ΙΡΑΚ: ΑΜΑΧΟΙ ΣΚΟΤΩΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΣΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΩ ΤΟΥΣ ΕΙΧΑΝ ΠΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΟΥΝ ΤΗ ΜΟΣΟΥΛΗ

Η σοκαριστική απώλεια αμάχων από τις αεροπορικές επιθέσεις από τη συμμαχία υπό την ηγεασία των ΗΠΑ αλλά και των πρόσφατων εχθροπραξιών μεταξύ του ιρακινού στρατού και των πολεμιστών του Ισλαμικού Κράτους, εγείρει σοβαρές ανησυχίες αναφορικά με τη νομιμότητα αυτών των επιθέσεων. Μια από τις πιο θανατηφόρες επιθέσεις τα τελευταία χρόνια μερικές μέρες πριν, στις 17 Μαρτίου 2017, κατά την οποία πάνω από 150 άτομα αναφέρθηκε ότι πέθαναν κατά τη διάρκεια συμμαχικής αεροπορικής επίθεσης, στην περιοχή Jadida της Δυτικής Μοσούλης, οδήγησε τελικά τις συμμαχικές δυνάμεις να ανακοινώσουν ότι το γεγονός ερευνάται.

«Στοιχεία που συλλέχθησαν στο έδαφος της Ανατολικής Μοσούλης καταδεικνύουν τη χρήση ενός μοτίβου αεροπορικών επιθέσεων από τις συμμαχικές δυνάμεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, οι οποίες κατέστρεψαν σπίτια με ολόκληρες τις οικογένειες μέσα. Το υψηλό κόστος που υπέστησαν οι πολίτες καταδεικνύει ότι οι συμμαχικές δυνάμεις οι οποίες έχουν την ευθύνη για την επίθεση στη Μοσούλη, απέτυχαν να λάβουν τις κατάλληλες προφυλάξεις για να εμποδίσουν τους θανάτους των πολιτών, παραβιάζοντας το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο», ανέφερε η Donatella Rovera, Ανώτατη Σύμβουλος στην Αντιμετώπιση Κρίσεων στη Διεθνή Αμνηστία, που διεξήγαγε έρευνες στη Μοσούλη.

«Το γεγονός ότι οι ιρακινές αρχές επανειλημμένα συμβούλευσαν τους άμαχους να παραμείνουν στα σπίτια τους αντί να τους προτρέψουν να εγκαταλείψουν την περιοχή, υποδηλώνει ότι οι συμμαχικές δυνάμεις θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι αυτές οι επιθέσεις το πιο πιθανόν θα ήταν να καταλήξουν σε έναν σημαντικό αριθμό ανθρώπινων απωλειών. Οι δυσανάλογες και αδιάκριτες επιθέσεις, παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και είναι δυνατό να θεωρηθούν εγκλήματα πολέμου.

«Η ιρακινή κυβέρνηση και οι συμμαχικές δυνάμεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, θα πρέπει αμέσως να εκκινήσουν μια ανεξάρτητη και αμερόληπτη έρευνα για το φρικτό τίμημα του θανάτου αμάχων πολιτών κατά τη διάρκεια της επιχείρησης στη Μοσούλη».

Η εγκατάλειψη της πόλης εν μέσω της μάχης ήταν πολύ δύσκολη για τους κατοίκους της Μοσούλης, καθώς οι στρατιώτες του ΙΚ διαρκώς τιμωρούσαν και σε μερικές περιπτώσεις σκότωναν εκείνους που τους έπιαναν να προσπαθούν να διαφύγουν. Ο Wa’ad Ahmad al-Tai, κάτοικος της al-Zahra, περιοχή της Ανατολικής Μοσούλης, ήταν ανάμεσα σε πολλούς αμάχους οι οποίοι ακολούθησαν τις συμβουλές της ιρακινής κυβέρνησης, να μείνουν στις θέσεις τους.

«Ακολουθήσαμε τις οδηγίες που μας έδωσε η κυβέρνηση η οποία μας είπε να μείνουμε στα σπίτια μας και να αποφύγουμε τις μετακινήσεις. Σύμφωνα με τις οδηγίες που μας έδωσαν, οι κάτοικοι που δεν είχαν καμία σχέση με το Daesh (Ισλαμικό Κράτος) θα έπρεπε να μείνουν στα σπίτια τους… Ακούσαμε αυτές τις οδηγίες στο ραδιόφωνο…Ακόμη και φυλλάδια έπεφταν από αεροπλάνα. Για αυτόν τον λόγο μείναμε στα σπίτια μας», αναφέρει.

Καθώς οι συγκρούσεις εντείνονταν, ο Wa’ad Ahmad al-Tai, ο αδερφός του Mahmoud και οι οικογένειες τους βρήκαν καταφύγιο στο διώροφο σπίτι του άλλου αδερφού τους, ελπίζοντας ότι θα τους παρέχει μεγαλύτερη προστασία.

“Ήμασταν όλοι συγκεντρωμένοι σε ένα δωμάτιο στο πίσω μέρος του σπιτιού, 18 άτομα, τρεις οικογένειες. Όταν όμως η πόρτα του διπλανού σπιτιού εξερράγη, τότε κατέρρευσε πάνω μας, σχεδόν πάνω από το δωμάτιο στο οποίο είχαμε καταφύγει. Ο γιος μου Yusef,εννέα ετών, η κόρη μου Shahad, τριών ετών, σκοτώθηκαν μαζί με τον αδερφό μου Mahmoud, τη γυναίκα του Manaya, των τριών ετών γιός τους Aws και την ανιψιά μου Hanan. Κρατούσε την πέντε ετών κόρη της, η οποία, δόξα τω Θεό ,επιβίωσε» μας αναφέρει.

Η Hind Amir Ahmad, μια 23χρονη γυναίκα, η οποία έχασε έντεκα συγγενείς της, συμπεριλαμβανομένων των γονιών της, των παππούδων της και των τεσσάρων νεαρών συγγενών της, σε μια αεροπορική επίθεση των συμμαχικών δυνάμεων στην Ανατολική Μοσούλη, περιέγραψε τη θανατηφόρα επίθεση, στις 23 Δεκεμβρίου 2016, στη Διεθνή Αμνηστία:

«Κοιμόμασταν όταν κυριολεκτικά το σπίτι κατέρρευσε πάνω μας. Ήταν θαύμα που κανένας μας δεν σκοτώθηκε. Τρέξαμε στο σπίτι του θείου μου που ήταν δίπλα. Περίπου στις 2 μ.μ. και αυτό το σπίτι βομβαρδίστηκε και κατέρρευσε πάνω μας…σχεδόν όλοι στο σπίτι σκοτώθηκαν -11 άτομα. Ο ξάδερφος μου, δύο θείες και εγώ ήμασταν οι μόνοι που επιβιώσαμε. Όλοι οι υπόλοιποι πέθαναν. Μας πήρε έξι ημέρες για να βρούμε τα κομμάτια από τα σώματά τους, τα οποία τα θάψαμε σε έναν μαζικό τάφο σε ένα κτήμα εκεί δίπλα…δεν γνωρίζω γιατί μας βομβάρδισαν. Το μόνο που ξέρω είναι ότι έχασα όλους τους αγαπημένους μου».

Σε μια άλλη αεροπορική επίθεση,16 άτομα σκοτώθηκαν σε τρία γειτονικά σπίτια, στο Hay al-Mazaraa περιοχή της Ανατολικής Μοσούλης, στις 6 Ιανουάριου 2017. Επιζώντες και γείτονες είπαν στη Διεθνή Αμνηστία, ότι απ’ ότι γνώριζαν κανένας μαχητής του Ισλαμικού Κράτους δεν ήταν παρών  ή γύρω από το σπίτι. Μέσα στα θύματα ήταν και τρία παιδιά και η μητέρα της Shaima’ Qadhem, η οποία είχε συλληφθεί και σκοτώθηκε από το ΙΚ τον προηγούμενο χρόνο. Ο Ahmad, ένας συγγενής των θυμάτων είπε στη Διεθνή Αμνηστία:

«Αυτή η οικογένεια στοχοποιήθηκε από όλες τις πλευρές. Τον περασμένο χρόνο το Daesh συνέλαβε και εκτέλεσε τη μητέρα των παιδιών και τώρα τα παιδιά σκοτώθηκαν από βόμβα των συμμαχικών δυνάμεων. Οι άμαχοι παγιδεύτηκαν σε αυτόν τον πόλεμο και κανένας δεν τους βοήθησε. Όταν προσπάθησα να φύγω από τη Μοσούλη με την οικογένεια μου, μας απαγόρευσε το Daesh. Σκόπευαν να μας ρίξουν πετρέλαιο και να μας κάψουν. Στο τέλος καταφέραμε να γλυτώσουμε από το θάνατο, πληρώνοντας ένα βαρύ πρόστιμο. Άλλοι δεν ήταν τόσο τυχεροί και εκτελέστηκαν…Εάν η κυβέρνηση ή οι συμμαχικές δυνάμεις σκέφτηκαν να προστατέψουν τους άμαχους σε αυτόν τον πόλεμο πραγματικά δεν φάνηκε».

Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο (το οποίο ονομάζεται και δίκαιο ενόπλων συγκρούσεων) απαιτεί ότι όλες οι εφικτές προφυλάξεις θα πρέπει να παρθούν από τα αντιμαχόμενα μέρη σε μια σύγκρουση έτσι ώστε να μετριαστούν οι ζημίες στους άμαχους.

Το ΙΚ χρησιμοποιεί τους άμαχους σαν ανθρώπινες ασπίδες

Σε πολλές περιπτώσεις που έχουν ερευνηθεί από τη Διεθνή Αμνηστία όπου οι άμαχοι είχαν σκοτωθεί από συμμαχικές αεροπορικές επιθέσεις, επιζώντες, κάτοικοι και γείτονες είπαν στον οργανισμό ότι οι αγωνιστές του ΙΚ δεν ήταν παρόντες, ούτε γύρω από τα στοχοποιημένα σπίτια- συνήθως στην στέγη ή στον κήπο-όπως και μέσα ή γύρω από τα διπλανά σπίτια τα οποία δεν είχαν στοχοποιηθεί. Σε όλες τις περιπτώσεις οι αεροπορικές επιθέσεις κατέστρεψαν ολόκληρα τα σπίτια, και πολύ συχνά κατέστρεψαν ή υπέστησαν σοβαρές ζημιές τα διπλανά σπίτια.

«Το ΙΚ καταφεύγει στη χρήση των αμάχων ως ανθρώπινες ασπίδες, μια σοβαρή παραβίαση των νόμων του πολέμου που αναγάγεται σε έγκλημα πολέμου. Σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή, οι κίνδυνοι για τον πληθυσμό των αμάχων είναι τεράστιοι. Ωστόσο, η χρήση των ανθρώπινων ασπίδων από το ΙΚ δεν απαλλάσσει τους Ιρακινούς και τις συμμαχικές δυνάμεις από την υποχρέωσή τους να μην διενεργούν δυσανάλογες επιθέσεις», αναφέρει η Donatella Rovera.

Ο Mohammed, ένας κάτοικος της περιοχής Hay al-Dhubbat στην Ανατολική Μοσούλη, ο οποίος έχασε μερικούς συγγενείς από τις αεροπορικές επιθέσεις των συμμαχικών δυνάμεων, είπε στη Διεθνή Αμνηστία:

«Οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους ήταν παντού και δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα για αυτό. Εάν τους προκαλούσες θα σε σκότωναν. Διοικούν την πόλη εδώ και δυόμιση χρόνια και σπάνια αποτέλεσαν οι ίδιοι στόχο όλο αυτό το διάστημα…Γιατί τώρα λοιπόν καταστρέφουν τα σπίτια μας με τις οικογένειες μας μέσα, απλά για να εξαλείψουν δύο ή τρεις μαχητές του ΙΚ στην στέγη;»

Σε μια περίπτωση, πέντε μέλη μιας οικογένειας και ο γείτονας τους σκοτώθηκαν και μερικοί άλλοι τραυματίστηκαν όταν τρία σπίτια στη Hay al-Salam, περιοχή της Ανατολικής Μουσούλης, καταστράφηκαν από τις αεροπορικές επιθέσεις των συμμαχικών δυνάμεων στις 5 Ιανουάριου 2017. Επιζώντες και γείτονες είπαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι μαχητές του ΙΚ ήταν παρόντες σε ένα δωμάτιο μέσα στο σπίτι, αλλά έμειναν άθικτοι από την επίθεση. Οι μαχητές του ΙΚ σκοτώθηκαν αργότερα από τις ιρακινές δυνάμεις που τελικά έφτασαν στο σπίτι.

Ο Na’el Tawfiq AbdelHafez, του οποίου ο 23 χρόνος γιος Mos’ab σκοτώθηκε στην επίθεση, είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι για μήνες πριν την επίθεση είχαν περικυκλωθεί από πυρά, με σκοπευτές του ΙΚ στις ταράτσες οι οποίοι πυροβολούσαν τους ιρακινούς στρατιώτες εξαπολύοντας όλμους στη γειτονιά.

«Δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα, είμαστε άμαχοι, δεν μπορούσαμε να σταματήσουμε το Daesh. Όταν εισέβαλαν στο σπίτι μου, λίγο πριν την επίθεση, προσπάθησα να τους προκαλέσω, να τους παρακαλέσω, τους είπα τι κάνετε, έχω οικογένεια εδώ. Έφυγαν και καθώς έφευγαν, το σπίτι βομβαρδίστηκε. Ο γιος μου σκοτώθηκε και οι υπόλοιποι από εμάς τραυματιστήκαμε. Η κόρη μου Bara έχασε ένα μάτι. Αλλά οι μαχητές του Daesh ήταν ακόμα ζωντανοί».

Δίπλα, η Muthar Dhannun, της οποίας η αδελφή, ο σύζυγος και τρία παιδιά σκοτώθηκαν στην ίδια επίθεση, είπε: «Όλοι γνωρίζουν ότι το Daesh χρησιμοποιεί τους άμαχους ως ανθρώπινες ασπίδες, τότε γιατί σκοτώνονται αυτοί οι άμαχοι που δεν έκαναν τίποτα κακό; Οι άμαχοι έπρεπε να πληρώσουν το τίμημα για τα εγκλήματα του Daesh; Είναι άδικο».

Αυξημένος ο κίνδυνος για τους αμάχους στο πεδίο της μάχης

Οι κάτοικοι είπαν επίσης στη Διεθνή Αμνηστία ότι άμαχοι σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν από αδιάκριτα θανάσιμα πυρά που εκτοξευθήκαν και από τους μαχητές του ΙΚ αλλά και από τις ιρακινές δυνάμεις σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Ο Άλι, κάτοικος της Hay al-Salam περιοχής της Ανατολικής Μουσούλης, είπε στη Διεθνή Αμνηστία:  «Όλμοι και σφαίρες και από τις δύο πλευρές εκτοξεύονταν πάνω από τα κεφάλια μας όλη την ώρα…Προσπάθησα να κρατήσω τα παιδιά και την οικογένεια μου στο πιο εσωτερικό δωμάτιο του σπιτιού με την ελπίδα ότι εάν ένας όλμος χτυπούσε το σπίτι μας δεν θα μπορούσε να περάσει μέσα από κάποιους τοίχους. Οι γείτονες σκοτώθηκαν από τους όλμους ενώ ήταν έξω αλλά σε μερικές περιπτώσεις και ενώ ήταν μέσα στα σπίτια τους».

Μερικοί κάτοικοι είπαν ότι οι ιρακινές δυνάμεις χρησιμοποίησαν κατά κύριο λόγο όλμους διαμέτρου 60 χλστ. και 82 χλστ. και λιγότερο συχνά όλμους 120 χλστ., ενώ οι μαχητές του ΙΚ κατά κύριο λόγο χρησιμοποιούσαν όλμους 120 χλστ..

Οι όλμοι δεν μπορούν με ακρίβεια να κατευθυνθούν σε ένα στρατιωτικό στόχο. Είναι σχεδιασμένοι για χρήση σε πεδίο μάχης και δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε πυκνοκατοικημένες περιοχές αμάχων. Έχουν μεγάλα περιθώρια σφάλματος (τα οποία μπορούν να μειωθούν με τη χρήση όλμων 120 χλστ. εάν τοποθετηθούν σε ένα ακριβές σύστημα κατευθυνόμενο από λέιζερ) και με μια ακτίνα δράσης από 20 έως 25 μέτρα για όλμους 60 χλστ. και στα 75 μέτρα για όλμους 120 χλστ.. Σε ένα κατοικημένο περιβάλλον, όπου οι δρόμοι είναι μέρικα μέτρα φαρδιοί, το περιθώριο σφάλματος του όλμου και η ακτίνα δράσης του είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν απώλειες αμάχων στις περιοχές γύρω από το στόχο.

Στο Hay al-Zahra περιοχή της Ανατολικής Μουσούλης, δυο παιδιά, ο πέντε χρονών Ahmad Samir Jumaa και ο επτά χρόνων Yousef Ammar Ahmad, σκοτώθηκαν ενώ έπαιζαν δίπλα στα σπίτια τους το απόγευμα της 4^ης Δεκεμβρίου 2016. Ο πατέρας του Ahmad περιέγραψε πως έπαιζε με το αυτοκινητάκι μέσα στην αυλή όταν χτυπήθηκε από μια οβίδα. «Το κεφάλι του κομματιάστηκε. Πέθανε ακαριαία».

Ο όλμος προσγειώθηκε στη μέση ενός κατοικημένου δρόμου λιγότερο από 10 μέτρα φάρδος, σπέρνοντας θανατικές οβίδες στα γύρω σπίτια. Η φαρδιά μεταλλική πόρτα που οδηγούσε στην αυλή που ο Ahmad έπαιζε, έμεινε γεμάτη τρύπες από την έκρηξη. Το άλλο παιδί, ο Yousef, έπαιζε στο δρόμο, πολύ πιο κοντά στο σημείο όπου ο όλμος προσγειώθηκε. Σκοτώθηκε σε αυτό ακριβώς το σημείο. Οι γείτονες είπαν ότι κομματιάστηκε.

Σε άλλο χτύπημα όλμου στην Hay al-Salam, έξι μέλη μιας οικογένειας- τέσσερα παιδιά και οι γονείς τους- σκοτώθηκαν καθώς είχαν καταφύγει σε ένα μικρό δωμάτιο στο πίσω μέρος του σπιτιού τους, στις 7 Νοεμβρίου 2016. Μόνο δυο από τα παιδιά της οικογένειας επέζησαν. Και τα δυο υπέστησαν τρομακτικά τραύματα καθώς ο όλμος χτύπησε μια δεξαμενή καυσίμων στην πίσω αυλή και ολόκληρο το σπίτι τυλίχθηκε στις φωτιές.

Στην Hay al-Shuhada στη Δυτική Μουσούλη δύο όλμοι χτυπήσαν δίπλα σε ένα σπίτι όπου η 38χρονη Garha Nawaf Sallal είχε βρει καταφύγιο. Η επτά ετών εγγονή της χτυπήθηκε από ένα θραύσμα στο κεφάλι, η υπόλοιπη οικογένεια τραυματίστηκε επίσης.

Και στις τρεις περιπτώσεις, οι μαχητές του ΙΚ είχαν τον έλεγχο της περιοχής την περίοδο των επιθέσεων και είναι πιθανό οι όλμοι να εκτοξεύθηκαν από τις ιρακινές δυνάμεις στην προσπάθεια τους να στοχοποιήσουν τους μαχητές του ΙΚ στην περιοχή. Είναι ακόμη πιθανό ότι εκτοξεύθηκαν από μαχητές του ΙΚ προσπαθώντας να πετύχουν τις ιρακινές δυνάμεις σε άλλες περιοχές αλλά δεν λειτούργησαν σωστά με αποτέλεσμα να προσγειωθούν πιο κοντά από τον αρχικό τους στόχο. Γείτονες και μάρτυρες αυτών των γεγονότων είπαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι μαχητές του ΙΚ ήταν στη γειτονιά, αλλά κανένας δεν ήταν εκεί ή δίπλα σε συγκεκριμένες περιουσίες την ίδια περίοδο των επιθέσεων.

Σε περιοχές που ανακαταλήφθηκαν από τις ιρακινές δυνάμεις, οι στρατιωτικές θέσεις ορίστηκαν σε κατοικήσιμες περιοχές θέτωντας σε κίνδυνο τους αμάχους. Η Isra’ Ali, 29 ετών, είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η 18 μηνών κόρη της Razan σκοτώθηκε όταν ένας όλμος χτύπησε την αυλή του σπιτιού της στην Hay al Josaq, περιοχή της Δυτικής Μοσούλης. Ένα Ομοσπονδιακό Αστυνομικό τμήμα απέναντι από το σπίτι της πιθανόν να ήταν ο επιδιωκόμενος στόχος.

Άλλες οικογένειες είπαν ότι οι συγγενείς τους και οι γείτονες σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν από βομβίστηκες επιθέσεις αυτοκτονίας με αυτοκίνητο και όλμους που στόχευαν στις ιρακινές δυνάμεις στις πρόσφατες νεοαποκτηθείσες κατοικημένες περιοχές. Ο Ramy, του οποίου ο 10 χρόνος γιος σκοτώθηκε σε μια τέτοια επίθεση, είπε ότι ανακουφίστηκε όταν οι ιρακινοί στρατιώτες έφτασαν στον δρόμο του. Λίγο μετά όμως δέχτηκαν πυρά: «Οι στρατιώτες δημιούργησαν θέσεις γύρω μας και όλμοι από το Daesh ξεκίνησαν να πέφτουν πάνω μας σαν βροχή. Το αγόρι μου ήταν στην πόρτα που οδηγεί από την κουζίνα στο γκαράζ όταν χτυπήθηκε. Σκοτώθηκε ακαριαία».

Η Rawda, μια ηλικιωμένη γυναίκα από την Ανατολική Μοσούλη έδειξε στη Διεθνή Αμνηστία το διαμέρισμα της κόρης της, στον υψηλότερο όροφο του κτηρίου, που χρησιμοποιούνταν ως θέση των ελεύθερων σκοπευτών από τους μαχητες του ΙΚ και αργότερα από τις ιρακινές δυνάμεις. Το κτήριο υπέστη σοβαρές ζημιές ως αποτέλεσμα. «Τώρα όλα είναι κατεστραμμένα. Η κόρη μου δεν έχει σπίτι για να γυρίσει πια και το σπίτι μας έχει σοβαρές φθορές,»είπε.

«Αντί να εκκενώνονται οι νεοαποκτηθείσες περιοχές από αμάχους έτσι ώστε να μετριάζεται ο κίνδυνος να πάθουν κάποια ζημιά στις επιθέσεις, οι ιρακινές δυνάμεις φαίνεται να τους έχουν θέσει σε κίνδυνο περισσότερο μέσω της προτροπής τους να παραμένουν στα σπίτια τους και με το να θέτουν στρατιωτικές θέσεις δίπλα τους», αναφέρει η Donatella Rovera.

«Όλα τα εμπλεκόμενα μέρη της σύγκρουσης θα πρέπει να απέχουν από τη χρήση όλμων και άλλων εκρηκτικών όπλων με αδυναμία ακρίβειας εύρεσης στόχου στις πυκνοκατοικημένες γειτονιές της Μοσούλης. Ο άμαχος πληθυσμός υφίσταται τις συνέπειες της μάχης για την επανάκτηση της Μοσούλης, με όλες τις πλευρές να παρουσιάζουν μια παγερή αδιαφορία για τον καταστροφικό πόνο που προκαλείται στους άμαχους της περιοχής».