Η ΔΙΑΧΥΤΗ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ FACEBOOK ΚΑΙ ΤΗ GOOGLE ΘΕΤΕΙ ΕΝΑΝ ΠΡΩΤΟΦΑΝΗ ΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Η πανταχού παρούσα επιτήρηση των δισεκατομμυρίων ανθρώπων από το Facebook και τη Google θέτει μια συστημική απειλή για τα ανθρώπινα δικαιώματα, προειδοποίησε η Διεθνής Αμνηστία σε νέα έκθεση, καθώς καλεί σε ριζική αναδιαμόρφωση του βασικού επιχειρησιακού μοντέλου των τεχνολογικών κολοσσών.
Η έκθεση Surveillance Giants παραθέτει τον τρόπο με τον οποίο το επιχειρησιακό μοντέλο της Facebook και της Google που βασίζεται στην επιτήρηση, είναι εγγενώς ασύμβατο με το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και αποτελεί συστημική απειλή για μια σειρά άλλων δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης, η ελευθερία σκέψης και το δικαίωμα της ισότητας και της μη διάκρισης.
«Η Google και το Facebook κυριαρχούν στη σύγχρονη ζωή μας – συγκεντρώνοντας απαράμιλλη δύναμη στον ψηφιακό κόσμο, συλλέγοντας και κερδοφορώντας από τα προσωπικά δεδομένα δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Ο ύπουλος έλεγχος της ψηφιακής μας ζωής από την πλευρά τους, υπονομεύει την ίδια την ουσία της ιδιωτικής ζωής και είναι μία από τις καθοριστικές προκλήσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων της εποχής μας», δήλωσε ο Kumi Naidoo, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.
Η Google και το Facebook έχουν εδραιώσει την κυριαρχία τους πάνω στα πρωταρχικά κανάλια, τα οποία βασίζεται ο περισσότερος κόσμος - εκτός της Κίνας - για να απολαμβάνει τα δικαιώματά του ψηφιακά. Οι διάφορες πλατφόρμες που διαθέτουν - όπως το Facebook, το Instagram, η Αναζήτηση της Google, το YouTube και το WhatsApp - διευκολύνουν τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι αναζητούν και μοιράζονται πληροφορίες, εμπλέκονται σε συζητήσεις και συμμετέχουν στην κοινωνία. Το Android της Google στηρίζει επίσης τα περισσότερα από τα smartphones του κόσμου.
Ενώ άλλες εταιρείες Μεγάλης Τεχνολογίας [Big Tech] - όπως η Apple, η Amazon και η Microsoft - έχουν αποκτήσει σημαντική ισχύ σε άλλους τομείς, οι πλατφόρμες που ανήκουν στο Facebook και τη Google έχουν γίνει θεμελιώδεις για το πώς οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή και αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους –ουσιαστικά, συνιστούν μια παγκόσμια δημόσια σφαίρα.
Οι τεχνολογικοί γίγαντες προσφέρουν αυτές τις υπηρεσίες σε δισεκατομμύρια ανθρώπους, χωρίς να χρεώνουν τους χρήστες οικονομικά. Αντίθετα, τα άτομα πληρώνουν για τις υπηρεσίες με τα δικά τους προσωπικά τους δεδομένα, καθώς εντοπίζονται διαρκώς στον διαδικτυακό ιστό αλλά και τον φυσικό κόσμο, για παράδειγμα μέσω των συνδεδεμένων συσκευών.
«Το διαδίκτυο είναι ζωτικής σημασίας για τους πολίτες ώστε να απολαμβάνουν πολλά από τα δικαιώματά τους, παρόλα αυτά δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν άλλη ουσιαστική επιλογή από την πρόσβαση σε αυτόν τον δημόσιο χώρο μόνο υπό όρους που ορίζονται από το Facebook και το Google», δήλωσε ο Kumi Naidoo.
«Και το χειρότερο είναι ότι το διαδίκτυο δεν είναι πλέον αυτό για το οποίο είχαν συμφωνήσει εξ αρχής όταν ξεκίνησαν αυτές οι πλατφόρμες. Η Google και το Facebook εξαπλώνονται όλο και περισσότερο στη ιδιωτικότητα μας με την πάροδο του χρόνου. Τώρα είμαστε παγιδευμένοι/ες. Είτε πρέπει να υποβληθούμε σε αυτόν τον διαδεδομένο μηχανισμό επιτήρησης - όπου τα δεδομένα μας γίνονται εύκολα όπλα για να μας χειρίζονται και να μας επηρεάζουν - είτε να παραιτηθούμε από τα οφέλη του ψηφιακού κόσμου. Αυτό δεν μπορεί ποτέ να είναι μια θεμιτή επιλογή. Πρέπει να διεκδικήσουμε αυτή την απαραίτητη δημόσια σφαίρα, ώστε να μπορούμε να συμμετέχουμε χωρίς να υποβαλλόμαστε σε καταπάτηση των δικαιωμάτων μας».
Αυτή η εξαγωγή και ανάλυση των προσωπικών δεδομένων των ανθρώπων σε μια τόσο πρωτοφανή κλίμακα είναι ασυμβίβαστη με κάθε στοιχείο του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας από την εισβολή στην ιδιωτική μας ζωή, του δικαιώματος ελέγχου των πληροφοριών που μας αφορούν και του δικαιώματος σε έναν χώρο στον οποίο μπορούμε να εκφράσουμε ελεύθερα τις ταυτότητές μας.
Αλγόριθμοι εκμετάλλευσης
Οι πλατφόρμες της Google και του Facebook υποστηρίζονται από αλγοριθμικά συστήματα που επεξεργάζονται τεράστιους όγκους δεδομένων για να συναγάγουν απίστευτα λεπτομερή χαρακτηριστικά για τους ανθρώπους και να διαμορφώσουν την εμπειρία τους στο διαδίκτυο. Οι διαφημιστές πληρώνουν στη συνέχεια το Facebook και τη Google για να είναι σε θέση να στοχεύουν τα άτομα μέσω της διαφήμισης ή συγκεκριμένων μηνυμάτων.
Το σκάνδαλο Cambridge Analytica έδειξε πόσο εύκολα μπορεί να γίνει λάθος χρήση των δεδομένων των ανθρώπων με απρόβλεπτο τρόπο, με σκοπό τον χειρισμό και τον επηρεασμό τους.
«Έχουμε ήδη δει ότι το πλατιά διαδεδομένο οικοδόμημα της Google και του Facebook για τη διαφήμιση είναι ένα πιθανό όπλο σε λάθος χέρια. Όχι μόνο μπορεί να καταστρατηγηθεί για πολιτικούς σκοπούς, με δυνητικά καταστροφικές συνέπειες για την κοινωνία, αλλά επιτρέπει κάθε είδους νέες τακτικές εκμετάλλευσης, όπως η εκμετάλλευση ευάλωτων ανθρώπων που πάσχουν από ασθένεια, ψυχική υγεία ή εθισμό. Επειδή αυτές οι διαφημίσεις είναι προσαρμοσμένες σε εμάς ως άτομα, δεν είναι προσβάσιμες στον δημόσιο έλεγχο», δήλωσε ο Kumi Naidoo.
Ένα νέο διαδίκτυο
Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν επειγόντως δράση για την αναθεώρηση του επιχειρησιακού μοντέλου που βασίζεται στην επιτήρηση και να μας προστατεύσουν από τις παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων, μεταξύ άλλων μέσω της επιβολής ισχυρών νόμων για την προστασία των δεδομένων και της αποτελεσματικής ρύθμισης της Μεγάλης Τεχνολογίας [Big Tech] σύμφωνα με τη νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ως πρώτο βήμα, οι κυβερνήσεις πρέπει να θεσπίσουν νόμους για να διασφαλιστεί ότι οι εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Google και του Facebook, θα εμποδιστούν την εξάρτηση στην πρόσβαση στις υπηρεσίες τους, από τον όρο ότι τα άτομα θα «συναινούν» στη συλλογή, επεξεργασία ή κοινή χρήση των προσωπικών τους δεδομένων για μάρκετινγκ ή διαφήμιση. Εταιρείες όπως η Google και το Facebook έχουν επίσης την ευθύνη να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα όπου και όπως κι αν λειτουργούν.
«Το Facebook και η Google δεν πρέπει να επιτρέπεται να υπαγορεύουν τον τρόπο με τον οποίο ζούμε στο διαδίκτυο. Αυτές οι εταιρείες επέλεξαν ένα συγκεκριμένο επιχειρηματικό μοντέλο που βασίζεται στην επιτήρηση, το οποίο επηρεάζει την ιδιωτική ζωή, την ελευθερία έκφρασης και άλλα ανθρώπινα δικαιώματα. Η τεχνολογία πίσω από το διαδίκτυο δεν είναι ασύμβατη με τα δικαιώματά μας, αλλά το επιχειρηματικό μοντέλο της Facebook και της Google επέλεξε να είναι», δήλωσε ο Kumi Naidoo.
«Τώρα ήρθε η ώρα να ανακτήσουμε αυτή τη ζωτική δημόσια σφαίρα για όλους και όλες, κι όχι για μερικές μόνο ισχυρές εταιρείες στη Silicon Valley, που δεν δίνουν λογαριασμό».
Το Facebook και η Google αμφισβήτησαν τα ευρήματα. Οι απαντήσεις των εταιρειών περιλαμβάνονται στην έκθεση.