ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΓΙΑ ΤΟ 2019

• Η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, το Νότιο Σουδάν και η Υεμένη κινούνται αντίθετα από τη διεθνή τάση, καθώς καταγράφεται έξαρση των εκτελέσεων.
• Οι εκτελέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο έπεσαν κατά 5%, φτάνοντας στο χαμηλότερο ποσοστό της δεκαετίας.

Η Σαουδική Αραβία έσπασε ρεκόρ εκτελέσεων ανθρώπων το 2019, παρά τη γενική πτώση των εκτελέσεων παγκοσμίως, σύμφωνα με την παγκόσμια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για την θανατική ποινή το 2019 που δημοσιεύτηκε σήμερα. Οι αρχές της Σαουδικής Αραβίας θανάτωσαν 184 άτομα τον περασμένο χρόνο, τον υψηλότερο αριθμό που έχει ποτέ καταγράψει η Αμνηστία σε έναν μόλις χρόνο σε μία χώρα.

Στο μεταξύ, ο αριθμός των εκτελέσεων διπλασιάστηκε στο Ιράκ, ενώ το Ιράν διατηρεί τη θέση του ως το δεύτερο κράτος με τις περισσότερες εκτελέσεις μόλις μετά την Κίνα, όπου οι αριθμοί των ανθρώπων που θανατώθηκαν παραμείνει κρατικό μυστικό. Παρόλα αυτά τα συγκεκριμένα κράτη κινούνται αντίθετα με την παγκόσμια τάση σύμφωνα με την οποία οι εκτελέσεις παρουσιάζουν πτώση για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, φτάνοντας σε τουλάχιστον 657 το 2019 από τις τουλάχιστον 690 το 2018 – το χαμηλότερο καταγεγραμμένο νούμερο της περασμένης δεκαετίας.

«Η θανατική ποινή είναι μια απεχθής και απάνθρωπη τιμωρία, και δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι αποτρέπει το έγκλημα περισσότερο από ότι οι ποινές φυλάκισης. Η μεγάλη πλειοψηφία των χωρών το αναγνωρίζει αυτό και είναι ελπιδοφόρο να βλέπουμε πως οι εκτελέσεις μειώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο,» είπε η Clare Algar, ανώτατη διευθύντρια έρευνας, συνηγορίας και πολιτικής της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Παρ’ όλα αυτά ένας μικρός αριθμός κρατών κινείται αντίθετα στην παγκόσμια αυτή τάση εγκατάλειψης της θανατικής ποινής, αυξάνοντας την επιβολή εκτελέσεων. Η αυξανόμενη επιβολή θανατικής ποινής στη Σαουδική Αραβία, χρησιμοποιώντας την και ως όπλο κατά των πολιτικά αντιφρονούντων, είναι μία ανησυχητική εξέλιξη. Εξίσου σοκαριστική είναι και η τεράστια έξαρση των εκτελέσεων στο Ιράκ, που σχεδόν διαπλασίαστηκαν σε ένα μόλις έτος.»

Οι πέντε χώρες με τις περισσότερες εκτελέσεις το 2019 ήταν: Κίνα (περίπου 1000), Ιράν (τουλάχιστον 251), Σαουδική Αραβία (184), Ιράκ (τουλάχιστον 100) και Αίγυπτος (τουλάχιστον 32).

Τα στατιστικά της Διεθνούς Αμνηστίας δεν περιλαμβάνουν την Κίνα, όπου ο αριθμός των εκτελέσεων,  που πιστεύεται πως ανέρχεται σε χιλιάδες, παραμένει απόρρητος. Λοιπά κράτη με πλήθος εκτελέσεων, συμπεριλαμβανομένων του Ιράν, της  Βόρειας Κορέας και του Βιετνάμ, συνεχίζουν να κρύβουν το πραγματικό μέγεθος της επιβολής θανατικής ποινής, περιορίζοντας την πρόσβαση σε πληροφορίες για την θανατική ποινή.

Έξαρση των εκτελέσεων σε λίγα κράτη

Μόλις 20 κράτη είναι υπεύθυνα για όλες τις γνωστές εκτελέσεις παγκοσμίως. Μεταξύ αυτών, η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, το Νότιο Σουδάν και η Υεμένη εκτέλεσαν αξιοσημείωτα περισσότερα άτομα το 2019 σε σχέση με το 2018.

Η Σαουδική Αραβία εκτέλεσε 184 άτομα – 6 γυναίκες και 178 άνδρες – το 2019, με τους περισσότερους/ες από τους μισούς/ές να είναι έχουν αλλοδαπή καταγωγή. Τα νούμερα ήταν 149 το 2018.

Η πλειοψηφία των εκτελέσεων αφορούσαν περιπτώσεις που σχετίζονταν με ναρκωτικά και ανθρωποκτονία. Ωστόσο, η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε αυξημένη επιβολή θανατικής ποινής ως όπλο ενάντια σε αντιφρονούντες/ούσες από τη μειονότητα των Μουσουλμάνων Shi’a της Σαουδικής Αραβίας.

Στις 23 Απριλίου 2019, έλαβε χώρα μαζική εκτέλεση 37 ανθρώπων, 32 εκ των οποίων ήταν άνδρες της μειονότητας των Shi’a, οι οποίοι είχαν κατηγορηθεί για «τρομοκρατία» κατόπιν δικών που βασίστηκαν σε ομολογίες που δόθηκαν μετά τη χρήση μέσων βασανισμού.

Μεταξύ των εκτελεσθέντων της 23^ης Απριλίου ήταν ο  Hussein al-Mossalem. Είχε υποστεί πολλαπλές σωματικές βλάβες, συμπεριλαμβανομένων του σπασίματος της μύτης, του σπασίματος του κοκάλου της κλείδας και της φτέρνας όσο βρισκόταν σε απομόνωση ενώ είχε υποβληθεί και σε ξυλοδαρμούς με ηλεκτρική ράβδο καθώς και άλλα μέσα βασανισμού.

Ο al-Mossalem είχε προηγουμένως βρεθεί ενώπιον του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου (SCC) της Σαουδικής Αραβίας, που δημιουργήθηκε το 2008 για να εκδικάσει ιδιώτες που κατηγορούνταν για εγκλήματα σχετιζόμενα με την τρομοκρατία, αλλά πλέον έχουν πολλαπλασιαστεί οι προσφυγές σε αυτό σε μια προσπάθεια καταστολής του διαφορετικού φρονήματος.

Στο Ιράν, ο αριθμός των εκτελεσθέντων σχεδόν διπλασιάστηκε από τους τουλάχιστον 52 το 2018 στους τουλάχιστον 100 το 2019, κυρίως λόγω της συστηματικής επιβολής της θανατικής ποινής σε ιδιώτες που κατηγορήθηκαν για συμμετοχή στην ομάδα ενόπλων που αυτοαποκαλείται «Ισλαμικό κράτος».

Στο Νότιο Σουδάν, οι αρχές εκτέλεσαν τουλάχιστον 11 άτομα το 2019, ο υψηλότερος αριθμός που έχει καταγραφεί από την ανεξαρτητοποίηση της χώρας το 2011. Η Υεμένη εκτέλεσε τουλάχιστον 7 άτομα το 2019, συγκριτικά με τα τουλάχιστον 4 το 2018. Το Μπαχρέιν επίσης προέβη σε εκτελέσεις μετά από ένα έτος αποχής από την πρακτική αυτή, θανατώνοντας 3 άτομα κατά τη διάρκεια του έτους.

Έλλειψη διαφάνειας κατά την προσφυγή στη θανατική ποινή

Πολλές χώρες παραλείπουν να δημοσιεύσουν ή να παράσχουν πραγματικές πληροφορίες για την προσφυγή τους στην θανατική ποινή, καταδεικνύοντας την έλλειψη διαφάνειας γύρω από την πρακτική από την πλευρά πολλών κυβερνήσεων.

Το Ιράν έρχεται μόλις δεύτερο, με πρώτη την Κίνα, στην επιβολή θανατικής ποινής. Υπέβαλε σε θανατική ποινή τουλάχιστον 251 άτομα το 2019, συγκριτικά με τα τουλάχιστον 253 το 2018 – 4 εκ των οποίων ήταν κάτω των 18 ετών κατά την τέλεση του εγκλήματος. Ωστόσο, η έλλειψη διαφάνειας καθιστά δύσκολη την εξακρίβωση του πραγματικού συνολικού αριθμού εκτελέσεων – ο οποίος ενδέχεται να είναι πολύ μεγαλύτερος.

Σε μία υπόθεση, οι ιρανικές αρχές εκτέλεσαν μυστικά δύο αγόρια, τον Mehdi Sohrabifar και τον Amin Sedaghat , στις φυλακές Adelabad στην Shiraz, στην επαρχία Fars στις 25 Απριλίου 2019. Και οι δύο συνελήφθησαν όταν ήταν 15 ετών και κατηγορήθηκαν για ομαδικό βιασμό μετά από μία άδικη δίκη. Όχι μόνο δεν γνώριζαν πως είχαν καταδικαστεί σε θανατική ποινή πριν τις εκτελέσεις τους, αλλά και τα σώματά τους έφεραν σημάδια από οπές από μαστίγιο, δείχνοντας πως είχαν μαστιγωθεί πριν το θάνατό τους.

«Ακόμη και οι χώρες που συνιστούν τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της θανατικής ποινής αδυνατούν να δικαιολογήσουν τη χρήση της και για αυτό επιλέγουν τη μυστικότητα. Πολλές από αυτές αναλώνονται στην προσπάθεια να κρύψουν τον τρόπο με τον οποίο επιβάλλουν την θανατική ποινή, γνωρίζοντας ότι δε θα μπορέσει να σταθεί ενώπιον της εξονυχιστικής έρευνας της διεθνούς κοινότητας,» είπε η Clare Algar.

«Οι εκτελέσεις πραγματοποιούνται μυστικά σε όλο τον κόσμο. Σε χώρες από την Λευκορωσία ως την Μποτσουάνα και από το Ιράν ως την Ιαπωνία, οι εκτελέσεις πραγματοποιούνται δίχως προηγούμενη ενημέρωση των οικογενειών, των δικηγόρων ή  σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και των ίδιων των ιδιωτών.»
 

Παγκόσμια κατάργηση άμεσα

Για πρώτη φορά από το 2011, παρουσιάστηκε πτώση του αριθμού των κρατών που προβαίνουν σε εκτελέσεις στην Περιοχή της Ασίας – Ειρηνικού, με 7 καταγεγραμμένες εκτελέσεις κατά τη διάρκεια του έτους.  Η Ιαπωνία και η Σιγκαπούρη μείωσαν αισθητά τον αριθμό των ατόμων που εκτέλεσαν, από 15 σε 3 και από 13 σε 4, αντίστοιχα.

Καμία εκτέλεση δεν έλαβε χώρα στο Αφγανιστάν για πρώτη φορά από το 2010. Αποχή από τις εκτελέσεις σημειώθηκε στην Ταϊβάν και την Ταϋλάνδη,  που και οι δύο εκτέλεσαν ανθρώπους το 2018. Παράλληλα, το Καζακστάν, η Ρωσία, το Τατζικιστάν, η Μαλαισία και η Γάμπια συνέχισαν να σέβονται την επίσημη αναστολή των εκτελέσεων.

Παγκοσμίως 106 κράτη έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή νομικά για κάθε είδους εγκλήματα και 142 κράτη έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή στον νόμο και την πράξη.

Επιπροσθέτως πολλές χώρες έλαβαν θετικά μέτρα για την εξάλειψη της προσφυγής στη θανατική ποινή.

Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος της Ισημερινής Γουινέας ανακοίνωσε τον Απρίλιο ότι η κυβέρνησή του θα εισήγαγε νομοθεσία για την κατάργηση της θανατικής ποινής. Θετικές εξελίξεις, που μπορούν να οδηγήσουν σε κατάργηση της θανατικής ποινής, καταγράφηκαν στη Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής, την Κένυα, την Γκάμπια και τη Ζιμπάμπουε.

Τα Μπαρμπέιντος επίσης αφαίρεσαν την υποχρεωτική θανατική ποινή από το Σύνταγμά τους.

Στις ΗΠΑ ο Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας καθιέρωσε επίσημη αναστολή των εκτελέσεων στην πολιτεία των ΗΠΑ, όπου καταγραφόταν το μεγαλύτερο πλήθος των καταδικασθέντων σε θάνατο ενώ το New Hampshire έγινε η 21^η πολιτεία των ΗΠΑ που κατήργησε την θανατική ποινή για όλα τα εγκλήματα.

Παρ’όλα  αυτά, απόπειρες στις Φιλιππίνες για εισαγωγή εκ νέου της θανατικής ποινής για «απεχθή εγκλήματα σχετιζόμενα με τα παράνομα ναρκωτικά και τη λεηλασία» καθώς και προσπάθειες στη Σρι Λανκα να προβεί σε εκτελέσεις για πρώτη φορά μετά από πάνω από 40 χρόνια ανακόπτουν την πρόοδο προς την κατάργηση των εκτελέσεων σε παγκόσμια κλίμακα. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών επίσης απείλησε με εκ νέου χρήση της πρακτικής των εκτελέσεων μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες δίχως καμία διεξαγωγή εκτέλεσης.

«Πρέπει να διατηρήσουμε την τάση για την παγκόσμια κατάργηση της θανατικής ποινής» είπε η Clare Algar.

«Καλούμε όλα τα κράτη να καταργήσουν την θανατική ποινή. Είναι αναγκαίο να ασκηθεί πίεση από τη διεθνή κοινότητα προς τα τελευταία κράτη που εφαρμόζουν εκτελέσεις, προκειμένου να σταματήσει αυτή η απάνθρωπη πρακτική μια για πάντα.»