ΙΡΑΝ: ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΕΔΙΑ ΘΑΝΑΤΩΣΕΩΝ ΚΑΘΩΣ ΟΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΕΧΟΥΝ ΣΧΕΔΟΝ ΤΡΙΠΛΑΣΙΑΣΤΕΙ ΦΕΤΟΣ

Οι ιρανικές αρχές εκτέλεσαν φέτος τουλάχιστον 173 ανθρώπους που είχαν καταδικαστεί για αδικήματα σχετικά με υποθέσεις ναρκωτικών έπειτα από συστηματικά άδικες δίκες, αριθμός σχεδόν τριπλάσιος σε σχέση με πέρυσι τέτοια εποχή, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.

Οι εκτελέσεις για αδικήματα σχετικά με υποθέσεις ναρκωτικών αποτελούν τα 2/3 του συνόλου των εκτελέσεων που πραγματοποιήθηκαν στο Ιράν τους πρώτους πέντε μήνες του 2023 και έχουν επηρεάσει κυρίως ανθρώπους από περιθωριοποιημένα και οικονομικά υποβαθμισμένα περιβάλλοντα. Τα μέλη της διωκόμενης και εξαθλιωμένης εθνικής μειονότητας των Baluchi του Ιράν αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% των καταγεγραμμένων εκτελέσεων, παρότι αποτελούν μόλις το 5% του πληθυσμού του Ιράν.

«Ο ανεκδιήγητος ρυθμός με τον οποίο οι αρχές πραγματοποιούν εκτελέσεις που σχετίζονται με υποθέσεις ναρκωτικών, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, αποκαλύπτει την έλλειψη ανθρωπιάς και την κατάφωρη περιφρόνηση του δικαιώματος στη ζωή. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να διασφαλίσει ότι η συνεργασία στις πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών δεν συμβάλλει, άμεσα ή έμμεσα, στην αυθαίρετη στέρηση της ζωής και σε άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν», δήλωσε η Diana Eltahawy, αναπληρώτρια διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

«Τα κράτη και τα διακυβερνητικά όργανα πρέπει να καταδικάσουν με τον πιο έντονο τρόπο τις ιρανικές αρχές γι’ αυτές τις αυθαίρετες εκτελέσεις, να ζητήσουν επίσημο μορατόριουμ για όλες τις εκτελέσεις, να στείλουν εκπροσώπους να επισκεφθούν κρατούμενους που έχουν καταδικαστεί σε θάνατο και να επιδιώξουν την παρουσία τους σε δίκες που αφορούν θανατηφόρα εγκλήματα. Δεδομένης της κρίσης ατιμωρησίας για τις μαζικές αυθαίρετες εκτελέσεις, πρέπει επίσης να επιδιώξουν επειγόντως ουσιαστικές οδούς για την απόδοση ευθυνών».

Φέτος, οι αρχές έχουν επίσης αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των συνολικών εκτελέσεων για όλα τα εγκλήματα, με τουλάχιστον 282 άτομα να έχουν εκτελεστεί συνολικά μέχρι στιγμής το 2023, αριθμό σχεδόν διπλάσιο από εκείνον που είχε καταγραφεί στις αρχές Ιουνίου του περασμένου έτους. Εάν οι αρχές συνεχίσουν να πραγματοποιούν συνολικά εκτελέσεις με αυτόν τον ανησυχητικό ρυθμό, είναι πιθανόν να έχουν θανατώσει σχεδόν χίλιους κρατούμενους μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.

Θανάσιμος πόλεμος κατά των φτωχών

Κυρίως τα φτωχά και τα ευάλωτοι άτομα πλήττονται από τη θανατική ποινή, καθώς συχνά δεν γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ανεξάρτητης νομικής εκπροσώπησης. Οι οικογένειες των εκτελεσθέντων συχνά παλεύουν με τις τρομερές οικονομικές συνέπειες της απώλειας των ανθρώπων που συνεισέφεραν οικονομικά και της μεγάλης επιβάρυνσης από τα δικαστικά έξοδα.

Συγγενής κρατουμένης που εκτελέστηκε στις 2 Ιουνίου και που ήταν και το βασικό άτομο το οποίο συνεισέφερε οικονομικά στην οικογένειά της πριν από τη φυλάκισή της, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία:

«Δεν είδε ποτέ τον δικηγόρο που της είχε διορίσει το δικαστήριο. Έδωσε στην οικογένεια ψεύτικες υποσχέσεις ότι θα ανέτρεπε τη θανατική της καταδίκη αν του κατέβαλλαν ένα υπέρογκο χρηματικό ποσό. Πούλησαν ό,τι είχαν για να τον πληρώσουν, ακόμα και τα πρόβατά τους. Μόλις πήρε τα χρήματά τους, εξαφανίστηκε και άφησε την οικογένεια με πολλά χρέη».

Ο έφηβος γιος ενός κρατούμενου ο οποίος εκτελέστηκε για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία:

«Θα έπρεπε να ανησυχώ για τις εξετάσεις μου, όπως τα άλλα παιδιά, και όχι να πηγαίνω στη δουλειά. Ο μισθός μου δεν καλύπτει τις ανάγκες της οικογένειάς μου εξαιτίας όλων των δανείων που έχουμε. Δεν έχω ούτε τα χρήματα για να καλύψω την εγγραφή μου στο σχολείο για το επόμενο έτος. Αν ο πατέρας μου δεν είχε εκτελεστεί, θα σκεφτόμουν το μέλλον μου αυτή τη στιγμή και όχι το πώς θα βγάλω χρήματα για την οικογένειά μου».

Οι εκτελέσεις που σχετίζονται με ναρκωτικά συχνά είναι επακόλουθο προβληματικών ερευνών από την αστυνομία κατά των ναρκωτικών του Ιράν και άλλα όργανα ασφαλείας. Οι δίκες για αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά διεξάγονται ενώπιον Επαναστατικών Δικαστηρίων και είναι συστηματικά άδικες, με τις/τους κρατούμενες/-ους να στερούνται τα δικαιώματα της δέουσας διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε νομική εκπροσώπηση και της χρήσης των «ομολογιών» που έχουν εξαχθεί έπειτα από βασανιστήρια ως αποδεικτικά στοιχεία για την καταδίκη τους.

Κρατούμενος που έχει καταδικαστεί σε θάνατο δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία:

«Οι δικαστές στα Επαναστατικά Δικαστήρια θα ρωτήσουν αν τα ναρκωτικά είναι δικά σας και δεν έχει καμία σημασία αν θα πείτε “ναι” ή “όχι”. Ο δικαστής στη δίκη μου μού είπε να σωπάσω όταν ανέφερα ότι τα ναρκωτικά δεν ήταν δικά μου. Είπε ότι η ποινή μου ήταν ο θάνατος και με διέταξε να υπογράψω ένα έγγραφο που το αποδέχεται. Δεν επέτρεψε καν στον δικηγόρο μου να μιλήσει για την υπεράσπισή μου».

Πολλαπλασιασμός εκτελέσεων

Οι ιρανικές αρχές εκτελούν επίσης κρατούμενες/-ους για άλλες πράξεις που δεν θα έπρεπε ποτέ να επισύρουν τη θανατική ποινή σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Τους πρώτους πέντε μήνες του 2023, 5 άνθρωποι εκτελέστηκαν σε σχέση με διαδηλώσεις, 1 άντρας εκτελέστηκε για «μοιχεία» επειδή είχε συναινετικές σεξουαλικές σχέσεις με μια παντρεμένη γυναίκα και δύο χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης εκτελέστηκαν για κατηγορίες όπως «αποστασία» και «προσβολή του Προφήτη του Ισλάμ».

Οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν επιτείνει την αγωνία των οικογενειών των κρατουμένων καταπνίγοντας βίαια ειρηνικές διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται έξω από τις φυλακές όπου έχουν προγραμματιστεί εκτελέσεις, με τις διαδηλώτριες και τους διαδηλωτές να αναφέρουν τη χρήση δακρυγόνων και αληθινών πυρομαχικών.

Η Διεθνής Αμνηστία αντιτίθεται στη θανατική ποινή σε όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις, ανεξάρτητα από τη φύση ή τις περιστάσεις του εγκλήματος, την ενοχή, την αθωότητα ή άλλα χαρακτηριστικά του ατόμου ή τη μέθοδο που χρησιμοποιεί το κράτος για την εκτέλεση. Η θανατική ποινή παραβιάζει το δικαίωμα στη ζωή και αποτελεί την απόλυτα σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική τιμωρία.