ΣΟΥΔΑΝ: Η ΑΔΙΣΤΑΚΤΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΑΧΕΙΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ZAMZAM ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΘΕΙ ΩΣ ΕΓΚΛΗΜΑ ΠΟΛΕΜΟΥ

Οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) σκότωσαν σκόπιμα αμάχους, πήραν ομήρους, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τζαμιά, σχολεία και κλινικές κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης κλίμακας επίθεσης τον Απρίλιο στο Zamzam, το μεγαλύτερο κέντρο για εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα (IDPs) στην πολιτεία του Βόρειου Νταρφούρ, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσίευσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία. Αυτές οι παραβιάσεις πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Η έκθεση, με τίτλο “A refuge destroyed: RSF violations in Darfur’s Zamzam camp for internally displaced persons”, τεκμηριώνει πώς, μεταξύ 11 και 13 Απριλίου 2025, οι RSF επιτέθηκαν στο κέντρο, χρησιμοποιώντας εκρηκτικά όπλα και πυροβολώντας τυχαία με τα πυροβόλα όπλα τους σε κατοικημένες περιοχές. Η αμείλικτη επίθεση προκάλεσε τη φυγή περίπου 400.000 ανθρώπων από το κέντρο μόνο μεταξύ 13 και 14 Απριλίου και ήταν μέρος της στρατιωτικής εκστρατείας των RSF που ξεκίνησε τον Μάιο του 2024 για την κατάληψη του Ελ Φασέρ, της πρωτεύουσας της πολιτείας του Βόρειου Νταρφούρ. Οι RSF ανέλαβαν τον έλεγχο του Ελ Φασέρ στις 26 Οκτωβρίου, εκτελώντας δεκάδες άοπλους άνδρες και βιάζοντας δεκάδες γυναίκες και κορίτσια κατά την κατάληψη της πόλης.

«Η φρικτή και σκόπιμη επίθεση των RSF εναντίον απελπισμένων, πεινασμένων αμάχων στο κέντρο Zamzam αποκάλυψε για άλλη μια φορά την ανησυχητική αδιαφορία τους για την ανθρώπινη ζωή. Οι άμαχοι δέχθηκαν ανελέητες επιθέσεις, σκοτώθηκαν, τους έκλεψαν αντικείμενα ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή τους και τα μέσα διαβίωσής τους και τους άφησαν χωρίς τη δυνατότητα προσφυγής στη δικαιοσύνη, ενώ θρηνούσαν την απώλεια των αγαπημένων τους. Δεν πρόκειται για μια μεμονωμένη επίθεση, αλλά για μέρος μιας συνεχιζόμενης εκστρατείας εναντίον χωριών και κέντρων για εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα», δήλωσε η Agnès Callamard, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας. «Ορισμένοι διεθνείς εταίροι, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τροφοδότησαν ενεργά την ένοπλη σύγκρουση υποστηρίζοντας τους RSF με όπλα».

«Ο μόνος τρόπος για να μπει τέλος σε αυτές τις παραβιάσεις είναι να αναχαιτιστεί η ροή των όπλων προς τα μέρη που εμπλέκονται στη σύγκρουση, επεκτείνοντας το εμπάργκο όπλων που ισχύει αυτή τη στιγμή στο Νταρφούρ στο υπόλοιπο της χώρας. Τα κράτη μέλη της Αφρικανικής Ένωσης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Διακυβερνητικής Αρχής για την Ανάπτυξη (IGAD), το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και η Κίνα πρέπει να καλέσουν όλες τις χώρες, και πρώτα απ' όλα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, να απέχουν από τη μεταφορά όπλων και πυρομαχικών στους RSF, τις Ένοπλες Δυνάμεις του Σουδάν (SAF) και άλλους παράγοντες. Επιπλέον, δεδομένου του πολύ υψηλού κινδύνου εκτροπής προς τους RSF, τα κράτη πρέπει να σταματήσουν αμέσως όλες τις μεταφορές όπλων προς τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Για την παρούσα έκθεση, η Διεθνής Αμνηστία διεξήγαγε έρευνα μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου 2025 και πήρε συνέντευξη από 29 άτομα, κυρίως αυτόπτες μάρτυρες, επιζώσες, επιζώντες, συγγενείς θυμάτων, δημοσιογράφους, αναλυτές συγκρούσεων και ιατρικό προσωπικό που ανταποκρίθηκε στις/στους τραυματίες κατά τη διάρκεια της επίθεσης. Ο οργανισμός επαλήθευσε και ανέλυσε επίσης δεκάδες βίντεο, φωτογραφίες και δορυφορικές εικόνες.

Οι RSF δεν απάντησαν στο αίτημα της Διεθνούς Αμνηστίας για κάποιο σχόλιο.

«Οι βομβαρδισμοί ήταν παντού»

Οι επιζώσες και οι επιζώντες της επίθεσης δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι, την Παρασκευή 11 Απριλίου και το Σάββατο 12 Απριλίου, οι βόμβες έπεσαν σε σπίτια, σε δρόμους και, σε μία περίπτωση, κοντά σε ένα τζαμί κατά τη διάρκεια μιας γαμήλιας τελετής – όλες πυκνοκατοικημένες περιοχές – σκοτώνοντας και τραυματίζοντας αμάχους και βάζοντας φωτιά σε σπίτια.

Δορυφορικές εικόνες που τραβήχτηκαν στις 16 Απριλίου και αναλύθηκαν από τη Διεθνή Αμνηστία έδειξαν νέους κρατήρες, παρέχοντας περαιτέρω αποδείξεις για την εκτεταμένη χρήση εκρηκτικών όπλων σε κατοικημένες περιοχές.

Οι επιζώσες και οι επιζώντες έδωσαν συγκλονιστικές μαρτυρίες για τον τρόπο που διέφυγαν από τις φλεγόμενες γειτονιές και κρύφτηκαν από τις σφοδρές συγκρούσεις. Ο Younis*, εθελοντής στην αίθουσα επειγόντων περιστατικών, είπε: «Ήταν πραγματικά άσχημα. Δεν μπορούσες να προσδιορίσεις από πού προέρχονταν οι βομβαρδισμοί. Ήταν παντού, σε κάθε σημείο».

Ο Mamoun*, ένας άνδρας στα είκοσι πέντε του που προσφέρθηκε εθελοντικά να διανείμει ανθρωπιστική βοήθεια, θυμήθηκε: «Οι μαχητές [των RSF] φώναζαν και πυροβολούσαν παντού, και έτσι σκοτώθηκαν πολλοί άνθρωποι».

Η Sadya*, εθελόντρια σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, περιέγραψε τους μαχητές των RSF να οδηγούν μέσα στη γειτονιά της, όχι μακριά από την κεντρική αγορά του Zamzam, στις 12 Απριλίου: «Ένας [μαχητής των RSF] στέκεται πάνω σε μια μικρή στέγη και πυροβολεί αδιακρίτως όποιο άτομο βρίσκεται στον δρόμο».

Το να πυροβολείς με τέτοιο τρόπο χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένος στρατιωτικός στόχος μπορεί να αποτελεί αδιάκριτη επίθεση, μια σοβαρή παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.

Η Διεθνής Αμνηστία κατέγραψε επίσης περιπτώσεις όπου μαχητές των RSF πυροβόλησαν και σκότωσαν σκόπιμα αμάχους. Αυτόπτες μάρτυρες ανέφεραν στη Διεθνή Αμνηστία ότι είδαν μαχητές των RSF να πυροβολούν και να σκοτώνουν 47 αμάχους που είχαν κρυφτεί σε σπίτια, προσπαθώντας να ξεφύγουν από τη βία, σε μια κλινική και σε ένα τζαμί προσπαθώντας να βρουν καταφύγιο. Η σκόπιμη δολοφονία ατόμων που δεν συμμετέχουν ή δεν συμμετέχουν πλέον άμεσα στις εχθροπραξίες αποτελεί σοβαρή παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και συνιστά έγκλημα πολέμου.

Οι μαρτυρίες αυτόπτων μαρτύρων και τα βίντεο αποδεικνύουν ότι οι RSF στόχευαν αμάχους λόγω της υποτιθέμενης σύνδεσής τους με τις Ενωμένες Δυνάμεις (Joint Forces) – μια συμμαχία πρώην επαναστατικών ομάδων του Νταρφούρ, που πολεμούν στο πλευρό του Σουδανικού Στρατού (SAF) – και του Σουδανικού Στρατού (SAF). Μαχητές των RSF λεηλάτησαν και έβαλαν φωτιά σε σπίτια, επιχειρήσεις, την αγορά και κτίρια στο συγκρότημα του σχολείου και του τζαμιού Sheikh Farah, καταστρέφοντας ή προκαλώντας σοβαρές ζημιές σε κρίσιμες υποδομές αμάχων. Οι θρησκευτικές, ιατρικές και εκπαιδευτικές υποδομές προστατεύονται από το διεθνές δίκαιο.

Τα εκτοπισμένα άτομα από τα οποία πήρε συνέντευξη η Διεθνής Αμνηστία περιέγραψαν τις δύσκολες διαδρομές που έκαναν αναζητώντας ασφάλεια, χωρίς τροφή, νερό και ιατρικές υπηρεσίες. Ορισμένα άτομα υπέστησαν πράξεις που ενδέχεται να συνιστούν εγκλήματα πολέμου, όπως βιασμούς, δολοφονίες και λεηλασίες.

Χωρίς τροφή, νερό, υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης ή νομική αποκατάσταση, οι επιζώσες και οι επιζώντες των επιθέσεων αισθάνθηκαν να εγκαταλείπονται από τους διεθνείς παράγοντες. Δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι προτεραιότητές τους είναι η ανθρωπιστική βοήθεια, η ασφάλεια και η προστασία των αμάχων. Ζήτησαν επίσης την ποινική ευθύνη και την αποζημίωση για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια και μετά την επίθεση.

Ο Elnor*, ο οποίος είδε περίπου 15 ένοπλους άνδρες, πιθανώς μαχητές των RSF, να εισβάλλουν στο συγκρότημα κατοικιών του, να πυροβολούν και να σκοτώνουν τον 80χρονο αδελφό του και τον 30χρονο ανιψιό του, είπε: «Κανείς δεν ενδιαφέρεται για την κατάστασή μας».

*Τα ονόματα έχουν αλλάξει για λόγους ασφάλειας και εμπιστευτικότητας, προκειμένου να προστατευθεί η ταυτότητα των ατόμων που συμμετείχαν στις συνεντεύξεις.