ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
Γενική εικόνα
Οι διακρίσεις πλήττουν τον πυρήνα της έννοιας του να είσαι άνθρωπος. Αντιμετωπίζει κανείς κάποιον/α διαφορετικά απλώς και μόνο για το ποιος/α είναι ή τι πιστεύει.
Όλοι και όλες έχουμε το δικαίωμα να μας αντιμετωπίζουν ίσα, ανεξάρτητα από τη φυλή, την εθνότητα, την εθνικότητα, την τάξη, την κάστα, τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις, το φύλο, τη γλώσσα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου, την ηλικία, την υγεία ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση. Ωστόσο, πολύ συχνά ακούμε σπαρακτικές ιστορίες ανθρώπων που υπόκεινται βάναυση μεταχείριση απλά επειδή ανήκουν σε μια «διαφορετική» ομάδα από εκείνους που βρίσκονται στην εξουσία.
Το έργο της Διεθνούς Αμνηστίας βασίζεται στην αρχή της μη διάκρισης. Δουλεύοντας με μη προνομιούχες κοινότητες σε όλο τον κόσμο, εργαζόμαστε για την αλλαγή των νόμων που εισάγουν διακρίσεις και την προστασία των ανθρώπων. Μερικές φορές αυτές οι νίκες είναι γλυκόπικρες, όπως όταν το μαροκινό κοινοβούλιο τροποποίησε το διάβημα του νόμου περί βιασμού το 2014, που σημαίνει ότι οι βιαστές δεν μπορούν πλέον να γλιτώσουν από την τιμωρία αναγκάζοντας τα θύματά τους να τους παντρευτούν. Αυτό συνέβη με δυο χρόνια καθυστέρηση για την Amina Filali και την οικογένειά της. Αυτοκτόνησε το 2012, αφού αναγκάστηκε να παντρευτεί τον άνδρα που είχε πει ότι την είχε βιάσει.
Διαδήλωση στήριξης στην Amina Filali, έξω από το μαροκινό κοινοβούλιο στην πόλη Rabat, Μαρόκο. 17 Μαρτίου, 2012. © AP Photo/Abdeljalil Bounhar
Το πρόβλημα
Τι οδηγεί στις διακρίσεις;
Είναι πολύ εύκολο να αρνηθεί κανείς τα ανθρώπινα δικαιώματα ενός ατόμου εάν το θεωρήσει ως «κατώτερό» του. Αλλά πώς συμβαίνει αυτό; Στο επίκεντρο όλων των μορφών διακρίσεων είναι η προκατάληψη που βασίζεται σε έννοιες της ταυτότητας και η ανάγκη ταυτοποίησης με μια συγκεκριμένη ομάδα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην άγνοια ή ακόμα και το μίσος.
Ορισμένες κυβερνήσεις ενισχύουν τη δύναμή τους και την καθεστηκυία τάξη, δικαιολογώντας ανοιχτά τις διακρίσεις στο όνομα της «ηθικής», της θρησκείας ή της ιδεολογίας. Κάτι τέτοιο μπορεί να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο – για παράδειγμα μέσα από τον περιορισμό της ελευθερίας των γυναικών - παρά το γεγονός ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Ορισμένες ομάδες μπορούν ακόμα να θεωρηθούν από τις αρχές ως πιο πιθανό να είναι εγκληματικές, απλώς εξαιτίας της ταυτότητάς τους, όπως είναι οι φτωχοί/ές, οι ιθαγενείς ή οι μαύροι/ες.
Μερικές φορές οι άνθρωποι ποινικοποιούνται άμεσα για το ποιοι και τι είναι - όπως οι ομοφυλόφιλοι/ες. Μερικές φορές συμβαίνει έμμεσα - για παράδειγμα, οι εργοδότες που ζητούν υψηλό επίπεδο επάρκειας σε μια μητρική γλώσσα, όταν τα σχετικά καθήκοντα δεν το απαιτούν στην πραγματικότητα.
Σε πολλές χώρες ο ρατσισμός τροφοδοτείται από ολοένα και πιο ξενοφοβικές αντιδράσεις στη μετανάστευση.
Η Διεθνής Αμνηστία ζητά από τις κυβερνήσεις να:
Απαλλάξουν την κοινωνία από τους νόμους που εισάγουν διακρίσεις και να αποδεσμεύσουν όποιον βρίσκεται στη φυλακή λόγω αυτών.
Προστατεύσουν όλους/ες – όποιοι/ες κι αν είναι - από τη βία.
Δημιουργήσουν νέους νόμους και θεσμούς που θα αντιμετωπίζουν τις ρίζες των διακρίσεων.
Ηγούνται - ποτέ να μην εκμεταλλευτούν ή χρησιμοποιήσουν τις διακρίσεις των ανθρώπων για πολιτικούς σκοπούς.
Το θέμα λεπτομερώς
Σε ορισμένες περιπτώσεις, διάκριση σημαίνει ότι οι νόμοι δεν προστατεύουν τους ανθρώπους από τη ρατσιστική βία, την ενδοοικογενειακή βία ή τις επιθέσεις που δέχονται λόγω της θρησκείας τους ή του σεξουαλικού προσανατολισμού τους.
.Γυναίκες και κορίτσια
Η εμπειρία γυναικών και κοριτσιών καταδεικνύει τη φύση των διακρίσεων.
Σε πολύ περισσότερα μέρη από όσα μπορεί να φανταστεί κανείς, υπάρχουν νόμοι που καθιστούν τις γυναίκες ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Δεν μπορούν να ντυθούν όπως θέλουν, να οδηγούν (Σαουδική Αραβία) ή να εργάζονται το βράδυ (Κίνα, Λετονία, Μαδαγασκάρη). Οι νόμοι περί διακρίσεων αφορούν την οικογενειακή ζωή, συμπεριλαμβανομένου του περιορισμού του δικαιώματος της γυναίκας να παντρευτεί ή να μην παντρευτεί, να διαζευχθεί και να ξαναπαντρευτεί (Αφγανιστάν, Μαλαισία, Νίγηρας και Σουδάν, για να αναφέρουμε μόνο μερικές από τις χώρες όπου συμβαίνει αυτό).
Οι διακρίσεις δεν σημαίνουν μόνο έλλειψη ισότητας, στην πραγματικότητα διαιωνίζουν τις βλάβες που υφίστανται τα άτομα. Όταν το κράτος παραγνωρίζει τη βία κατά των γυναικών, θεωρώντας τη ως ιδιωτικό ή οικιακό ζήτημα, στέλνει ένα σαφές μήνυμα ότι η βία κατά των γυναικών είναι ανεκτή.
Οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών συχνά επιδεινώνονται όταν ανήκουν σε περισσότερες από μία κοινωνικά ευπαθείς ομάδες λόγω του εισοδήματός τους, της φυλής, της εθνικότητας, της σεξουαλικής ταυτότητας, της κοινωνικής τάξης, της θρησκείας ή της ηλικίας. Η υπερασπίστρια των ανθρώπινων δικαιωμάτων Bhanwari Devi βιάστηκε από πέντε άνδρες της λεγόμενης ανώτερης κάστας στην Ινδία. Στην αθώωση των επιτιθέμενων, δύο χρόνια αργότερα, το δικαστήριο σημείωσε ότι το περιστατικό δεν θα μπορούσε να έχει συμβεί, επειδή άνδρες ανώτερης κάστας δεν θα βίαζαν μια γυναίκα κατώτερης κάστας.