"ΘΕΛΩ ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΟΛΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΓΙΑ ΜΑΣ"
"Θέλω να μάθει όλος ο κόσμος για μας"
Του Γιώργου Κοσμόπουλου, υπεύθυνου δράσης της ομάδας για την Ε.Ε., και της Carmen Dupont, συντονίστριας της ευρωπαϊκής εκστρατείας για τη μετανάστευση, Διεθνής Αμνηστία
Για πολλούς ανθρώπους ένα ταξίδι στην Ελλάδα τους σημαίνει ήλιος και αναψυχή. Πράγματι, σήμερα ο ήλιος λάμπει και η θάλασσα είναι γαλάζια και δελεαστική. Ωστόσο, για άλλους, η ίδια θάλασσα είναι σκοτεινή και επικίνδυνη.
Μετά την άφιξή μας στη Λέσβο, ένα νησί ακριβώς δίπλα στην Τουρκία, το πρώτο πράγμα που είδαμε στο δρόμο από το αεροδρόμιο ήταν σακίδια και ρούχα διασκορπισμένα σε μια κοντινή παραλία. «Σήμερα το πρωί έφτασαν εδώ παράτυποι μετανάστες», μας είπε ο οδηγός ταξί αδιάφορα.
Τον περασμένο Δεκέμβριο πνίγηκαν κοντά στις ακτές της Λέσβου 27 άτομα (κυρίως Αφγανοί), στη προσπάθειά τους να φθάσουν στην Ελλάδα, αφού το σκάφος στο οποίο επέβαιναν ανατράπηκε. Επέζησε μόνο ένα αγόρι 16 ετών από το Αφγανιστάν. Οι σκέψεις μας γυρίζουν πίσω στις προηγούμενες ημέρες και στις επισκέψεις μας σε ένα από τα πολλά κέντρα κράτησης της Αθήνας και στα σπίτια όπου ζουν οι άνθρωποι που διέφυγαν από τις συριακές συγκρούσεις. Ο Bahrir, η Ralya και η Alia έφτασαν στην Ελλάδα κάτω από παρόμοιες συνθήκες, μια άλλη νύχτα.
Συναντήσαμε τη δεκάχρονη Ralya την πρώτη ημέρα της επίσκεψής μας στην Αθήνα. Περπατούσε χωρίς παπούτσια στο κρύο πάτωμα ενός εγκαταλειμμένου σπιτιού στο οποίο κανένας άλλος δεν θα ήθελε να ζήσει. Η οικογένειά της πληρώνει € 165 κάθε μήνα για ενοίκιο. Εγκατέλειψαν τη Συρία εξαιτίας των συγκρούσεων. Ζει εδώ με τον πατέρα και τα αδέλφια της, ενώ η μητέρα της είναι στη Γερμανία.
Η πλαστική βάρκα που μας μετέφερε κατά μήκος του ποταμού Έβρου βυθίστηκε και χωρίστηκα από τη γυναίκα μου », εξήγησε ο πατέρας.
Ο Brahim, ένας από τους γιους του, είναι 15 ετών. Μας είπε πως του αρέσει να παίζει ποδόσφαιρο και να σκοράρει πολλά γκολ για την ομάδα του. Ο Brahim γύρισε μια μέρα στο σπίτι αιμορραγώντας. Είχε δεχτεί επίθεση από μια ομάδα νεαρών ανδρών με μαύρα. Ένας από αυτούς είχε φωνάζοντας «χτυπήστε τον, χτυπήστε τον», θυμάται.
Τα τελευταία χρόνια, οι αιτούντες άσυλο και οι παράτυποι μετανάστες στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν μια νέα απειλή -τη δραματική αύξηση του αριθμού των ρατσιστικών επιθέσεων από μέλη ακροδεξιών ομάδων.
Την επόμενη μέρα, ήμασταν σε ένα κρύο κελί στις εγκαταστάσεις κράτησης στην Πέτρου Ράλλη στην Αθήνα. Συναντηθήκαμε με την Alia, μια γυναίκα από μια αφρικανική χώρα. Μιλούσε δυνατά, δεν νοιάζονται αν οι φρουροί μπορούσαν να την ακούσουν ή όχι,' «Θέλω όλος ο κόσμος να μάθει για μας», είπε. Έχει υποβάλει αίτηση ασύλου και της είπαν ότι θα την κρατήσουν επί 12 μήνες. «Αρχίζω να τρελαίνομαι», συνέχισε, «δεν έχω κάνει τίποτα λάθος και, όμως, με τιμωρούν''.
Η Alia μας είπε ότι της αρέσει να γράφει. Οι φύλακες της έδωσαν χαρτί χωρίς στυλό. Μας είπε πως κάποιες φορές τους επιτρέπεται να περάσουν λίγο χρόνο στην ύπαιθρο, αλλά όχι κάθε μέρα. Μας είπε επίσης πως μια μέρα, κάποιες γυναίκες άρχισαν να τραγουδούν και να χορεύουν αυθόρμητα κατά τη διάρκεια του χρόνου τους έξω, και οι φύλακες άρχισαν να φωνάζουν και να τις διατάζουν να σταματήσουν αμέσως. «Ζητώ από τον καθένα που έχει ανθρωπιά να μας βοηθήσει.»
Πίσω στη Λέσβο, το ταξί σταμάτησε ξαφνικά, καθώς φτάναμε στον προορισμό μας, φέρνοντας τις σκέψεις μας πίσω στον αρχικό μας στόχο . Ήμασταν εκεί για να μιλήσουμε με τους ανθρώπους του νησιού και παρά τη ζοφερή κατάσταση πήραμε κουράγιο από ό,τι είχαν να πουν.
Η άφιξη προσφύγων και μεταναστών στις ακτές του νησιού τους είναι μέρος της καθημερινής τους ζωής. Από το περασμένο καλοκαίρι, πολλοί αιτούντες άσυλο και παράτυποι μετανάστες που φθάνουν στη Λέσβο κρατούνται σε κακές συνθήκες στα αστυνομικά τμήματα του νησιού -όποιος δεν κρατείται εγκαταλείπεται δίχως στέγη. Οι άνθρωποι όμως του νησιού παρενέβησαν για να βοηθήσουν. Μεταξύ των πρωτοβουλιών ήταν η δημιουργία ενός δικτύου για να βοηθάει τις νέες αφίξεις, που ονομάζεται "Χωριό όλοι μαζί».
«Από το περασμένο έτος βλέπουμε όλο και περισσότερους άνθρωποι να καταφτάνουν», μας είπαν ορισμένοι κάτοικοι της Λέσβου. «Αυτοί οι άνθρωποι προφανώς βρίσκονταν σε ανάγκη. Πολλοί από μας λάβαμε μέρος ενεργά και τους βοηθήσαμε. Βασικά κάναμε για αυτούς ό,τι θα κάναμε για οποιονδήποτε έχει ανάγκη».
Αυτή ήταν μία μόνο από τις πολλές ιστορίες αλληλεγγύης που ακούσαμε τις τελευταίες ημέρες. Πολλές από αυτές τις δράσεις αλληλεγγύης συχνά δεν έρχονται στο φως της δημοσιότητας, ωστόσο, δεν περνούν απαρατήρητες από εκείνους που έχουν ανάγκη. Τέτοιες ενέργειες από απλούς ανθρώπους, στην Ελλάδα και αλλού, πρέπει να υπενθυμίζουν στις κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη την υποχρέωσή τους να προασπίζουν και να σέβονται τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων.