ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ: ΔΙΑΛΥΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΝΙΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΟΥ ΔΙΑΙΩΝΙΖΕΙ ΤΗ ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ

Το νοτιοαφρικανικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από υποδομές που καταρρέουν, υπερπλήρεις αίθουσες διδασκαλίας και σχετικά φτωχά εκπαιδευτικά αποτελέσματα, διαιωνίζει την ανισότητα και ως εκ τούτου προδίδει πάρα πολλά από τα παιδιά του, ενώ οι φτωχοί/ές πλήττονται περισσότερο, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσίευσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία.

Η έκθεση: Διαλυμένη και άνιση: Η κατάσταση της εκπαίδευσης στη Νότια Αφρική αναδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει επειγόντως μια σειρά από ενδημικές ελλείψεις στο σύστημα, προκειμένου να διασφαλιστεί το δικαίωμα για αξιοπρεπή εκπαίδευση για κάθε παιδί στη Νότια Αφρική.

Η έκθεση υπογραμμίζει ιδιαίτερα τη φτωχή υποδομή στα δημόσια σχολεία, συμπεριλαμβανομένης της αποχέτευσης, η οποία οδήγησε στον τραγικό θάνατο δύο παιδιών σε αφοδευτήρια τα τελευταία χρόνια.

Η έκθεση περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο το εκπαιδευτικό σύστημα εξακολουθεί να υπονομεύεται από τις έντονες ανισότητες και τις χρόνιες ανεπαρκείς επιδόσεις που έχουν βαθιές ρίζες στην κληρονομιά του απαρτχάιντ, οι οποίες όμως δεν αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά από την σημερινή κυβέρνηση.

Για παράδειγμα, αποκαλύφθηκε ότι πολλά σχολεία και οι κοινότητες που εξυπηρετούν συνεχίζουν να ζουν με τις συνέπειες των πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων που ελήφθησαν κατά την εποχή του απαρτχάιντ, όπου οι άνθρωποι διαχωρίστηκαν ανάλογα με το χρώμα του δέρματός τους. Το αποτέλεσμα αυτής της σημερινής Νότιας Αφρικής είναι ότι η παιδική εμπειρία της εκπαίδευσης εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πού γεννιούνται τα παιδιά, πόσο πλούσια είναι, καθώς και το χρώμα του δέρματός τους.

Καθώς ο Πρόεδρος προετοιμάζεται να εκφωνήσει αυτή την εβδομάδα τον ετήσιο λόγο του απευθυνόμενος στον λαό της Νότιας Αφρικής [State of the National Address], το κρίσιμο ερώτημα είναι: γιατί η εμπειρία της παιδικής εκπαίδευσης στη Νότια Αφρική εξαρτάται ακόμη τόσο πολύ από το πού γεννιούνται τα παιδιά, το πόσο πλούσια είναι, και το χρώμα του δέρματός τους;

Ενώ η έκθεση αναγνωρίζει ότι έχει σημειωθεί πρόοδος από το τέλος του απαρτχάιντ στη διεύρυνση της πρόσβασης στην εκπαίδευση καθώς και σε άλλες πτυχές, εντοπίζει αδυναμίες από το Τμήμα Βασικής Εκπαίδευσης, όπως η επανειλημμένη αποτυχία επίτευξης των στόχων του όσον αφορά την υποδομή και τις εγκαταστάσεις.

Υπό αυτές τις συνθήκες δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι οι εκπαιδευτικές επιδόσεις  παραμένουν σχετικά χαμηλές. Για παράδειγμα, μια πρόσφατη διεθνής έρευνα διαπίστωσε ότι πάνω από τα τρία τέταρτα των παιδιών ηλικίας 9 ετών δεν μπορούν να κατανοήσουν αυτό που διαβάζουν. Σε ορισμένες επαρχίες το ποσοστό αυτό είναι τόσο υψηλό, που φτάνει το 91% στο Limpopo και το 85% στο Ανατολικό Ακρωτήριο. Και από τους 100 μαθητές/ριες που ξεκινούν το σχολείο, οι 50-60 θα φτάσουν μέχρι τις απολυτήριες εξετάσεις, 40-50 θα τις περάσουν, και μόνο 14 θα πάνε στο πανεπιστήμιο.

«Η Νότια Αφρική έχει ένα από τα πιο άνισα σχολικά συστήματα στον κόσμο. Τα παιδιά στα 200 πρώτα σχολεία επιτυγχάνουν περισσότερες διακρίσεις στα μαθηματικά από τα παιδιά στα επόμενα 6.600 σχολεία αθροιστικά. Η κατάσταση πρέπει να ισορροπηθεί ώστε να φτάσει στο ίδιο επίπεδο.»

Αθετημένες υποσχέσεις
 

Το 2013, η κυβέρνηση θέσπισε τα ελάχιστα πρότυπα και προδιαγραφές για τις εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις, απαιτώντας τη διασφάλιση από την κυβέρνηση ότι μέχρι τον Νοέμβριο του 2016 όλα τα σχολεία θα έχουν πρόσβαση σε αποχέτευση και ηλεκτρικό ρεύμα, ότι όλα τα αποχωρητήρια θα αντικατασταθούν από ασφαλείς και επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής, και ότι τα σχολεία που έχουν κατασκευαστεί με ακατάλληλα υλικά, όπως η λάσπη και ο αμίαντος, θα αντικατασταθούν. Ωστόσο, όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία της κυβέρνησης, οι στόχοι αυτοί δεν έχουν επιτευχθεί.

Καθώς η κυβέρνηση συνεχίζει να αποτυγχάνει στους δικούς της στόχους για τη βελτίωση των μαθησιακών εγκαταστάσεων, η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας στο Gauteng και στο Ανατολικό Ακρωτήριο εντόπισε πολλά παραδείγματα σχολείων με κακή υποδομή και χωρίς βασικές εγκαταστάσεις.

Σε αυτά συμπεριλαμβάνονταν κακοσυντηρημένα κτίρια που δεν είχαν ποτέ ανακαινιστεί, πολλά από τα οποία χρονολογούνται από δεκαετίες έως την εποχή του απαρτχάιντ, ή και νωρίτερα. Τα κτίρια ήταν επικίνδυνα, κατασκευάστηκαν με επικίνδυνο υλικό όπως ο αμίαντος και δεν συντηρήθηκαν, σε ορισμένες περιπτώσεις θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια των μαθητών. Τα κτίρια ήταν επίσης ανθυγιεινά, κακώς συντηρημένα και σε ορισμένες περιπτώσεις μη ασφαλή. Τα σχολεία που επισκέφθηκε η Διεθνής Αμνηστία είχαν ασφυκτικά γεμάτες αίθουσες διδασκαλίας χωρίς βασικό εξοπλισμό και υλικά όπως έπιπλα και βιβλία, με την έλλειψη ασφάλειας να επιδεινώνει τα προβλήματα βανδαλισμού και διάρρηξης.

Ένα από τα βασικά ζητήματα υποδομής είναι η κακή υγιεινή, η οποία θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο την εκπαίδευση των εκπαιδευομένων αλλά και την υγεία, την ιδιωτική ζωή και την αξιοπρέπειά τους. Οι ερευνητές/ριες της Διεθνούς Αμνηστίας βρήκαν πολυάριθμα παραδείγματα κακοδιατηρημένων, σπασμένων ή μη υγιεινών τουαλετών, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών αποχωρητηρίων. Οι σπουδαστές/ριες που έδωσαν συνέντευξη στην οργάνωση στο Gauteng έθεσαν το συγκεκριμένο πρόβλημα ως ιδιαίτερα σοβαρό, λέγοντας ότι σε πολλές περιπτώσεις οι τουαλέτες ήταν «βρώμικες» και «ανθυγιεινές». Στο Ανατολικό Ακρωτήριο, στα ανησυχητικά ζητήματα περιλαμβάνονταν η έλλειψη επαρκούς αριθμού τουαλετών για τον αριθμό των μαθητών/ριών σύμφωνα με την αναλογία μαθητών / φοιτητών που είναι στο 1:30͘ ͘ η έλλειψη επαρκούς και / ή αξιόπιστης παροχής νερού που συχνά απαιτεί τη χρήση μιας γεώτρησης ͘ η κακή υγιεινή με συναφή προβλήματα υγείας μεταξύ των μαθητών/ριών͘ ͘ η διαρροή σηπτικών δεξαμενών · η υποβαθμισμένη υποδομή αποχέτευσης που δεν μπορούσε να επιδιορθωθεί λόγω έλλειψης κεφαλαίων και η αδυναμία αντιμετώπισης βανδαλισμού ή κλοπής σε εγκαταστάσεις υγιεινής.

«Το γεγονός ότι το Υπουργείο Παιδείας του Limpopo λέει ότι θα χρειαστεί περίπου 14 χρόνια για να αντικαταστήσει όλες τις λακκούβες στο δημόσιο σχολείο της επαρχίας είναι συγκλονιστικό. Δεδομένων των πρόσφατων θανάτων, είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα πεθάνουν ακόμα περισσότερα παιδιά φέτος ή τα επόμενα χρόνια για αυτόν τον λόγο,» δήλωσε ο Mohamed.

Πέρα από τις υποδομές, στα άλλα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στην πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση περιλαμβάνεται η έλλειψη επαρκών μεταφορών, η οποία συχνά έχει αντίκτυπο όχι μόνο στη δυνατότητά τους να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, αλλά μπορεί επίσης να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλειά τους.

Μερικά παιδιά περπατούν από 30 λεπτά μέχρι και μία ώρα για να φτάσουν στο εκπαιδευτικό τους ίδρυμα, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πιθανό η απόσταση να είναι πάνω από 3χλμ. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι το Τμήμα Μεταφορών, σε συνεργασία με το Τμήμα Βασικής Εκπαίδευσης, υποχρεούται να διασφαλίσει ότι παρέχεται μεταφορά στους μαθητές/ριες που ζουν σε απόσταση μεγαλύτερη από 3 χλμ.  από το πλησιέστερο σχολείο.

Τα παιδιά που ανήκουν σε ομάδες χαμηλότερου εισοδήματος είναι επίσης πιο πιθανό να πηγαίνουν στο σχολείο με τα πόδια από ό, τι τα παιδιά που ανήκουν σε ομάδα υψηλότερου εισοδήματος. Μόνο στο KwaZulu-Natal, όπου περισσότεροι μαθητές/ριες πηγαίνουν με τα πόδια στο σχολείο απ' ότι σε οποιαδήποτε άλλη επαρχία, περισσότεροι/ες από 210.000 μαθητές/ριες περπατούν πάνω από μία ώρα σε κάθε διαδρομή και 659.000 περπατούν από 30 λεπτά έως και μία ώρα κάθε φορά.

Όταν φτάνουν στο σχολείο, οι μαθητές/ριες συχνά διδάσκονται σε συνωστισμένες τάξεις που επηρεάζουν τη δυνατότητα αποτελεσματικής μάθησης. Για παράδειγμα, η Διεθνής Αμνηστία είδε πολλές περιπτώσεις την υπέρβαση της αναλογίας δασκάλου/μαθητών κατά 1:35 και διπλασιαζόμενη μάλιστα σε μία περίπτωση.

Η Διεθνής Αμνηστία επισκέφθηκε πολυάριθμα σχολεία που δεν είχαν επαρκείς πόρους για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις για αξιοπρεπή εκπαίδευση, κάτι που επιβεβαιώνεται από τα στατιστικά στοιχεία του Τμήματος Βασικής Εκπαίδευσης.

Σύμφωνα με τις στατιστικές του Τμήματος για το 2018, από τα 23.471 δημόσια σχολεία, τα 20.071 δεν έχουν κανένα εργαστήριο. Επιπλέον, τα 18.019 δεν έχουν βιβλιοθήκη, ενώ τα 16.897 δεν διαθέτουν πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Σχεδόν 1.000 σχολεία δεν διαθέτουν αθλητικές εγκαταστάσεις, ενώ 4.358 έχουν μόνο παράνομα αφοδευτήρια. 1.027 δεν έχουν περιμετρική περίφραξη, απαραίτητη για την ασφάλεια των δασκάλων και των μαθητών/ριών, ενώ 239 δεν έχουν ηλεκτρική ενέργεια και 37 δεν έχουν καθόλου εγκαταστάσεις υγιεινής.

Στις συστάσεις της, η Διεθνής Αμνηστία ζητά την αναθεώρηση και τη μεταρρύθμιση του τρόπου με τον οποίο διανέμεται ο προϋπολογισμός για την εκπαίδευση, προκειμένου να επιτευχθεί μια ποιοτική εκπαίδευση για όλους και όλες και να καταπολεμηθεί η εδραιωμένη ανισότητα στο σύστημα.

Ιστορικό
 

Ενώ η έκθεση επισημαίνει ότι η Νότια Αφρική σημείωσε σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη διασφάλιση του δικαιώματος στην εκπαίδευση των μαθητών/ριών από το τέλος του απαρτχάιντ, διαπιστώνει ότι η πρόσβαση έχει διευρυνθεί σε σχεδόν καθολικό βαθμό, παρά τον αριθμό των μαθητών/ριών που εγκαταλείπει πριν ολοκληρώσει τη βασική του εκπαίδευση. Ωστόσο, σε ορισμένους βασικούς τομείς, όπως υπογραμμίζει η παρούσα έκθεση, η κυβέρνηση μετά το 1994 δεν έχει εκπληρώσει τις δικές της εσωτερικές και διεθνείς νομικές υποχρεώσεις. Πολλά σχολεία πάσχουν από κακή υποδομή που θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στους εκπαιδευόμενους/ες. Η Διεθνής Αμνηστία πραγματοποίησε έρευνες πεδίου στις επαρχίες Ανατολικού Ακρωτηρίου και Gauteng μεταξύ Νοεμβρίου 2017 και Ιουνίου 2019 καθώς και εκτεταμένη δευτερογενή έρευνα, συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσης των διαθέσιμων στο κοινό στατιστικών στοιχείων.

Η Διεθνής Αμνηστία στη Νότια Αφρική διεξήγαγε επίσης μια κοινή έρευνα με την Εθνική Ένωση Σχολικών Διευθύνσεων (NASGB) σε τρεις επαρχίες - το Gauteng, το Ανατολικό Ακρωτήριο και το Limpopo. Αυτή περιλάμβανε 27 ερωτήσεις που αφορούσαν ζητήματα όπως η διακυβέρνηση και ο ρόλος των σχολικών φορέων (SGB) ͘ η υποδομή ͘ η χρηματοδότηση · η διδασκαλία ͘ η ασφάλεια και προστασία ͘ και η μεταφορά. Το ερωτηματολόγιο απεστάλη σε 101 εκπρόσωπους της Εθνικής Ένωσης Σχολικών Διευθύνσεων (NASGB) που κάλυπταν τα σχολεία στην αντίστοιχη περιοχή και στις τρεις επαρχίες.