ΡΩΣΙΑ: ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ALEKSEI NAVALNY, ΤΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΤΑΣΤΕΛΛΟΝΤΑΙ, ΦΥΛΑΚΙΖΟΝΤΑΙ Η ΕΞΟΡΙΖΟΝΤΑΙ

Στα δύο χρόνια που μεσολάβησαν από τις μαζικές διαδηλώσεις στη Ρωσία κατά της πολιτικά υποκινούμενης σύλληψης του διακεκριμένου ακτιβιστή της αντιπολίτευσης Aleksei Navalny, οι ρωσικές αρχές είναι αμείλικτες στις προσπάθειές τους να διαλύσουν το κίνημα της αντιπολίτευσης και να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον φόβου για όσες/-ους υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το Κρεμλίνο έχει επιτεθεί σε πολιτικούς αντιπάλους του, σε ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και σε οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε πολλά μέτωπα, χρησιμοποιώντας ως όπλο τον νόμο για να επιφέρει συλλήψεις και διώξεις με ψευδείς κατηγορίες, ενώ παράλληλα εκκαθαρίζει οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών με μακρά ιστορία για να σταματήσει το ζωτικής σημασίας έργο τους.

«Τα τελευταία δύο χρόνια, η ρωσική κυβέρνηση μονάχα έχει εντείνει το κυνήγι μαγισσών κατά της αντιπολίτευσης και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Ούτε μια κριτική φωνή, ούτε ένας υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή μια ανεξάρτητη δημοσιογράφος δεν είναι ασφαλής από την απειλή διώξεων, αντιποίνων και καταστολής», δήλωσε η Natalia Zviagina, διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας στη Ρωσία.

«Μετά την απόπειρα δηλητηρίασης του Aleksei Navalny το 2020 και τη σύλληψή του το 2021, οι ρωσικές αρχές προσπάθησαν να καταστρέψουν την ελευθερία της έκφρασης στη χώρα. Αυτή η ταχεία και ανελέητη καταστολή τούς επέτρεψε να σταματήσουν γρήγορα τις μαζικές διαδηλώσεις κατά της πλήρους κλίμακας εισβολής στην Ουκρανία έναν χρόνο αργότερα».

Αδίστακτη καταστολή εις βάρος του Navalny και των συνεργατριών/-ών του

Στις 2 Φεβρουαρίου 2021, δικαστήριο της Μόσχας αντικατέστησε την ποινή μη φυλάκισης του Navalny με ποινή φυλάκισης 2 ετών και 8 μηνών, η οποία αργότερα μειώθηκε κατά 2 μήνες. Αμέσως μετά, οι ρωσικές αρχές άρχισαν να διαλύουν το Ίδρυμα κατά της Διαφθοράς και το Ίδρυμα Προστασίας των Δικαιωμάτων των Πολιτών, τα οποία ίδρυσε ο Navalny, και έκλεισαν τα γραφεία του. Στις 9 Ιουνίου 2021, οι δύο οργανώσεις χαρακτηρίστηκαν επίσημα ως «εξτρεμιστικές» και απαγορεύτηκαν αυθαίρετα.

Τον Μάρτιο του 2022, ο Navalny καταδικάστηκε σε 9 χρόνια φυλάκισης, σε συνδυασμό με την προηγούμενη ποινή, μεταξύ άλλων με την πολιτικά υποκινούμενη κατηγορία της «απάτης σε ιδιαίτερα μεγάλη κλίμακα». Αλλά μπορεί να τον περιμένει ακόμα μεγαλύτερη ποινή φυλάκισης, καθώς τον Σεπτέμβριο του 2021 του απαγγέλθηκαν επιπλέον κατηγορίες για «δημιουργία και καθοδήγηση εξτρεμιστικής κοινότητας».

Σαν να μην έφτανε αυτό, τον Οκτώβριο του 2022, οι αρχές ξεκίνησαν νέα ποινική έρευνα εναντίον του Navalny για δήθεν «προώθηση της τρομοκρατίας», «χρηματοδότηση και προώθηση του εξτρεμισμού» και «αποκατάσταση του ναζισμού». Εάν ο Navalny καταδικαστεί γι’ αυτές τις πολιτικά υποκινούμενες κατηγορίες, η συνολική ποινή φυλάκισής του μπορεί να φτάσει τα 30 χρόνια.

«Οι οργανώσεις που συνδέονται με τον Aleksei Navalny θεωρούνται κατεξοχήν εχθρικές για τις αρχές και έχουν γίνει στόχος σαρωτικών καταστολών.  Ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι από τους συνεργάτες και τις συνεργάτριες του Navalny αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα», δήλωσε η Natalia Zviagina.

Οι ακτιβίστριες/-ιστές που παρέμειναν στη Ρωσία αντιμετώπισαν διώξεις και άλλα αντίποινα. Αρκετοί από τους συναδέλφους και τους υποστηρικτές του Navalny δικάστηκαν για «παραβίαση υγειονομικών και επιδημιολογικών κανόνων» μετά τις εκκλήσεις τους για ειρηνικές διαμαρτυρίες.

Η Lilia Chanysheva, πρώην επικεφαλής του γραφείου του Navalny στην Ούφα, μια πόλη 1.400 χλμ. ανατολικά της Μόσχας, έγινε το πρώτο άτομο που συνελήφθη με την κατηγορία της «δημιουργίας και διεύθυνσης εξτρεμιστικής κοινότητας» τον Νοέμβριο του 2021. Παραμένει προφυλακισμένη και αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως και 18 ετών.
Τον Δεκέμβριο του 2021, οι συνάδελφοι της Chanysheva, ο Vadim Ostanin από το Barnaul και η Ksenia Fadeeva από το Tomsk (και οι δύο πόλεις στη Δυτική Σιβηρία), κατηγορήθηκαν για «οργάνωση εξτρεμιστικής κοινότητας» και «δημιουργία μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που παραβιάζει την προσωπικότητα και τα δικαιώματα των πολιτών». Αυτή η τελευταία κατηγορία ήταν κάποτε ένα σκοτεινό και σπάνια χρησιμοποιούμενο άρθρο του Ποινικού Κώδικα, αλλά τώρα χρησιμοποιείται συχνά εναντίον των υποστηρικτριών/-ών του Navalny.

Τον Μάρτιο του 2022, ο Vadim Ostanin τέθηκε υπό προφυλάκιση, όπου παραμένει μέχρι σήμερα. Ο πρώην τεχνικός διευθυντής του καναλιού Navalny Live στο YouTube Daniel Kholodny συνελήφθη την ίδια περίοδο και παραμένει υπό κράτηση με την κατηγορία της «συμμετοχής σε εξτρεμιστική κοινότητα».

Τον Δεκέμβριο του 2022, ο Zakhar Sarapulov, πρώην επικεφαλής του γραφείου του Navalny στο Ιρκούτσκ, καταδικάστηκε σε 1 χρόνο με αναστολή. Τον Ιανουάριο του 2023, η Elizaveta Bychkova και ο Yegor Butakov, πρώην συντονιστές του κινήματος του Navalny στο Arkhangelsk, διατάχθηκαν να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους για ένα έτος - οι κατηγορίες τους μειώθηκαν αφού συμφώνησαν να συνεργαστούν με την ποινική έρευνα για τις δραστηριότητες του Navalny.

Η απειλή δίωξης παραμένει ακόμη και στην εξορία

Οι συνεργάτες του Navalny που κατάφεραν να διαφύγουν σε ευρωπαϊκές και άλλες χώρες αντιμετωπίζουν διώξεις κατά την επιστροφή τους στη Ρωσία. Ο Leonid Volkov, ο οποίος ηγήθηκε του περιφερειακού δικτύου του Navalny πριν από τη διάλυσή του τον Απρίλιο του 2021, αντιμετωπίζει διάφορες κατηγορίες που κυμαίνονται από τη «δημιουργία εξτρεμιστικής κοινότητας» έως τη «δικαιολόγηση της τρομοκρατίας» και τη «συμμετοχή ανηλίκων στη διάπραξη επικίνδυνων πράξεων».

Ο πρώην διευθύνων σύμβουλος του Ιδρύματος κατά της Διαφθοράς του Navalny Ivan Zhdanov αντιμετωπίζει επίσης μια σειρά από κατηγορίες περί «εξτρεμισμού». Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2021 οι αρχές συνέλαβαν τον πατέρα του, τον Yuri Zhdanov, πρώην τοπικό αξιωματούχο στην περιφέρεια Arkhangelsk, και του απήγγειλαν κατηγορίες για «κατάχρηση εξουσίας». Τον Φεβρουάριο του 2022 καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών ετών.

Αρκετοί άλλοι συνεργάτες του Navalny, μεταξύ των οποίων η εκπρόσωπος Τύπου Kira Yarmysh, η Lyubov Sobol, ο Georgy Alburov, ο Ruslan Shaveddinov, ο δικηγόρος Vyacheslav Gimadi, καταζητούνται για «συμμετοχή σε εξτρεμιστική κοινότητα» ή άλλα φερόμενα «εγκλήματα». Ορισμένοι από αυτούς κατηγορήθηκαν επιπλέον για «διάδοση σκόπιμα ψευδών πληροφοριών σχετικά με τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις» και «δικαιολόγηση της τρομοκρατίας» τον Αύγουστο του 2022.

Εκτός από την εξάρθρωση του κινήματος του Navalny, οι ρωσικές αρχές έχουν επίσης στοχοποιήσει τα κινήματα «Ανοιχτή Ρωσία» και «Vesna» (Άνοιξη), έχουν συλλάβει και φυλακίσει εξέχουσες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης και αντιπολεμικούς ακτιβιστές/-ίστριες και έχουν εκκαθαρίσει την ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Memorial, ένα σύμβολο του κινήματος για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Ρωσία. Οι αρχές έχουν επίσης επιτεθεί στη σεβαστή Ομάδα Ελσίνκι της Μόσχας, έχουν κλείσει τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και έχουν προωθήσει τη λογοκρισία και τη μιλιταριστική ρητορική σε εκπαιδευτικά και πολιτιστικά ιδρύματα.

«Τα θύματα της καταστολής της ελευθερίας της έκφρασης στη Ρωσία μοιάζουν να είναι ατελείωτα, κι όμως οι Ρώσοι ακτιβιστές και ακτιβίστριες στη χώρα και στο εξωτερικό συνεχίζουν να οργανώνονται υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κατά της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία», δήλωσε η Natalia Zviagina.

«Ο Aleksei Navalny, οι συνεργάτες και οι συνεργάτριές του που έχουν στερηθεί την ελευθερία τους για τον ειρηνικό ακτιβισμό τους πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι/-ες αμέσως και άνευ όρων, και όλες οι κατηγορίες εναντίον τους πρέπει να αποσυρθούν. Η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να εντείνει τη στήριξή της στη ρωσική κοινωνία των πολιτών, η οποία είναι βαριά ακρωτηριασμένη αλλά εξακολουθεί να είναι ικανή για αξιοσημείωτα κατορθώματα ανθεκτικότητας, θάρρους και επιμονής».