ΣΥΡΙΑ: ΝΕΑ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΝΕΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΡΑΤΗΣΗ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
14 Μαρτίου 2012
Συρία: Νέα έκθεση διαπιστώνει συστηματικά και εκτεταμένα βασανιστήρια και κακομεταχείριση κατά την κράτηση

Άνθρωποι που παγιδεύτηκαν στο μαζικό κύμα συλλήψεων στον απόηχο της συριακής εξέγερσης  έχουν οδηγηθεί σε έναν εφιαλτικό κόσμο συστηματικών βασανιστηρίων, αποκαλύπτει σήμερα νέα έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας.

Η κλίμακα βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχείρισης στη Συρία έχει αυξηθεί σε επίπεδο που είχε χρόνια να διαπιστωθεί και θυμίζει τη σκοτεινή εποχή των δεκαετιών του 1970 και 1980. 

Δημοσιευμένη μια ημέρα πριν την πρώτη επέτειο της έναρξης των μαζικών διαμαρτυριών στη Συρία, η έκθεση (αγγλικά) «‘Ήθελα να πεθάνω’: Επιζώντες βασανιστηρίων στη Συρία μιλούν ανοιχτά» τεκμηριώνει 31 μεθόδους βασανισμού και άλλων μορφών κακομεταχείρισης από τις δυνάμεις ασφαλείας, το στρατό και τις φιλοκυβερνητικές ένοπλες συμμορίες shabiha, τις οποίες περιέγραψαν μάρτυρες ή θύματα σε ερευνητές της Διεθνούς Αμνηστίας στην Ιορδανία τον Φεβρουάριο του 2012.

«Η εμπειρία πολλών από τους ανθρώπους που παγιδεύτηκαν στο μαζικό κύμα συλλήψεων το περασμένο έτος μοιάζει τώρα πολύ με εκείνη των κρατουμένων υπό τον πρώην Πρόεδρο Hafez al Assad -έναν εφιαλτικό κόσμο συστηματικών βασανιστηρίων», δήλωσε η Ann Harrison, Προσωρινή Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Προγράμματος της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

«Οι μαρτυρίες που έχουμε ακούσει δίνουν συνταρακτικές εικόνες ενός συστήματος κράτησης και ανάκρισης, το οποίο, ένα χρόνο μετά την έναρξη των διαδηλώσεων, μοιάζει να στοχεύει πρωτίστως στον εξευτελισμό, την ταπείνωση και την τρομοκρατία των θυμάτων του, βυθίζοντάς τα στη σιωπή.»

Μοτίβα βασανιστηρίων

Η Διεθνής Αμνηστία δήλωσε ότι τα βασανιστήρια και οι άλλες μορφές κακομεταχείρισης των κρατουμένων ακολούθησαν ένα καθορισμένο μοτίβο.

Πολλά θύματα δήλωσαν ότι ο ξυλοδαρμός ξεκινούσε κατά τη σύλληψη, έπειτα, κατά την άφιξή τους στα κέντρα κράτησης, ξυλοκοπούνταν σοβαρά με ράβδους, κοντάκια όπλων, μαστίγια και γροθιές, πλεγμένα καλώδια - πρακτική που ορισμένες φορές ονομάζεται ‘haflet al-istiqbal’ ή ‘υποδοχή’.

Νεοφερμένοι κρατούμενοι συνήθως απογυμνώνονταν μέχρι τα εσώρουχά τους και ορισμένες φορές εγκαταλείπονταν έξω για έως 24 ώρες.

Ανάκριση  

Ωστόσο, οι μαρτυρίες που δόθηκαν στη Διεθνή Αμνηστία δείχνουν ότι οι κρατούμενοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κατά την ανάκριση.

Αρκετοί επιζώντες μίλησαν για την εμπειρία τους από το dulab (ρόδα) -το θύμα μεταφέρεται με τη βία σε μια ρόδα αυτοκινήτου -που συχνά είναι ανυψωμένη- και ξυλοκοπείται, μερικές φορές με καλώδια ή ράβδους.

Η Διεθνής Αμνηστία δήλωσε ότι είχε παρατηρήσει αύξηση της χρήσης του shabeh -το θύμα κρέμεται από έναν υπερυψωμένο γάντζο, χερούλι ή πλαίσιο της πόρτας, ή από χειροπέδες στους καρπούς,  έτσι ώστε τα πόδια να κρέμονται απλώς πάνω από το έδαφος ή μέχρι οι άκρες των δακτύλων να ακουμπούν το δάπεδο. Στη συνέχεια, το άτομο συχνά ξυλοκοπείται.

Ο δεκαοχτάχρονος “Karim”, φοιτητής από την al Taybeh στην επαρχία της Deraa, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι ανακριτές του χρησιμοποίησαν λαβίδα για να αφαιρέσουν σάρκα από τα πόδια του κατά τη διάρκεια της κράτησής του σε υποκατάστημα της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Πολεμικής Αεροπορίας στη Deraa τον Δεκέμβριο του 2011. 

Βασανιστήρια με ηλεκτροσόκ φαίνεται ότι χρησιμοποιούνται ευρέως σε ανακρίσεις. Πρώην κρατούμενοι περιέγραψαν τρεις μεθόδους: Ηλεκτροσόκ με νερό (το θύμα ή το δάπεδο βρέχεται με νερό και προκαλείται ηλεκτροσόκ)∙ η «ηλεκτρική καρέκλα» (ηλεκτρόδια συνδέονταν στα μέρη του σώματος)∙ ηλεκτρικές εκκενώσεις.

Βασανιστήρια με βάση το φύλο και άλλα εγκλήματα σεξουαλικής βίας φαίνεται να έχουν γίνει πιο συνηθισμένα το περασμένο έτος. Ο "Tareq" δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι κατά τη διάρκεια της ανάκρισής του στο υποκατάστημα της Υπηρεσίας Πληροφοριών του Στρατού στην Kafr Sousseh, στη Δαμασκό, τον Ιούλιο του 2011, αναγκάστηκε να παρακολουθήσει το βιασμό ενός άλλου κρατούμενου που λεγόταν "Khalid":   

«Του τράβηξαν κάτω τα παντελόνια Είχε έναν τραυματισμό στο πάνω μέρος του αριστερού του ποδιού. Στη συνέχεια ο υπάλληλος τον βίασε στον τοίχο. Ο Khalid απλώς έκλαιγε κατά τη διάρκεια του βιασμού, χτυπώντας το κεφάλι του στον τοίχο.»

Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας

Η Διεθνής Αμνηστία δήλωσε ότι οι μαρτυρίες των επιζώντων από τα βασανιστήρια παρουσίασαν ακόμα περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Συρία.

Η οργάνωση έχει ζητήσει επανειλημμένα την παραπομπή της κατάστασης στη Συρία στον Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), αλλά πολιτικοί παράγοντες έχουν αποτρέψει αυτή την εξέλιξη, με τη Ρωσία και την Κίνα να αποκλείουν δυο φορές τα αποδυναμωμένα σχέδια ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που δεν έκαναν καμία αναφορά στο ΔΠΔ.   

Μετά την αποτυχία να εξασφαλιστεί παραπομπή στο ΔΠΔ, η Διεθνής Αμνηστία δήλωσε ότι επιθυμούσε να δει το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να παρατείνει την εντολή της Εξεταστικής Επιτροπής του ΟΗΕ σχετικά με τη Συρία και να ενισχύσει την ιδιότητά της να ερευνεί, να καταγράφει και να αναφέρει, με σκοπό τις ενδεχόμενες διώξεις των υπευθύνων για εγκλήματα βάσει του διεθνούς δικαίου και άλλες κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η οργάνωση δήλωσε επίσης ότι ήθελε να δει τη διεθνή κοινότητα να αποδέχεται την κοινή ευθύνη για τη διερεύνηση και τη δίωξη εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας ενώπιον των εθνικών τους δικαστηρίων -σε δίκαιες δίκες και χωρίς προσφυγή στη θανατική ποινή- και απηύθυνε έκκληση για τη δημιουργία ομάδων κοινής δικαστικής διερεύνησης και δίωξης με στόχο τη βελτίωση των πιθανοτήτων σύλληψης.

«Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι το ΔΠΔ εκπροσωπεί την καλύτερη επιλογή για τη διασφάλιση πραγματικής λογοδοσίας των υπευθύνων για τα σοβαρά εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί εναντίον ανθρώπων στη Συρία», δήλωσε η Ann Harrison.

«Όμως ενώ η πολιτική καθιστά αυτή την προοπτική δύσκολη βραχυπρόθεσμα, οι σύροι υπεύθυνοι για τα βασανιστήρια -συμπεριλαμβανομένων των διοικούντων- δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι θα αντιμετωπίσουν τη δικαιοσύνη για εγκλήματα που διαπράχθηκαν υπό την εποπτεία τους. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η Εξεταστική Επιτροπή και να της επιτραπεί να συνεχίσει το έργο της.»

Ιστορικό  

Η Διεθνής Αμνηστία πήρε συνέντευξη από δεκάδες Σύρους που διέφυγαν της βίας στην Ιορδανία, συμπεριλαμβανομένων 25 ατόμων που αναφέρθηκε ότι είχαν βασανιστεί ή υποστεί άλλες μορφές κακομεταχείρισης κατά την κράτηση πριν διαφύγουν από τα σύνορα. Η έκθεση περιλαμβάνει τις μαρτυρίες 19 από αυτούς τους επιζώντες. Περισσότερες από τις μισές από τις υποθέσεις που αναφέρθηκαν ήταν από την επαρχία της Deraa, όπου πρώτη φορά, τον Μάρτιο του 2011, δολοφονήθηκαν διαδηλωτές. Οι υπόλοιπες υποθέσεις ήταν από τις επαρχίες της Δαμασκού, της Rif Dimashq, της Hama, της Χομς, της Latakia, της al Suwayda και της Tartus.