© Artwork: Colin Foo, Photos: Getty/Amnesty International

ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ: ΜΙΑ ΝΕΑ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΚΕΝΑ ΣΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Δημοσιεύθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2024, 18:10Εκτύπωση

Οι γίγαντες των ηλεκτρικών οχημάτων BYD, Mitsubishi και Hyundai σημείωσαν τη χειρότερη βαθμολογία σε μια νέα κατάταξη του κλάδου για τα ανθρώπινα δικαιώματα που διεξήγαγε η Διεθνής Αμνηστία. Η μελέτη αποκαλύπτει πώς οι κορυφαίοι κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων (EV) στον κόσμο δεν αποδεικνύουν επαρκώς πώς αντιμετωπίζουν τους κινδύνους για τα ανθρώπινα δικαιώματα στις αλυσίδες εφοδιασμού τους με ορυκτά, αφήνοντας ενδεχομένως τις κοινότητες εκτεθειμένες στην εκμετάλλευση, τους κινδύνους για την υγεία και την περιβαλλοντική βλάβη που προκαλείται από την ταχεία επέκταση των ορυχείων που απαιτούνται για τα μέταλλα που χρησιμοποιούνται στις μπαταρίες.

Στη νέα έκθεση, Recharge for Rights: Ranking the Human Rights Due Diligence Reporting of Leading Electric Vehicle Makers, η Διεθνής Αμνηστία χρησιμοποιεί κριτήρια βασισμένα σε διεθνή πρότυπα για να αξιολογήσει διεξοδικά τις πολιτικές δέουσας επιμέλειας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις αυτοαναφερόμενες πρακτικές 13 μεγάλων κατασκευαστών ηλεκτρικών οχημάτων, εκδίδοντας για τον καθένα από αυτούς έναν πίνακα βαθμολογίας. Ο πίνακας βαθμολογίας αναλύει κατά πόσο οι εν λόγω επωνυμίες αυτοκινήτων ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα και επισημαίνει ποιες από αυτές αδυνατούν να αποδείξουν ότι αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνδέονται με την εξόρυξη ορυκτών για την ενεργειακή μετάβαση είναι ανησυχητικές και διάχυτες και η αντίδραση του κλάδου είναι πολύ ελλιπής.

— Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, Agnès Callamard

Καθώς η παγκόσμια ζήτηση για ορυκτά μπαταριών αυξάνεται ραγδαία, η έκθεση καλεί τους κατασκευαστές αυτοκινήτων να εντοπίσουν και να μετριάσουν τους κινδύνους για τα ανθρώπινα δικαιώματα στις αλυσίδες εφοδιασμού τους, όπως οι αναγκαστικές εξώσεις, οι βλάβες στην υγεία από την περιβαλλοντική ρύπανση και η καταπάτηση των δικαιωμάτων των αυτόχθονων πληθυσμών σε χώρες όπου εξορύσσονται ορυκτά, όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και οι Φιλιππίνες.

«Η τεράστια αύξηση της ζήτησης για τα μέταλλα που απαιτούνται για την κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων ασκεί τεράστιες πιέσεις στις κοινότητες που πλήττονται από τις εξορύξεις», δήλωσε η Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, Agnès Callamard.

«Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνδέονται με την εξόρυξη των ορυκτών για την ενεργειακή μετάβαση είναι ανησυχητικές και διάχυτες και η αντίδραση της βιομηχανίας είναι εξαιρετικά ελλιπής. Οι κοινότητες υποφέρουν από αναγκαστικές εξώσεις, προβλήματα υγείας που προκαλούνται από τη ρύπανση και δυσκολίες πρόσβασης στο νερό. Καθώς η ζήτηση για ηλεκτρικά οχήματα αυξάνεται, οι κατασκευαστές πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα δικαιώματα των ανθρώπων γίνονται σεβαστά».

Ποικίλες βαθμολογίες σε όλους τους τομείς

Ο πίνακας βαθμολογίας της Αμνηστίας, ο οποίος βαθμολογείται με 90 βαθμούς, αξιολογεί τις επιδόσεις των εταιρειών σε κριτήρια όπως η δέσμευση σε πολιτικές για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η διαδικασία εντοπισμού κινδύνων, η χαρτογράφηση της αλυσίδας εφοδιασμού, η υποβολή εκθέσεων και η αποκατάσταση.

Καμία από τις εταιρείες δεν συγκέντρωσε βαθμολογία υψηλότερη από 51 βαθμούς στην αξιολόγηση της Διεθνούς Αμνηστίας για τη δέουσα επιμέλεια ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στον πάτο του καταλόγου βρέθηκε η κινεζική εταιρεία BYD, η οποία βαθμολογήθηκε με την απογοητευτική βαθμολογία 11/90. Η γερμανική εταιρεία Mercedes-Benz σημείωσε την υψηλότερη βαθμολογία με 51/90.

Οι δεσμεύσεις που αναφέρουν αυτές οι εταιρείες είναι συχνά ασαφείς και παρέχουν ελάχιστα στοιχεία για ουσιαστική δράση, δείχνοντας ότι έχουν πολύ δρόμο να διανύσουν για να ανταποκριθούν στα διεθνή πρότυπα.

— Η Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, Agnès Callamard

«Ενώ σημειώθηκε κάποια πρόοδος, σε όλους τους τομείς, οι βαθμολογίες ήταν μια τεράστια απογοήτευση. Η BYD, μία από τις μεγαλύτερες και ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρείες ηλεκτρικών οχημάτων, κατέλαβε την τελευταία θέση στην αξιολόγησή μας. Τα στοιχεία της δείχνουν σοβαρή έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά την επιμέλεια για τα ανθρώπινα δικαιώματα στις αλυσίδες εφοδιασμού μπαταριών της», δήλωσε η Agnès Callamard.

«Άλλες εταιρείες με χαμηλή βαθμολογία, όπως η Hyundai και η Mitsubishi, δεν διαθέτουν το απαραίτητο βάθος και τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή σε όλους τους βασικούς τομείς δέουσας επιμέλειας για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι δεσμεύσεις που αναφέρουν αυτές οι εταιρείες είναι συχνά ασαφείς και παρέχουν ελάχιστες αποδείξεις για ουσιαστική δράση, γεγονός που δείχνει ότι έχουν πολύ δρόμο να διανύσουν για να ανταποκριθούν στα διεθνή πρότυπα».

Ενώ εταιρείες όπως η Renault και η General Motors έχουν δηλώσει δεσμεύσεις για τη δέουσα επιμέλεια ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα και κατατάσσονται υψηλότερα από ορισμένες από τις εταιρείες με τη χαμηλότερη βαθμολογία, εξακολουθούν να παρέχουν περιορισμένες αποδείξεις για την πλήρη ενσωμάτωση αυτών των δεσμεύσεων στις λειτουργίες της αλυσίδας εφοδιασμού τους, με περιορισμένες πληροφορίες σχετικά με τις αξιολογήσεις κινδύνου και τη δέσμευση των ενδιαφερόμενων μερών και έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά την αλυσίδα εφοδιασμού.

«Η έλλειψη διαφάνειας γύρω από τις αλυσίδες εφοδιασμού που επιδεικνύουν αυτές οι εταιρείες αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, αν αναλογιστεί κανείς την πιθανότητα να προμηθεύονται μπαταρίες που κατασκευάζονται με ορυκτά όπως κοβάλτιο ή νικέλιο που εξορύσσονται σε συνθήκες που θα μπορούσαν να βλάψουν τα δικαιώματα των ανθρώπων», δήλωσε η Agnès Callamard.

Επιπτώσεις στις κοινότητες των αυτοχθόνων

Παρόλο που η ταχεία μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στα ηλεκτρικά οχήματα είναι επειγόντως αναγκαία για την επιτάχυνση της απεξάρτησης από τον άνθρακα και τη συμβολή στην επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας, συνοδεύεται από ένα κρυφό κόστος. 

«Η εξόρυξη των ορυκτών που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρικά οχήματα μπορεί να συνεπάγεται με τεράστιους κινδύνους για τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Προηγούμενη έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας έχει δείξει πώς το βιομηχανικό κοβάλτιο συνδέεται με αναγκαστικές εξώσεις στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Οι εταιρείες αυτοκινήτων πρέπει να χρησιμοποιήσουν την τεράστια επιρροή τους ως παγκόσμιοι αγοραστές ορυκτών για να επηρεάσουν τις εταιρείες εξόρυξης και τα μεταλλουργεία να μετριάσουν αυτούς τους κινδύνους για τα ανθρώπινα δικαιώματα», δήλωσε η Agnès Callamard.

Όσον αφορά τη δημοσιοποίηση της χαρτογράφησης της αλυσίδας εφοδιασμού, εταιρείες όπως η BYD, η Geely Auto, η Hyundai, η General Motors και η Mitsubishi Motors σημείωσαν τη χαμηλότερη βαθμολογία, καθώς δεν παρείχαν λεπτομερείς πληροφορίες για τις αλυσίδες εφοδιασμού τους. Επιπλέον, η BYD δεν αποκαλύπτει τα ονόματα των εργοστασίων τήξης, διύλισης ή ορυχείων. Η Geely Auto παρείχε μόνο γενικές τοποθεσίες προμηθευτών χωρίς να προσδιορίζει τις τοποθεσίες εξόρυξης ορυκτών.

Η Hyundai και η Mitsubishi Motors επέδειξαν παρόμοια έλλειψη διαφάνειας, χωρίς στοιχεία για την ολοκληρωμένη χαρτογράφηση της αλυσίδας εφοδιασμού ή τον εντοπισμό των χώρων εξόρυξης κοβαλτίου, χαλκού, λιθίου και νικελίου, γεγονός που καθιστά δύσκολο για τα ενδιαφερόμενα μέρη να επαληθεύσουν τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι δραστηριότητες επηρεάζουν τις κοντινές κοινότητες.

Μέλη των ιθαγενών Pala'wan στις Φιλιππίνες, των οποίων οι ζωές έχουν επηρεαστεί από τις εργασίες εξόρυξης νικελίου στο Brooke's Point.

Η Cécile Isaka δείχνει τη ρωγμή στο σπίτι της που προκλήθηκε από τις δραστηριότητες του ορυχείου χαλκού και κοβαλτίου Kolwezi που εκμεταλλεύεται η COMMUS, Φεβρουάριος 2022.

Ένας ιμάντας μεταφέρει κομμάτια ακατέργαστου κοβαλτίου μετά από μια πρώτη μετατροπή σε εργοστάσιο στο Lubumbashi της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, πριν εξαχθούν, κυρίως στην Κίνα, για να γίνει επεξεργασία.

Κάνοντας βήματα μπροστά

Όλες οι εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εμπλέκονται στην αλυσίδα εφοδιασμού μπαταριών EV, έχουν την ευθύνη να σέβονται όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα οπουδήποτε και αν δραστηριοποιούνται. Για να εκπληρώσουν την ευθύνη τους για το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως περιγράφεται στις κατευθυντήριες αρχές του ΟΗΕ για τις Επιχειρήσεις και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (UNGPs), οι εταιρείες πρέπει να εφαρμόζουν μια διαδικασία δέουσας επιμέλειας για τα ανθρώπινα δικαιώματα για να εντοπίζουν, να προλαμβάνουν, να μετριάζουν και να λογοδοτούν για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις δυσμενείς επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα που μπορεί να προκαλούν, να συμβάλλουν ή να συνδέονται άμεσα με αυτές μέσω των δραστηριοτήτων, των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους.

Ενώ ορισμένες από τις εταιρείες που αξιολογήθηκαν έχουν λάβει θετικά μέτρα για να αναγνωρίσουν τις ευθύνες τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα και να ευθυγραμμίσουν τις εταιρικές πολιτικές με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα. Για παράδειγμα, η BMW, η Ford, η Mercedes-Benz, η Stellantis, η Tesla και ο όμιλος VW συγκαταλέγονται μεταξύ των εταιρειών που συγκέντρωσαν υψηλότερη βαθμολογία, ωστόσο θα μπορούσαν ακόμη να κάνουν περισσότερα για να δείξουν τον τρόπο που εφαρμόζουν στην πράξη τις πολιτικές τους μέσω της αντιμετώπισης των κινδύνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και παροχής αποτελεσματική βοήθεια στα άτομα που επλήγησαν.

Ήρθε η ώρα να αλλάξουμε ταχύτητα και να διασφαλίσουμε ότι τα ηλεκτρικά οχήματα δεν θα αφήσουν πίσω τους μια κληρονομιά παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων - αντίθετα, η βιομηχανία πρέπει να προωθήσει ένα δίκαιο ενεργειακό μέλλον που δεν θα αφήνει καμία και κανέναν πίσω.

— Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, Agnès Callamard

«Καθώς η παγκόσμια μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα αποκτά δυναμική, ενισχύει τον παγκόσμιο ανταγωνισμό και επιτρέπει τεράστια κέρδη, η Διεθνής Αμνηστία καλεί όλους τους κατασκευαστές αυτοκινήτων να βελτιώσουν τις προσπάθειες δέουσας επιμέλειας για τα ανθρώπινα δικαιώματα και να τις ευθυγραμμίσουν με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα», δήλωσε η Agnès Callamard. «Καλούμε επίσης τις κυβερνήσεις να ενισχύσουν τους δικούς τους κανονισμούς για τη δέουσα επιμέλεια ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα όσον αφορά τις εταιρείες που έχουν συσταθεί στην επικράτειά τους ή τις άδειες εξαγωγής και εισαγωγής τους».

«Όσοι υστερούν πρέπει να εργαστούν σκληρότερα και ταχύτερα για να δείξουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι απλώς μια θεωρία, αλλά ένα θέμα που παίρνουν στα σοβαρά. Ήρθε η ώρα να αλλάξουμε ταχύτητα και να διασφαλίσουμε ότι τα ηλεκτρικά οχήματα δεν θα αφήσουν πίσω τους μια κληρονομιά παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων - αντίθετα, η βιομηχανία πρέπει να προωθήσει ένα δίκαιο ενεργειακό μέλλον που δεν αφήνει καμία και κανέναν πίσω.»

ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΔΩΡΕΑ
Υπερασπίσου τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και στήριξε την ανεξαρτησία του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.