ΡΩΣΙΑ: Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ ΑΝΑΚΗΡΥΧΘΗΚΕ «ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ» ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΛΙΜΑΚΟΥΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΩΝΙΑΣ

Αντιδρώντας στην είδηση ότι οι ρωσικές αρχές κήρυξαν τη Διεθνή Αμνηστία «ανεπιθύμητη οργάνωση» ποινικοποιώντας έτσι τις δραστηριότητές της και κάθε σχέση με την οργάνωση στη Ρωσία, η Agnès Callamard, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, δήλωσε:

«Η απόφαση αυτή αποτελεί μέρος της ευρύτερης προσπάθειας της ρωσικής κυβέρνησης να φιμώσει τη διαφωνία και να απομονώσει την κοινωνία των πολιτών. Σε μια χώρα όπου δεκάδες ακτιβίστριες, ακτιβιστές και αντιφρονούντες έχουν φυλακιστεί, δολοφονηθεί ή εξοριστεί, όπου τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης έχουν συκοφαντηθεί, μπλοκαριστεί ή αναγκαστεί να αυτολογοκριθούν και όπου οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν τεθεί εκτός νόμου ή έχουν εκκαθαριστεί, αν το Κρεμλίνο σε απαγορεύει τότε κάτι κάνεις σωστά.

«Οι αρχές κάνουν μεγάλο λάθος αν πιστεύουν ότι χαρακτηρίζοντας την οργάνωσή μας “ανεπιθύμητη” θα σταματήσουμε το έργο μας να καταγράφουμε και αποκαλύπτουμε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων - ακριβώς το αντίθετο. Δεν θα ενδώσουμε στις απειλές και θα συνεχίσουμε απτόητα να εργαζόμαστε για να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι στη Ρωσία θα μπορούν να απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους χωρίς διακρίσεις. Θα συνεχίσουμε να καταγράφουμε και να μιλάμε παγκοσμίως για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττονται στην Ουκρανία από τη Ρωσία. Θα διπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας για να αποκαλύψουμε τις κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τη Ρωσία τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

«Δεν θα σταματήσουμε ποτέ να αγωνιζόμαστε για την απελευθέρωση των κρατουμένων συνείδησης που κρατούνται επειδή υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα ή για την κατάργηση των κατασταλτικών νόμων που εμποδίζουν τους ανθρώπους στη Ρωσία να μιλήσουν ενάντια στην αδικία. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε αδιάλειπτα για να διασφαλίσουμε ότι όλες και όλοι όσοι είναι υπεύθυνοι για τη διάπραξη σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είτε στη Ρωσία, είτε στην Ουκρανία, είτε αλλού, θα αντιμετωπίσουν τη δικαιοσύνη. Με απλά λόγια, καμία αυταρχική επίθεση δεν θα φιμώσει τον αγώνα μας για δικαιοσύνη. Η Αμνηστία δεν θα παραιτηθεί ποτέ ούτε θα υποχωρήσει στον αγώνα της για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Ρωσία και όχι μόνο».

Ιστορικό

Στις 19 Μαΐου 2025, η Γενική Εισαγγελία της Ρωσίας κήρυξε τη Διεθνή Αμνηστία «ανεπιθύμητη οργάνωση» βάσει της κατασταλτικής ρωσικής νομοθεσίας του 2015, η οποία επιτρέπει στις αρχές να απαγορεύουν αυθαίρετα οποιαδήποτε ξένη οργάνωση και να ποινικοποιούν τις δραστηριότητές της στη Ρωσία. Η ανακοίνωση κατηγόρησε τη Διεθνή Αμνηστία ότι προωθεί «Ρωσοφοβικά σχέδια» και ανέφερε ότι αφορμή ήταν το έργο της οργάνωσης σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι στη Ρωσία, καθώς και η καταγραφή και έκθεση των εγκλημάτων του διεθνούς δικαίου που διαπράχθηκαν από τις ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία. Η απόφαση βασίζεται σε έναν ρωσικό νόμο ο οποίος από μόνος του παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και η γλώσσα της απόφασης αντιβαίνει στα γεγονότα κατηγορώντας τη Διεθνή Αμνηστία για δραστηριότητες τις οποίες, στο πλαίσιο των καταστατικών εγγράφων και πολιτικών της, δεν επιτρέπεται να αναλάβει.

Ο χαρακτηρισμός έρχεται τρία χρόνια αφότου οι ρωσικές αρχές μπλόκαραν την πρόσβαση στους ιστότοπους της Διεθνούς Αμνηστίας στη Ρωσία και διέγραψαν -ουσιαστικά έκλεισαν- το γραφείο της οργάνωσης στη Μόσχα. Ο χαρακτηρισμός θέτει σε κίνδυνο δίωξης στη Ρωσία οργανώσεις εταίρους και μεμονωμένες/ους υποστηρίκτριες/ές, δημοσιογράφους, άλλα πρόσωπα που συνεργάζονται πλέον με την οργάνωση ή θεωρούνται από τις αρχές ότι την υποστηρίζουν ή την προωθούν.

Σύμφωνα με τη ρωσική νομοθεσία, η συμμετοχή στις δραστηριότητες μιας «ανεπιθύμητης οργάνωσης» τιμωρείται από τον νόμο. Τα «αδικήματα» που γίνονται για πρώτη φορά μπορεί να οδηγήσουν σε διοικητικά πρόστιμα έως και 15.000 ρούβλια (περίπου 185 δολάρια). Οι επανειλημμένες παραβιάσεις καθώς και η χρηματοδότηση ή η διαχείριση τέτοιων οργανώσεων συνεπάγονται ποινική ευθύνη και μπορούν να οδηγήσουν σε ποινές φυλάκισης έως και έξι ετών. Ο νόμος έχει εφαρμοστεί προηγουμένως στη διανομή ή αναδημοσίευση οποιουδήποτε υλικού της χαρακτηρισμένης οργάνωσης, συμπεριλαμβανομένων δημοσιεύσεων και υπερσυνδέσμων που προϋπήρχαν του χαρακτηρισμού της ως «ανεπιθύμητης».

Ο χαρακτηρισμός αυτός τοποθετεί τη Διεθνή Αμνηστία ανάμεσα σε δεκάδες ανεξάρτητες ΜΚΟ και μέσα ενημέρωσης που έχουν στοχοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο μιας σαρωτικής εκστρατείας για την καταστολή της διαφωνίας και τη διάλυση της κοινωνίας των πολιτών στη Ρωσία και την αποτροπή των διεθνών μηχανισμών επιτήρησης και εταίρων από το να τους παρέχουν υποστήριξη ή να δείχνουν αλληλεγγύη. Οι κινήσεις αυτές αποτελούν τα θεμέλια ενός μοτίβου κατά το οποίο οι ρωσικές αρχές χρησιμοποιούν αυταρχικές πρακτικές για να φιμώσουν κάθε κριτική φωνή, να υπονομεύσουν τη λογοδοσία και να εδραιώσουν την εξουσία.