ΗΠΑ / ΣΟΜΑΛΙΑ: ΠΕΠΛΟ ΜΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΠΙΘΑΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ

Η αμερικανική κυβέρνηση πρέπει να διεξάγει αμερόληπτες και εμπεριστατωμένες έρευνες σχετικά με τις αξιόπιστες αποδείξεις ότι οι ταχέως κλιμακούμενες αεροπορικές επιθέσεις στη Σομαλία έχουν σκοτώσει πολλούς πολίτες, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία σε νέα έκθεση.

Η έκθεση: Ο Κρυφός πόλεμος των ΗΠΑ στη Σομαλία διευκρινίζει πώς σκοτώθηκαν 14 άμαχοι και τραυματίστηκαν ακόμα επτά άτομα σε μόλις πέντε από τις πάνω από 100 επιθέσεις τα τελευταία δύο χρόνια. Αυτά τα πέντε περιστατικά διεξήχθησαν με αεροσκάφη Reaper και επανδρωμένα αεροσκάφη στο Lower Shabelle, μια περιοχή που βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό υπό τον έλεγχο του Al-Shabaab έξω από τη σομαλική πρωτεύουσα Mogadishu. Οι επιθέσεις φαίνεται να έχουν παραβιάσει το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και ορισμένες ενδέχεται να ισοδυναμούν με εγκλήματα πολέμου.

Όταν προσεγγίσθηκε για να της παρουσιαστούν τα ευρήματα της Διεθνούς Αμνηστίας, η Αφρικανική Διοίκηση (AFRICOM) επανέλαβε την άρνησή της σχετικά με τους θανάτους πολιτών στις επιχειρήσεις της στη Σομαλία.

«Ο φόρος αίματος των πολιτών που αποκαλύψαμε σε λίγες μόνο επιθέσεις υποδηλώνει ότι το πέπλο μυστικοπάθειας που περιβάλλει τον ρόλο των ΗΠΑ στον πόλεμο της Σομαλίας συνιστά στην πραγματικότητα ένα προκάλυμμα για την ατιμωρησία», δήλωσε ο Brian Castner, Ανώτατος Σύμβουλος της Διεθνούς Αμνηστίας στον τομέα των όπλων και των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

«Τα ευρήματά μας έρχονται σε άμεση αντίθεση με την επωδό των αμερικανών στρατιωτικών ότι ο αριθμός των απωλειών πολιτών στη Σομαλία είναι μηδενικός. Ο ισχυρισμός αυτός φαίνεται ακόμα πιο πλασματικός αν σκεφτούμε ότι οι ΗΠΑ έχουν τριπλασιάσει τις αεροπορικές επιθέσεις σε όλη τη χώρα από το 2016, ξεπερνώντας τον αριθμό εκείνων στη Λιβύη και την Υεμένη.»

Κατά τη διάρκεια των ερευνών τους, οι ερευνητές/τριες της Διεθνούς Αμνηστίας ταξίδεψαν στη Σομαλία, πραγματοποίησαν περισσότερες από 150 συνεντεύξεις με αυτόπτες μάρτυρες, συγγενείς, άτομα που εκτοπίστηκαν λόγω των μαχών και εμπειρογνώμονες - συμπεριλαμβανομένων των αμερικανών στρατιωτικών - και ανέλυσε διεξοδικά τα αποδεικτικά στοιχεία, θραύσματα και φωτογραφίες από τις επακόλουθες αεροπορικές επιθέσεις.

Οι επιθέσεις πολλαπλασιάζονται μετά την αποδυνάμωση των μέτρων προστασίας από τον Τραμπ

Ο αριθμός των επιθέσεων των ΗΠΑ στη Σομαλία αυξήθηκε μετά τις 30 Μαρτίου 2017, όταν ο Πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο κήρυξε τη νότια Σομαλία «περιοχή ενεργών εχθροπραξιών».

Οι αμερικανικές δυνάμεις διενήργησαν 34 επιθέσεις στη Σομαλία τους τελευταίους εννέα μήνες του 2017 - περισσότερο από το σύνολο των πέντε ετών από το 2012 έως το 2016. Ο αριθμός αυτός αυξήθηκε και πάλι το 2018, σε 47 επιθέσεις, ενώ είχαν γίνει ήδη 24 μόνο κατά τους πρώτους δύο μήνες του 2019.

Σύμφωνα με έναν συνταξιούχο αμερικανό Γενικό Ταξίαρχο με τον οποίο μίλησε η Διεθνής Αμνηστία, αυτό εξασθένισε την ευθύνη του αμερικανικού στρατού, σχετικά με τη διασφάλιση ότι δεν θα υπάρχουν θάνατοι πολιτών στις αεροπορικές επιθέσεις. Με ανησυχητικό τρόπο, ο ταξίαρχος πιστεύει επίσης ότι η Εκτελεστική Διοίκηση διεύρυνε το δίκτυο των πιθανών στόχων ώστε να συμπεριλάβει σχεδόν κάθε ενήλικα άντρα που ζει σε χωριά που τοποθετούνται θετικά προς την οργάνωση Αλ-Σαμπάμπ, και που θεωρείται ότι βρίσκεται κοντά σε γνωστούς μαχητές. Μια τέτοια ευρεία εντολή στόχευσης θα παραβίαζε το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και θα οδηγούσε σε παράνομες δολοφονίες πολιτών.

Για παράδειγμα, σε μια επιδρομή στο χωριό Farah Waeys, η AFRICOM ισχυρίζεται ότι «όλα τα άτομα που τραυματίστηκαν ή σκοτώθηκαν ήταν μέλη ή συνδέονταν με την Αλ-Σαμπάμπ», ενώ η Διεθνής Αμνηστία έχει τεκμηριώσει ότι σκοτώθηκαν δύο άντρες πολίτες, ενώ τραυματίστηκαν πέντε γυναίκες και παιδιά, επιπρόσθετα των απωλειών της Αλ-Σαμπάμπ.

Αδιάσειστες αποδείξεις για απώλειες πολιτών

Η Διεθνής Αμνηστία αποκάλυψε αναμφισβήτητες αποδείξεις ότι οι αεροπορικές επιθέσεις των ΗΠΑ σκότωσαν συνολικά 14 πολίτες και τραυμάτισαν 7 ακόμα, σε πέντε επιθέσεις που ενδέχεται να έχουν παραβιάσει το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και θα μπορούσαν σε ορισμένες περιπτώσεις να αποτελέσουν εγκλήματα πολέμου. Οι αναφορές για περισσότερες απώλειες πολιτών από άλλες επιθέσεις δεν έγινε εφικτό να επιβεβαιωθούν επαρκώς, ώστε να συμπεριληφθούν στην έκθεση.

Σε μια περίπτωση, μια αμερικανική αεροπορική επίθεση στις γεωργικές εκτάσεις κοντά στο χωριό Darusalaam σκότωσε τρεις ντόπιους αγρότες, τις πρώτες πρωινές ώρες της 12ης Νοεμβρίου 2017. Ξεκουράζονταν στην ύπαιθρο, καθώς δούλευαν όλη τη νύχτα σκάβοντας αρδευτικά κανάλια.

Περίπου στις 3 π.μ., μια αεροπορική επίθεση τους στοχοποίησε χωρίς προειδοποίηση. Η έκρηξη έστειλε άλλους αγρότες σε αναζήτηση κάλυψης, ενώ ξύπνησε τους κατοίκους δύο κοντινών χωριών. Οι χωρικοί που πήγαν να συλλέξουν τα σώματα, μόλις ξημέρωσε, περιέγραψαν τους τρομερούς τραυματισμούς των ανδρών.

Η Διεθνής Αμνηστία ανέλυσε αργότερα φωτογραφικές αποδείξεις των σωμάτων τους που είναι σύμφωνες με τις μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων. Δύο από τους άνδρες ήταν άσχημα παραμορφωμένοι. Ένα μεγάλο θραύσμα πυρομαχικού εισήλθε στο μέτωπο του πρώτου άνδρα, διαλύοντάς του το κρανίο, οι βραχίονές του πετάχτηκαν προς τα πίσω και ήταν σχεδόν σκισμένοι, αφήνοντας μόνο ένα λεπτό κομμάτι δέρματος. Το πρόσωπο, ο λαιμός και το στήθος του δεύτερου άνδρα θρυμματίστηκαν από πολλαπλά θραύσματα πυρομαχικών. Ο τρίτος άνδρας είχε μια μεγάλη πληγή στο πλευρό του και ένα μικρό χτύπημα στο κεφάλι, ακριβώς πάνω από το δεξί μάτι.
Ένας αγρότης από το χωριό Darusalaam δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Ο θόρυβος του αεροπλάνου ήταν πιο δυνατός από πριν, την ημέρα της επίθεσης. Τις προηγούμενες εβδομάδες, ερχόταν και έφυγε, μόνο εκείνη τη νύχτα δεν έφευγε. Πλησίαζε και πλησίαζε και πλησίαζε. Όταν ο θόρυβος [μιας αεροπορικής επιδρομής] συνέβη, όλα έπαψαν ... Ήμουν τόσο φοβισμένος. Δεν μπορούσα να συνεχίσω παρακολουθώ το αγρόκτημα καθόλου. Πήγα κάτω από το δέντρο και κρύφτηκα ... Αυτοί οι τρεις νέοι άνδρες δεν περίμεναν να σκοτωθούν  από αεροπλάνο και δεν περίμεναν ότι ο κόσμος θα παραμείνει σιωπηλός.»

Όπως και στις άλλες περιπτώσεις που διερευνά η Διεθνής Αμνηστία, πολλοί κάτοικοι της περιοχής αναγνώρισαν τα θύματα ως πολίτες και όχι ως μαχητές της Αλ-Σαμπάμπ.

Οι φωτογραφίες των τριών νεκρών αγροτών και της γύρω περιοχής έδωσαν τη δυνατότητα στο ψηφιακό σώμα επαλήθευσης της Διεθνούς Αμνηστίας να εντοπίσει τη θέση της αεροπορικής επίθεσης.

Παρέχουν επίσης και άλλα σημαντικά στοιχεία, όπως την σκόνη από τα θραύσματα και έναν κρατήρα μήκους ενός μέτρου που προέκυψε από τις εκρηκτικές ύλες, καθώς και θραύσματα πυροβόλων όπλων που προέρχονται αναμφισβήτητα από ένα GBU-69 / B Small Glide Munition. Αυτός ο τύπος όπλου μπορεί να πυροδοτηθεί μόνο από τα αεροσκάφη AC-130 της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, ένα πυροβόλο όπλο που χρησιμοποιείται πολύ συχνά σε κοντινή εναέρια υποστήριξη του πεζικού, και όχι σε απομονωμένες αεροπορικές επιδρομές. Καθώς δεν έχει χρησιμοποιηθεί στη Σομαλία για πάνω από μια δεκαετία, η παρουσία του αεροσκάφους σηματοδοτεί μια κλιμάκωση της σύγκρουσης. Η AFRICOM δεν ανέφερε την χρήση των AC-130, αλλά επιβεβαίωσε ότι πραγματοποίησε αεροπορική επιδρομή στην περιοχή Lower Shabelle περίπου στις 3 π.μ. στις 12 Νοεμβρίου 2017, υποστηρίζοντας ότι σκότωσε «αρκετούς» μαχητές.

Σε μια άλλη περίπτωση, πέντε πολίτες, συμπεριλαμβανομένων δύο παιδιών, σκοτώθηκαν όταν ένα φορτηγό για το οποίο υπήρχαν υποψίες ότι άνηκε στην Αλ-Σαμπάμπ, εξερράγη καθώς περνούσε από το χωριό Illimey στις 6 Δεκεμβρίου 2017. Οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι έως και 10 δομές καταστράφηκαν εν μέρει στην έκρηξη και τις επακόλουθες πυρκαγιές.

Ένας φίλος ενός από τους σκοτωμένους άκουσε την έκρηξη από το Farsoley, ένα χωριό 14χλμ μακριά: «Ήταν τεράστιο ... μέσα σε περίπου πέντε λεπτά, μπορούσα να δω ένα τεράστιο σκοτεινό καπνό να ανεβαίνει στον ουρανό. Όλοι είπαμε ότι συνέβη κάτι πραγματικά τρομερό ... Έσπευσα στη σκηνή ... [το φορτηγό] καταστράφηκε εντελώς. Όλο το χωριό κάηκε. Όλα τα κοντινά δέντρα κάηκαν επίσης. Υπήρχε μια μεγάλη τρύπα, εκεί όπου χτυπήθηκε [το φορτηγό]. "

Ενώ η AFRICOM αρνείται κατηγορηματικά ότι διενέργησε την επίθεση στο Illimey, υπάρχουν αναμφισβήτητα αποδεικτικά στοιχεία ότι επρόκειτο για αεροπορική επιδρομή και ότι είναι πιθανό να είναι υπεύθυνη μια αμερικανική υπηρεσία ασφαλείας.

Οι αναφορές των μέσων μαζικής ενημέρωσης και οι πολυάριθμοι αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν ότι η έκρηξη έγινε όταν πυροδοτήθηκε από αέρος ένα πυρομαχικό, που κατέπεσε στο όχημα. Αυτόπτες μάρτυρες θυμούνται να βλέπουν ή να ακούν ένα αεροσκάφος είτε πριν είτε μετά την επίθες,η και η Διεθνής Αμνηστία επανεξέτασε τις δορυφορικές εικόνες που είναι σε συμφωνία με αεροπορική επίθεση, ως η αιτία της έκρηξης.
 

Ενδεχόμενο υψηλότερου αριθμού θανάτων
 

Οι αμερικανικές δυνάμεις είναι γνωστό ότι πραγματοποίησαν άλλες 76 αεροπορικές επιθέσεις στη Σομαλία, κατά τη διάρκεια της περιόδου που εξέτασε η Διεθνής Αμνηστία, καθώς και 24 ακόμα κατά τους πρώτους δύο μήνες του 2019, οπότε ο αριθμός των θανάτων πολιτών μπορεί να είναι πολύ υψηλότερος.

Για τους Σομαλούς που πλήττονται από τις αεροπορικές επιθέσεις των ΗΠΑ, υπήρξαν ελάχιστες, αν όχι καμία, πιθανότητες να δικαιωθούν. Είναι σχεδόν αδύνατο ακόμα και να καταγγελθεί η δολοφονία ή ο τραυματισμός μελών της οικογένειας ή της κοινότητας, δεδομένης της θέσης αυτών των επιθέσεων και των κινδύνων που συνδέονται με την ασφάλεια, σε περίπτωση που γίνουν τέτοιες καταγγελίες.

«Η αμερικανική κυβέρνηση πρέπει να διασφαλίσει τη διεξαγωγή ερευνών σχετικά με όλους τους αξιόπιστους ισχυρισμούς για απώλειες πολιτών, με λογοδοσία για τους υπεύθυνους για παραβιάσεις και απόδοση αποζημίωσης στα θύματα και τους επιζώντες/ήσασες», δήλωσε η Ella Knight, Ερευνήτρια Στρατού, Ασφάλειας και Αστυνομίας της Διεθνούς Αμνηστίας

«Τόσο οι αμερικανικές όσο και οι σομαλικές κυβερνήσεις πρέπει να δώσουν ένα τέλος στην έλλειψη διαφάνειας και πρέπει να κάνουν περισσότερα για να δώσουν στις πληγείσες κοινότητες τη δυνατότητα να αναφέρουν τις απώλειες πολιτών - χωρίς κάτι τέτοιο, η δικαιοσύνη πιθανότατα θα εξακολουθεί να μην αποδίδεται».