ΙΣΡΑΗΛ: Η ΧΡΗΣΗ ΟΠΛΩΝ ΜΗ ΑΚΡΙΒΟΥΣ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΕΖΜΠΟΛΑΧ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΠΟΛΥΣΗ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΕΠΙΘΕΣΕΩΝ ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΙ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ

Τους τελευταίους τρεις μήνες, η Διεθνής Αμνηστία διερεύνησε εγκλήματα του διεθνούς δικαίου που διαπράχθηκαν στο πλαίσιο της επιχείρησης «Βέλη του Βορρά» του Ισραήλ, η οποία ξεκίνησε στις 23 Σεπτεμβρίου 2024. Μόνο κατά την πρώτη ημέρα, οι ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν τουλάχιστον 1.600 χτυπήματα σε περιοχές σε ολόκληρο τον Λίβανο, τα οποία έπληξαν χωριά και πόλεις σε ολόκληρο τον Λίβανο και σκότωσαν περισσότερους από 500 ανθρώπους. Η Χεζμπολάχ εκτόξευσε περισσότερες από 200 ρουκέτες προς το Ισραήλ.

Η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στις επανειλημμένες συστοιχίες μη κατευθυνόμενων βολών ρουκετών της Χεζμπολάχ που εκτοξεύονται επί μήνες σε αστικές περιοχές του Ισραήλ με άμαχο πληθυσμό, σε επιθέσεις που παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει στο παρελθόν πώς το Ισραήλ πραγματοποίησε παράνομες αεροπορικές επιδρομές που σκότωσαν 49 αμάχους, οι οποίες πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου, και εξέδωσε ανεπαρκείς προειδοποιήσεις εκκένωσης για τους αμάχους κατά παράβαση των υποχρεώσεών του βάσει του διεθνούς δικαίου.

Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τρεις επιθέσεις με ρουκέτες της Χεζμπολάχ σε αστικές περιοχές του Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2024, από τις οποίες σκοτώθηκαν οκτώ άμαχοι και τραυματίστηκαν τουλάχιστον 16 ακόμη, οι οποίες πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου.

Δύο εμπειρογνώμονες της Διεθνούς Αμνηστίας σε θέματα όπλων ανέλυσαν 12 βίντεο της Χεζμπολάχ που δείχνουν παραδείγματα εκτόξευσης τέτοιων ρουκετών, καθώς και εκατοντάδες δηλώσεις της Χεζμπολάχ που αναρτήθηκαν στο κανάλι της στο Telegram και εξηγούν τους στόχους των επιθέσεων. Τις εβδομάδες πριν από την εκεχειρία που συμφωνήθηκε μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου, η Χεζμπολάχ είχε ανακοινώσει ότι εκτόξευε ρουκέτες σε πόλεις και κωμοπόλεις όπως οι Haifa, Tiberias, Acre, Safed, Karmiel, Kfar Giladi και η περιοχή Krayot, μεταξύ άλλων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, επέμεναν ότι στόχευαν στρατιωτικούς στόχους, αλλά σε άλλες έλεγαν ότι επιτίθονταν γενικά στην πόλη ή την κωμόπολη.

Στα βίντεο, η Διεθνής Αμνηστία εντόπισε μη κατευθυνόμενα συστήματα ρουκετών πολλαπλών εκτοξεύσεων 122mm, 220mm, 240mm και 302mm. Τέτοιες ρουκέτες είναι εγγενώς μη ακριβούς στόχευσης, καθώς δεν είναι δυνατόν να στοχεύσουν με κάποιο βαθμό ακρίβειας ή να καθορίσουν ακριβώς πού θα χτυπήσουν. Συνεπώς, η χρήση τους σε περιοχές με συγκεντρώσεις αμάχων παραβιάζει τη θεμελιώδη αρχή της διάκρισης σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

«Η απερίσκεπτη χρήση από τη Χεζμπολάχ των μη κατευθυνόμενων πυραύλων έχει σκοτώσει και τραυματίσει αμάχους και έχει καταστρέψει και προκαλέσει ζημιές σε σπίτια αμάχων στο Ισραήλ», δήλωσε η Agnès Callamard, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Η χρήση αυτών των εγγενώς μη ακριβούς στόχευσης όπλων σε ή κοντά σε κατοικημένες περιοχές αμάχων ισοδυναμεί με εκ πρώτης όψεως παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Οι άμαχοι και τα μη στρατιωτικά αντικείμενα δεν είναι στόχοι και πρέπει να προστατεύονται. Οι άμεσες επιθέσεις κατά αμάχων και μη στρατιωτικών αντικειμένων και οι επιθέσεις χωρίς διακρίσεις που σκοτώνουν και τραυματίζουν αμάχους πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου».

Η Χεζμπολάχ άρχισε να εκτοξεύει συστοιχίες στο κατεχόμενο έδαφος της Shebaa Farms στις 8 Οκτωβρίου 2023 «σε ένδειξη αλληλεγγύης» προς τη Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες μετά την επίθεση που πραγματοποίησαν κατά του Ισραήλ και τα εγκλήματα θηριωδίας στις 7 Οκτωβρίου 2023. Σε απάντηση, το Ισραήλ εξαπέλυσε επιθέσεις στον νότιο Λίβανο. Έκτοτε, το Ισραήλ και η Χεζμπολάχ έχουν εμπλακεί σε διασυνοριακές επιθέσεις.

Η σύγκρουση μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ έχει επηρεάσει σημαντικά τους αμάχους, ιδίως στον Λίβανο. Οι ισραηλινές επιθέσεις σε ολόκληρο τον Λίβανο έχουν σκοτώσει περίπου 4.047 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων ολόκληρων οικογενειών, έχουν τραυματίσει άλλους 16.000 και έχουν εκτοπίσει περίπου 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους, μεταξύ άλλων με τη χρήση παραπλανητικών και ανεπαρκών προειδοποιήσεων «εκκένωσης». Η Διεθνής Αμνηστία έχει τεκμηριώσει πώς τους τελευταίους μήνες οι ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν τέσσερις παράνομες αεροπορικές επιδρομές σε οικιστικά κτίρια στον νότιο Λίβανο, στην κοιλάδα Μπεκάα και στον βόρειο Λίβανο σκοτώνοντας συνολικά 49 αμάχους, οι οποίες πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου.

Το Ισραήλ έχει επίσης στοχοποιήσει υποκαταστήματα του Qard al-Hassan, ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος που συνδέεται με τη Χεζμπολάχ, με περισσότερα από 30 υποκαταστήματα σε όλη τη χώρα σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές, κατά παράβαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, δεδομένου ότι το ίδρυμα αυτό δεν αποτελεί νόμιμο στρατιωτικό στόχο.

Οι επιθέσεις της Χεζμπολάχ στο Ισραήλ έχουν σκοτώσει περισσότερους από 100 ανθρώπους και εκτιμάται ότι 63.000 κάτοικοι στο βόρειο Ισραήλ έχουν εκτοπιστεί. Η Χεζμπολάχ έχει εκτοξεύσει χιλιάδες μη ακριβούς στόχευσης ρουκέτες στο Ισραήλ και στα κατεχόμενα συριακά Υψίπεδα του Γκολάν. Στρατιωτικά ερευνητικά ινστιτούτα έχουν εκτιμήσει ότι περισσότερο από το 95% των περίπου 100.000 έως 200.000 όπλων μεγάλου βεληνεκούς που διαθέτει η Χεζμπολάχ είναι μη κατευθυνόμενα. Το Ισραήλ διαθέτει ένα σύστημα αεράμυνας Iron Dome ικανό να αναχαιτίζει και να καταστρέφει ρουκέτες.

Άμαχοι σκοτώθηκαν σε χτυπήματα

Παρόλο που ορισμένες από τις βόρειες συνοριακές περιοχές που επλήγησαν από τα αδιάκριτα πυρά ρουκετών της Χεζμπολάχ είχαν σε μεγάλο βαθμό εκκενωθεί από ισραηλινούς αμάχους, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε τρεις επιθέσεις με ρουκέτες της Χεζμπολάχ εναντίον ισραηλινών πόλεων και κωμοπόλεων που σκότωσαν οκτώ αμάχους και τραυμάτισαν τουλάχιστον άλλους 16 μετά την κλιμάκωση της σύγκρουσης στα τέλη Σεπτεμβρίου 2024. Το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων της Διεθνούς Αμνηστίας επαλήθευσε συνολικά 13 βίντεο και έξι φωτογραφίες που σχετίζονται με αυτές τις επιθέσεις.

Στις 29 Οκτωβρίου 2024, περίπου στις 10.40 π.μ., η Χεζμπολάχ εκτόξευσε μια συστοιχία ρουκετών στο βόρειο Ισραήλ, σκοτώνοντας τον Mohammed Naim, έναν 23χρονο Παλαιστίνιο πολίτη του Ισραήλ, όταν μία από τις ρουκέτες πυροδότησε το σπίτι του στην Tarshiha. Το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ δήλωσε ότι άλλοι 13 άνθρωποι τραυματίστηκαν από το χτύπημα.

Ο Yasser Naim, πατέρας του Mohammed, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι ο γιος του πήγαινε τα δύο μικρότερα αδέλφια του σε καταφύγιο μέσα στο σπίτι τους όταν έπεσε η ρουκέτα. Ο Mohammed Naim απείχε μόλις λίγα δευτερόλεπτα από το να φτάσει με ασφάλεια στο καταφύγιο όταν σκοτώθηκε. Ο Yasser Naim δήλωσε ότι δεκάδες ρουκέτες κατευθύνθηκαν προς την πόλη και ότι το σύστημα πυραυλικής άμυνας Iron Dome του Ισραήλ απέτυχε να αναχαιτίσει ορισμένα από τα εισερχόμενα βλήματα. Πρόσθεσε: «Δεν μπόρεσαν να προστατευτούν όλα τα σπίτια».

Αρχικά, η Χεζμπολάχ ανακοίνωσε στο κανάλι της στο Telegram ότι στόχος ήταν το χωριό Kfar Vradim. Ωστόσο, μετά την είδηση ότι ένας Παλαιστίνιος πολίτης του Ισραήλ είχε σκοτωθεί μερικές ώρες αργότερα, η Χεζμπολάχ αναθεώρησε την ανακοίνωσή της και δημοσίευσε ένα βίντεο στο οποίο υποστήριζε ότι στόχος ήταν Ισραηλινοί στρατιώτες στο Ma’alot-Tarshiha.

Στις 31 Οκτωβρίου 2024, η Χεζμπολάχ εκτόξευσε 18 συστοιχίες μη κατευθυνόμενων ρουκετών εναντίον πόλεων και στις δύο πλευρές των συνόρων, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων Karmiel και Acre στο Ισραήλ, καθώς και των προαστίων της Haifa, του Krayot, σύμφωνα με την ανακοίνωσή της που αναρτήθηκε στο Telegram. Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι συνολικά 90 ρουκέτες από τις επιθέσεις αυτές έπληξαν το εσωτερικό του Ισραήλ. Σε δύο από τις επιθέσεις σκοτώθηκαν συνολικά επτά άμαχοι. Η Χεζμπολάχ δήλωσε ότι οι επιδιωκόμενοι στόχοι των επιθέσεων αυτών ήταν οι ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις νότια της Khiam στον Λίβανο και η περιοχή του Krayot στο Ισραήλ.

Το πρώτο χτύπημα έπληξε ένα χωράφι στην ισραηλινή πόλη Metula, αντί για ισραηλινούς στρατιώτες στη λιβανέζικη πλευρά των συνόρων λίγο μακριά από το Khiam, και σκότωσε πέντε αμάχους σε ένα αγρόκτημα: τον Omer Weinstein, έναν Ισραηλινό άνδρα, και τέσσερις Ταϊλανδούς μετανάστες εργάτες, τους Akkapon Wannasai, Prayat Pilasram, Kaweesak Papanang και Thana Tichantuek. Ένα έκτο άτομο τραυματίστηκε.

Στη δεύτερη επίθεση, η Mina Shafiq Hassoun, 60 ετών, και ο γιος της Karmi Raja Hassoun, 30 ετών, Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ, σκοτώθηκαν ενώ μάζευαν ελιές σε ένα χωράφι μεταξύ Shefa-'Amr και Kiryat Ata. Δύο άλλοι άνθρωποι τραυματίστηκαν.

Η Χεζμπολάχ δημοσίευσε ένα βίντεο που φέρεται να δείχνει την εκτόξευση των όπλων και να δηλώνει ότι στόχος ήταν τα αστικά προάστια του Krayot κατά μήκος της ισραηλινής ακτής. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση μη κατευθυνόμενων πυραύλων 220mm Fadi-1. Η εγγενής ανακρίβεια στη στόχευση αυτών των πυραύλων, και η παρανομία της χρήσης τους ακόμη και εναντίον στρατιωτικών στόχων σε μη στρατιωτικές περιοχές, αποδεικνύεται από το γεγονός ότι η τοποθεσία που πραγματικά χτυπήθηκε απείχε περίπου επτά χιλιόμετρα από τον ανακοινωθέντα στόχο.

Διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο

Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, τα μέρη μιας σύγκρουσης πρέπει να κάνουν πάντοτε διάκριση μεταξύ αμάχων ή μη στρατιωτικών αντικειμένων και μαχητών ή στρατιωτικών στόχων. Οι επιθέσεις μπορούν να στρέφονται μόνο κατά μαχητών και στρατιωτικών στόχων. Οι επιθέσεις δεν πρέπει να στρέφονται κατά αμάχων. Τόσο οι άμεσες επιθέσεις κατά αμάχων και μη στρατιωτικών αντικειμένων όσο και η χρήση μη ακριβούς στόχευσης πυρομαχικών σε περιοχές που περιέχουν αμάχους, η οποία συνιστά επίθεση χωρίς διακρίσεις, παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις το Ισραήλ τοποθετεί στρατιωτικές δυνάμεις σε ή κοντά σε μη στρατιωτικές περιοχές, αυτό δεν απαλλάσσει τη Χεζμπολάχ από την ευθύνη να λαμβάνει ανά πάσα στιγμή τις εφικτές προφυλάξεις για την αποφυγή ή, σε κάθε περίπτωση, την ελαχιστοποίηση της βλάβης των αμάχων και της ζημίας σε μη στρατιωτικές υποδομές.  

Η χρήση εκρηκτικών όπλων ευρείας έκτασης, όπως οι συστοιχίες ρουκετών που περιέχουν εκρηκτικές κεφαλές και πλήττουν μεγάλη έκταση, κοντά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι πιθανό να παραβιάζει την απαγόρευση των επιθέσεων χωρίς διακρίσεις και μπορεί επίσης να οδηγήσει σε δυσανάλογες επιθέσεις.

Το να γίνεται ο άμαχος πληθυσμός ή τα μη στρατιωτικά αντικείμενα, το αντικείμενο των επιθέσεων και η εξαπόλυση επίθεσης χωρίς διακρίσεις που έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο ή τον τραυματισμό αμάχων, αποτελούν εγκλήματα πολέμου. 

Ιστορικό

Η Διεθνής Αμνηστία δημοσίευσε πρόσφατα μια σημαντική έκθεση που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Ισραήλ διέπραξε και συνεχίζει να διαπράττει γενοκτονία κατά των Παλαιστινίων στην κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας. Η Διεθνής Αμνηστία βρήκε επίσης στοιχεία για εγκλήματα πολέμου από τις ισραηλινές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων άμεσων επιθέσεων κατά αμάχων και μη στρατιωτικών αντικειμένων ή επιθέσεων χωρίς διακρίσεις, καθώς και άλλων παράνομων επιθέσεων και συλλογικής τιμωρίας του άμαχου πληθυσμού στην κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας.