ΥΕΜΕΝΗ: ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΘΕΙ Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗ ΕΠΙΔΡΟΜΗ ΠΟΥ ΑΦΗΣΕ ΠΙΣΩ ΤΗΣ ΔΕΚΑΔΕΣ ΝΕΚΡΕΣ/ΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΡΙΕΣ/ΕΣ

Μια αμερικανική αεροπορική επιδρομή σε κέντρο κράτησης μεταναστριών/ών στη Sa’ada, στη βορειοδυτική Υεμένη, στις 28 Απριλίου σκότωσε και τραυμάτισε δεκάδες μετανάστριες/ες και πρέπει να διερευνηθεί ως παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία, εν μέσω αναφορών ότι εκατοντάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και τραυματιστεί ως αποτέλεσμα των αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών στην Υεμένη από τον Μάρτιο του 2025.

Σύμφωνα με την ανάλυση δορυφορικών εικόνων, οι αμερικανικές επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν στο συγκρότημα των φυλακών της Sa’ada έπληξαν το κέντρο κράτησης μεταναστριών/ών και ένα άλλο κτίριο στην περιοχή.

Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με τρία άτομα που εργάζονται με αφρικανικές κοινότητες μεταναστριών/ών και προσφυγισσών/ων στην Υεμένη.  Δύο από αυτά τα άτομα, τα οποία είχαν επισκεφθεί το κέντρο κράτησης μεταναστριών/ών καθώς και δύο κοντινά νοσοκομεία και τα νεκροτομεία τους μετά την αεροπορική επιδρομή, επιβεβαίωσαν ότι είδαν στοιχεία που υποδεικνύουν μεγάλο αριθμό θυμάτων.  Η οργάνωση ανέλυσε επίσης δορυφορικές εικόνες και βίντεο με φρικτές σκηνές που έδειχναν πτώματα μεταναστριών/ών διασκορπισμένα σε χαλάσματα και διασώστριες/ες να προσπαθούν να ανασύρουν βαριά τραυματισμένες/ους επιζώσες/ώντες από τα συντρίμμια.

«Οι ΗΠΑ επιτέθηκαν σε ένα γνωστό κέντρο κράτησης όπου οι Χούθι κρατούσαν μετανάστριες/ες που δεν είχαν τρόπο να βρουν καταφύγιο. Η μεγάλη απώλεια ζωής αμάχων σε αυτή την επίθεση εγείρει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με το αν οι ΗΠΑ συμμορφώθηκαν με τις υποχρεώσεις τους βάσει του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων περί διάκρισης και προφύλαξης», δήλωσε η Agnès Callamard, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Οι ΗΠΑ πρέπει να διεξάγουν άμεση, ανεξάρτητη και διαφανή έρευνα για αυτή την αεροπορική επιδρομή και για όλες τις άλλες αεροπορικές επιδρομές που είχαν ως αποτέλεσμα απώλειες αμάχων, καθώς και για εκείνες στις οποίες μπορεί να παραβιάστηκαν οι κανόνες του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου».

Μάρτυρες που επισκέφθηκαν το νοσοκομείο Republican και το γενικό νοσοκομείο al Talh στη Sa'ada, δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι είδαν περισσότερους από 24 μετανάστριες/ες από την Αιθιοπία που υπέστησαν τραυματισμούς, συμπεριλαμβανομένων σοβαρών ακρωτηριασμών και καταγμάτων. Είπαν επίσης ότι τα νεκροτομεία των νοσοκομείων δεν είχαν αρκετό χώρο για να δεχτούν τα πτώματα, οπότε οι τραυματίες που παραλήφθηκαν από την αεροπορική επιδρομή έπρεπε να στοιβάζονται έξω. Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC), το προσωπικό της οποίας βρισκόταν στο σημείο αμέσως μετά την επίθεση, επιβεβαίωσε επίσης σε ανακοίνωσή της τον μεγάλο αριθμό θυμάτων, πολλές/οί από τις/τους οποίες/ους ήταν μετανάστριες/ες.

Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, οι επιτιθέμενες δυνάμεις έχουν την υποχρέωση να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να διακρίνουν μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών στόχων, να επαληθεύουν αν ο επιδιωκόμενος στόχος τους είναι στρατιωτικός και να ακυρώνουν την επίθεση αν υπάρχει αμφιβολία. Όταν επιτίθενται σε στρατιωτικό στόχο, τα μέρη μιας σύγκρουσης πρέπει επίσης να λαμβάνουν όλες τις εφικτές προφυλάξεις για την ελαχιστοποίηση της βλάβης των αμάχων που βρίσκονται κοντά.

Εάν διαπιστωθεί ότι έχει προκληθεί ζημία σε άμαχο πληθυσμό, τα θύματα και οι οικογένειές τους πρέπει να λάβουν πλήρη αποζημίωση για τις παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Επιπλέον, εάν οι έρευνες διαπιστώσουν ότι υπήρξαν άμεσες επιθέσεις κατά αμάχων και μη στρατιωτικών αντικειμένων ή επιθέσεις χωρίς διακρίσεις που έπληξαν στρατιωτικούς στόχους και αμάχους χωρίς διάκριση και οι οποίες σκότωσαν ή τραυμάτισαν αμάχους, θα πρέπει να διερευνηθούν και να αντιμετωπιστούν ως παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και πιθανά εγκλήματα πολέμου.

Οι εμπειρογνώμονες της Διεθνούς Αμνηστίας σε θέματα όπλων ανέλυσαν φωτογραφίες των υπολειμμάτων των όπλων που χρησιμοποιήθηκαν στην επίθεση και εντόπισαν θραύσματα από τουλάχιστον δύο βόμβες ακριβείας GBU-39 μικρής διαμέτρου 250 λιβρών. Η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ δεν ανακοίνωσε τον στόχο της επίθεσης, αλλά ένας αξιωματούχος της αμερικανικής άμυνας δήλωσε ότι αξιολογεί «ισχυρισμούς» για απώλειες αμάχων κατά την επίθεση και διεξάγει «την αξιολόγηση των ζημιών της μάχης μας». Η αξιολόγηση αυτή, συμπεριλαμβανομένων τυχόν συμπερασμάτων που σχετίζονται με τις βλάβες των αμάχων και τις προσπάθειες αντιμετώπισής τους, θα πρέπει να δημοσιοποιηθεί αμέσως.

Δορυφορικές εικόνες που δείχνουν το συγκρότημα φυλακών Sa'ada πριν από την αεροπορική επιδρομή των ΗΠΑ © 2025 Planet Labs PBC

Δορυφορικές εικόνες που δείχνουν την περιοχή μετά την αεροπορική επιδρομή των ΗΠΑ © 2025 Planet Labs PBC

Οι ΗΠΑ θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι η φυλακή Sa'ada ήταν ένα κέντρο κράτησης, το οποίο χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια από τους Χούθι για την κράτηση μεταναστριών/ών και ότι το επισκεπτόταν τακτικά η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC). Θα έπρεπε επίσης να γνωρίζουν ότι οποιαδήποτε αεροπορική επίθεση θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα σημαντικές βλάβες στον άμαχο πληθυσμό.

 Η Αμνηστία υπενθυμίζει επίσης ότι ένα άλλο κέντρο κράτησης εντός του ίδιου συγκροτήματος της φυλακής Sa'ada επλήγη από αεροπορική επιδρομή του συνασπισμού υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας στις 21 Ιανουαρίου 2022, με τη χρήση κατευθυνόμενων πυρομαχικών ακριβείας αμερικανικής κατασκευής, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν περισσότερες/οι από 90 κρατούμενες/οι και να τραυματιστούν δεκάδες. Σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες, μετά την εν λόγω επίθεση του 2022 οι de facto αρχές των Χούθι έχουν κατασκευάσει επιπλέον κτίρια στην εν λόγω τοποθεσία, ένα από τα οποία χτυπήθηκε επίσης στις 28 Απριλίου.

Η Διεθνής Αμνηστία δεν μπόρεσε να προσδιορίσει με βεβαιότητα έναν νόμιμο στρατιωτικό στόχο εντός του συγκροτήματος των φυλακών Sa'ada. Οι περιορισμοί των de facto αρχών των Χούθι στις ανεξάρτητες έρευνες, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στη δεύτερη τοποθεσία που χτυπήθηκε στις 28 Απριλίου, περιορίζουν την ικανότητά μας να διερευνήσουμε πλήρως την επίθεση ή να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να υπήρχαν στρατιωτικοί στόχοι εντός του συγκροτήματος των φυλακών. Οποιαδήποτε επίθεση που δεν κάνει διάκριση μεταξύ αμάχων και πολιτικών αντικειμένων από τη μία πλευρά και νόμιμων στρατιωτικών στόχων από την άλλη, ακόμη και εντός του ίδιου συγκροτήματος, συνιστά επίθεση χωρίς διακρίσεις και παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.

 «Σοκ και τρόμος στα πρόσωπά τους»

Η Διεθνής Αμνηστία ανέλυσε δεκάδες βίντεο και φωτογραφίες που δημοσίευσε το τηλεοπτικό κανάλι Huthi al Masira, καθώς και επτά βίντεο που μοιράστηκε ιδιωτικά μάρτυρας. Αυτά τα ψηφιακά αποδεικτικά στοιχεία που δείχνουν πτώματα διάσπαρτα στα συντρίμμια υποδεικνύουν δεκάδες θανάτους και τραυματισμούς αμάχων μεταναστριών/ών κατά την αεροπορική επιδρομή στο κέντρο κράτησης.

Το υπουργείο Εσωτερικών που διοικείται από τους Χούθι δήλωσε ότι, κατά τη στιγμή της επίθεσης, στο κέντρο κράτησης κρατούνταν 115 Αφρικανές/οί μετανάστριες/ες κρατούμενες/οι, εκ των οποίων 68 σκοτώθηκαν και 47 τραυματίστηκαν. Εάν αυτός ο αριθμός των θυμάτων αποδειχθεί ακριβής, θα πρόκειται για τη χειρότερη περίπτωση βλάβης αμάχων σε μεμονωμένο περιστατικό από τον αμερικανικό στρατό μετά από μια αεροπορική επιδρομή στη Μοσούλη του Ιράκ το 2017.

Η Διεθνής Αμνηστία δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα τον αριθμό των νεκρών, ούτε να μιλήσει με επιζώσες/ώντες ή ιατρικό προσωπικό, λόγω της συνεχιζόμενης καταστολής του πολιτικού χώρου από τους Χούθι. Οι αξιωματούχοι των Χούθι έχουν εκδώσει διάφορες δηλώσεις και οδηγίες που απαγορεύουν στους ανθρώπους να μοιράζονται ονόματα, φωτογραφίες ή οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με τα θύματα των αεροπορικών επιδρομών των ΗΠΑ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε άλλες δημόσιες πλατφόρμες. Πολλοί άνθρωποι δήλωσαν ότι φοβούνται να μιλήσουν από τον φόβο των αντιποίνων. Τα τελευταία χρόνια, εργαζόμενες/οι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, δημοσιογράφοι και ακτιβίστριες/ές έχουν συλληφθεί από τους Χούθι και έχουν κατηγορηθεί για κατασκοπεία.

Παρόλα αυτά, η Διεθνής Αμνηστία κατάφερε να μιλήσει, υπό τον όρο της ανωνυμίας, με τρία άτομα που εργάζονται με αφρικανικές κοινότητες μεταναστριών/ών και προσφυγισσών/ων, τα οποία δήλωσαν ότι όλες/οι οι κρατούμενες/οι μετανάστριες/ες στο συγκεκριμένο κέντρο κράτησης ήταν από την Αιθιοπία, με εξαίρεση ένα άτομο από την Ερυθραία.

Μάρτυρας είπε ότι είδε 25 τραυματισμένες/ους μετανάστριες/ες στο νοσοκομείο Republican και εννέα στο γενικό νοσοκομείο Al Talh στη Sa'ada: «Υπέφεραν από διάφορα κατάγματα και μώλωπες. Κάποιες/οι ήταν σε κρίσιμη κατάσταση και δύο είχαν ακρωτηριασμένα πόδια... Το νεκροτομείο στο νοσοκομείο Republican ήταν υπερπλήρες και δεν υπήρχε χώρος για δεκάδες πτώματα που παρέμεναν ακόμα έξω από το νεκροτομείο για δεύτερη μέρα».

Άλλος μάρτυρας που επισκέφθηκε και τα δύο νοσοκομεία και μίλησε με δεκάδες τραυματισμένες/ους μετανάστριες/ες από την Αιθιοπία δήλωσε:

«Μου είπαν ότι κοιμόντουσαν όταν τους χτύπησε ο πρώτος πύραυλος γύρω στις 4 το πρωί (...) Είπαν ότι ξύπνησαν και βρήκαν γύρω τους διαμελισμένα πτώματα. Μπορούσες να δεις το σοκ και τον τρόμο στα πρόσωπά τους. Κάποιοι άνθρωποι δεν μπορούσαν ακόμα να μιλήσουν λόγω του τραύματος».

Στις 27 Απριλίου, μια ημέρα πριν από την επίθεση, η Κεντρική Διοίκηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι είχε χτυπήσει πάνω από 800 στόχους στην Υεμένη από τις 15 Μαρτίου και ότι περιορίζει σκόπιμα την αποκάλυψη πληροφοριών σχετικά με τις επιχειρήσεις της για λόγους επιχειρησιακής ασφάλειας.

Το Κογκρέσο των ΗΠΑ θα πρέπει να διασφαλίσει τις συνεχείς προσπάθειες για τον περιορισμό της βλάβης των αμάχων

Κρίσιμα συστήματα που τέθηκαν σε εφαρμογή τα τελευταία χρόνια με βάση τις εργασίες που ξεκίνησαν υπό την πρώτη κυβέρνηση Τραμπ για τη μείωση και την καλύτερη αντιμετώπιση της βλάβης των αμάχων που προκαλούν οι θανατηφόρες ενέργειες των ΗΠΑ στο εξωτερικό απειλούνται από τη σημερινή κυβέρνηση Τραμπ. Τα ειδησεογραφικά πρακτορεία ανέφεραν ότι τα προγράμματα του Υπουργείου Άμυνας που επικεντρώνονται στον περιορισμό και την αντιμετώπιση της βλάβης των αμάχων αναιρούνται και ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει καταργήσει τους περιορισμούς σε διοικητές που επιτρέπουν ορισμένους τύπους αεροπορικών επιδρομών και ειδικών επιχειρήσεων.  Έχει επίσης αναφερθεί ότι ο υπουργός Άμυνας Pete Hegseth απέλυσε τις/τους κορυφαίες/ους στρατιωτικούς νομικούς που είναι υπεύθυνες/οι για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις.

«Την ώρα που οι ΗΠΑ φαίνεται να συρρικνώνουν τις προσπάθειες που αποσκοπούν στη μείωση της βλάβης των αμάχων από τις θανατηφόρες ενέργειες των ΗΠΑ, το αμερικανικό Κογκρέσο θα πρέπει να παίξει τον εποπτικό του ρόλο και να απαιτήσει πληροφορίες για τις μέχρι σήμερα έρευνες σχετικά με αυτά τα πλήγματα. Το Κογκρέσο πρέπει περαιτέρω να διασφαλίσει ότι οι μηχανισμοί για τον περιορισμό και την αντιμετώπιση της βλάβης των αμάχων παραμένουν άθικτοι και ανταποκρίνονται σθεναρά σε αυτό και σε άλλα πρόσφατα περιστατικά», δήλωσε η Agnès Callamard.

Ιστορικό

Μεταξύ Νοεμβρίου 2023 και Ιανουαρίου 2025, οι ένοπλες δυνάμεις των Χούθι έβαλαν στο στόχαστρο τουλάχιστον 74 εμπορικά και στρατιωτικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, τον Κόλπο του Άντεν και τον Ινδικό Ωκεανό, τα οποία, όπως ισχυρίστηκαν, συνδέονταν με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ξεκίνησε αεροπορικές επιδρομές κατά των Χούθι το 2024. Το νέο κύμα αμερικανικών επιδρομών υπό την κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε στις 15 Μαρτίου 2025, αφού οι Χούθι ανακοίνωσαν στις 11 Μαρτίου ότι θα επαναλάβουν τις επιθέσεις εναντίον ισραηλινών πλοίων που διέρχονται από την Ερυθρά και την Αραβική Θάλασσα, ως απάντηση στο Ισραήλ που μπλοκάρει τη βοήθεια προς την κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας.

Από τις 15 Μαρτίου, οι Χούθι έχουν εκτοξεύσει πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον του USS Harry S. Truman, ενός αεροπλανοφόρου που σταθμεύει στην Ερυθρά Θάλασσα. Έχουν επίσης επαναλάβει τις επιθέσεις τους στο Ισραήλ, χτυπώντας κοντά στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν του Τελ Αβίβ στις 4 Μαΐου. Το Ισραήλ ανταπέδωσε τον Μάιο με αεροπορικές επιδρομές, μεταξύ άλλων στο λιμάνι της Hodeidah και στο αεροδρόμιο της Sana’a.

Στις 6 Μαΐου, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι τερματίζουν τη στρατιωτική τους εκστρατεία κατά των Χούθι στην Υεμένη.