70Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ – ΩΡΑ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ

Δημοσιεύθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2015, 16:10Εκτύπωση

Από τον Salil Shetty, Γενικό Γραμματέα της Διεθνούς Αμνηστίας

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέλυσαν την πιο σημαντική αποστολή των Ηνωμένων Εθνών - η Ρωσία και η Κίνα δεν είναι οι μόνες χώρες που εμποδίζουν τα Ηνωμένα Έθνη να λάβουν δράση για τις γενοκτονίες και τα εγκλήματα πολέμου.  Αλλά στην 70η επέτειο του Οργανισμού, ήρθε η ώρα για αλλαγή

Εβδομήντα χρόνια πριν, τα Ηνωμένα Έθνη δημιουργήθηκαν σε μια ιστορική ατμόσφαιρα καλής θέλησης και ελπίδας. Ο πρόεδρος Harry Truman μίλησε για «μια νίκη κατά του ίδιου του πολέμου».  Όντως είναι πολλά εκείνα για τα οποία πρέπει να είμαστε περήφανοι από αυτά που κατόρθωσαν τα ΗΕ τις τελευταίες επτά δεκαετίες – στη διατήρηση της ειρήνης, την ανθρωπιστική δράση, και τον αγώνα κατά της φτώχειας. Αλλά ο Truman προειδοποιησε επίσης για το τι θα συνέβαινε αν οι κυβερνήσεις αποτύγχαναν να χρησιμοποιήσουν το Χάρτη των ΗΕ, ο οποίος επανα-διαβεβαίωνε τις αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ισότητας και προοριζόταν να διατηρήσει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια, όπως προτίθετο. Σε αυτή τη περίπτωση, είπε «θα προδίδουμε όλους αυτούς που έχουν πεθάνει ώστε έτσι ίσως να συναντιόμαστε εδώ με ελευθερία και ασφάλεια για να δημιουργήσουμε έναν καλύτερο κόσμο».

Σήμερα, αυτή η αίσθηση της προδοσίας είναι αληθινή.

Οι ευκαιρίες που οι δημιουργοί των ΗΕ έδωσαν στον κόσμο – για το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ να ενεργεί δυναμικά για να βοηθήσει την προστασία των πολιτών και να προλαμβάνει τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας – έχουν επανειλημμένα και ντροπιαστικά ακυρωθεί.

Στην Διεθνή Αμνηστία, έχουμε καταγράψει απίστευτο πόνο και κακουχίες στη Συρία. Πάνω από 250.000 άτομα έχουν πεθάνει εκεί. Δώδεκα εκατομμύρια – σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας – έχουν αναγκαστεί να φύγουν από τα σπίτια τους ή τη χώρα τους. Τεράστια νούμερα συνεχίζουν να ρισκάρουν και να χάνουν τις ζωές τους εγκαταλείποντας την ‘πύρινη λαίλαπα’. Η αποφασιστική δράση για την προστασία των πολιτών δεν ήταν ποτέ πιο πιεστική.

Παρόλα αυτά το ισχυρό Συμβούλιο Ασφαλείας, στο οποίο έχει ανατεθεί το πιο πολύτιμο είδος ευθύνης, έχει ξανά και ξανά αποτύχει να λάβει δράση.

Τέσσερα διπλά βέτο από την Ρωσία και την Κίνα έχουν μπλοκάρει τη δράση του Συμβούλιου Ασφαλείας στη Συρία, η οποία θα μπορούσε να είχε βοηθήσει να σωθούν ζωές. Μέσα στο 2014, οι δύο δυνάμεις έθεσαν με σκληρότητα βέτο σε ένα ψήφισμα που θα παρέπεμπε την κατάσταση της Συρίας στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, εμποδίζοντας την έρευνα για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν από όλες τις πλευρές της σύγκρουσης.

Αλλά θα ήταν λάθος να πει κανείς ότι η Ρωσία και η Κίνα είναι οι μόνες χώρες που παραβιάζουν το σύστημα.

Το βέτο του Συμβουλίου Ασφαλείας έχει επίσης χρησιμοποιηθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Βρετανία τη δεκαετία του 1980 για να προστατεύσει την πολιτική του φυλετικού διαχωρισμού «apartheid» στη Νότια Αφρική, και το 2006 από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να καθυστερίσει την κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης που είχε ως αποτέλεσμα πάνω από 1.000 θανάτους. Πιο πρόσφατα, η απειλή βέτο από τις Ηνωμένες Πολιτείες ματαίωσε κάθε ελπίδα να περάσει ψήφισμα κατά τη διάρκεια της 50ήμερης σύγκρουσης στην Γάζα, στην οποία πεθάναν πάνω από 2.000 Παλαιστίνιοι.

Η κυνική σύγκλιση συμφερόντων είναι επιζήμια για όλους.

Σε διαμαρτυρία για το διαλυμένο μας σύστημα, τρία χρόνια πριν μερικές μικρές και απομακρυσμένες χώρες – η Κόστα Ρίκα, η Ιορδανία, το Λιχτενστάιν, η Σιγκαπούρη και η Ελβετία, συλλογικά γνωστές στα ΗΕ ως η ομάδα «S5» – πρότειναν έναν αριθμό μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβάνοντας δράση για το περιορισμό του εθελοντικού βέτο σε περιπτώσεις μαζικών φρικαλεοτήτων.

Το ισχυρό Συμβούλιο Ασφαλείας, κυβερνήτης της τύχης του κόσμου, γρήγορα έκλεισε τη γραμμή: δε θα υπάρχει καμία διάλυση του βέτο. Σε αυτό, τουλάχιστον, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Κίνα μπόρεσαν να συναινέσουν.

Αλλά στο μέσο της φρίκης, την οποία η κοινωνία των πολιτών συνεχίζει να καταγράφει, και της απογοήτευσης που συνεχίζουμε να αισθανόμαστε απέναντι στους ηγέτες των εθνών που αρνούνται να προστατεύσουν τους πολίτες που πεθαίνουν κατά χιλιάδες, θα μπορέσουμε ίσως τώρα να δούμε τις προοπτικές για αληθινή, δομική αλλαγή.

Η πρωτοβουλία των S5, η οποία πριν πολύ λίγα χρόνια έμοιαζε μόνο να απευθύνεται σε οργανισμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τώρα αρχίζει να γίνεται δημοφιλής και από άλλους.

Ο πρώην Γενικός Γραμματέας των ΗΕ Kofi Annan και οι Elders, ένα ανεξάρτητο γκρουπ από παγκόσμιους ηγέτες που δουλεύουν μαζί για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχουν μιλήσει δημόσια για τη στήριξή της πρωτοβουλίας. Οι κυβερνήσεις της Γαλλίας και του  Μεξικού έχουν ηγηθεί μιας πρωτοβουλίας για περιορισμό του βέτο από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας τα τελευταία χρόνια.

Δεκάδες κυβερνήσεις – ξανά, κυρίως μικρότερες χώρες – έχουν ενωθεί στην ομάδα ACT (Accountability, Coherence and Transparency: Λογοδοσία, Συνοχή και Διαφάνεια), ενισχύοντας αυτές τις εκκλήσεις. Περισσότερες από 100 χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και της Βρετανίας, έχουν εγγραφεί στον κώδικα συμπεριφοράς της ACT, ο οποίος καλεί τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας  - εκλεγμένα και μόνιμα – να μη ψηφίζουν κατά οποιουδήποτε αξιόπιστου σχεδίου λύσης που σκοπεύει να προλάβει ή να σταματήσει μαζικές φρικαλεότητες.

Σε συντομία, υπάρχει ένα κίνημα. Το πολιτικό πάγωμα μπορεί επιτέλους να σπάσει. Ακόμα όμως, η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιλέξει να μη δεσμευτούν.

Είναι αποτροπιαστικά λάθος το ότι η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει το βέτο της με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτρέψει την πίεση για να σταματήσουν τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττονται από την κυβέρνηση του Σύριου Προέδρου Bashar al-Assad και έχει μπλοκάρει τη λογοδοσία και τη δικαιοσύνη για τα θύματα από όλες τις πλευρές. Αλλά η υποκρισία των Ηνωμένων Πολιτειών, με το να χρησιμοποιεί την απειλή του βέτο για να διασφαλίσει τις δικές τις δυνάμεις – και αυτές των συμμάχων τους – από λογοδοσία καλύπτει την Ρωσία και την κακή της συμπεριφορά.

Νωρίτερα αυτή τη χρονιά, ο Γραμματέας των Η.Π.Α. John Kerry με διαβεβαίωσε ότι το θέμα του περιορισμού του βέτο το έχει λάβει «σοβαρά υπόψη» του. Πιο πρόσφατα, η πρεσβευτής των Η.Π.Α Samantha Power – η οποία έχει γράψει σθεναρά για τις αποτυχίες της κυβέρνησης στο να αντιμετωπίσει τις μαζικές φρικαλεότητες – περιέγραψε τις πρόσφατες αποτυχίες του Συμβουλίου Ασφαλείας ως «δυσλειτουργικές».

Αλλά τι σημαίνει ακριβώς «σοβαρά υπόψη»; Έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες το όραμα ή την ηθική να διαπράξουν οι ίδιοι μια πραγματική αλλαγή στη πολιτική;

Μερικές φορές φαίνεται σαν να μην έχουν πάρει κανένα δίδαγμα από την ιστορία, συμπεριλαμβανομένης της γενοκτονίας της Ρουάντα το 1994. Τότε, ξανά, μικρά εκλεγμένα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας όπως η Δημοκρατία της Τσεχίας και η Νέα Ζηλανδία διαμαρτυρήθηκαν, ενώ τα πέντε μόνιμα μέλη προτίμησαν να ακολουθήσουν μια συνομωσία σιωπής.

Τώρα, στα γεννέθλια του οργανισμού, είναι μια καλή στιγμή για να γίνει επιτέλους μια αλλαγή. Έχουμε ήδη προδώσει τις καλές προθέσεις των ΗΕ, όπως ο Truman φοβήθηκε ότι μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Μέσα από τη μεταρρύθμιση του συστήματος του Συμβουλίου Ασφαλείας, όμως, θα μπορούσαμε να έχουμε ένα εργαλείο ώστε να διασφαλίσουμε ότι το «ποτέ ξανά» θα σημαίνει αυτό που λέει.

Αναδημοσίευση από Foreign Policy

ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΔΩΡΕΑ
Υπερασπίσου τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και στήριξε την ανεξαρτησία του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.