ΗΠΑ: ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΡΕΥΝΗΘΟΥΝ ΟΛΕΣ ΟΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΓΙΑ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
18 Μαρτίου 2007
Η δημοσίευση από το Υπουργείο ’μυνας των ΗΠΑ μέρους της απομαγνητοφώνησης της ακροαματικής διαδικασίας του Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ ενώπιον Επιτροπής Ελέγχου της Ιδιότητας του Μαχητή (Combatant Status Review Tribunal, CSRT) στο Γουαντάναμο εγείρει και πάλι σοβαρές ανησυχίες για τον τρόπο μεταχείρισης των κρατουμένων του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» από τις ΗΠΑ.
Οι επιτροπές αυτές επινοήθηκαν τον Ιούνιο 2004 για να χρησιμοποιηθούν στο Γουαντάναμο, δύο και πλέον έτη αφού ξεκίνησαν οι κρατήσεις εκεί. Αυτές οι επιτροπές αποτελούνται από τρεις στρατιωτικούς, οι οποίοι μπορούν να βασίζουν τις αποφάσεις τους για την ιδιότητα του κρατούμενου σε μυστικά στοιχεία ή σε στοιχεία που αποσπάστηκαν με βασανιστήρια ή άλλες μορφές κακομεταχείρισης. Ο κρατούμενος είναι υποχρεωμένος να αποδείξει ότι δεν είναι «παράνομος μαχητής του εχθρού», έννοια που ορίζεται με χαλαρό τρόπο, χωρίς να διαθέτει συνήγορο και γενικά χωρίς τη δυνατότητα πρόσβασης σε μάρτυρες ή στοιχεία. Στον Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ, για παράδειγμα, αρνήθηκαν να παρουσιάσει ως μάρτυρες δύο άλλους κρατούμενους στο Γουαντάναμο. Ο Πρόεδρος της επιτροπής αποφάσισε ότι οι καταθέσεις τους ήταν «άσχετες με την υπόθεση». Στην περίπτωση που επικυρωθεί η ιδιότητα του «παράνομου μαχητή του εχθρού», ο κρατούμενος μπορεί να παραπεμφθεί σε δίκη από ειδικό στρατοδικείο («στρατιωτική επιτροπή»), το οποίο έχει τη δυνατότητα να τον καταδικάσει σε θάνατο.
Ο Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ είναι ένας από τους 14 κρατούμενους «υψηλής αξίας», που μεταφέρθηκαν στο Γουαντάναμο τον Σεπτέμβριο 2006 μετά από χρόνια μυστικής κράτησης από τη CIA με δεδηλωμένο σκοπό να δικαστούν από στρατιωτική επιτροπή. Ο Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ συνελήφθη στο Πακιστάν το 2003 και χαρακτηρίζεται από την αμερικανική κυβέρνηση ως ο «εγκέφαλος» πίσω από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001. Κρατήθηκε μυστικά από τη CIA επί τριάμισι χρόνια χωρίς επαφή με τον έξω κόσμο. Οι μέθοδοι ανάκρισης της CIA παραμένουν «άκρως απόρρητες», αλλά ανάμεσα σε εκείνες που καταγγέλλεται ότι χρησιμοποιήθηκαν εναντίον αυτού και άλλων κρατουμένων ήταν και ο «εικονικός πνιγμός», δηλαδή εικονική εκτέλεση με πνιγμό.
Έξι μήνες μετά τη μεταφορά τους στο Γουαντάναμο, αυτοί οι 14 κρατούμενοι εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε δικηγόρους, παρ' όλο που η κυβέρνηση συντάσσει ποινική δικογραφία εναντίον τους. Οι στρατιωτικές επιτροπές δέχονται στοιχεία που έχουν αποσπαστεί δια της βίας. Η κυβέρνηση μπορεί να παρουσιάσει στοιχεία αποσιωπώντας τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν για να τα αποκτήσει. Οι διαδικασίες εξέτασης της ιδιότητας του μαχητή για τους 14 κρατούμενους διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών επειδή οι 14 «μπορεί να αποκαλύψουν εξαιρετικά απόρρητες πληροφορίες» για το πρόγραμμα μυστικής κράτησης της CIA. Πιθανώς να συμβεί το ίδιο και κατά τη δίκη τους από στρατιωτική επιτροπή, εάν αυτή πραγματοποιηθεί. Ο στρατοδίκης έχει το δικαίωμα να διατάξει να γίνει η δίκη κεκλεισμένων των θυρών για να αποτρέψει την αποκάλυψη απόρρητων δραστηριοτήτων των μυστικών υπηρεσιών.
Το λογοκριμένο κείμενο της ακρόασης του Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ δείχνει ότι έχει καταγγείλει βασανιστήρια. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου αναφέρεται σε έγγραφη κατάθεση «σχετικά με τη φερόμενη κακομεταχείριση ή μεταχείριση που δέχτηκε ο Κρατούμενος». Ακολουθεί η εξής στιχομυθία:
Πρόεδρος: ...Το D-d φαίνεται να είναι έγγραφη κατάθεση σχετικά με μια ορισμένη μεταχείριση που ισχυρίζεστε ότι δεχτήκατε στα χέρια υπαλλήλων της κυβέρνησης των ΗΠΑ, όπως αναφέρετε, από τη στιγμή της σύλληψής σας το 2003 μέχρι την άφιξή σας εδώ στο Γουαντάναμο τον Σεπτέμβριο 2006. Είναι έτσι;
Κρατούμενος: Ναι.
Πρόεδρος: Μάλιστα... Μήπως κάποιο μέρος της κατάθεσής σας ήταν αποτέλεσμα αυτής της μεταχείρισης που δεχτήκατε μεταξύ 2003 και 2006; Κάνατε αυτές τις καταθέσεις εξαιτίας της μεταχείρισης από αυτούς τους ανθρώπους;
Κρατούμενος: Κατάθεση για ποιον [sic];
Πρόεδρος: Σε κάποιον από αυτούς τους ανακριτές.
Κρατούμενος: Ανθρώπους της CIA. Ναι. Στην αρχή όταν με μετέφεραν στο [ΛΟΓΟΚΡΙΜΕΝΟ].
Πρόεδρος: Αυτό που προσπαθώ να καταλάβω είναι, μήπως αν οποιαδήποτε κατάθεση που κάνατε ήταν αποτέλεσμα αυτής της μεταχείρισης, και για να χρησιμοποιήσω τα λόγια σας, ισχυρίζεστε βασανιστήρια. Καταθέσατε οτιδήποτε εξαιτίας αυτού;
Μετά από άλλη μια στιχομυθία, ο διάλογος συνεχίζεται:
Πρόεδρος: Έκανε κανείς ψευδείς καταθέσεις ως αποτέλεσμα αυτού;
Κρατούμενος: Κι εγώ έκανα.
Τον Νοέμβριο του 2006, έξι συνταξιούχοι ομοσπονδιακοί δικαστές των ΗΠΑ, σε έγγραφο που κατατέθηκε σε ομοσπονδιακό δικαστήριο, τόνισαν ότι, σύμφωνα με τα δημόσια πρακτικά των ακροαματικών διαδικασιών των επιτροπών CSRT που είχαν ήδη διεξαχθεί για εκατοντάδες άλλους κρατούμενους του Γουαντάναμο:
«Οι επιτροπές των CSRT δεν αξιολόγησαν την ακεραιότητα των στοιχείων που φέρονται να έχουν αποσπαστεί με καταναγκασμό, ακόμα κι όταν ήταν ευκόλως διαθέσιμα στοιχεία όπως τα ιατρικά μητρώα. Κάποιες επιτροπές θεώρησαν τις καταγγελίες για βασανιστήρια αρκετά αξιόπιστες ώστε να επιβάλλεται έρευνα από άλλες στρατιωτικές αρχές. Παρ' όλ' αυτά, οι επιτροπές αποφάσισαν ότι οι κρατούμενοι ήταν μαχητές του εχθρού, χωρίς να περιμένουν το αποτέλεσμα της έρευνας... Αρκετές επιτροπές απλώς αγνόησαν τις μαρτυρίες ότι οι προηγούμενες καταθέσεις του κρατουμένου στους ανακριτές ήταν αποτέλεσμα βασανιστηρίων... Σε κάποιες περιπτώσεις, οι επιτροπές διερεύνησαν τις καταγγελίες για βασανιστήρια, για να καταδείξουν όμως ότι δεν συμμετείχαν αμερικανικές δυνάμεις στα βασανιστήρια και όχι για να εξακριβώσουν εάν η «ομολογία» ήταν αξιόπιστη ή αποτέλεσμα καταναγκασμού».
Η Διεθνής Αμνηστία αναγνωρίζει ότι ο Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ κατηγορείται και φέρεται να έχει αναλάβει την ευθύνη για μια σειρά από σοβαρότατα εγκλήματα, μεταξύ αυτών και για τον σχεδιασμό των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, οι οποίες θεωρούνται από τη Διεθνή Αμνηστία έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Ταυτόχρονα, όμως, η αμερικανική κυβέρνηση φέρεται να έχει διαπράξει, τόσο κατά του Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ όσο και κατά άλλων κρατουμένων, σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως τα διεθνώς αναγνωρισμένα εγκλήματα του βασανισμού και της εξαναγκασμένης εξαφάνισης.
Η διεθνής οργάνωση ζητά να απαγγελθούν στον Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ αναγνωρίσιμες ποινικές κατηγορίες και να δικαστεί από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο και όχι από στρατιωτική επιτροπή, ειδάλλως να αφεθεί ελεύθερος. Οποιαδήποτε πληροφορία αποσπάστηκε με βασανιστήρια ή άλλη κακομεταχείριση δεν πρέπει να γίνεται παραδεκτή σε δίκη, παρά μόνο ως στοιχείο σε βάρος όσων ευθύνονται για αυτή τη μεταχείριση. Η Διεθνής Αμνηστία παροτρύνει τις ΗΠΑ να μην επιδιώξουν την επιβολή θανατικής ποινής στον Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ ή σε οποιονδήποτε άλλο.
Ο Πρόεδρος της επιτροπής CSRT δήλωσε ότι οι καταγγελίες του Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ «θα γνωστοποιηθούν σε οποιαδήποτε έρευνα θα ήταν ενδεχομένως κατάλληλη». Η Διεθνής Αμνηστία επαναλαμβάνει τις ανησυχίες της για την ανεπάρκεια των προηγούμενων ερευνών για καταγγελίες βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης από προσωπικό των ΗΠΑ στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και καλεί τις ΗΠΑ να προβούν σε άμεση και αμερόληπτη έρευνα των καταγγελιών του Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ για βασανιστήρια και κακομεταχείριση και των στοιχείων ότι έπεσε θύμα εξαναγκασμένης εξαφάνισης. Τα πορίσματα πρέπει να δημοσιοποιηθούν και οποιοσδήποτε φέρεται ως υπαίτιος τέτοιας μεταχείρισης να λογοδοτήσει ενώπιον της δικαιοσύνης.
Ο Χάλεντ Σεΐχ Μοχάμετ και όλοι οι κρατούμενοι πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δικηγόρους και να δικαστούν από ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο ώστε να μπορέσουν να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα της κράτησής τους.
- Για περισσότερες πληροφορίες και συνεντεύξεις επικοινωνήστε με την Υπεύθυνη Τύπου και Προβολής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, ’ννα Μπότσογλου, τηλ. 210-3600628 (εσωτ. 2).
- Επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες της Διεθνούς Αμνηστίας για το Γουαντάναμο: http://web.amnesty.org/pages/guantanamobay-index-eng http://blogs.amnesty.org/blogs/closeguantanamo
- Η Διεθνής Αμνηστία πραγματοποιεί εκστρατεία για τον τερματισμό των βασανιστηρίων και άλλων μορφών κακομεταχείρισης στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας». Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες www.amnesty.org.gr/campaigns/stoptorture/ (ελληνικά) και web.amnesty.org/pages/stoptorture-index-eng (αγγλικά)