ΤΟΥΡΚΙΑ: Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΟΡΤΑΣΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΑΞΙΜ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΡΘΕΙ

Οι τουρκικές αρχές πρέπει να άρουν όλους τους περιορισμούς στην προγραμματισμένη διαδήλωση αλληλεγγύης για την Πρωτομαγιά στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης και να επιτρέψουν στον κόσμο να συγκεντρωθεί ειρηνικά, σύμφωνα με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Τουρκίας, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.

Η οργάνωση καλεί επίσης τους αξιωματούχους των αρχών επιβολής του νόμου να σέβονται, να προστατεύουν και να διευκολύνουν το δικαίωμα των ανθρώπων στην ειρηνική συνάθροιση και να μη χρησιμοποιούν βία κατά των ειρηνικών διαδηλωτριών/ών. Ορισμένα συνδικάτα και άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν δεσμευτεί να συγκεντρωθούν στην πλατεία Ταξίμ, παρά τις προετοιμασίες για τον περιορισμό της πλατείας με μεταλλικά φράγματα και αρκετές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τον κυβερνήτη της Κωνσταντινούπολης Davut Gül τις τελευταίες ημέρες που δηλώνουν ότι η περιοχή παραμένει απαγορευμένη. Στις 29 και 30 Απριλίου, δεκάδες άτομα συνελήφθησαν από τα σπίτια τους ενόψει της Πρωτομαγιάς, σε κάτι που αναφέρθηκε ως προληπτική ενέργεια σε σχέση με τα σχέδιά τους να συγκεντρωθούν στην πλατεία Ταξίμ.

«Οι περιορισμοί στους εορτασμούς της Πρωτομαγιάς στην πλατεία Ταξίμ βασίζονται σε εντελώς ψευδείς λόγους ασφάλειας και δημόσιας τάξης και έρχονται σε αντίθεση με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου του 2023. Οι περιορισμοί πρέπει να αρθούν επειγόντως», δήλωσε η Αναπληρώτρια Περιφερειακή Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη, Dinushika Dissanayake.

«Η πλατεία Ταξίμ είναι ένα μέρος τεράστιας συμβολικής σημασίας για τα τουρκικά συνδικαλιστικά και εργατικά κινήματα και για άλλες/ους που έχουν συγκεντρωθεί για να διαμαρτυρηθούν και να γιορτάσουν. Για περισσότερο από μια δεκαετία, οι τουρκικές αρχές έχουν περιορίσει παράνομα το δικαίωμα των ανθρώπων να συγκεντρώνονται ειρηνικά και έχουν ποινικοποιήσει τις ειρηνικές διαμαρτυρίες που λαμβάνουν χώρα στην πλατεία. Είναι ζωτικής σημασίας να μπορέσουν φέτος να συνεχιστούν οι εορτασμοί της Πρωτομαγιάς». 

Η απαγόρευση των συγκεντρώσεων της Πρωτομαγιάς στην πλατεία Ταξίμ χρονολογείται από το 2013, όταν, σε πολλές περιπτώσεις, η αστυνομία εμπόδισε βίαια τα συνδικάτα, τις/τους υποστηρίκτριες/ές τους και άλλες οργανώσεις να συγκεντρωθούν.

Τον Δεκέμβριο του 2023, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας έκρινε ότι το δικαίωμα στην ελευθερία του ειρηνικού συνέρχεσθαι της DİSK (Συνομοσπονδία Επαναστατικών Εργατικών Συνδικάτων), κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων της Πρωτομαγιάς στην πλατεία Ταξίμ το 2014 και το 2015, είχε παραβιαστεί από τις απαγορεύσεις και τη βίαιη διάλυση των διαδηλωτριών/ών από τα όργανα επιβολής του νόμου. Το 2013, μια απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε επίσης διαπιστώσει παραβίαση του δικαιώματος του ειρηνικού συνέρχεσθαι από το κράτος για τους περιορισμούς στη διαδήλωση της Πρωτομαγιάς στην πλατεία Ταξίμ το 2008.

«Οι δεσμευτικές αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πρέπει να γίνουν σεβαστές από τις αρχές», δήλωσε η Dinushika Dissanayake.

«Οι τουρκικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των αξιωματούχων επιβολής του νόμου, πρέπει να διασφαλίσουν ότι εκπληρώνουν το καθήκον τους να επιτρέπουν την πραγματοποίηση ειρηνικών συγκεντρώσεων. Πρέπει επίσης να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσουν τα δικαιώματα των συμμετεχουσών/όντων».

Ιστορικό

Στις 20 Απριλίου 2025, ο κυβερνήτης της Κωνσταντινούπολης Davut Gül δήλωσε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X: «για το άμεσο μέλλον, δεν έχουν επιτραπεί συλλογικές δράσεις στην πλατεία Ταξίμ και τη λεωφόρο Ιστικλάλ για λόγους ασφαλείας».

Το 2024 οι αρχές επιχείρησαν να δικαιολογήσουν την απαγόρευση υποστηρίζοντας ότι η τοποθεσία της Ταξίμ και η μεγάλη κίνηση θα δυσκόλευαν τη διασφάλιση της προστασίας των δικαιωμάτων και των ελευθεριών και αναφέρθηκαν επίσης σε κινδύνους «τρομοκρατικών επιθέσεων».

Το 2009, η κυβέρνηση κήρυξε την 1η Μαΐου επίσημη αργία και, για πρώτη φορά μετά από 32 χρόνια, επετράπη σε ορισμένες/ους εργαζόμενες/ους και τις οργανώσεις τους να συγκεντρωθούν ειρηνικά στην πλατεία Ταξίμ. Η περιοχή έκλεισε και πάλι για διαδηλώσεις το 2013 για υποτιθέμενους λόγους ασφαλείας.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάνθηκε το 2023 ότι η παρεμπόδιση του εορτασμού της Πρωτομαγιάς στην πλατεία Ταξίμ αποτελούσε παραβίαση του συνταγματικού δικαιώματος διοργάνωσης δημόσιων συγκεντρώσεων και διαδηλώσεων, όπως κατοχυρώνεται από το άρθρο 34 του Συντάγματος.

Στις 14 Μαΐου, η Διεθνής Αμνηστία θα δημοσιεύσει το πόρισμα της σχετικά με την περιττή και υπερβολική χρήση βίας κατά ειρηνικών διαδηλωτριών/ών κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων που ακολούθησαν τη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης τον Μάρτιο του 2025.