«I CAN’T BREATHE»: Η ΦΡΑΣΗ ΠΟΥ ΑΝΑΒΙΩΣΕ ΕΝΑ ΚΙΝΗΜΑ

Της Jasmeet Sidhu, Ανώτερης Ερευνήτριας στη Διεθνή Αμνηστία των ΗΠΑ

«I can’t breath» [«Δεν μπορώ να αναπνεύσω»]

Αυτές οι τρεις λέξεις - οι μόνες που μπόρεσε να αρθρώσει ο George Floyd καθώς η ζωή του έσβηνε κάτω από το γόνατο του αστυνομικού - έχουν γίνει ξανά κραυγή διεκδίκησης για τη φυλετική δικαιοσύνη και τις αστυνομικές μεταρρυθμίσεις στις ΗΠΑ και σε ολόκληρο τον κόσμο. Την τελευταία φορά που αυτές οι λέξεις πυροδότησαν μια εξέγερση, ήταν όταν ο Eric Garner δολοφονήθηκε από την αστυνομία στη Νέα Υόρκη το 2014. Σε μια επίδειξη ιστορικής αλληλεγγύης – την οποία έχουμε να δούμε στις ΗΠΑ από το Κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα - εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για εβδομάδες για να διαμαρτυρηθούν, φωνάζοντας και γονατίζοντας, ζητώντας την αλλαγή, όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και σε όλο τον κόσμο.

Το #BlackLivesMatter, μια απλή έκκληση για φυλετική ισότητα, έχει μετατραπεί σε ένα σύνθημα για την αναδιάρθρωση της αστυνόμευσης, που τώρα υποστηρίζεται από τα δύο τρίτα των πολιτών των ΗΠΑ. Οι εκτεταμένες διαδηλώσεις που έχουν καταλάβει τους δρόμους των ΗΠΑ για εδώ και πάνω από έναν μήνα, δεν φαίνεται να έχουν τέλος.  

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι διαδηλώσεις στις ΗΠΑ, οι οποίες ζητούσαν να δοθεί ένα τέλος στην αστυνομική βία, αντιμετωπίστηκαν με περαιτέρω αστυνομική βία. Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει πολλά τέτοια περιστατικά στον διαδραστικό χάρτη που δημοσίευσε πρόσφατα, επισημαίνοντας πάνω από 125 περιστατικά στα οποία οι δυνάμεις επιβολής του νόμου χρησιμοποίησαν δακρυγόνα, λαστιχένιες σφαίρες, σπρέι πιπεριού, ακόμη και ποδήλατα και γκλομπ κατά διαδηλωτών/ριών, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονταν και παιδιά, στοχοποιώντας μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις, δημοσιογράφους, νόμιμους παρατηρητές/ριες και γιατρούς.

Κατά τη διάρκεια αυτών των συνεχιζόμενων διαμαρτυριών παγκοσμίως - παρά την αστυνομική καταστολή στις ΗΠΑ – πραγματοποιήθηκαν πραγματικές και ουσιαστικές αλλαγές.

Ακολουθούν δέκα παραδείγματα αλλαγών που έχουν συμβεί στις ΗΠΑ από την έναρξη των διαδηλώσεων:

1. Απαγγέλθηκαν κατηγορίες στους αστυνομικούς που εμπλέκονται στο θάνατο του George Floyd

Ο Derek Chauvin, ο πρώην αστυνομικός της Μινεάπολης στη Μινεσότα που πάτησε με το γόνατό του τον λαιμό του George Floyd για περισσότερο από οκτώ λεπτά, με αποτέλεσμα τον θάνατο του Floyd, συνελήφθη με κατηγορίες για δολοφονία δευτέρου βαθμού, μετά από διαμαρτυρίες, ενώ άλλοι τρεις πρώην αστυνομικοί που συμμετείχαν στο συμβάν έχουν επίσης κατηγορηθεί για μικρότερα αδικήματα. Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προς την λογοδοσία, όχι μόνο για τον George Floyd, αλλά για όλα τα θύματα αστυνομικής βίας.

2. Ξεκίνησαν συζητήσεις σχετικά με τη μείωση της χρηματοδότησής της αστυνομίας

Σε μια συγκλονιστική κίνηση, η πλειοψηφία των μελών του δημοτικού συμβουλίου της Μινεάπολης, όπου σκοτώθηκε ο George Floyd, δεσμεύθηκε να κλείσει το αστυνομικό τμήμα της πόλης και να εφαρμόσει ένα νέο μοντέλο ασφάλειας υπό την ηγεσία της κοινότητας. Στο Λος Άντζελες, ο δήμαρχος πρότεινε τη μείωση κατά έως και 150 εκατομμύρια δολάρια στον προϋπολογισμό του LAPD. Οι δήμαρχοι άλλων πόλεων, συμπεριλαμβανομένης της Βοστώνης, ΜΑ, του Λάνσινγκ, ΜΙ και του Σιάτλ, WA, έχουν επίσης δηλώσει ότι θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να μειώσουν τη χρηματοδότηση της αστυνομίας.

3. Αφαιρέθηκαν τα μνημεία που μνημονεύουν τη ρατσιστική ιστορία των ΗΠΑ

Στη Βοστώνη, τη Φιλαδέλφεια, το Ντάλας, το Μπέρμιγχαμ, την Ουάσιγκτον, το Ρίτσμοντ, το Σαν Φρανσίσκο και σε δεκάδες άλλες πόλεις των ΗΠΑ, έχουν αφαιρεθεί μνημεία και αγάλματα αφιερωμένα σε άτομα με ρατσιστικό παρελθόν και κληρονομιά, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που τιμούσαν τον Χριστόφορο Κολόμβο, τον Frank Rizzo, τον καπετάνιο Jay Brooks, τον Robert E. Lee, τον Junipero Serra, τον Charles Linn, μεταξύ άλλων.

4. Θεσπίζονται νέοι νόμοι για αστυνομικές μεταρρυθμίσεις σε κρατικό και τοπικό επίπεδο

Ακολουθεί μια λίστα με μερικές από τις νομοθεσίες που έχουν ψηφιστεί τις τελευταίες εβδομάδες:

• Οι πόλεις του Ντένβερ στο Κολοράντο, της Μινεάπολης στη Μινεσότα, του Χιούστον και του Ώστιν στο Τέξας, της Ουάσιγκτον στην Περιφέρεια της Κολούμπια, του Σικάγο στο Ιλινόις και του Φοίνιξ στην Αριζόνα έχουν όλες απαγορεύσει την τακτική της κράτησης από τον λαιμό, μετά τον θάνατο του George Floyd.
• Η Αϊόβα, η Νέα Υόρκη και το Κονέκτικατ ψήφισαν νόμους σε επίπεδο πολιτείας ή εξέδωσαν εκτελεστικές εντολές που απαγορεύουν την τακτική της κράτησης από τον λαιμό από τις δυνάμεις επιβολής του νόμου.
• Το Σιάτλ στην Ουάσινγκτον απαγόρευσε την τακτική της κράτησης από τον λαιμό και τη χρήση των δακρυγόνων μετά τη χρήση δακρυγόνων κατά διαδηλωτών/ριών από τις αστυνομικές δυνάμεις.
• Η Ουάσιγκτον στην Περιφέρεια της Κολούμπια εφάρμοσε μια τρίμηνη απαγόρευση της χρήσης σφαιρών από πλαστικό ή χημικών ερεθιστικών ουσιών κατά ειρηνικών διαδηλωτών/ριών.
• Το Λούισβιλ  στο Κεντάκι απαγόρευσε τα εντάλματα έρευνας κατ’ οίκον «χωρίς χτύπημα της πόρτας» στην πόλη, με ομόφωνη ψηφοφορία.

5. Οι ομοσπονδιακοί νομοθέτες εισάγουν νέους νόμους για μεταρρυθμίσεις στην αστυνόμευση και την αντιμετώπιση του ρατσισμού

Έχουν εισαχθεί νομοσχέδια που αφορούν την ειδική ασυλία των δυνάμεων επιβολής του νόμου, τη χρήση καμερών στο σώμα, το φυλετικό «φακέλωμα», τον καθορισμό προτύπων για τη χρήση βίας, τη διαφάνεια της αστυνομίας μέσω της συλλογής δεδομένων, την ενίσχυση της εκπαίδευσης της αστυνομίας και άλλες μεταρρυθμίσεις. Στις 25 Ιουνίου 2020, το ένα μέρος του νομοθετικού σώματος των ΗΠΑ, η Βουλή των Αντιπροσώπων, αναμένεται να εκδώσει νόμο για την αστυνόμευση στον νόμο με ορισμένες θετικές διατάξεις. Ωστόσο, η συνοδευτική πρόταση του άλλου νομοθετικού σώματος (της Γερουσίας), του νόμου για τη δικαιοσύνη, υπολείπεται κατά πολύ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

6. Τα πρότυπα για τη χρήση βίας από την αστυνομία τροποποιούνται και επανεκτιμούνται από τις αστυνομικές υπηρεσίες και ορισμένα τμήματα αναλαμβάνουν ταχεία δράση ως απάντηση στη βία

• Διάφορα αστυνομικά τμήματα σε όλες τις ΗΠΑ επανεκτίμησαν και απαγόρευσαν την τακτική κράτησης από τον λαιμό μετά τον θάνατο του George Floyd, μεταξύ άλλων, της Ωρόρα στο Μίσιγκαν, του Φοίνιξ στην Αριζόνα και του Σαν Φρανσίσκο στην Καλιφόρνια.
• Δήμαρχοι και αστυνομικοί από το Σικάγο του Ιλινόις, το Σινσινάτι στο Οχάιο, την Τάμπα στη Φλόριντα, τη Βαλτιμόρη στο Μέριλαντ, το Φοίνιξ της Αριζόνα, και της Κολούμπια στη Νότια Καρολίνα έχουν ενωθεί για να δημιουργήσουν μια ομάδα εργασίας για τη μεταρρύθμιση της αστυνόμευσης και τη φυλετική δικαιοσύνη.
• Για πρώτη φορά εδώ και δύο δεκαετίες, το Νιου Τζέρσεϋ, υπό την καθοδήγηση του γενικού εισαγγελέα, θα ενημερώσει τους κανόνες για τη χρήση βίας από το σύνολο της αστυνομίας.
• Το αστυνομικό τμήμα της Νέας Υόρκης έχει δεσμευτεί να διαλύσει την προβληματική μονάδα κατά του εγκλήματος που περιλάμβανε αστυνομικούς που φορούσαν πολιτικά.
• Δύο αστυνομικοί του Μπάφαλο της Νέας Υόρκης που - χωρίς πρόκληση - έσπρωξαν έναν 75χρονο ειρηνικό διαδηλωτή, ραγίζοντας το κρανίο του, κατηγορήθηκαν για κατηγορίες κακοποίησης. Αξιωματικοί επιβολής του νόμου σε πολλές άλλες πόλεις που ασκούν υπερβολική βία εναντίον διαδηλωτών/ριών κατηγορήθηκαν επίσης για αδικήματα που κυμαίνονται από επίθεση έως παρενόχληση.

7. Τα αθλητικά πρωταθλήματα αναγνωρίζουν τον αντίκτυπο του ρατσισμού στη βιομηχανία

Σε μια μεγάλη αλλαγή, η Εθνική Ένωση Stock Car Auto Racing (NASCAR) απαγόρευσε τη σημαία της Συνομοσπονδίας των Νότιων από όλες τις αγωνιστικές εκδηλώσεις. Η Ένωση δήλωσε: «Η παρουσία της σημαίας της Συνομοσπονδίας των Νοτίων στις εκδηλώσεις της NASCAR έρχεται σε αντίθεση με τη δέσμευσή μας να παρέχουμε ένα φιλόξενο και χωρίς αποκλεισμούς περιβάλλον για όλους τους οπαδούς, τους διαγωνιζόμενους μας και τη βιομηχανία μας».

Ο Επίτροπος του Πρωταθλήματος Εθνικού Ποδοσφαίρου (NFL) αναφέρθηκε στα προηγούμενα λάθη του πρωταθλήματος, επισημαίνοντας την αποτυχία τους να αναγνωρίσουν την κριτική των παικτών για τον ρατσισμό και τις ειρηνικές διαμαρτυρίες ενάντια στην αστυνομική βία κατά των Αφροαμερικανών. Το πρωτάθλημα δεσμεύθηκε επίσης να δώσει 250 εκατομμύρια δολάρια για δέκα χρόνια για την καταπολέμηση του ρατσισμού.

8. Οι εταιρείες αναλαμβάνουν δράση για την αντιμετώπιση του ρατσισμού

Ενώ οι επιχειρηματικοί ηγέτες έχουν ακόμη πολύ δρόμο για να αντιμετωπίσουν τις φυλετικές ανισότητες και τις προκαταλήψεις στην βιομηχανία και στον χώρο εργασίας, ορισμένοι έχουν λάβει ενθαρρυντικά μέτρα τις τελευταίες εβδομάδες.

• Η Amazon επέβαλε αναστολή στην αστυνομική χρήση του προϊόντος αναγνώρισης προσώπου Rekignition.
• Η Johnson & Johnson δεσμεύτηκε να σταματήσει τις πωλήσεις των κρεμών για την λεύκανση της επιδερμίδας, οι οποίες παρουσιάζουν το πιο ανοιχτόχρωμο δέρμα ως προτιμότερο από ότι το σκουρόχρωμο.
• Μια μονάδα της PepsiCo Inc με αρμοδιότητα πάνω στην μάρκα Aunt Jemima Syrup, θα αποσύρει το όνομα και την εικόνα της θείας Jemima, μια εικόνα που έχει ξεκάθαρα τις ρίζες της σε προσβλητικά φυλετικά στερεότυπα. Η εταιρεία σχεδιάζει επίσης να δαπανήσει 400 εκατομμύρια δολάρια για να υποστηρίξει τις κοινότητες των μαύρων τα επόμενα πέντε χρόνια.
• Η διάσημη εταιρεία καφέ Starbucks Corp χαλάρωσε την πολιτική για το προσωπικό της, επιτρέποντας στους υπαλλήλους να φορούν μπλουζάκια και καρφίτσες Black Lives Matter για να αποδείξουν την υποστήριξη τους στα κινήματα κατά του ρατσισμού.

9. Το Juneteenth εξετάζεται να γίνει εθνική εορτή

Η 19η Ιουνίου είναι ο πιο παλιός εορτασμός σε εθνικό επίπεδο του τέλους της δουλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1865, γνωστός ως Juneteenth. Ομοσπονδιακοί νομοθέτες εισήγαγαν νομοθεσία που καθιστά την 19η Ιουνίου εθνική εορτή. Μόνο τέσσερις πολιτείες των ΗΠΑ δεν αναγνώρισαν την ημερομηνία ως κρατική αργία ή εορτή: η Χαβάη, η Βόρεια Ντακότα, η Νότια Ντακότα και η Μοντάνα. Οι εργοδότες σε όλες τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών όπως το Twitter, η Nike, η Mastercard και η Vox Media μετέτρεψαν την Juneteenth μια αμειβόμενη αργία για τους υπαλλήλους τους.

10. Ο Πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε την εκτελεστική εντολή σχετικά με την απαγόρευση της κράτησης από τον λαιμό

Μετά από εβδομάδες διαμαρτυριών και πιέσεων από τις κοινότητες που επηρεάστηκαν, ο Πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε μια εκτελεστική εντολή, παρακινώντας τα αστυνομικά τμήματα να απαγορεύσουν τις τακτικές κράτησης από τον λαιμό με ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις και ζητώντας από τις δυνάμεις επιβολής του νόμου να δημιουργήσουν ένα εθνικό μητρώο που θα παρακολουθεί τους αστυνομικούς που έχουν παρελθόν σε υπερβολική χρήση βίας. Η Διεθνής Αμνηστία δεν είναι ικανοποιημένη με την εκτελεστική εντολή και πιστεύει ότι πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα, αλλά το γεγονός ότι η παγκόσμια πίεση ανάγκασε τη διοίκηση να κάνει κάτι, είναι ένα θετικό αποτέλεσμα.

Φυσικά, απαιτούνται περαιτέρω αλλαγές σε όλα τα επίπεδα, και το έργο των ακτιβιστών/ριών και οργανωτών/ριών συνεχίζει να φέρει πραγματικές, διαρκείς αλλαγές. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο λαός των ΗΠΑ και πολλών χωρών ανά τον κόσμο, μαζί με τους ηγέτες/ιδες του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα και το παγκόσμιο κίνημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχουν επιμείνει στην απαίτηση ίσης μεταχείρισης των μαύρων και λογοδοσίας της αστυνομίας για τη φυλετικά προκατειλημμένη αστυνόμευσή τους και τη χρήση βίας. Οι ασταμάτητες φωνές τους και η αδικία του θανάτου του George Floyd επέφεραν ουσιαστική κοινωνική αλλαγή, ένωσαν ένα κίνημα για ίσα δικαιώματα και προώθησαν τον ακτιβισμό και τη δράση εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας. Αυτό το κίνημα για τη δικαιοσύνη, την λογοδοσία και την ισότητα είναι μαραθώνιος, όχι σπριντ, και γνωρίζουμε ότι με την παγκόσμια αλληλεγγύη, θα επικρατήσουμε.