ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΡΡΗΣΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΑΚΟΜΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΤΕΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Δημόσια Δήλωση
14 Μαΐου 2013
Το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης ακόμα δεν έχει διασφαλιστεί στην Ευρώπη
Η Διεθνής Αμνηστία, σηματοδοτώντας τη Διεθνή Ημέρα Αντιρρησιών Συνείδησης, επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς όλα τα κράτη να αναγνωρίσουν το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης στη στρατιωτική θητεία.
Σχεδόν δυο χρόνια πριν, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ECHR) έκρινε ότι τα κράτη πρέπει να σέβονται το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης ως μέρος της υποχρέωσής τους να σέβονται το δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης, συνείδησης και θρησκείας, εναρμονίζοντας την ευρωπαϊκή νομοθεσία με τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παρά ταύτα, τρία ευρωπαϊκά κράτη, η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και η Τουρκία, ακόμα δεν παρέχουν αυτό το δικαίωμα. Είναι πλέον καιρός να το πράξουν.
Με μια απόφαση-ορόσημο, το Δικαστήριο έκρινε υπέρ του Βαχάν Μπαγιατιάν, ενός Μάρτυρα του Ιεχωβά στην Αρμενία που έλαβε ποινή φυλάκισης 2,5 χρόνων το 2003, όταν αρνήθηκε να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία στη βάση συνειδησιακής αντίρρησης.
Την υπόθεση Μπαγιατιάν εναντίον Αρμενίας τον Ιούλιο του 2011, έχει ακολουθήσει μια σειρά αποφάσεων εναντίον της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της Ερτζέπ εναντίον Τουρκίας το Νοέμβριο του 2011. Παρά την ξεκάθαρη απαίτηση από το Δικαστήριο, να αναγνωρίσει το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης, πρόσφατες δηλώσεις τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων έχουν δείξει ότι δεν θα εφαρμόσουν την απόφαση. Σύμφωνα με τις κυβερνητικές δηλώσεις το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης θα αναγνωριστεί όταν η Τουρκία δημιουργήσει έναν επαγγελματικό στρατό και τερματίσει το τωρινό σύστημα στρατολόγησης.
Η Τουρκία έχει επίσης αποτύχει να εφαρμόσει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 2006 στην υπόθεση Ούλκε εναντίον Τουρκίας η οποία απαίτησε από τις αρχές να αλλάξουν το νόμο για να αποτρέψουν τις επανειλημμένες διώξεις και φυλακίσεις αντιρρησιών συνείδησης εξαιτίας της άρνησής τους να υπηρετήσουν στρατιωτική θητεία.
Το Αζερμπαϊτζάν έχει αποτύχει να τηρήσει τη δέσμευσή του να απελευθερώσει τους φυλακισμένους αντιρρησίες συνείδησης και να εισαγάγει μια εναλλακτική υπηρεσία μέσα σε δύο χρόνια από την ένταξή του στο Συμβούλιο της Ευρώπης το 2000. Έχει επίσης αποτύχει να εφαρμόσει τις επανειλημμένες συστάσεις της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, για να υιοθετήσει μια νομοθεσία που θα εξαιρεί τους αντιρρησίες συνείδησης από την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και θα παρέχει εναλλακτική πολιτική υπηρεσία.
Ενώ το Σύνταγμα του Αζερμπαϊτζάν προβλέπει εναλλακτική υπηρεσία, καμιά κατάλληλη νομοθεσία δεν έχει θεσπιστεί για να διασφαλίσει το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης. Επιπλέον, άλλοι νόμοι της χώρας υποβάλλουν εκείνους που αρνούνται τη στρατιωτική θητεία σε ποινές φυλάκισης έως δύο χρόνων. Πιο πρόσφατα, τον Σεπτέμβριο του 2012, το δικαστήριο της πόλης Γκάντζα, καταδίκασε τον Φαχραντίν Μιζράγιεφ, νεαρό Μάρτυρα του Ιεχωβά, σε φυλάκιση ενός έτους εξαιτίας της άρνησής του να υπηρετήσει στο στρατό, με βάση τις διακηρυγμένες πεποιθήσεις του.
Οι αρχές του Αζερμπαϊτζάν προσπαθούν να δικαιολογήσουν την καθυστέρηση στην υιοθέτηση ενός νόμου για την εναλλακτική υπηρεσία, αναφερόμενοι στην ανεπίλυτη σύγκρουση για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με την Αρμενία.
Το ίδιο επιχείρημα της ανεπίλυτης σύγκρουσης χρησιμοποιείται από την Αρμενία, όπου νεαροί άρρενες Μάρτυρες του Ιεχωβά, συνεχίζουν να φυλακίζονται σε ακόμα μεγαλύτερους αριθμούς και για ακόμα μεγαλύτερες περιόδους, επειδή οι πεποιθήσεις τους, τους απαγορεύουν να υπηρετήσουν στρατιωτική θητεία. Ως μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, η Αρμενία επίσης έχει αναλάβει την υποχρέωση να παράσχει μια γνήσια πολιτική εναλλακτική στην υποχρεωτική στρατιωτική θητεία. Παρόλα αυτά, η εναλλακτική υπηρεσία της Αρμενίας είναι ακόμα υπό τον έλεγχο του στρατού, καθιστώντας την ασυμβίβαστη με τις συνειδησιακές πεποιθήσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά και άλλων.
Τον Μάρτιο του 2012, η αρμενική κυβέρνηση ξεκίνησε τροποποιήσεις στο νόμο για να διαφοροποιήσει την εναλλακτική στρατιωτική από την εναλλακτική εργατική υπηρεσία, και για να διασφαλίσει ότι η τελευταία δεν θα είναι πια υπό στρατιωτικό έλεγχο ή ανάμιξη. Παρόλα αυτά, περισσότερο από έναν χρόνο μετά, ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο πότε οι τροποποιήσεις θα θεσπιστούν στο νόμο.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις κυβερνήσεις της Τουρκίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας να τηρήσουν τις καθυστερημένες εδώ και καιρό δεσμεύσεις τους να αναγνωρίσουν το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης στη στρατιωτική θητεία και να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε εναλλακτική στη στρατιωτική θητεία θα είναι γνήσια πολιτική και μη τιμωρητική σε διάρκεια. Οποιαδήποτε άτομα βρίσκονται φυλακισμένα εξαιτίας της άρνησής τους να υπηρετήσουν στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης ή βαθιάς πεποίθησης θα πρέπει να αποφυλακιστούν άμεσα.