμάρ, η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι ο στρατός της Μιανμάρ είχε υποβάλει τους αμάχους σε συλλογική τιμωρία μέσω εκτεταμένων εναέριων και χερσαίων επιθέσεων, αυθαίρετων κρατήσεων, βασανιστηρίων, εξωδικαστικών εκτελέσεων και συστηματικής λεηλασίας και πυρπόλησης χωριών.

Έκθεση του Αυγούστου του 2022, 15 ημέρες έμοιαζαν με 15 χρόνια: Βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της κράτησης μετά το πραξικόπημα της Μιανμάρ, κατέγραφε παραβιάσεις από τις δυνάμεις ασφαλείας της Μιανμάρ, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων ή άλλης σκληρής, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας, όταν συνελάμβαναν, ανέκριναν και κρατούσαν άτομα που ήταν ύποπτα για συμμετοχή σε διαδηλώσεις.

Έκθεση του Νοεμβρίου του 2022, με τίτλο Deadly Cargo: Exposing the Supply Chain that Fuels War Crimes in Myanmar, ζητούσε την αναστολή της προμήθειας αεροπορικών καυσίμων για να αποτραπεί ο στρατός από τη διεξαγωγή παράνομων αεροπορικών επιδρομών.

Στις 09 Οκτωβρίου 2023, στρατιωτική αεροπορική επιδρομή που ακολουθήθηκε από πυρά όλμων στο Mung Lai Hkyet, έναν καταυλισμό εσωτερικά εκτοπισμένων στην Πολιτεία Kachin, σκότωσε τουλάχιστον 28 αμάχους, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, και τραυμάτισε τουλάχιστον 57 άλλους.