ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΣ ΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΥΠΟΡΩΝ ΚΡΑΤΩΝ

Δημοσιεύθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2016, 14:34Εκτύπωση

Οι εύπορες χώρες έχουν επιδείξει παντελή απουσία ηγεσίας και ευθύνης, αφήνοντας μόνο 10 χώρες, που αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 2,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, να λάβει το 56% των προσφύγων παγκοσμίως, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία σε μια συνολική αξιολόγηση της παγκόσμιας προσφυγικής κρίσης που δημοσιεύεται σήμερα.

Η έκθεση με τίτλο «Η αντιμετώπιση της παγκόσμιας προσφυγικής κρίσης: Από την αδιαφορία στο διαμοιρασμό της ευθύνης», τεκμηριώνει την επισφαλή κατάσταση που αντιμετωπίζουν πολλοί από τους 21 εκατομμύρια πρόσφυγες παγκοσμίως. Ενώ πολλοί στην Ελλάδα, το Ιράκ, στο νησί του Ναουρού, ή στα σύνορα της Συρίας και της Ιορδανίας έχουν απόλυτη ανάγκη από ένα σπίτι, άλλοι στην Κένυα και το Πακιστάν αντιμετωπίζουν αυξανόμενη παρενόχληση από τις κυβερνήσεις.

Η έκθεση περιγράφει μια λογική και πρακτική λύση για την κρίση βάσει ενός συστήματος που χρησιμοποιεί κατάλληλα και αντικειμενικά κριτήρια, για να δείξει το δίκαιο μερίδιο κάθε κράτος στον κόσμο θα πρέπει να αναλάβει να βρει σπίτι για το 10% των προσφύγων παγκοσμίως κάθε χρόνο.

«Μόλις 10 από τις 193 χώρες του κόσμου φιλοξενούν περισσότερους από τους μισούς πρόσφυγες του κόσμου. Ένας μικρός αριθμός χωρών έχουν αφεθεί να κάνουν πάρα πολλά, για το μόνο λόγο ότι συνορεύουν με χώρες που υφίστανται κρίση. Η κατάσταση αυτή είναι εγγενώς μη βιώσιμη, εκθέτοντας τους εκατομμύρια ανθρώπους που εγκαταλείπουν τον πόλεμο και τις διώξεις σε χώρες όπως η Συρία, το Νότιο Σουδάν, το Αφγανιστάν και το Ιράκ σε ανυπόφορη δυστυχία και τον πόνο», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας Salil Shetty.

Οι ηγέτες θα πρέπει να εξηγήσουν, γιατί ο κόσμος μπορεί να διασώζει τις τράπεζες, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και να διεξάγει πολέμους, αλλά δεν μπορεί να προσφέρει ασφάλεια σε 21 εκατομμύρια πρόσφυγες, μόλις το 0,3% του παγκόσμιου πληθυσμού

Salil Shetty, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας

«Είναι καιρός για τους ηγέτες να εισέλθουν σε μια σοβαρή, εποικοδομητική συζήτηση σχετικά με το πώς οι κοινωνίες μας θα βοηθήσουν τους ανθρώπους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους εξαιτίας των διώξεων και του πολέμου».

«Εάν τα κράτη συνεργαστούν και  μοιραστούν την ευθύνη, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τις χώρες τους, χωρίς να φταίνε οι ίδιοι, μπορούν να ξαναχτίσουν τη ζωή τους με ασφάλεια αλλού. Εάν δεν δράσουμε άνθρωποι θα πεθάνουν είτε από πνιγμό, είτε από ασθένειες που θα μπορούσαν να προληφθούν σε άθλιους καταυλισμούς ή σε κέντρα κράτησης, είτε επαναπροωθούμενοι σε πεδία μάχης από τα οποία διέφυγαν».

Πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο σε απόλυτη ανάγκη

Η έκθεση υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για τις κυβερνήσεις να αυξήσουν σημαντικά τον αριθμό των προσφύγων που δέχονται, τεκμηριώνοντας την κατάσταση των προσφύγων σε όλες τις ηπείρους:

Αποστέλλονται πίσω σε ζώνες συγκρούσεων και παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων

• Όλο και περισσότεροι πρόσφυγες στο Πακιστάν και στο Ιράν εγκαταλείπουν το Αφγανιστάν ενόψει μιας εντατικοποιημένης σύγκρουσης. Αφγανοί πρόσφυγες στο Πακιστάν αντιμετωπίζουν αυξανόμενες παρενοχλήσεις από τις αρχές, οι οποίες έχουν ήδη αναγκάσει περισσότερους από 10.000 να επιστρέψουν στη χώρα τους, που μαστίζεται από τον πόλεμο.

• Στην Κένυα, οι πρόσφυγες που ζουν στον καταυλισμό Dadaab αντιμετωπίζουν πίεση για να επιστρέψουν στη Σομαλία. Η κυβέρνηση θέλει να μειώσει το μέγεθος του πληθυσμού του καταυλισμού προσφύγων κατά 150.000 άτομα έως το τέλος του 2016. Περισσότεροι από 20.000 Σομαλοί πρόσφυγες έχουν επιστρέψει στη Σομαλία από το Dadaab.

• Περισσότεροι από 75.000 πρόσφυγες από τη Συρία βρίσκονται σήμερα παγιδευμένοι στα σύνορα με την Ιορδανία σε μια στενή λωρίδα της ερήμου γνωστή ως το «berm».

Παραμένουν σε άθλιες συνθήκες

• Στη Νοτιοανατολική Ασία, οι πρόσφυγες Rohingya και οι αιτούντες άσυλο από τη Μιανμάρ ζουν με τον συνεχή φόβο της σύλληψης, της κράτησης, των διώξεων και σε ορισμένες περιπτώσεις της επαναπροώθησης. Σε κέντρα κράτησης στη Μαλαισία οι Rohingya και άλλοι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο υποβάλλονται σε μια σειρά από σκληρές συνθήκες, ενώ διατρέχουν τον κίνδυνο της ασθένειας, της σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης, ακόμα και του θανάτου, λόγω έλλειψης κατάλληλης ιατρικής φροντίδας.

• Η έκθεση κατηγορεί ορισμένες χώρες της ΕΕ και την Αυστραλία για τη χρησιμοποίηση της «συστημικής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κατάχρησης ως εργαλείο πολιτικής» για να κρατήσουν τους ανθρώπους έξω από την επικράτειά τους. Τον Ιούλιο του 2016 η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι οι 1.200 γυναίκες, άνδρες και παιδιά που ζουν σε offshore κέντρο κράτησης της Αυστραλίας στο Ναουρού υποφέρουν από σοβαρή κακοποίηση, απάνθρωπη μεταχείριση και παραμέληση.

• Η ΕΕ επιδιώκει ύποπτες Συμφωνίες με τη Λιβύη και το Σουδάν, προκειμένου να περιορίσουν τις ροές των προσφύγων και των μεταναστών, μεταξύ άλλων. Οι πρόσφυγες υποφέρουν από εκτεταμένες παραβιάσεις στα κέντρα κράτησης μεταναστών, όπου κρατούνται παράνομα, χωρίς πρόσβαση σε δικηγόρους, μετά την κράτησή τους από τη Λιβυκή ακτοφυλακή ή κράτηση από ένοπλες ομάδες και αξιωματικούς της ασφάλειας. Οι δυνάμεις ασφαλείας που χρησιμοποιεί το Σουδάν για τον έλεγχο της μετανάστευσης έχουν συσχετιστεί με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Νταρφούρ.

Αναγκάζονται να πραγματοποιήσουν επικίνδυνα ταξίδια

• Από τον Ιανουάριο 2014-Ιούνιο 2015, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες κατέγραψε 1.100 θανάτους στη θάλασσα στη Νοτιοανατολική Ασία, κυρίως των προσφύγων Rohingya, αν και ο αριθμός των θανάτων είναι πιθανό να είναι πολύ υψηλότερος.

• Το 2015 περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες έφθασαν στην Ευρώπη από τη θάλασσα, με σχεδόν 4.000 να διακινδυνέψουν τον πνιγμό. Περισσότεροι από 3.500 θάνατοι έχουν ήδη πεθάνει κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2016.

• Το 2016 οι γυναίκες πρόσφυγες από την Υποσαχάρια Αφρική, οι οποίες είχαν περάσει από τη Λιβύη δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι ο βιασμός ήταν τόσο συνήθης κατά τη διάρκεια του παράτυπου ταξιδιού των διακινητών, που πήραν αντισυλληπτικά χάπια πριν από το ταξίδι για να αποφύγουν πιθανή εγκυμοσύνη. Πρόσφυγες και μετανάστες έχουν δηλώσει ότι οι διακινητές τους κρατούν αιχμάλωτους προκειμένου να αποσπάσουν λύτρα από τις οικογένειές τους. Διαμένουν σε απαράδεκτες και συχνά άθλιες συνθήκες, στερούνται τροφής και νερού και ξυλοκοπούνται.

• Οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο που προσπαθούν να διαφύγουν της αυξανόμενης βίας στο Βόρειο Τρίγωνο της Κεντρικής Αμερικής, έχουν έρθει αντιμέτωποι με απαγωγές, εκβιασμούς, σεξουαλική επίθεση και δολοφονίες κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μέσω του Μεξικού προς τα σύνορα των ΗΠΑ.

Χώρες που γειτνιάζουν με τα πεδία των συγκρούσεων αφήνονται  να επωμιστούν τη συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων σε παγκόσμιο επίπεδο

Η έκθεση αναφέρει ότι η άνιση κατανομή της ευθύνης επιδεινώνει την παγκόσμια προσφυγική κρίση και τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες. Καλεί όλες τις χώρες να αποδεχθούν ένα δίκαιο μέρος των προσφύγων παγκοσμίως, με βάση αντικειμενικά κριτήρια που αντικατοπτρίζουν την ικανότητά τους να φιλοξενήσουν πρόσφυγες.

Ένα βασικό σύστημα κοινής λογικής για την αξιολόγηση της ικανότητας των χωρών να φιλοξενήσουν πρόσφυγες, με βάση κριτήρια, όπως ο πλούτος, ο πληθυσμός και η ανεργία, θα καταστήσει σαφές ποιες χώρες αδυνατούν να αναλάβουν το δικό τους μερίδιο

Διεθνής Αμνηστία

Η έκθεση επισημαίνει την έντονη αντίθεση μεταξύ του αριθμού των προσφύγων από τη Συρία που έχουν υποδεχθεί γειτονικά κράτη και άλλες χώρες με παρόμοιο πληθυσμό.

  • Για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει λάβει λιγότερους από 8000 Σύριους από το 2011, ενώ η Ιορδανία - με πληθυσμό σχεδόν 10 φορές μικρότερο από ό, τι στο Ηνωμένο Βασίλειο και μόλις το 1,2% του ΑΕΠ του - φιλοξενεί περισσότερους από 655.000 πρόσφυγες από τη Συρία.
  • Ο Λίβανος, με πληθυσμό 4,5 εκατομμύρια, με έκταση 10.000τ.χλμ και κατά κεφαλήν εισόδημα 10.000 δολαρίων, φιλοξενεί πάνω από 1,1 εκατομμύριο πρόσφυγες από τη Συρία, ενώ η Νέα Ζηλανδία με τον ίδιο πληθυσμό, αλλά έκταση 268.000τ.χλμ και κατά κεφαλήν εισόδημα 42.000 δολάρια, έχει λάβει μόνο 250 πρόσφυγες από τη Συρία μέχρι σήμερα.
  • Η Ιρλανδία, με πληθυσμό 4,6 εκατ., με έκταση επτά φορές μεγαλύτερη από το Λίβανο και με οικονομία πέντε φορές μεγαλύτερη, έχει υποδεχθεί μέχρι στιγμής μόνο 758 πρόσφυγες από τη Συρία.

Η έκθεση δείχνει πώς οι πλουσιότερες χώρες στον κόσμο θα μπορούσαν να αναλάβουν ένα δικαιότερο μερίδιο του τρέχοντος παγκόσμιου πληθυσμού των ευάλωτων προσφύγων. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα κριτήρια του μεγέθους του πληθυσμού, τον εθνικό πλούτο και το ποσοστό ανεργίας, τότε η Νέα Ζηλανδία θα αναλάμβανε 3.466 πρόσφυγες. Αυτοί είναι κατ' εξοχήν διαχειρίσιμοι αριθμοί, συγκριτικά με τα 1,1 εκατομμύρια προσφύγων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στο Λίβανο, με παρόμοιο πληθυσμό.

Το πρόβλημα δεν είναι ο συνολικός αριθμός των προσφύγων, είναι ότι πολλές από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου φιλοξενούν τους λιγότερους και κάνουν τα λιγότερα

Salil Shetty

«Αν κάθε μια από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο αναλάμβανε την ευθύνη προσφύγων σε αναλογία με το μέγεθός της, τον πλούτο της και το ποσοστό ανεργίας, η εύρεση ενός σπιτιού για περισσότερους πρόσφυγες του κόσμου θα αποτελούσε μία κατ' εξοχήν επιλύσιμη πρόκληση. Το μόνο που λείπει είναι η συνεργασία και η πολιτική βούληση», δήλωσε ο Salil Shetty. 

Περισσότερες κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν ηγετικό ρόλο

Η έκθεση αναφέρει τον Καναδά ως ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο τα κράτη μπορούν, με ηγεσία και όραμα, να επαναγκαταστήσουν μεγάλους αριθμούς προσφύγων σε εύθετο χρόνο. Ο Καναδάς έχει επανεγκαταστήσει περίπου 30.000 πρόσφυγες από τη Συρία από το Νοέμβριο του 2015. Λίγες περισσότερες από τις μισές επανεγκαταστάσεις ήταν χορηγία της καναδικής κυβέρνησης, και περίπου 11.000 πραγματοποιήθηκαν μέσω ιδιωτικών συμφωνιών. 

Από τα τέλη Αυγούστου 2016, ήταν υπό επεξεργασία επιπλέον 18.000 αιτήσεις Σύριων κυρίως στο Λίβανο, στην Ιορδανία και στη Τουρκία.

Σήμερα, περίπου 30 χώρες μόνο υλοποιούν κάποιο πρόγραμμα επανεγκατάστασης προσφύγων, καθώς και ο αριθμός των θέσεων που προσφέρονται κάθε χρόνο υπολείπεται κατά πολύ των αναγκών που προσδιορίζονται από τον ΟΗΕ. Εάν αυτός αυξηθεί σε 60 ή 90, θα κάνει μια σημαντική επίδραση στην κρίση, αναφέρει η έκθεση.

Προκειμένου να ενθαρρύνει περισσότερες χώρες να αναλάβουν αποτελεσματική δράση, η Διεθνής Αμνηστία απευθύνει έκκληση για ένα νέο μηχανισμό επανεγκατάστασης των ευάλωτων προσφύγων και έναν νέο παγκόσμιο μηχανισμό μεταφοράς για οξείες καταστάσεις, όπως η συριακή σύγκρουση, έτσι ώστε οι γειτονικές χώρες να μην βρίσκονται σε κατάσταση υπερσυγκέντρωσης, όταν μεγάλος αριθμός ατόμων εγκαταλείπει τη χώρα τους για να σώσει τη ζωή του.

«Ο κόσμος δεν μπορεί να συνεχίσει να αφήνει τις χώρες υποδοχής σε κατάσταση υπερσυγκέντρωσης, επειδή συνορεύουν με χώρες που δεν λαμβάνουν καμία υποστήριξη από τον υπόλοιπο κόσμο. Ενώ ένας μικρός αριθμός χωρών φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες, πολλές χώρες δεν προσφέρουν τίποτα απολύτως», δήλωσε ο Salil Shetty.

«Οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν αποτύχει πλήρως να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο για την προστασία των 21 εκατομμυρίων προσφύγων του κόσμου. Εκεί, όμως, που αποτυγχάνουν οι ηγέτες, οι άνθρωποι με καλή συνείδηση πρέπει να αυξήσουν την πίεση στις κυβερνήσεις να επιδείξουν λίγη ανθρωπιά απέναντι σε ανθρώπους που η μόνη τους διαφορά είναι ότι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους».

ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΔΩΡΕΑ
Υπερασπίσου τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και στήριξε την ανεξαρτησία του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.