ΚΟΙΝΗ ΔΗΛΩΣΗ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ: Η ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΕΒΕΤΑΙ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Η πανδημία του COVID-19 συνιστά μια παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, η οποία απαιτεί συντονισμένη και ευρείας κλίμακας αντίδραση από τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, οι προσπάθειες των κρατών να περιορίσουν τον ιό δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως κάλυψη για να εγκαινιαστεί μια νέα εποχή πολύ διευρυμένων συστημάτων επεμβατικής ψηφιακής παρακολούθησης.
Εμείς, οι υπογράφουσες οργανώσεις, παροτρύνουμε τις κυβερνήσεις να επιδείξουν ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας κατά τρόπο που να διασφαλίζει ότι η χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για την παρακολούθηση και τον έλεγχο ατόμων και πληθυσμών πραγματοποιείται αυστηρά σύμφωνα με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η τεχνολογία μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια αυτής της προσπάθειας για τη διάσωση ζωών, όπως για τη διάδοση μηνυμάτων δημόσιας υγείας και την αύξηση της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη. Ωστόσο, η αύξηση των εξουσιών κρατικής ψηφιακής επιτήρησης, όπως η πρόσβαση σε δεδομένα τοποθεσίας κινητών τηλεφώνων, απειλεί την ιδιωτική ζωή, την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, με τρόπους που θα μπορούσαν να παραβιάσουν τα δικαιώματα και να υποβαθμίσουν την εμπιστοσύνη στις δημόσιες αρχές - υπονομεύοντας την αποτελεσματικότητα οποιασδήποτε απάντησης στην παρούσα κρίση δημόσιας υγείας. Τέτοια μέτρα ενέχουν επίσης τον κίνδυνο διακρίσεων και ενδέχεται να βλάψουν δυσανάλογα τις ήδη περιθωριοποιημένες κοινότητες.
Ζούμε σε έκτακτες συνθήκες, αλλά το δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξακολουθεί να ισχύει. Πράγματι, το πλαίσιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι σχεδιασμένο ώστε να διασφαλίζει ότι τα διάφορα δικαιώματα μπορούν να εξισορροπηθούν προσεκτικά για την προστασία των ατόμων και των ευρύτερων κοινωνιών. Τα κράτη δεν μπορούν απλώς να αγνοήσουν δικαιώματα όπως η προστασία της ιδιωτικής ζωής και η ελευθερία έκφρασης στο όνομα της αντιμετώπισης μιας κρίσης της δημόσιας υγείας. Αντίθετα, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προωθεί επίσης τη δημόσια υγεία. Τώρα περισσότερο από ποτέ, οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίσουν αυστηρά ότι οι όποιοι περιορισμοί σε αυτά τα δικαιώματα συνάδουν με τις μακροχρόνιες εγγυήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αυτή η κρίση προσφέρει την ευκαιρία να επιδείξουμε την κοινή μας ανθρωπιά. Μπορούμε να καταβάλουμε τεράστιες προσπάθειες για την καταπολέμηση αυτής της πανδημίας, που να συνάδουν με τα πρότυπα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το κράτος δικαίου. Οι αποφάσεις που παίρνουν τώρα οι κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν την πανδημία θα διαμορφώσουν το πώς θα είναι ο κόσμος στο μέλλον.
Καλούμε όλες τις κυβερνήσεις να μην ανταποκριθούν στην πανδημία COVID-19 με αυξημένη ψηφιακή επιτήρηση, εκτός εάν πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
1. Τα μέτρα επιτήρησης που υιοθετούνται για την αντιμετώπιση της πανδημίας πρέπει να είναι νόμιμα, αναγκαία και ανάλογα. Πρέπει να προβλέπονται από τον νόμο και πρέπει να δικαιολογούνται από θεμιτούς στόχους δημόσιας υγείας, όπως καθορίζονται από τις αρμόδιες αρχές δημόσιας υγείας και να είναι ανάλογα με τις ανάγκες αυτές. Οι κυβερνήσεις πρέπει να είναι διαφανείς σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνουν ώστε να μπορούν να ελεγχθούν και ενδεχομένως αργότερα να τροποποιηθούν, να ανασυρθούν ή να ανατραπούν. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την πανδημία COVID-19 να χρησιμεύσει ως δικαιολογία για αδιάκριτη μαζική επιτήρηση.
2. Εάν οι κυβερνήσεις διευρύνουν τις εξουσίες εποπτείας και επιτήρησης, οι εν λόγω εξουσίες πρέπει να είναι χρονικά δεσμευμένες και να συνεχίζονται μόνο όσο είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση του σημερινού προβλήματος της πανδημίας. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την πανδημία COVID-19 να αποτελέσει δικαιολογία για απεριόριστη παρακολούθηση.
3. Τα κράτη πρέπει να διασφαλίζουν ότι η αυξημένη συλλογή, διατήρηση και συγκέντρωση προσωπικών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων υγείας, χρησιμοποιείται μόνο για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, διατηρήθηκαν και συγκεντρώθηκαν για να ανταποκριθούν στην πανδημία πρέπει να έχουν περιορισμένο πεδίο εφαρμογής, να είναι χρονικά δεσμευμένα σε σχέση με την πανδημία και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για εμπορικούς ή άλλους σκοπούς. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην πανδημία COVID-19 να χρησιμεύσει ως δικαιολογία για τη συρρίκωνση του δικαιώματος του ατόμου στην ιδιωτική ζωή.
4. Οι κυβερνήσεις πρέπει να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την προστασία των δεδομένων των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης επαρκούς ασφάλειας των συλλεγόμενων προσωπικών δεδομένων και τυχόν συσκευών, εφαρμογών, δικτύων ή υπηρεσιών που σχετίζονται με τη συλλογή, τη διαβίβαση, την επεξεργασία και την αποθήκευση. Οποιαδήποτε αξίωση ότι τα δεδομένα είναι ανώνυμα πρέπει να βασίζεται σε αποδεικτικά στοιχεία και να υποστηρίζεται με επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο έχουν ανωνυμοποιηθεί. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στις προσπάθειες αντιμετώπισης της πανδημίας να χρησιμοποιηθούν ως δικαιολογία για να τεθεί σε κίνδυνο η ψηφιακή ασφάλεια των πολιτών.
5. Οποιαδήποτε χρήση τεχνολογιών ψηφιακής επιτήρησης για την αντιμετώπιση του COVID-19, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων δεδομένων και των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, πρέπει να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο ότι τα εργαλεία αυτά να διευκολύνουν τις διακρίσεις και άλλες παραβιάσεις δικαιωμάτων κατά των φυλετικών μειονοτήτων, των ατόμων που ζουν στη φτώχεια και άλλων περιθωριοποιημένων πληθυσμών, των οποίων οι ανάγκες και οι πραγματικές συνθήκες ζωής μπορεί να είναι θολές ή να παρουσιάζονται λανθασμένα σε μεγάλα σύνολα δεδομένων. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην πανδημία COVID-19 να αυξήσει περαιτέρω το χάσμα στην πρόσβαση στα ανθρώπινα δικαιώματα μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων.
6. Εάν οι κυβερνήσεις συνάπτουν συμφωνίες ανταλλαγής δεδομένων με άλλες οντότητες του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα, πρέπει να βασίζονται στο νόμο και η ύπαρξη αυτών των συμφωνιών και πληροφοριών που είναι απαραίτητες για την εκτίμηση των επιπτώσεών τους στην ιδιωτική ζωή και τα ανθρώπινα δικαιώματα πρέπει να δημοσιοποιούνται - με ρήτρες λήξης ισχύος, δημόσια εποπτεία και άλλες εγγυήσεις εξ ορισμού. Οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν στις προσπάθειες των κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν τον COVID-19 πρέπει να επιδείξουν την απαιτούμενη επιμέλεια για να διασφαλίσουν ότι σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε επέμβαση θα προστατεύεται από άλλα επιχειρηματικά και εμπορικά συμφέροντα. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στην πανδημία COVID-19 να χρησιμεύσει ως δικαιολογία για τη διατήρηση των ανθρώπων στο σκοτάδι σχετικά με τις πληροφορίες που συλλέγουν και μοιράζονται με τρίτους οι κυβερνήσεις τους.
7. Κάθε απάντηση πρέπει να περιλαμβάνει προστασία της λογοδοσίας και διασφαλίσεις κατά της κατάχρησης. Οι αυξημένες προσπάθειες επιτήρησης που σχετίζονται με τον COVID-19 δεν πρέπει να εμπίπτουν στον τομέα των υπηρεσιών ασφαλείας ή των υπηρεσιών πληροφοριών και πρέπει να υπόκεινται σε αποτελεσματική εποπτεία από κατάλληλους ανεξάρτητους φορείς. Επιπλέον, πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους ιδιώτες να γνωρίζουν και να αμφισβητούν τα μέτρα που σχετίζονται με τον COVID-19 για τη συλλογή, τη συγκέντρωση, τη διατήρηση και τη χρήση δεδομένων. Τα άτομα που έχουν υποβληθεί σε επιτήρηση πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματικές προσφυγές.
8. Οι σχετικές απαντήσεις στον COVID-19 που περιλαμβάνουν προσπάθειες συλλογής δεδομένων θα πρέπει να περιλαμβάνουν μέσα για την ελεύθερη, ενεργό και ουσιαστική συμμετοχή των σχετικών ενδιαφερομένων, ιδίως εμπειρογνωμόνων στον τομέα της δημόσιας υγείας και των περιθωριοποιημένων πληθυσμιακών ομάδων.
Οι υπογράφουσες οργανώσεις:
