ΝΙΓΗΡΙΑ / ΟΛΛΑΝΔΙΑ: Η ΑΚΡΟΑΣΗ ΤΗΣ KIOBEL ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΛΟΓΟΔΟΤΗΣΕΙ Η SHELL, ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Η ακρόαση μαρτύρων που εξετάζει το ρόλο της Shell στην εκτέλεση εννέα ανδρών στη Νιγηρία τη δεκαετία του 1990 αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για να λογοδοτήσει αυτός ο γίγαντας του πετρελαίου για την θεωρούμενη συνενοχή του σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.
Η υπόθεση Kiobel εναντίον Shell θα συνεχιστεί στη Χάγη στις 8 Οκτωβρίου και θα γίνει για πρώτη φορά η ακρόαση ατόμων που καταγγέλλουν τη Shell ότι τους δωροδόκησε για να δώσουν ψευδείς μαρτυρίες που οδήγησαν στην καταδίκη των «Εννιά των Ogoni» σε θάνατο και εκτέλεση - στους οποίους συμπεριλαμβανόταν ο σύζυγος της Esther Kiobel.
«Η υπόθεση αυτή εξηγεί πόσο δύσκολο μπορεί να είναι για τα θύματα των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να υποχρεώσουν μια ισχυρή πολυεθνική εταιρεία να λογοδοτήσει».
Η Esther Kiobel και τρεις άλλες γυναίκες – οι Victoria Bera, Blessing Eawo και Charita Levula - κατηγορούν τη Shell ότι είναι συνεργός στην παράνομη σύλληψη, κράτηση και εκτέλεση των συζύγων τους. Οι άνδρες κρεμάστηκαν το 1995 μαζί με τον διάσημο ακτιβιστή Ken Saro-Wiwa και τέσσερις άλλους άνδρες, αφού καταδικάστηκαν σε μια καταφανώς άδικη δίκη.
Οι «Εννιά των Ogoni», όπως ήταν γνωστοί, κατηγορήθηκαν ότι συμμετείχαν στη δολοφονία τεσσάρων αρχηγών των Ogoni που ήταν γνωστοί ως αντίπαλοι του Movement for the Survival of the Ogoni People, Μ.Ο.S.Ο.P. [Κινήματος για την Επιβίωση των Ogoni]. Με επικεφαλής τον Ken Saro-Wiwa, το MOSOP είχε διαμαρτυρηθεί για την πετρελαϊκή ρύπανση που προκλήθηκε από τις επιχειρήσεις της Shell στην περιοχή Ogoniland.
Η Διεθνής Αμνηστία υποστήριξε τη νομική ομάδα της Esther Kiobel να φέρει την υπόθεση στην Ολλανδία το 2017 και ανέλυσε τον ρόλο της Shell στις συλλήψεις και τις εκτελέσεις σε μια σύνοψη, το In The Dock.
Κατά την πρώτη ακρόαση που διεξήχθη το Φεβρουάριο του 2019, η Esther Kiobel και η Victoria Bera είχαν τη δυνατότητα να μιλήσουν στο δικαστήριο και να δώσουν συγκινητικές μαρτυρίες σχετικά με τους εκλιπόντες συζύγους τους και τους επακόλουθους αγώνες για δικαιοσύνη. Ήταν για πρώτη φορά που κάποιος/α είχε αυτή την ευκαιρία.
Την 1η Μαΐου, το δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ των εναγουσών, ότι ήταν όντως αρμόδιο για την υπόθεση και ότι αυτή δεν πρέπει να παραγραφεί. Αποφάνθηκε επίσης ότι η Shell πρέπει να παραδώσει ορισμένα εμπιστευτικά εσωτερικά έγγραφα στους δικηγόρους των εναγουσών.
Το δικαστήριο, ωστόσο, δεν διέταξε τη Shell να δώσει στη δημοσιότητα άλλα εμπιστευτικά εσωτερικά έγγραφα της εταιρείας, τα οποία ζήτησε η νομική ομάδα της Esther Kiobel. Απέρριψε επίσης ορισμένους από τους άλλους σημαντικούς ισχυρισμούς των εναγουσών σχετικά με τους στενούς δεσμούς της Shell με τη νιγηριανή κυβέρνηση και τον βαθμό στον οποίο η εταιρεία στήριξε τη στρατιωτική καταστολή ενάντια στο λαό των Ogoni στη δεκαετία του 1990. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα έναν μεγάλο αλλά άγνωστο αριθμό ανθρώπων που σκοτώθηκαν, κρατήθηκαν, βιάστηκαν και βασανίστηκαν.
Η Shell αμφισβητεί όλους τους ισχυρισμούς και υποστηρίζει ότι το δικαστήριο πρέπει επίσης να απορρίψει την αξίωση για λόγους δικαιοδοσίας, και επειδή τα γεγονότα έλαβαν χώρα πριν από πολύ καιρό.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη μάχη για τη δικαιοσύνη της Esther Kiobel, βλ. One Woman Vs Shell.
Χρονοδιάγραμμα της υπόθεσης:
2002: Η Esther Kiobel μήνυσε για πρώτη φορά τη Shell στις ΗΠΑ, όπου της χορηγήθηκε άσυλο.
2013: Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε ότι δεν ήταν αρμόδιο για την υπόθεση, που σημαίνει ότι τα αμερικανικά δικαστήρια δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να εξετάσουν τα αποδεικτικά στοιχεία της υπόθεσης.
2017: Η Esther Kiobel κατέθεσε νέα αστική υπόθεση κατά της Shell στην Ολλανδία, το κράτος που αποτελεί την έδρα της Shell, μαζί με τις Victoria Bera, Blessing Eawo και Charity Levula.
Φεβρουάριος 2019: Το Επαρχιακό Δικαστήριο της Χάγης εξέτασε τα πρώτα επιχειρήματα της υπόθεσης Esther εναντίον της Shell. Αυτή ήταν και η πρώτη φορά που η Esther Kiobel και η Victoria Bera είχαν τη δυνατότητα να μιλήσουν στο δικαστήριο. Στις Blessing Eawo και Charita Levula, οι οποίες εξακολουθούν να ζουν στη Νιγηρία, δεν δόθηκε βίζα για να ταξιδέψουν στην Ευρώπη.
Μάιος 2019: Το δικαστήριο έκρινε ότι η υπόθεση δεν έχει παραγραφεί και ότι το δικαστήριο έχει δικαιοδοσία επί της υπόθεσης. Διάταξε τους δικηγόρους των εναγουσών να παρουσιάσουν μάρτυρες και να παράσχουν περαιτέρω στοιχεία για το αν η Shell δωροδόκησε τους ανθρώπους να καταθέσουν εναντίον των Εννιά των Ogoni. Το δικαστήριο αποφάσισε επίσης ότι η Shell πρέπει να παραδώσει ορισμένα εσωτερικά έγγραφα που αφορούν την επικοινωνία εντός της Shell σχετικά με τη δίκη των Εννιά των Ogoni. Ωστόσο, δεν διέταξε την δημοσίευση άλλων εμπιστευτικών εσωτερικών εγγράφων που ζήτησε η νομική ομάδα των εναγουσών.
Οκτώβριος 2019: Για πρώτη φορά στο Δικαστήριο θα γίνει ακρόαση μαρτύρων.
