ΙΡΑΝ/ΝΕΑ ΕΚΘΕΣΗ: ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΙ/ΕΣ ΜΑΣΤΙΓΩΘΗΚΑΝ, ΚΑΚΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΚΑΙ ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ ΗΛΕΚΤΡΟΣΟΚ ΣΕ ΜΙΑ ΦΡΙΚΤΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ

• Εκτεταμένα βασανιστήρια, όπως ξυλοδαρμοί, μαστίγωμα, ηλεκτροσόκ, στάσεις που προκαλούν στρες, εικονικές εκτελέσεις, εικονικοί πνιγμοί, σεξουαλική βία, αναγκαστική χορήγηση χημικών ουσιών και στέρηση ιατρικής περίθαλψης
• Εκατοντάδες άνθρωποι υποβλήθηκαν σε εξαιρετικά άδικες δίκες για αβάσιμες κατηγορίες με πρόσχημα την εθνική ασφάλεια
• Θανατικές ποινές που αποφασίστηκαν με βάση «ομολογίες» που προέκυψαν μετά από βασανιστήρια

«Η αστυνομία, οι δυνάμεις πληροφοριών και ασφάλειας του Ιράν και οι υπάλληλοι των φυλακών έχουν διαπράξει, με τη συνενοχή των δικαστών και των εισαγγελέων, συγκλονιστικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της αυθαίρετης κράτησης, της αναγκαστικής εξαφάνισης, των βασανιστηρίων και άλλων ειδών κακομεταχείρισης, των κρατούμενων που εμπλέκονται στις εθνικές διαμαρτυρίες του Νοεμβρίου 2019», δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία σε μια καταδικαστική νέα έκθεση που δημοσιεύτηκε σήμερα.

Η έκθεση που δημοσιεύτηκε στα αγγλικά με τίτλο Trampling humanity: Mass arrests, disappearances and torture since Iran’s 2019 November protests, καταγράφει τις φρικτές περιπτώσεις δεκάδων διαδηλωτών/ριών, παρευρισκομένων και άλλων ατόμων που συνελήφθησαν βίαια, εξαναγκάστηκαν ή κρατήθηκαν χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας, τους αρνήθηκαν συστημικά την πρόσβαση στους δικηγόρους τους κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων, και βασανίστηκαν επανειλημμένα για να «ομολογήσουν». Βρίσκονται μεταξύ των 7.000 ανδρών, γυναικών και παιδιών που συνελήφθησαν από τις ιρανικές αρχές μέσα σε λίγες μέρες κατά τη διάρκεια της βάναυσης καταστολής των διαδηλώσεων.

Στα θύματα περιλαμβάνονται παιδιά ηλικίας 10 ετών και τραυματίες διαδηλωτές/ριες και παρευρισκόμενοι/ες που συνελήφθησαν από νοσοκομεία ενώ ζητούσαν ιατρική περίθαλψη για τραύματα από πυροβολισμούς, καθώς και υπερασπιστές/ριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων ακτιβιστών/ριών για τα δικαιώματα των μειονοτήτων, δημοσιογράφων και ατόμων που παρευρέθηκαν σε τελετές για να τιμήσουν εκείνους/ες που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων. Εκατοντάδες άνθρωποι έχουν καταδικαστεί από τότε σε ποινή φυλάκισης και μαστίγωμα και σε αρκετές περιπτώσεις σε θανατική ποινή μετά από εξαιρετικά άδικες δίκες που με προκατειλημμένους δικαστές πίσω από κλειστές πόρτες, που διήρκεσαν συχνά λιγότερο από μία ώρα, και βασίζονταν συστηματικά σε «ομολογίες» που προέκυψαν μετά από βασανιστήρια.

«Μερικές ημέρες μετά τις μαζικές διαμαρτυρίες, βίντεο που ήρθαν στη δημοσιότητα δείχνουν ότι οι δυνάμεις ασφαλείας του Ιράν σκοτώνουν σκόπιμα και τραυματίζουν άοπλους διαδηλωτές/ριες και παρευρισκόμενους/ες, προκαλώντας σοκ σε όλο τον κόσμο. Λιγότερο ορατή ήταν η βιαιότητα που ασκήθηκε στους κρατούμενους/ες και τις οικογένειές τους από ιρανούς αξιωματικούς πίσω από κλειστές πόρτες», δήλωσε η Diana Eltahawy, αναπληρώτρια περιφερειακή διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

«Αντί να διερευνήσουν τους ισχυρισμούς περί εξαναγκαστικής εξαφάνισης, βασανιστηρίων και άλλων ειδών κακομεταχείρισης και εγκλημάτων εναντίον των κρατουμένων, οι Ιρανοί εισαγγελείς έγιναν συνένοχοι στην εκστρατεία καταστολής, εξαπολύοντας κατηγορίες περί εθνικής ασφάλειας κατά εκατοντάδων ανθρώπων αποκλειστικά για την άσκηση των δικαιωμάτων τους στην ελευθερία της έκφρασης και στο ειρηνικό συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι. Ταυτόχρονα, οι δικαστές κατέληξαν σε αποφάσεις σχετικά με την ενοχή τους βασιζόμενοι σε «ομολογίες» που προέκυψαν μετά από βασανιστήρια. Αυτή η λιτανεία εγκλημάτων και παραβιάσεων, που διαπράχθηκαν με πλήρη ατιμωρησία, συνοδεύτηκε από ένα κύμα αναγκαστικών τηλεοπτικών «ομολογιών» σε κρατικά προπαγανδιστικά βίντεο και αποτρόπαιες δηλώσεις από ανώτερους αξιωματούχους που επαινούν τις δυνάμεις πληροφοριών και ασφαλείας ως ήρωες για τον ρόλο τους στη βίαιη καταστολή.»

Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τα ονόματα και τις προσωπικές πληροφορίες περισσότερων από 500 διαδηλωτών/ριών και άλλων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων και υπερασπιστών/ριών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που έχουν υποστεί αθέμιτες ποινικές κυρώσεις για τη συμμετοχή τους στις διαδηλώσεις.

Οι ποινές φυλάκισης που εκδόθηκαν σε αυτούς που καταδικάστηκαν κυμαίνονταν μεταξύ ενός μηνός και 10 ετών για ασαφείς ή ψευδείς κατηγορίες με το πρόσχημα της εθνικής ασφάλειας, όπως η «συγκέντρωση και συμπαιγνία για διάπραξη εγκλημάτων κατά της εθνικής ασφάλειας», «διάδοση της προπαγάνδας ενάντια στο σύστημα», «διατάραξη της δημόσιας τάξης» και «προσβολή του ανώτατου ηγέτη». Από αυτούς, τουλάχιστον τρεις, ο Amirhossein Moradi, ο Mohammad Rajabi και ο Saeed Tamjidi, καταδικάστηκαν σε θάνατο για «εχθρότητα εναντίον του Θεού» (moharebeh) μέσω πράξεων βανδαλισμού και ένας άλλος, ο Hossein Reyhani, αναμένεται να δικαστεί με κατηγορία που μπορεί να επιφέρει τη θανατική ποινή.

Σε πάνω από δώδεκα περιπτώσεις που γνωστοποιήθηκαν στη Διεθνή Αμνηστία, άνθρωποι έχουν λάβει ποινές με μαστίγωμα, εκτός από τις ποινές φυλάκισης, και σε τουλάχιστον δύο περιπτώσεις οι καταδικαστικές αυτές ποινές εφαρμόστηκαν.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τα κράτη μέλη του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών και το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα να αντιμετωπίσουν την παρατεταμένη και συστηματική ατιμωρησία για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης της διεξαγωγής έρευνας υπό την ηγεσία του ΟΗΕ με σκοπό τη διασφάλιση της λογοδοσίας και των εγγυήσεων μη επανάληψης.

Η οργάνωση παροτρύνει επίσης όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ να ζητήσουν από τις ιρανικές αρχές να απελευθερώσουν αμέσως και χωρίς όρους τα άτομα που εξακολουθούν να φυλακίζονται αποκλειστικά για την άσκηση των δικαιωμάτων τους στην ελευθερία της έκφρασης, στο ειρηνικό συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι στις διαμαρτυρίες του Νοεμβρίου 2019, να καταργήσουν όλες τις καταδίκες που προκύπτουν από άδικες δίκες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βασίστηκαν σε δηλώσεις που ελήφθησαν μέσω βασανιστηρίων ή άλλης κακομεταχείρισης και να κάνουν τους υπευθύνους να λογοδοτήσουν.

Επιδημία των βασανιστηρίων

Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας διαπίστωσε ότι υπήρχε ευρεία χρήση βασανιστηρίων και άλλου είδους κακομεταχείριση από αστυνομικούς, πράκτορες πληροφοριών και ασφαλείας και υπαλλήλους φυλακών κατά ανδρών, γυναικών και παιδιών, τόσο κατά τη σύλληψη όσο και κατά την κράτηση.

Οι εισαγγελικές και δικαστικές αρχές απέτυχαν στις νομικές τους υποχρεώσεις να διενεργήσουν ανεξάρτητες και αμερόληπτες έρευνες των εγκαταστάσεων κράτησης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που λειτουργούν από όργανα ασφαλείας και πληροφοριών, και να διασφαλίσουν ότι γίνονται σεβαστές οι νομικές διατάξεις που απαγορεύουν τη χρήση μυστικής κράτησης και βασανιστηρίων και άλλων ειδών κακομεταχείρισης εναντίον των κρατουμένων.

Τα βασανιστήρια χρησιμοποιήθηκαν για να τιμωρήσουν, να εκφοβίσουν και να εξευτελίσουν τους κρατουμένους. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης για να εξαχθούν «ομολογίες» και ενοχοποιητικές δηλώσεις, όχι μόνο για τη συμμετοχή στις διαδηλώσεις, αλλά και για τις φερόμενες σχέσεις των κρατουμένων με ομάδες  της αντιπολίτευσης, υπερασπιστές/ριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ξένα μέσα ενημέρωσης, καθώς και με ξένες κυβερνήσεις.

Η έρευνα της οργάνωσης διαπίστωσε ότι τα θύματα κρατούνταν συχνά φορώντας κουκούλα ή με κλειστά μάτια, δέχονταν μπουνιές, κλωτσιές και μαστίγωμα, δέχονταν χτυπήματα με κλομπ, λαστιχένιους σωλήνες, μαχαίρια, μπαστούνια και καλώδια, αναγκάζονταν να στέκονται σε στάσεις που προκαλούν έντονο στρες για πολλή ώρα, στερούνταν επαρκούς τροφής και πόσιμου νερού, τοποθετούνταν στην απομόνωση για μεγάλες περιόδους - μερικές φορές για εβδομάδες ή ακόμα και μήνες - και δεν είχαν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη για τραυματισμούς που υπέστησαν κατά τη διάρκεια των διαμαρτυριών ή ως αποτέλεσμα των βασανιστηρίων.

Άλλες μέθοδοι βασανιστηρίων που καταγράφηκαν περιελάμβαναν την απογύμνωση των κρατουμένων και τον ψεκασμό τους με κρύο νερό, την υποβολή τους σε ακραίες θερμοκρασίες  ή/και έντονο φως και δυνατούς ήχους, το βίαιο βγαλσιμο των νυχιών από τα δάχτυλα ή τα δάχτυλα των ποδιών, τον ψεκασμό με σπρέι πιπεριού, την αναγκαστική χορήγηση χημικών ουσιών, τη χρήση ηλεκτροσόκ, τον εικονικό πνιγμό και τις εικονικές εκτελέσεις.

Οι πληροφορίες που έλαβε η Διεθνής Αμνηστία από πρωτογενείς πηγές αποκαλύπτουν επίσης ότι οι ανακριτές/ριες και οι υπάλληλοι των φυλακών ασκούν σεξουαλική βία στους άνδρες κρατούμενους, μεταξύ άλλων μέσω της απογύμνωσης και αναγκαστικής γύμνιας, της σεξουαλικής λεκτικής κακοποίησης, του ψεκασμού με σπρέι πιπεριού στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και του ηλεκτροσόκ στους όρχεις.

Ένα θύμα από την επαρχία Khorasan Razavi που υπέστη εικονικό πνιγμό δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Οι ανακριτές μου έβρεξαν μια πετσέτα και την τοποθέτησαν πάνω από το πρόσωπό μου. Τότε έριξαν νερό αργά πάνω από την πετσέτα, κάτι που με έκανε να νιώθω σαν να πνιγόμουν... Σταματούσαν και μόλις άρχιζα να νιώθω καλύτερα τότε με βασάνιζαν ξανά με τον ίδιο τρόπο. Με τραβούσαν, με κλωτσούσαν και με μαστίγωναν στα πέλματα των ποδιών μου με ένα καλώδιο.»

Ένας άντρας που υπέστη ηλεκτροσόκ διηγείται: «Τα ηλεκτροσόκ ήταν η χειρότερη μορφή βασανιστηρίων… Ένιωθα ότι ολόκληρο το σώμα μου τρυπιόταν με εκατομμύρια βελόνες. Αν αρνούμουν να απαντήσω στις ερωτήσεις τους, αύξαναν τα επίπεδα τάσης και μου έκαναν ισχυρότερα ηλεκτροσόκ. Όταν κουνιόμουν και ένιωθα μια έντονη αίσθηση καψίματος να κυλάει σε όλο το σώμα μου .... Τα βασανιστήρια είχαν μόνιμες επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική μου υγεία. Μέχρι σήμερα, δεν μπορώ να κοιμηθώ τη νύχτα.»

Ένα θύμα από την επαρχία της Τεχεράνης, που τον είχαν κρεμάσει από τα χέρια και τα πόδια του από έναν στύλο με μια οδυνηρή μέθοδο που οι ανακριτές ονομάζουν «κοτόπουλο κεμπάπ», είπε στην οργάνωση:

«Ο πόνος ήταν βασανιστικός. Υπήρχε τόση πίεση και πόνος στο σώμα μου που αναγκάστηκα να ουρήσω πάνω μου… Η οικογένειά μου ξέρει ότι βασανίστηκα, αλλά δεν ξέρουν τον τρόπο που βασανίστηκα. Νιώθω ότι πνίγομαι με τα δάκρυά μου γιατί δεν υπάρχει κανείς εδώ που να μπορώ να μιλήσω.»

Σε όλες τις περιπτώσεις που καταγράφηκαν από τη Διεθνή Αμνηστία, τα θύματα ανέφεραν διάφορες μορφές ψυχολογικών βασανιστηρίων με απώτερο σκοπό να αναγκαστούν να προχωρήσουν σε «ομολογίες», συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εξευτελιστικών λεκτικών προσβολών και βωμολοχιών, τον εκφοβισμό και την παρενόχληση των μελών της οικογένειάς τους , τις απειλές με σύλληψη, βασανιστήρια, δολοφονία ή πρόκληση σωματικής βλάβης στα μέλη της οικογένειάς τους - συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων γονέων ή συζύγων -  και απειλές με βιασμό των γυναικών κρατουμένων ή των γυναικών των οικογενειών τους.

Αναγκαστικές εξαφανίσεις

Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας αποδεικνύει ότι πολλοί κρατούμενοι/ες έπεσαν θύματα αναγκαστικής εξαφάνισης για εβδομάδες ή ακόμα και μήνες, ενώ κρατούνταν σε άγνωστες τοποθεσίες που διευθύνονταν από τα όργανα ασφαλείας και πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένου του υπουργείου πληροφοριών ή της Επαναστατικής Φρουράς. Άλλοι κρατούμενοι/ες βρίσκονταν σε γεμάτες φυλακές ή αστυνομικά τμήματα, στρατιωτικά κέντρα, αθλητικούς χώρους και σχολεία.

Απεγνωσμένοι, οι συγγενείς τους είπαν στην οργάνωση ότι επισκέφτηκαν νοσοκομεία, νεκροτομεία, αστυνομικά τμήματα, εισαγγελικές αρχές, δικαστήρια, φυλακές και άλλα γνωστά κέντρα κράτησης για να ρωτήσουν για την τύχη τους ή το πού βρίσκονται τα αγαπημένα τους πρόσωπα, αλλά οι αρχές αρνήθηκαν να τους παράσχουν πληροφορίες και τους απείλησαν με σύλληψη εάν συνέχιζαν να αναζητούν πληροφορίες ή να μιλούν δημόσια για αυτούς.

Σε μια υπόθεση που καταγράφηκε από τη Διεθνή Αμνηστία, οι αρχές συνέλαβαν ένα μέλος της οικογένειας δύο ατόμων που εξαφανίστηκαν βίαια, γιατί ρωτούσε για την τύχη τους και το πού βρίσκονται.

Η Διεθνής Αμνηστία γνωρίζει τρεις συνεχιζόμενες περιπτώσεις αναγκαστικής εξαφάνισης, όπου οι αρχές συνεχίζουν να αποκρύπτουν την τύχη των κρατουμένων και το πού βρίσκονται από τις οικογένειές τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις περιλαμβάνονται οι αδελφοί Mehdi Roodbarian και Mostafa Roodbarian από το Mahshahr, στην επαρχία Khuzestan.

Μεθοδολογία

Η έρευνα της οργάνωσης περιελάμβανε αναλυτικές συνεντεύξεις με 60 θύματα αυθαίρετων συλλήψεων, αναγκαστικών εξαφανίσεων, βασανιστηρίων και άλλων ειδών κακομεταχείρισης, τους συγγενείς ή τους στενούς γνωστούς τους, δύο διαδηλωτές/ριες που κρύβονταν και 14 άλλα άτομα. Επιπλέον, εξετάστηκαν πληροφορίες που ελήφθησαν μέσω γραπτών μηνυμάτων από εκατοντάδες άλλους ανθρώπους εντός της χώρας, ενώ αναλύθηκαν και βίντεο, επίσημες δηλώσεις και δικαστικά έγγραφα.