ΤΟ ΚΑΤΑΡ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΥΧΕΙ ΣΕ Ο,ΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Το Κατάρ, για να εκπληρώσει την υπόσχεση του να προστατεύσει τα εργατικά δικαιώματα, οφείλει να ενισχύσει την επιβολή εργασιακών μεταρρυθμίσεων και να βάλει ένα τέλος στην ατιμωρησία των εργοδοτών που ασκούν κακομεταχείριση, δηλώνει η Διεθνής Αμνηστία στη νέα της ενημέρωση.
Από όταν του ανατέθηκε το Παγκόσμιο Κύπελο FIFA 2022, το Κατάρ αντιμετώπισε έναν αναβαθμισμένο έλεγχο σχετικά με την κατάσταση των δικαιωμάτων των μεταναστών/τριών εργατών/τριών. Καθώς το Παγκόσμιο Κύπελλο απέχει μόνο δύο χρόνια, η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε τη νέα της ανάλυση σχετικά με την πρόοδο που έχει κάνει το Κατάρ στις μεταρρυθμίσεις του εργασιακού συστήματος. Η οργάνωση αναγνωρίζει αρκετές μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει αλλά αναφέρει ότι στην πραγματικότητα πολλοί/ες μετανάστες/τριες εργαζόμενοι/ες θα παραμείνουν σε δύσκολη θέση εκτός αν γίνουν παραπάνω ενέργειες για την διαφύλαξη των μισθών τους, την διασφάλιση στην πρόσβαση στην δικαιοσύνη και την προστασία των οικιακών βοηθών από εκμετάλλευση.
«Τα τελευταία χρόνια το Κατάρ έχει παρουσιάσει μια σειρά από σημαντικές μεταρρυθμίσεις, εντός των οποίων συγκαταλέγονται και τροποποιητικοί νόμοι οι οποίοι δίνουν στους εργάτες/τριες την ελευθερία μετακίνησης και μεγαλύτερης εργασιακής ευελιξίας. Έχει υποσχεθεί επίσης, καλύτερους μισθούς και πρόσβαση στην δικαιοσύνη σε περιπτώσεις παραβιάσεων των δικαιωμάτων τους. Πολλοί, ωστόσο, εργάτες/τριες δεν έχουν ακόμα επωφεληθεί από αυτές τις αλλαγές. Μέχρι αυτές οι μεταρρυθμίσεις να επιβληθούν, πολλοί/ες θα μείνουν παγιδευμένοι σε έναν κύκλο εκμετάλλευσης,» ανέφερε ο Steve Cockburn, Διευθυντής Οικονομικής και Κοινωνικής Δικαιοσύνης της Διεθνούς Αμνηστίας.
«Πολύ συχνά, έχει παρατηρηθεί ότι αρκετές θετικές μεταρρυθμίσεις υπονομεύονται λόγω της αδυναμίας εφαρμογής τους και της απροθυμίας να λογοδοτήσουν οι εργοδότες που ασκούν κακομεταχείριση. Τα συστήματα επιθεώρησης είναι ανεπαρκή για να αποτρέψουν την βία ενώ παραμένει ακόμα επικίνδυνο για τους εργάτες/τριες να υποβάλλουν καταγγελία χωρίς να διακινδυνέψουν το εισόδημα ή το νομικό καθεστώς τους. Το Κατάρ οφείλει να κάνει πολλά περισσότερα για να διασφαλίσει πως η νομοθεσία θα έχει πραγματική επίδραση στις ζωές των ανθρώπων.»
Από το 2017, η κυβέρνηση του Κατάρ παρουσίασε μία σειρά από μεταρρυθμίσεις με στόχο να ευνοηθούν οι μετανάστες/τριες εργάτες/τριες. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές συμπεριλαμβάνουν νόμους σχετικά με το εργασιακό ωράριο των οικιακών βοηθών που διαμένουν εντός της οικίας των εργοδοτών/τριών τους, εργατικά δικαστήρια για την διευκόλυνση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη, χρηματοδότηση για την στήριξη πληρωμής των οικονομικών οφειλών τους, και ελάχιστο όριο μισθού.
Το Κατάρ έχει επίσης καταργήσει νόμους που απαιτούσαν από τους μετανάστες/τριες εργαζόμενους/ες να ζητάνε άδεια από τους εργοδότες/τριες σε περίπτωση που θέλουν να εγκαταλείψουν την χώρα. Επικύρωσε ακόμα τις δύο βασικές διεθνείς συνθήκες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με την επιφύλαξη στο δικαίωμα συμμετοχής σε εργατικά σωματεία. Αν εφαρμοστούν πλήρως και σωστά, αυτές οι μεταρρυθμίσεις μπορεί να βοηθήσουν στον τερματισμό των προβληματικών πτυχών της χορηγίας συστήματος kafala αλλά και να επιστέψουν στους μετανάστες/τριες εργάτες/τριες να εγκαταλείπουν καταχρηστικές εργατικές συνθήκες και να ζητούν αποζημίωση. Εκατοντάδες εργάτες/τριες, ωστόσο, συνεχίζουν να βρίσκονται θύματα εργασιακών παραβιάσεων.
Μία πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, για παράδειγμα, καταγράφει πώς οι οικιακοί βοηθοί στο Κατάρ συνεχίζουν να δουλεύουν σχεδόν 16 ώρες την ημέρα, χωρίς καμία μέρα άδειας, παρά το νέο νόμο που ορίζει ως όριο τις 10 εργασιακές ώρες καθημερινά και ξεκούραση το σαββατοκύριακο.
Σε μία άλλη έρευνα, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε ένα περιστατικό όπου σχεδόν 100 μετανάστες/τριες εργάτες/τριες που δούλευαν στο κατασκευαστικό έργο του γηπέδου για το Παγκόσμιο Κύπελλο, εργάζονταν επί επτά μήνες χωρίς πληρωμή, εν γνώσει των αρχών ήδη από την αρχή του χρόνου. Παρόλο που έπειτα από την δημοσιοποίηση του συγκεκριμένου περιστατικού σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοι/ες έχουν πληρωθεί, η υπόθεση αυτή υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη αποτυχία των αρχών του Κατάρ και του FIFA να εξασφαλίσουν πραγματικά εργασιακά δικαιώματα.
Για την αντιμετώπιση της παρούσας ανισορροπίας δυνάμεων μεταξύ των εργοδοτών/τριών και των μεταναστών/τριών εργατών/τριών και για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του, το Κατάρ χρειάζεται μία καλύτερη εφαρμογή των παρόντων μεταρρυθμίσεων. Οι υποχρεώσεις αυτές θα πρέπει να συνοδεύονται και με επιπλέον προτάσεις νέων νόμων προκειμένου να ενισχυθούν οι μηχανισμοί επιθεώρησης για τον τερματισμό των καταχρήσεων, για την καλυτέρευση της πρόσβασης των εργατών/τριών στην δικαιοσύνη και την αποζημίωση, για τον τερματισμό της ατιμωρησίας των παραβιάσεων και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των μεταναστών/τριών εργατών/τριών να θεσπίζουν εργασιακά σωματεία.
«Εξέχουσας σημασίας για τον τερματισμό των παραβιάσεων των δικαιωμάτων είναι να κρατούνται οι υπαίτιοι/ες. Το Κατάρ πρέπει να δείξει στους καταχρηστικούς εργοδότες/τριες ότι πράξεις τους έχουν συνέπειες, με τον έλεγχο της τήρησης των νόμων και την ποινική δίωξη όσων τους παραβιάζουν. Ήρθε η ώρα πλέον το Κατάρ να στείλει ένα ξεκάθαρο μήνυμα πως οι εργασιακές παραβιάσεις δεν θα είναι ανεκτές,» δήλωσε ο Steve Cockburn.
Steve Cockburn
Οι διοργανωτές/τριες του Παγκόσμιου Κυπέλλου FIFA, έχουν επίσης μεγάλη ευθύνη για την διασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την διάρκεια προετοιμασίας της διοργάνωσης. Έχουν ακόμα την υποχρέωση να δεσμεύουν τους εταίρους τους στο Παγκόσμιο Κύπελλο να λογοδοτούν, και να χρησιμοποιούν την επιρροή τους για να ωθήσουν το Κατάρ να εκπληρώσει πλήρως τις μεταρρυθμίσεις για το εργασιακό σύστημα.
Έχοντας αυτό κατά νου, τα γραφεία της Διεθνούς Αμνηστίας σε πάνω από 20 χώρες έγραψαν επιστολές στις εθνικές ομάδες και τις ποδοσφαιρικές οργανώσεις καλώντας τους να παίξουν ενεργό ρόλο ώστε να διασφαλιστούν τα δικαιώματα των μεταναστών/τριών εργοδοτών/τριών. Οι ποδοσφαιρικές οργανώσεις πρέπει να καλέσουν τη FIFA να υψώσει την φωνή της, ιδιωτικά και δημόσια, για να πιέσει την κυβέρνηση του Κατάρ να εκπληρώσει πλήρως το πρόγραμμα των εργασιακών μεταρρυθμίσεων πριν ξεκινήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο.