ΟΙ ΝΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΣΟΥΜΕ ΤΟ 2022
Φτάσαμε στα μέσα του 2022 και, όπως πάντα, ήταν μια πολύ δραστήρια χρονιά για τη Διεθνή Αμνηστία. Με τον κόσμο να αντιμετωπίζει προκλήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε τόσα πολλά μέτωπα, μπορούμε εύκολα να χάσουμε από την οπτική μας τις πολλές θετικές αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν σε όλο τον κόσμο τους τελευταίους έξι μήνες. Χάρη στην ακούραστη δέσμευση των υποστηρικτριών/-ών μας, η Διεθνής Αμνηστία βοήθησε να απελευθερωθούν άδικα φυλακισμένα άτομα, να ξαναγραφτούν άδικοι νόμοι και να λογοδοτήσουν οι ισχυροί. Ακολουθεί μια σύνοψη των νικών για τα ανθρώπινα δικαιώματα που πρέπει να γιορτάσουμε μέχρι στιγμής φέτος...
Ιανουάριος
Πολωνικό δικαστήριο απέρριψε έφεση κατά της αθώωσης τριών γυναικών που είχαν κατηγορηθεί για «προσβολή θρησκευτικών πεποιθήσεων» επειδή μοίρασαν αφίσες της Παναγίας με ΛΟΑΤΙ ουράνιο τόξο φωτοστέφανο. Περισσότερες από 276.000 ενέργειες έγιναν για λογαριασμό τους από υποστηρίκτριες/-ικτές της Διεθνούς Αμνηστίας.
Η κατάργηση της θανατικής ποινής για όλα τα εγκλήματα στο Καζακστάν τέθηκε σε ισχύ – μια σημαντική νίκη όσον αφορά την εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας για την παγκόσμια κατάργηση της ποινής. Το Καζακστάν, το οποίο έγινε η 109η χώρα που καταργεί πλήρως την ποινή, έγινε επίσης τον Μάρτιο κράτος-μέλος μιας βασικής διεθνούς συνθήκης για την κατάργηση της θανατικής ποινής.
Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ δημοσίευσε τα πορίσματα ανεξάρτητης έρευνας της RAND Corporation για τις πρακτικές του Πενταγώνου ως προς την αναφορά απωλειών μεταξύ πολιτών. Η έρευνα προκλήθηκε, εν μέρει, από τις αναφορές της Διεθνούς Αμνηστίας σχετικά με τις απώλειες αμάχων που προκλήθηκαν από τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του Συνασπισμού στη Ράκα της Συρίας το 2017. Η πολυμεσική έρευνά μας War in Raqqa: Rhetoric versus Reality αναφέρεται πολλές φορές στην έκθεση της RAND.
Το Κοινοβούλιο της Γκάνας απέρριψε νομοσχέδιο που θα ποινικοποιούσε περαιτέρω τα ΛΟΑΤΙ άτομα, θα εισήγαγε ποινές φυλάκισης για οποιοδήποτε άτομο εξέφραζε υποστήριξη ή «συμπάθεια» προς τα ΛΟΑΤΙ άτομα και θα ενθάρρυνε τη θεραπεία μεταστροφής και την «επαναπροσδιορισμό» φύλου για τα παιδιά. Η αντίθεση στο νομοσχέδιο προήλθε από ομάδες όπως η Διεθνής Αμνηστία, η οποία το επέκρινε ενώπιον του κοινοβουλίου.
Στο Αφγανιστάν, ο καθηγητής Faizullah Jalal, ο οποίος είχε συλληφθεί και κρατηθεί αυθαίρετα από τους Ταλιμπάν, απελευθερώθηκε μετά από εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας και άλλων. Η κόρη του δήλωσε ότι η απελευθέρωσή του δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την παρέμβαση της Διεθνούς Αμνηστίας.
Φεβρουάριος
Μετά από σχεδόν 30 χρόνια συνηγορίας και εκστρατείας της Διεθνούς Αμνηστίας Σλοβενίας, ο πρόεδρος της χώρας ζήτησε επιτέλους δημόσια συγγνώμη από τους χιλιάδες ανθρώπους από άλλες πρώην γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες των οποίων οι άδειες παραμονής ανακλήθηκαν μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Σλοβενίας το 1992. Η λεγόμενη «διαγραφή» άφησε περίπου 26.000 ανθρώπους χωρίς άδεια παραμονής και χωρίς οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα, στερώντας τους την υγεία και τις κοινωνικές παροχές.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο του Κουβέιτ ανέτρεψε νόμο που ποινικοποιούσε τη «μίμηση του αντίθετου φύλου», νομοθεσία την οποία η Διεθνής Αμνηστία είχε επικρίνει προηγουμένως στην ετήσια έκθεσή της.
Μετά από μακροχρόνια εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας και άλλων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, η Κολομβία αποποινικοποίησε τις αμβλώσεις κατά τις πρώτες 24 εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Το επίτευγμα αυτό ενίσχυσε περαιτέρω τη δυναμική του κινήματος για τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, μετά τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων στην Αργεντινή το 2020 και την αποποινικοποίηση των αμβλώσεων στο Μεξικό το 2021.
Στην Ονδούρα, οι «οχτώ του Guapinol», υπερασπιστές των δικαιωμάτων του νερού και κρατούμενοι συνείδησης, απελευθερώθηκαν άνευ όρων μετά από δυόμισι χρόνια. Η Διεθνής Αμνηστία διεξήγαγε εκστρατεία και δράσεις ευαισθητοποίησης και συνηγορίας για περισσότερο από έναν χρόνο ώστε να αναδείξει την άδικη κράτησή τους.
Η Dipti Rani Das, ένα 17χρονο κορίτσι από την ινδουιστική μειονότητα του Μπαγκλαντές, αφέθηκε ελεύθερο αφού πέρασε περισσότερους από 16 μήνες υπό κράτηση για μια ανάρτηση στο Facebook. Η Διεθνής Αμνηστία εξέδωσε επείγουσα δράση εκ μέρους της και παρείχε βοήθεια για τα νομικά της έξοδα.
Μάρτιος
Το Συμβούλιο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ανανέωσε την εντολή της Επιτροπής Ανθρώπινων Δικαιωμάτων για το Νότιο Σουδάν, η οποία είναι σήμερα ο μόνος ανεξάρτητος μηχανισμός που μπορεί να συλλέξει στοιχεία για τη μελλοντική απόδοση ευθυνών. Η Διεθνής Αμνηστία υποστήριξε ενεργά την ανανέωσή της της μέσω κοινών δημόσιων επιστολών προς τα κράτη μέλη του Συμβουλίου, διμερών συναντήσεων με τα κράτη-μέλη του και άλλων παρεμβάσεων.
Δύο άτομα που παρουσιάστηκαν πρόσφατα στην ετήσια εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας «Παγκόσμιος Μαραθώνιος Γραμμάτων» αποφυλακίστηκαν. Ο Bernardo Caal Xol, ένας ιθαγενής περιβαλλοντολόγος των Μάγια και κρατούμενος συνείδησης στη Γουατεμάλα, απελευθερώθηκε μετά από άδικη φυλάκιση για τον ακτιβισμό του. Και, στο Νότιο Σουδάν, ο Magai Matiop Ngong, ο οποίος ήταν 15χρονος μαθητής όταν καταδικάστηκε σε θάνατο το 2017, απελευθερώθηκε αφού το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι ήταν παιδί κατά τη στιγμή του φερόμενου εγκλήματος.
Απρίλιος
Το 2018, η Διεθνής Αμνηστία ξεκίνησε εκστρατεία για λογαριασμό της Tayebe Abassi, μιας 18χρονης τότε κοπέλας, η οικογένεια της οποίας αντιμετώπιζε την απέλαση στο Αφγανιστάν από τη Νορβηγία, όπου ζούσαν από το 2012. Τον Απρίλιο, η μητέρα της Tayebe έλαβε τελικά άδεια παραμονής, που της δίνει το δικαίωμα να μείνει με τα παιδιά της στη Νορβηγία. Η Tayebe μοιράστηκε το ακόλουθο μήνυμα για να ευχαριστήσει τη Διεθνή Αμνηστία για την υποστήριξή της:
«Ήθελα να σας ρωτήσω αν είναι δυνατόν να στείλω το ευχαριστήριο μήνυμά μου στη Διεθνή Αμνηστία και σε όλους τους ανθρώπους που υποστήριξαν εμένα και την οικογένειά μου κατά τη διάρκεια του αγώνα μας. Κοιτάζοντας πίσω στον χρόνο, με κάνει να αισθάνομαι δυνατή και ισχυρή που βρήκα όλες εκείνες τις κάρτες υποστήριξης τις οποίες έλαβα από διάφορα μέλη της Διεθνούς Αμνηστίας σε όλο τον κόσμο ❤❤» – Tayebe
Στη Λιβύη, ο Mansour Atti, δημοσιογράφος, μπλόγκερ και επικεφαλής της Επιτροπής της Ερυθράς Ημισελήνου και της Επιτροπής της Κοινωνίας των Πολιτών, απελευθερώθηκε δέκα μήνες μετά τη βίαιη εξαφάνισή του. Η Διεθνής Αμνηστία εξέδωσε έκκληση για επείγουσα δράση, δημόσια δήλωση και δελτίο τύπου για την περίπτωσή του και ενθάρρυνε τα μέλη και τις/τους υποστηρίκτριες/-ικτές της να υπογράψουν εκκλήσεις, να στείλουν επιστολές και να κάνουν αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να ζητήσουν την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωσή του.
Σε μια ακόμη νίκη της μακρόχρονης εκστρατείας της Διεθνούς Αμνηστίας και άλλων για την παγκόσμια κατάργηση της θανατικής ποινής, η Παπούα Νέα Γουινέα έγινε η τελευταία χώρα που εγκατέλειψε την ποινή, 30 χρόνια μετά την επαναφορά της το 1991.
Μετά από μήνες συνηγορίας και εκστρατείας της Διεθνούς Αμνηστίας και άλλων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε σε πολιτική συμφωνία για την Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA). Αυτό το ρυθμιστικό πλαίσιο-ορόσημο θα απαιτεί, μεταξύ άλλων, από τις πλατφόρμες Big Data να αξιολογούν και να διαχειρίζονται τους συστημικούς κινδύνους που ενέχουν οι υπηρεσίες τους, όπως η προπαγάνδα του μίσους και η διάδοση της παραπληροφόρησης.
Σε απάντηση σε έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας και των εταίρων της, οι αρχές του Μάλι ξεκίνησαν έρευνα για μια «αντιτρομοκρατική επιχείρηση» στην πόλη Μουρά, η οποία διεξήχθη από τις ένοπλες δυνάμεις του Μάλι και μισθοφόρους της ομάδας Wagner και άφησε πίσω της τουλάχιστον 203 νεκρούς. Με βάση μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων, η κοινή έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεκάδες άμαχοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης και ότι πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν παράνομα.
Μάιος
Σε μια επιτυχία για το γυναικείο κίνημα στην Ισπανία και για τις ακτιβίστριες της Διεθνούς Αμνηστίας, που διεκδικούσαν επί μακρόν το σκοπό αυτόν, η κάτω βουλή του ισπανικού κοινοβουλίου ενέκρινε νομοσχέδιο που περιέχει σημαντικά μέτρα για την πρόληψη, την προστασία και τη δίωξη των βιασμών. Ο νόμος θέτει τη συναίνεση στο επίκεντρο της συζήτησης γύρω από τη σεξουαλική βία, συμπεριλαμβανομένου του βιασμού.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (UNSC) ανανέωσε το εμπάργκο όπλων στο έδαφος του Νοτίου Σουδάν γι’ άλλον έναν χρόνο. Η Διεθνής Αμνηστία συνέβαλε σε αυτό το αποτέλεσμα μέσω έρευνας και στοχευμένης συνηγορίας, συμπεριλαμβανομένων διμερών συναντήσεων με μέλη του UNSC κατά τη διάρκεια αποστολής συνηγορίας στη Νέα Υόρκη τον Απρίλιο και άλλων παρεμβάσεων.
Μια ημέρα μετά την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης της Διεθνούς Αμνηστίας για τη θανατική ποινή, ο πρόεδρος της Ζάμπια ανακοίνωσε ότι η χώρα θα ξεκινήσει τη διαδικασία κατάργησης της θανατικής ποινής.
Στη Γουινέα, ξεκίνησε δικαστική έρευνα κατά πρώην πολιτικών και αστυνομικών ηγετών για παραβιάσεις του δικαιώματος στη ζωή, αναγκαστικές εξαφανίσεις, αυθαίρετες κρατήσεις και βασανιστήρια μετά τη συνταγματική κρίση της χώρας το 2020. Η Διεθνής Αμνηστία έχει ζητήσει επανειλημμένα να τερματιστεί η ατιμωρησία γι’ αυτές τις παραβιάσεις, δημοσιεύοντας μια έκθεση και πολλές άλλες αναφορές που καταδικάζουν τους παράνομους φόνους δεκάδων διαδηλωτριών/-ών και την αυθαίρετη κράτηση δεκάδων πολιτικών ακτιβιστριών/-ών και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών.
Σε ένα θετικό βήμα για το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης στην Ινδία, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας ανέστειλε τον νόμο περί υποκίνησης εξέγερσης που ίσχυε επί 152 χρόνια.
Ιούνιος
Σε μια κίνηση που υποστήριζε εδώ και καιρό η Διεθνής Αμνηστία, τα κράτη, η κοινωνία των πολιτών και οι διεθνείς οργανισμοί συγκεντρώθηκαν στη Γενεύη για να οριστικοποιήσουν το κείμενο μιας πολιτικής δήλωσης με στόχο την ενίσχυση της προστασίας των αμάχων, που προκύπτει από τη χρήση εκρηκτικών όπλων σε κατοικημένες περιοχές. Αναμένεται ότι τα κράτη θα υπογράψουν την πολιτική διακήρυξη σε διπλωματική εκδήλωση αργότερα εντός του έτους.
Η συνεχιζόμενη εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας για τη θανατική ποινή σημείωσε περαιτέρω επιτυχία, με την ανακοίνωση της κυβέρνησης της Μαλαισίας ότι θα ξεκινήσει τη διαδικασία κατάργησης της υποχρεωτικής θανατικής ποινής που ισχύει σήμερα για 11 αδικήματα.
