ΒΟΣΝΙΑ-ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ: ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΠΟΝΕΜΗΘΕΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΓΙΑ ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΡΕΜΠΡΕΝΙΤΣΑ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Στις 10 Ιουλίου ολονυκτία στην Αθήνα, εκδηλώσεις σε Θεσσαλονίκη, Χανιά - Θα ανάψουν 8.000 κεριά σε όλον τον κόσμο στη μνήμη των θυμάτων
8 Ιουλίου 2005
Την παραμονή της δέκατης επετείου της σφαγής περίπου 8.000 Βοσνιακών (Βόσνιων Μουσουλμάνων) ανδρών και αγοριών στη Σρεμπρένιτσα, τα μέλη της Διεθνούς Αμνηστίας σε ολόκληρο τον κόσμο ζητούν να οδηγηθούν οι δράστες στη δικαιοσύνη.
Στις 10 Ιουλίου 1995, οι σερβοβοσνιακές δυνάμεις προέλασαν εναντίον του θύλακα της Σρεμπρένιτσα, που είχε κηρυχθεί «ασφαλής περιοχή» από τα Ηνωμένα Έθνη και όπου είχαν καταφύγει χιλιάδες Βοσνιακοί. Μετά την πτώση της Σρεμπρένιτσα στις σερβοβοσνιακές δυνάμεις, χιλιάδες Βοσνιακοί άνδρες και αγόρια διαχωρίστηκαν από τον υπόλοιπο πληθυσμό και φονεύθηκαν εσκεμμένα και αυθαίρετα. Ο μεγάλης κλίμακας, οργανωμένος και συστηματικός φόνος χιλιάδων ανθρώπων στη Σρεμπρένιτσα έχει περιγραφεί ως η μεγαλύτερη ωμότητα στην Ευρώπη μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και έχει αναγνωριστεί ως πράξη γενοκτονίας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία.
Ο τεράστιος αριθμός ανεξιχνίαστων υποθέσεων «εξαφανίσεων», στις οποίες οι δράστες δεν έχουν οδηγηθεί ακόμη στη δικαιοσύνη, αποτελεί ίσως τη σοβαρότερη συνεχιζόμενη παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
«Δέκα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, οι γυναίκες της Σρεμπρένιτσα ακόμα περιμένουν να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη οι άνδρες που σκότωσαν τους γιους και τους συζύγους τους. Πολλές περιμένουν ακόμα να τους επιστραφούν τα σώματα των αγαπημένων τους για να τα θάψουν, όπως περιμένουν και να αναγνωριστεί το μαρτύριό τους», δήλωσε ο Γεράσιμος Κουβαράς, Διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.
Παρ' όλο που ορισμένοι δράστες έχουν διωχθεί ποινικά από το Δικαστήριο, παρ' όλο που αριθμός κατηγορουμένων έχουν παραδοθεί οικειοθελώς τους τελευταίους μήνες, εντούτοις 10 κατηγορούμενοι, περιλαμβανομένων του πρώην ηγέτη των Σερβοβοσνίων Ράντοβαν Κάρατζιτς και των πρώην στρατηγών των Σερβοβοσνίων Ράτκο Μλάντιτς και Ζντράβκο Τόλιμιρ, παραμένουν ελεύθεροι και πιστεύεται ότι βρίσκονται στη Ρεπούμπλικα Σέρπσκα (το σερβοβοσνιακό κρατίδιο της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης) ή στη Σερβία.
«Μέχρι στιγμής, οι αρχές της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα δεν έχουν συλλάβει ούτε ένα άτομο απ' όσα κατηγορούνται από το Δικαστήριο. Μερικοί από τους υπόπτους που παραμένουν ασύλληπτοι πιστεύεται ότι απολαμβάνουν την προστασία των αρχών. Η έλλειψη συνεργασίας των σερβοβοσνιακών αρχών με το Δικαστήριο συνεχίζει να αποτελεί μείζον εμπόδιο για την απονομή δικαιοσύνης», επισήμανε ο κ. Κουβαράς.
Τον Ιανουάριο του 2004, οι αρχές της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα ίδρυσαν την «Επιτροπή για τη Σρεμπρένιτσα», η οποία επιφορτίστηκε με το έργο της διερεύνησης των γεγονότων της Σρεμπρένιτσα και, τον Ιούνιο και Οκτώβριο του 2004, εξέδωσε εκθέσεις που αναγνώριζαν τη συμμετοχή σερβοβοσνιακών αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων στη σφαγή της Σρεμπρένιτσα. Τον Νοέμβριο του 2004, οι αρχές της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα ζήτησαν για πρώτη φορά συγνώμη για τις κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν στη Σρεμπρένιτσα. Στα τέλη Μαρτίου 2005, διαβίβασαν στον Κρατικό Εισαγγελέα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης κατάλογο 892 ανθρώπων που βαρύνονται με την υποψία ανάμιξης στις ωμότητες της Σρεμπρένιτσα και οι οποίοι αναφέρεται ότι συνεχίζουν να εργάζονται σε δημόσιους θεσμούς της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα ή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Η Διεθνής Αμνηστία χαιρετίζει αυτά τα πρώτα θετικά βήματα και προτρέπει έντονα τις αρχές της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα να προβούν σε άμεσες ενέργειες για να διασφαλίσουν ότι οι Ράτκο Μλάντιτς, Ράντοβαν Κάρατζιτς, Ζντράβκο Τόλιμιρ και όλοι οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι θα συλληφθούν και θα μεταβιβαστούν στην επιμέλεια του Δικαστηρίου. Επιπλέον, η οργάνωση προτρέπει τις αρχές της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα να διασφαλίσουν την πλήρη συνεργασία με οποιεσδήποτε ποινικές ανακρίσεις τυχόν ξεκινήσουν στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη για τα γεγονότα της Σρεμπρένιτσα. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις αρχές της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα να διαθέσουν αμέσως στους συγγενείς των «εξαφανισμένων» της Σρεμπρένιτσα κάθε πληροφορία για την τύχη των οικείων τους και για το πού βρίσκονται.
Διεθνής δράση για την αποκάλυψη της αλήθειας
Η Διεθνής Αμνηστία έχει ξεκινήσει, ήδη από τον Απρίλιο, συντονισμένη διεθνή δράση για την αποκάλυψη της αλήθειας για τα θύματα της σφαγής της Σρεμπρένιτσα, αλλά και για το σύνολο των «εξαφανισμένων» στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Η δράση των μελών της οργάνωσης ασκεί πίεση για τη διενέργεια δικαστικών ερευνών και ποινικών διώξεων από τις αρμόδιες εγχώριες και διεθνείς αρχές, τη σύλληψη των ατόμων που καταζητούνται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (όπως οι Ράτκο Μλάντιτς, Ράντοβαν Κάρατζιτς και Ζντράβκο Τόλιμιρ), τη χρηματική και άλλη ενίσχυση του νεότευκτου Τμήματος Εκδίκασης Εγκλημάτων Πολέμου του Κρατικού Δικαστηρίου της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και τη συνέχιση της λειτουργίας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία, που σχεδιάζεται να διακόψει τη λειτουργία του το 2010.
Εκδηλώσεις διεθνώς και στην Ελλάδα για την επέτειο της σφαγής
Στο πλαίσιο αυτής της διεθνούς δράσης, τα μέλη της Διεθνούς Αμνηστίας σε διάφορες χώρες (π.χ. Ελλάδα, Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, ΗΠΑ, Ισπανία, Ιταλία, Ολλανδία, Φινλανδία) έχουν προγραμματίσει εκδηλώσεις μνήμης για τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα.
Την Κυριακή 10 Ιουλίου θα πραγματοποιηθούν ολονυκτίες σε διάφορες πόλεις ανά τον κόσμο, με στόχο να ανάψουν 8.000 κεριά, αριθμός που συμβολίζει τον εκτιμώμενο αριθμό των θυμάτων. Στην Ελλάδα θα πραγματοποιηθούν την ίδια ημέρα εκδηλώσεις στην Αθήνα (ολονυκτία από τις 10 μ.μ. στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών), τη Θεσσαλονίκη και τα Χανιά.