Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΟΜΗΡΩΝ ΠΟΥ ΚΡΑΤΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΓΑΖΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΩΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΑΥΣΗ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣ

Η απελευθέρωση των Ισραηλινών και ξένων υπηκόων που κρατούνται όμηροι από τη Χαμάς και άλλες ένοπλες ομάδες στη Γάζα, καθώς και των Παλαιστινίων που κρατούνται αυθαίρετα από το Ισραήλ, πρέπει να γίνει άμεσα και δεν πρέπει να εξαρτάται από την έκβαση των πολιτικών διαπραγματεύσεων για την επόμενη φάση της κατάπαυσης του πυρός, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία, καθώς η πρώτη φάση της συμφωνίας ανταλλαγής ομήρων-κρατουμένων πλησιάζει στο τέλος της.

Τη νύχτα της 26/27 Φεβρουαρίου, η Χαμάς επέστρεψε τις σορούς τεσσάρων Ισραηλινών ομήρων με αντάλλαγμα την απελευθέρωση 640 Παλαιστίνιων κρατουμένων και φυλακισμένων, στο πλαίσιο της τελευταίας συμφωνίας ανταλλαγής στην πρώτη φάση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Η απελευθέρωση των Παλαιστινίων κρατουμένων είχε καθυστερήσει από το Ισραήλ τις προηγούμενες ημέρες. Οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση της κατάπαυσης του πυρός πρόκειται να συμφωνήσουν την απελευθέρωση των υπόλοιπων ισραηλινών ομήρων και περαιτέρω Παλαιστίνιων κρατουμένων και φυλακισμένων, καθώς και την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα και τον οριστικό τερματισμό των εχθροπραξιών.

«Οι ισραηλινοί και ξένοι όμηροι και οι Παλαιστίνιες/οι κρατούμενες/οι δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως πολιτικά πιόνια σε έναν ειδεχθή αγώνα εξουσίας για την επόμενη φάση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Μόνο μια διαρκής κατάπαυση του πυρός, συμπεριλαμβανομένης της απρόσκοπτης ανθρωπιστικής βοήθειας για τη Γάζα, θα τερματίσει τα δεινά για όλες και για όλους. Αλλά η απελευθέρωση τόσο των πολιτικών ομήρων όσο και των Παλαιστινίων που κρατούνται αυθαίρετα -ιδιαίτερα εκείνων που κρατούνται χωρίς κατηγορίες ή δίκη- δεν πρέπει να είναι θέμα διαπραγμάτευσης- είναι θέμα διεθνούς δικαίου. Η ομηρία είναι έγκλημα πολέμου. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία δικαιολογία για την απαγωγή οποιουδήποτε ατόμου για να χρησιμοποιηθεί ως όμηρος, ούτε για την παρατεταμένη, αυθαίρετη κράτηση ατόμων που χρησιμεύουν ως διαπραγματευτικό χαρτί», δήλωσε η Erika Guevara Rosas, Ανώτερη Διευθύντρια Έρευνας, Προάσπισης, Πολιτικής και Εκστρατειών της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Το Ισραήλ και η Χαμάς πρέπει να απελευθερώσουν όλα τα παράνομα κρατούμενα άτομα - αμέσως - ανεξάρτητα από την έκβαση των πολιτικών διαπραγματεύσεων για τη δεύτερη φάση της κατάπαυσης του πυρός».

Τουλάχιστον 59 όμηροι, στη συντριπτική τους πλειονότητα Ισραηλινοί, παραμένουν αιχμάλωτοι στη Γάζα, εκ των οποίων τουλάχιστον 24 πιστεύεται ότι είναι ζωντανοί.

Πάνω από 4.000 Παλαιστίνιες/οι κρατούνται χωρίς κατηγορία ή δίκη είτε υπό διοικητική κράτηση είτε βάσει του Νόμου περί Παράνομων Μαχητών, ο οποίος παραβιάζει το διεθνές δίκαιο.

Η απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων και Ισραηλινών ομήρων τις τελευταίες εβδομάδες έχει εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την απάνθρωπη μεταχείριση υπό κράτηση και τις άσχημες συνθήκες κράτησης τόσο για τους ομήρους στη Γάζα όσο και για τις/τους κρατούμενες/ους στο Ισραήλ.

Τουλάχιστον 250 άτομα, ζωντανά και νεκρά, κρατήθηκαν όμηροι στο νότιο Ισραήλ κατά τη διάρκεια των επιθέσεων υπό την ηγεσία της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Μια ισραηλινή ιατροδικαστική εξέταση των σωμάτων τουλάχιστον έξι νεκρών ομήρων που ανασύρθηκαν τον Αύγουστο του 2024 δείχνει ότι πυροβολήθηκαν από κοντινή απόσταση λίγο πριν από την ανάσυρσή τους, γεγονός που υποδηλώνει ότι σκοτώθηκαν από τους απαγωγείς τους.

Η Χαμάς έχει επίσης κρατήσει τις σορούς δύο ισραηλινών στρατιωτών από το 2014. Ένα από αυτά τα πτώματα ανασύρθηκε από τις ισραηλινές δυνάμεις κατά τη διάρκεια στρατιωτικής επιχείρησης τον Ιανουάριο του 2025.

Οι αναφορές των ισραηλινών μέσων ενημέρωσης δηλώνουν ότι ορισμένοι όμηροι που απελευθερώθηκαν περιέγραψαν ότι κρατούνταν σε σήραγγες ενώ ήταν αλυσοδεμένες/οι, στερημένες/οι από τροφή και με πολύ περιορισμένη έκθεση στο φως της ημέρας. Ανέφεραν επίσης ότι υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια και άλλη κακομεταχείριση.

Η Χαμάς έχει επιδείξει δημόσια τους ομήρους και τους ανάγκασε να συμμετάσχουν σε ταπεινωτικές δημόσιες τελετές παράδοσης μπροστά σε πλήθος κόσμου. Σε ένα περιστατικό, τα φέρετρα των νεκρών Ισραηλινών ομήρων, συμπεριλαμβανομένων δύο παιδιών, εκτέθηκαν δημοσίως μπροστά σε μια αφίσα που απεικόνιζε τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου ως βαμπίρ.

«Οι προσβολές της προσωπικής αξιοπρέπειας, ιδίως η ταπεινωτική και εξευτελιστική μεταχείριση, απαγορεύονται από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Ωστόσο, έχουμε γίνει μάρτυρες ομήρων που παρουσιάζονται δημοσίως ως τρόπαια πολέμου ή εξαναγκάζονται να συμμετάσχουν σε προπαγανδιστικά βίντεο. Η Χαμάς και άλλες ένοπλες ομάδες πρέπει να βάλουν αμέσως τέλος σε αυτά τα εξευτελιστικά θεάματα και να διασφαλίσουν ότι όλοι οι όμηροι και τα ανθρώπινα λείψανα αντιμετωπίζονται με σεβασμό και αξιοπρέπεια», δήλωσε η Erika Guevara Rosas.

«Όλες/οι όσες/οι παραμένουν σε αιχμαλωσία πρέπει να αντιμετωπίζονται ανθρώπινα και να προστατεύονται από βασανιστήρια και άλλη κακομεταχείριση και να τους παρέχεται πρόσβαση στη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, καθώς και σε ιατρική περίθαλψη».

Παλαιστίνιες/οι κρατούμενες/οι που αφέθηκαν ελεύθερες/οι κατά τη διάρκεια της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός έχουν επίσης βγει από την κράτηση με λιπόσαρκη εμφάνιση και με σημάδια βασανιστηρίων και άλλης κακομεταχείρισης. Η Διεθνής Αμνηστία έχει τεκμηριώσει στο παρελθόν πώς οι κρατούμενες/οι έχουν υποστεί αναγκαστική εξαφάνιση, κράτηση χωρίς επικοινωνία και εκτεταμένα βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της κράτησης, μεταξύ άλλων με ξυλοδαρμούς, πείνα και άλλη σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση. Τουλάχιστον 60 Παλαιστίνιες/οι κρατούμενες/οι έχουν πεθάνει ενώ βρίσκονταν υπό ισραηλινή κράτηση από τις 7 Οκτωβρίου 2023.

«Η συνέχιση της αυθαίρετης κράτησης χιλιάδων Παλαιστινίων χωρίς καμία νομική βάση είναι σκληρή, αδικαιολόγητη και κατάφωρα παράνομη. Οι ισραηλινές αρχές πρέπει να σταματήσουν να χρησιμοποιούν την αυθαίρετη κράτηση και να απέχουν από το να κρατούν τα σώματα των νεκρών Παλαιστινίων ως διαπραγματευτικό χαρτί. Μέχρι να απελευθερωθούν οι κρατούμενες/οι, το Ισραήλ πρέπει να επιτρέψει την πρόσβαση διεθνών παρατηρητριών/ών στις εγκαταστάσεις κράτησης. Όλα τα άτομα που κρατούνται πρέπει να προστατεύονται από τα βασανιστήρια και να τους παρέχεται επαρκής τροφή, νερό και ιατρική περίθαλψη, καθώς και πρόσβαση στις οικογένειες και τους δικηγόρους τους», δήλωσε η Erika Guevara Rosas.

Οι ισραηλινές αρχές ανάγκασαν επίσης τις/τους Παλαιστίνιες/ους να υποβληθούν σε εξευτελιστική και ταπεινωτική μεταχείριση κατά την απελευθέρωσή τους, μεταξύ άλλων τους ανάγκασαν να φορούν μπλούζες με το λογότυπο του Άστρου του Δαβίδ και το σύνθημα «δεν θα ξεχάσουμε ούτε θα συγχωρήσουμε».

Σε μια περίπτωση τον Σεπτέμβριο του 2024, οι ισραηλινές δυνάμεις έστειλαν επίσης στη Γάζα κοντέινερ με τα λείψανα τουλάχιστον 88 αγνώστων Παλαιστινίων, οι οποίες/οι στη συνέχεια θάφτηκαν σε ομαδικό τάφο. Τα σώματα τουλάχιστον 600 Παλαιστινίων συνεχίζουν να κρατούνται από τις ισραηλινές δυνάμεις ως διαπραγματευτικό χαρτί στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας παράνομης ισραηλινής πρακτικής που χρονολογείται πριν από τον Οκτώβριο του 2023.

«Τα σώματα των νεκρών δεν πρέπει ποτέ να αντιμετωπίζονται ως πεδίο μάχης. Όλα τα μέρη της σύγκρουσης έχουν σαφή υποχρέωση να σέβονται και να υποστηρίζουν την αξιοπρέπεια των ζωντανών και των νεκρών, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης ότι τα πτώματα και τα λείψανα ταυτοποιούνται σωστά και παραδίδονται με αξιοπρέπεια», δήλωσε η Erika Guevara Rosas.