ΙΡΑΝ: ΣΟΥΗΔΟΙΡΑΝΟΣ ΓΙΑΤΡΟΣ ΚΡΑΤΕΙΤΑΙ ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ ΜΕ ΕΚΔΙΚΗΤΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Υπάρχουν ολοένα και περισσότερα στοιχεία που δείχνουν ότι οι ιρανικές αρχές διαπράττουν το έγκλημα της ομηρίας σε βάρος του Ahmadreza Djalali, ενός Σουηδοϊρανού ακαδημαϊκού που κινδυνεύει να εκτελεστεί άμεσα στις φυλακές Evin της Τεχεράνης, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία. Λεπτομερής έρευνα και ανάλυση της οργάνωσης εγείρουν σοβαρές ανησυχίες ότι οι ιρανικές αρχές απειλούν να εκτελέσουν τον Ahmadreza Djalali για να εξαναγκάσουν το Βέλγιο και τη Σουηδία να παραδώσουν δύο φυλακισμένους πρώην αξιωματούχους και να αποτρέψουν τους ίδιους και άλλους από μελλοντικές διώξεις Ιρανών αξιωματούχων.

Οι δύο πρώην αξιωματούχοι είναι ο Asadollah Asadi, πρώην Ιρανός διπλωμάτης, ο οποίος εκτίει ποινή κάθειρξης 20 ετών στο Βέλγιο για τον ρόλο του σε μια αποτυχημένη βομβιστική επίθεση του 2018 στη Γαλλία, και ο Hamid Nouri, πρώην αξιωματούχος φυλακών, ο οποίος δικάζεται στη Σουηδία για τη φερόμενη συμμετοχή του στις σφαγές των φυλακών του Ιράν το 1988, με το αποτέλεσμα να αναμένεται στις 14 Ιουλίου.

«Οι ιρανικές αρχές χρησιμοποιούν τη ζωή του Ahmadreza Djalali ως πιόνι σε ένα σκληρό πολιτικό παιχνίδι, κλιμακώνοντας τις απειλές τους για την εκτέλεσή του σε αντίποινα για τα αιτήματά τους που δεν ικανοποιούνται. Οι αρχές προσπαθούν να διαστρεβλώσουν την πορεία της δικαιοσύνης στη Σουηδία και στο Βέλγιο και θα πρέπει να ερευνηθούν για το έγκλημα της ομηρίας», δήλωσε η Diana Eltahawy, αναπληρώτρια διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

«Οι ιρανικές αρχές πρέπει να σταματήσουν κάθε σχέδιο εκτέλεσης του Ahmadreza Djalali, να τον απελευθερώσουν αμέσως και να προσφέρουν αποζημίωση για τη βλάβη που του προκάλεσαν».

Παραβίαση της Σύμβασης Ομήρων

Το Ιράν, η Σουηδία και το Βέλγιο είναι όλα συμβαλλόμενα μέρη της Διεθνούς Σύμβασης κατά της Σύλληψης Ομήρων, η οποία ποινικοποιεί τις πράξεις ομηρίας που διαπράττονται από κρατικούς και μη κρατικούς φορείς. Η σύμβαση ορίζει την ομηρία ως την κράτηση οποιουδήποτε προσώπου που συνοδεύεται από απειλές για τη δολοφονία, τον τραυματισμό ή τη συνέχιση της κράτησής του, εκτός εάν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις από τρίτο μέρος. Οι όροι μπορεί να τίθενται ρητά ή σιωπηρά.

Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει ότι, ανεξάρτητα από τα αρχικά κίνητρα των ιρανικών αρχών για την αυθαίρετη κράτηση του Ahmadreza Djalali τον Απρίλιο του 2016, τουλάχιστον από τα τέλη του 2020, η κατάσταση μετατράπηκε σε ομηρία όταν ξεκίνησε η δίκη του Asadollah Asadi στο Βέλγιο.

Στις 24 Νοεμβρίου 2020, ο Ahmadreza Djalali μεταφέρθηκε σε απομόνωση και του είπαν ότι η εκτέλεσή του θα γινόταν σε μία εβδομάδα. Η μεταφορά πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες πριν από την έναρξη της δίκης του Asadollah Asadi στο Βέλγιο στις 27 Νοεμβρίου 2020. Μετά από παγκόσμιες παρεμβάσεις, η εκτέλεση του Ahmadreza Djalali αναβλήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2020.

Στις 4 Μαΐου 2022, λίγες ημέρες αφότου οι εισαγγελικές αρχές στη Σουηδία ζήτησαν την καταδίκη του Hamid Nouri σε ισόβια κάθειρξη, τα ιρανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης προειδοποίησαν για την επικείμενη εκτέλεση του Ahmadreza Djalali. Τα δημοσιεύματα ανέφεραν επίσης ότι «με την εκτέλεση της θανατικής καταδίκης του Ahmadreza Djalali, η κυβέρνηση του Ιράν θα... εμποδίσει την κυβέρνηση της Σουηδίας να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες παρόμοιες με την κράτηση του Hamid Nouri».

Σύμφωνα με τη σύζυγο του Ahmadreza Djalali, οι δικαστικοί λειτουργοί δήλωσαν στους δικηγόρους του στις 7 Μαΐου 2022 ότι ενήργησαν με «καλή πίστη» αναβάλλοντας την εκτέλεσή του μία φορά τον Δεκέμβριο του 2020. Ωστόσο, είπε ότι πρόσθεσαν ότι με τη σύλληψη και τη δίωξη του Hamid Nouri, η Σουηδία ένωσε τις δυνάμεις της με τους «εχθρούς» του Ιράν και δημιούργησε «προβλήματα» στο σύστημα της Ισλαμικής Δημοκρατίας, πράγμα που δεν άφησε στο Ιράν «καμία άλλη επιλογή» από το να προβεί στην εκτέλεσή του.

Οι παρατηρήσεις αυτές, σε συνδυασμό με τα άρθρα των κρατικών μέσων ενημέρωσης που δημοσιεύθηκαν στις 4 Μαΐου 2022, παρέχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι ο Ahmadreza Djalali κινδυνεύει από την εφαρμογή εκδικητικής θανατικής ποινής, την οποία οι ιρανικές αρχές φαίνεται επίσης να θεωρούν απαραίτητη για την αποτροπή περαιτέρω συλλήψεων και διώξεων Ιρανών αξιωματούχων εκτός Ιράν.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει επίσης πληροφορηθεί από πολλές αξιόπιστες πηγές ότι Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν υποδείξει κατ’ ιδίαν τουλάχιστον μία φορά στον Ahmadreza Djalali στη φυλακή και σε πολλές περιπτώσεις σε όσους υπερασπίζονται τον Ahmadreza Djalali ότι επιδιώκουν να ανταλλάξουν τον Ahmadreza Djalali με τον Asadollah Asadi ή/και τον Hamid Nouri.

Άλλα κρίσιμα αποδεικτικά στοιχεία περιλαμβάνουν δημόσια σχόλια Βέλγων αξιωματούχων στις αρχές του 2021 καθώς και τον Μάρτιο του 2022, τα οποία υπονοούν ότι οι ιρανικές αρχές επιδιώκουν «συμφωνία» για την ανταλλαγή του Ahmaddreza Djalali με τον Asadollah Asadi.

Πριν από τη σύλληψή του, ο Ahmadreza Djlali ζούσε με την οικογένειά του στη Σουηδία και ήταν επίσης επισκέπτης καθηγητής στην ιατρική των καταστροφών στο Πανεπιστήμιο Vrije των Βρυξελλών στο Βέλγιο.

Οι ιρανικές αρχές έχουν μακρά ιστορία στη χρησιμοποίηση των αυθαίρετα κρατούμενων διπλών και ξένων υπηκόων ως μοχλών πίεσης, όπως επισημάνθηκε από τον Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν και την Ομάδα Εργασίας του ΟΗΕ για την αυθαίρετη κράτηση.

Η Διεθνής Αμνηστία ζητά τη διεξαγωγή αποτελεσματικής, διαφανούς και ανεξάρτητης έρευνας για την κατάσταση του Ahmadreza Djalali, σύμφωνα με τη Διεθνή Σύμβαση κατά της Σύλληψης Ομήρων, ώστε να διερευνηθούν στοιχεία που υποδηλώνουν ομηρία. Δεδομένου του κλίματος ατιμωρησίας που επικρατεί στο Ιράν, μια τέτοια έρευνα θα πρέπει να συσταθεί, είτε από κοινού είτε χωριστά, από τη Σουηδία και το Βέλγιο ως τα κράτη κατά των οποίων στρέφεται ή επιχειρείται ο εξαναγκασμός.

«Η ομηρία είναι αδίκημα που προκαλεί σοβαρή ανησυχία στη διεθνή κοινότητα. Εάν διαπιστωθεί ότι οι ιρανικές αρχές διέπραξαν αυτό το έγκλημα κατά του Ahmadreza Djalali, όλα τα κράτη μέλη της Σύμβασης κατά της Σύλληψης Ομήρων πρέπει να συνεργαστούν επειγόντως για να θέσουν το Ιράν προ των ευθυνών του και να διασφαλίσουν την πρόληψη, τη δίωξη και την τιμωρία τέτοιων πράξεων ομηρίας», δήλωσε η Diana Eltahawy.

Ιστορικό

Τον Οκτώβριο του 2017, ο Ahmadreza Djalali καταδικάστηκε σε θάνατο για «διαφθορά επί της γης» (efsad-e fel-arz) μέσω «κατασκοπείας» μετά από μια κατάφωρα άδικη δίκη ενώπιον του Τμήματος 15 του Επαναστατικού Δικαστηρίου της Τεχεράνης. Το δικαστήριο στηρίχθηκε κυρίως σε «ομολογίες» οι οποίες, σύμφωνα με τον Ahmadreza Djalali, αποκτήθηκαν με βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης, ενώ κρατούνταν σε απομόνωση και δεν είχε πρόσβαση σε δικηγόρο.

Τον Νοέμβριο του 2017, η Ομάδα Εργασίας του ΟΗΕ για την Αυθαίρετη Κράτηση κάλεσε το Ιράν να απελευθερώσει αμέσως τον Ahmadreza Djalali και να του προσφέρει το δικαίωμα αποζημίωσης και άλλων επανορθώσεων.

Στις 16 Μαρτίου 2022, οι ιρανικές αρχές επέτρεψαν στην εργαζόμενη στη φιλανθρωπία Nazanin Zaghari-Ratcliffe να φύγει από το Ιράν, αφού η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου κατέβαλε στο Ιράν 393,8 εκατ. λίρες προκειμένου να διευθετήσει μια διαφωνία χρέους. Η Διεθνής Αμνηστία θα δημοσιοποιήσει τα πορίσματα της έρευνάς της σχετικά με τις συνθήκες της εξαετούς αυθαίρετης κράτησης και με την απελευθέρωσή της στο πλαίσιο της Διεθνούς Σύμβασης κατά της ομηρίας τις επόμενες εβδομάδες.