ΛΙΒΑΝΟΣ: ΝΑ ΔΙΕΞΑΧΘΕΙ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΕΚΡΗΚΤΙΚΩΝ ΦΟΡΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ
Πρέπει να διεξαχθεί μια διεθνής έρευνα για να λογοδοτήσουν οι δράστες των ταυτόχρονων μαζικών εκρήξεων που είχαν στόχους ηλεκτρονικές συσκευές σε ολόκληρο τον Λίβανο και τη Συρία, οι οποίες τραυμάτισαν περισσότερους από 2.931 ανθρώπους και σκότωσαν τουλάχιστον 37, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον τεσσάρων πολιτών, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία ενόψει της σημερινής συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ με θέμα τις εκρήξεις.
Εάν κριθεί ότι το Ισραήλ είναι υπεύθυνο, τότε οι επιθέσεις αυτές έγιναν στο πλαίσιο μιας συνεχόμενης ένοπλης σύγκρουσης. Τα στοιχεία δείχνουν ότι εκείνοι που σχεδίασαν και πραγματοποίησαν αυτές τις επιθέσεις δεν μπορούσαν να εξακριβώσουν ποια άτομα στην άμεση γειτονιά που βρίσκονταν οι συσκευές θα βλάπτονταν τη στιγμή της έκρηξης ή ακόμη και αν είχαν δοθεί οι βομβητές και οι ασύρματοι μόνο σε μαχητές. Ως εκ τούτου, οι επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν αδιακρίτως, θα ήταν παράνομες σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και θα έπρεπε να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου. Οι επιθέσεις παραβίασαν επίσης τουλάχιστον το δικαίωμα στη ζωή σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το οποίο εξακολουθεί να ισχύει σε καταστάσεις ένοπλης σύρραξης, και πιθανότατα και άλλα ανθρώπινα δικαιώματα, ανάλογα με τις διάφορες επιπτώσεις της επίθεσης στον λιβανέζικο πληθυσμό και την καθημερινή του ζωή.
Αν και η ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει σχολιάσει επίσημα τις επιθέσεις, στις 18 Σεπτεμβρίου, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Yoav Gallant δήλωσε ότι αρχίζει μια «νέα εποχή» πολέμου με τον Λίβανο και εξύμνησε τα «εξαιρετικά επιτεύγματα» της ισραηλινής ασφάλειας και των μυστικών υπηρεσιών, δήλωση που ερμηνεύτηκε ως σιωπηρή αναγνώριση του ρόλου του Ισραήλ στις επιθέσεις. Οι αρχές του Λιβάνου και Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επίσης δηλώσει ότι πιστεύουν ότι το Ισραήλ ενορχήστρωσε τις επιθέσεις.
Οι μαζικές εκρήξεις σε ολόκληρο τον Λίβανο και τη Συρία τις τελευταίες ημέρες φέρουν τα χαρακτηριστικά ενός δυσοίωνου δυστοπικού εφιάλτη. Η χρήση κρυφών εκρηκτικών μηχανισμών μέσα σε καθημερινές τηλεπικοινωνιακές συσκευές για την πραγματοποίηση θανατηφόρων επιθέσεων τέτοιας κλίμακας είναι πρωτοφανής.
— Aya Majzoub, Αναπληρώτρια Διευθύντρια MENA
«Οι μαζικές εκρήξεις σε ολόκληρο τον Λίβανο και τη Συρία τις τελευταίες ημέρες φέρουν τα χαρακτηριστικά ενός δυσοίωνου δυστοπικού εφιάλτη. Η χρήση κρυφών εκρηκτικών μηχανισμών μέσα σε καθημερινές τηλεπικοινωνιακές συσκευές για την πραγματοποίηση θανατηφόρων επιθέσεων τέτοιας κλίμακας είναι πρωτοφανής. Ακόμα και αν οι επιθέσεις είχαν στρατιωτικούς στόχους, η ταυτόχρονη πυροδότηση χιλιάδων μηχανισμών χωρίς να μπορεί να προσδιοριστεί η ακριβής τους θέση ή η κατοχή που βρίσκονταν τη στιγμή της επίθεσης, καταδεικνύει κατάφωρη περιφρόνηση του δικαιώματος στη ζωή και των νόμων περί ένοπλων συγκρούσεων», δήλωσε η Aya Majzoub, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
«Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο απαγορεύει τις επιθέσεις χωρίς διακρίσεις - δηλαδή τις επιθέσεις που αποτυγχάνουν να κάνουν διάκριση μεταξύ αμάχων και στρατιωτικών στόχων. Απαγορεύει επίσης τη χρήση αυτού του τύπου παγίδες που φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκαν σε αυτές τις επιθέσεις.
«Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα πρέπει να λάβει όλα τα μέτρα που έχει στη διάθεσή του για να διασφαλίσει την προστασία των αμάχων και να αποφύγει περισσότερα άσκοπα δεινά. Πρέπει να συσταθεί επειγόντως μια διεθνής έρευνα για την εξακρίβωση των γεγονότων και την παραπομπή των δραστών στη δικαιοσύνη».
Οι εκρήξεις έλαβαν χώρα σε σούπερ μάρκετ, αυτοκίνητα, ζώνες κατοικίας και άλλους πολυσύχναστους δημόσιους χώρους προκαλώντας τραυματισμούς, σκορπώντας εκτεταμένο τρόμο και πανικό σε ολόκληρο τον Λίβανο και κατακλύζοντας τον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που έχει ήδη πληγεί από μια οξεία οικονομική κρίση.
Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με οκτώ μάρτυρες, τον Υπουργό Υγείας του Λιβάνου, δύο γιατρούς, δύο ψυχολόγους και μια πηγή από την ασφάλεια. Το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων Κρίσεων της οργάνωσης ανέλυσε 19 φωτογραφίες και βίντεο από τις εκρήξεις και τα επακόλουθά τους. Η Γραμματεία της Διεθνούς Αμνηστίας έστειλε επιστολή στο Γραφείο του Ισραηλινού Πρωθυπουργού και στο Υπουργείο Εξωτερικών ζητώντας απαντήσεις στους ισχυρισμούς ότι το Ισραήλ ευθύνεται για τις επιθέσεις.
Εφαρμοστέο διεθνές δίκαιο
Εάν κριθεί ότι το Ισραήλ είναι υπεύθυνο, τότε οι επιθέσεις αυτές έλαβαν χώρα στο πλαίσιο μιας συνεχιζόμενης ένοπλης σύγκρουσης. Ως εκ τούτου, η νομιμότητά τους πρέπει να αξιολογηθεί με βάση το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, καθώς και το εφαρμοστέο διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το οποίο εξακολουθεί να εφαρμόζεται σε καταστάσεις ένοπλης σύγκρουσης. Αυτό ισχύει ιδίως για το δικαίωμα στη ζωή, όπως επιβεβαιώθηκε από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.
Η χρήση καθημερινών αντικειμένων των πολιτών για την κατασκευή των εκρήξεων, η αδυναμία των δραστών να γνωρίζουν την ταυτότητα όλων εκείνων που έλαβαν τους μηχανισμούς, που θα τους χρησιμοποιούσαν και που θα βρίσκονταν κοντά τους - όλοι αυτοί οι παράγοντες δείχνουν ότι οι επιθέσεις ήταν αδιάκριτες και συνεπώς παράνομες. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να διερευνηθούν ως εγκλήματα πολέμου.
Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο απαγορεύει επίσης τη χρήση παγίδων ή άλλων μηχανισμών που χρησιμοποιούν μια συσκευή «με τη μορφή φαινομενικά αβλαβών φορητών αντικειμένων τα οποία είναι ειδικά σχεδιασμένα και κατασκευασμένα για να περιέχουν εκρηκτικό υλικό», σύμφωνα με το Τροποποιημένο Πρωτόκολλο ΙΙ της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για Ορισμένα Συμβατικά Όπλα.
Το διεθνές εθιμικό δίκαιο απαγορεύει περαιτέρω τις πράξεις βίας που αποσκοπούν κυρίως στη διάδοση του τρόμου στον άμαχο πληθυσμό.
Το Διεθνές Δικαστήριο, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχουν επιβεβαιώσει ότι οι συμβατικές υποχρεώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα ισχύουν κατ' αρχήν για τη συμπεριφορά ενός κράτους εκτός της επικράτειάς του.
Επιθέσεις
Μεταξύ 15:30 μ.μ. και 16:30 μ.μ. στις 17 Σεπτεμβρίου 2024, πυροδοτήθηκαν κρυμμένοι εκρηκτικοί μηχανισμοί μέσα σε χιλιάδες βομβητές σε ολόκληρο τον Λίβανο, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον 12 άτομα, μεταξύ των οποίων ένα εννιάχρονο κορίτσι, ένα 11χρονο αγόρι και δύο νοσοκόμοι, και να τραυματιστούν τουλάχιστον 2.323 άτομα. Την επόμενη ημέρα, λίγο πριν από τις 5 το απόγευμα της 18ης Σεπτεμβρίου, παρόμοιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί μέσα σε δεκάδες φορητά «γουόκι-τόκι» εξερράγησαν σε ολόκληρο τον Λίβανο, σκοτώνοντας τουλάχιστον 25 άτομα και τραυματίζοντας τουλάχιστον 608.
Οι επιθέσεις αυτές έλαβαν χώρα εν μέσω κλιμάκωσης των εχθροπραξιών μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ τους τελευταίους 11 μήνες.
Από τις 9 Σεπτεμβρίου 2024, οι ισραηλινές επιθέσεις στο νότιο Λίβανο και τη Bekaa έχουν σκοτώσει τουλάχιστον 137 αμάχους, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας του Λιβάνου και τα Ηνωμένα Έθνη. Πάνω από 113.000 άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί από τον νότιο Λίβανο λόγω των συνεχιζόμενων εχθροπραξιών. Σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, η Χεζμπολάχ και άλλες ένοπλες ομάδες έχουν εκτοξεύσει βλήματα στο βόρειο Ισραήλ και έχουν σκοτώσει 14 αμάχους. 12 παιδιά σκοτώθηκαν στις 27 Ιουλίου σε επίθεση στο Majdal Shams στα κατεχόμενα Υψίπεδα του Γκολάν. Το Ισραήλ κατηγόρησε τη Χεζμπολάχ, αλλά η Χεζμπολάχ αρνήθηκε την ευθύνη. Περίπου 60.000 κάτοικοι του βόρειου Ισραήλ έχουν εκκενωθεί από τις 8 Οκτωβρίου. Οι επιθέσεις που δεν κάνουν διάκριση μεταξύ αμάχων και στρατιωτικών στόχων είναι αδιάκριτες. Όταν τέτοιες επιθέσεις σκοτώνουν ή τραυματίζουν αμάχους συνιστούν εγκλήματα πολέμου.
Εκρήξεις βομβητών, 17 Σεπτεμβρίου
Μάρτυρες περιέγραψαν στη Διεθνή Αμνηστία πώς οι επιθέσεις προκάλεσαν σύγχυση και φόβο στον άμαχο πληθυσμό. Μια κάτοικος της νότιας πόλης Sour (Tyre), είπε ότι είδε ανθρώπους να τρέχουν καθώς το αίμα έτρεχε στον δρόμο. Όλοι με τους οποίους μίλησε είχαν διαφορετική εξήγηση για τα γεγονότα. Ένας σερβιτόρος της είπε ότι ένας άνδρας παρήγγειλε έναν καφέ και στη συνέχεια αυτοπυροβολήθηκε μέσα στο αυτοκίνητό του. Ένα άλλο άτομο της είπε ότι εξερράγη η μπαταρία του αυτοκινήτου κάποιου. Ένας τρίτος είπε ότι κάτι εξερράγη στα χέρια ενός άνδρα. Λίγα λεπτά αργότερα, ένας άνδρας της είπε ότι οι βομβητές εκρήγνυνται. «Ήταν μια κατάσταση πανικού με όλη τη σημασία της λέξης. Ακόμα δεν μπορώ να το κατανοήσω. Είναι σαν να παρακολουθούμε ένα επεισόδιο του Black Mirror (δυστοπική βρετανική τηλεοπτική σειρά), αυτά τα πράγματα δεν πρέπει να συμβαίνουν», είπε.
Ένας άλλος μάρτυρας που ψώνιζε στο νότιο προάστιο της Βηρυτού Borj al-Barajne όταν είδε γυναίκες και παιδιά να ουρλιάζουν και να τρέχουν, περιέγραψε τις σκηνές ως αποκαλυπτικές. «Οι άνθρωποι έτρεχαν γύρω μου, αλλά τα πόδια μου δεν μπορούσαν να κουνηθούν», είπε. Αργότερα είδε νεαρούς άνδρες να κείτονται στο έδαφος και δεκάδες ασθενοφόρα να καταφθάνουν.
Οι άνθρωποι έτρεχαν γύρω μου, αλλά τα πόδια μου δεν μπορούσαν να κουνηθούν.
— Μάρτυρας της έκρηξης ενός βομβητή στη Βηρυτό
Το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων της Διεθνούς Αμνηστίας ανέλυσε 12 βίντεο που δείχνουν τους βομβητές να εκρήγνυνται σε πολυσύχναστες αστικές περιοχές, όπως οικιστικές ζώνες και παντοπωλεία, καθώς και σε σπίτια ανθρώπων. Ένα επαληθευμένο βίντεο από τον ουρανό της Βηρυτού δείχνει μεγάλα σύννεφα καπνού πάνω από τουλάχιστον 10 σημεία σε κατοικημένες περιοχές.
Ο Υπουργός Υγείας του Λιβάνου, Δρ Firas Abiad, περιέγραψε τις επιθέσεις ως «την επιτομή των αδιάκριτων επιθέσεων» προσθέτοντας ότι πολλές από αυτές προκάλεσαν «τραυματισμούς που σου αλλάζουν τη ζωή».
Ένας μάρτυρας επιβεβαίωσε στη Διεθνή Αμνηστία τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης που ανέφεραν ότι οι βομβητές έδιναν ένα ηχητικό σήμα πριν από την έκρηξη, με αποτέλεσμα ορισμένοι άνθρωποι να τους φέρνουν στα πρόσωπά τους για να ελέγξουν τις οθόνες. Ένας μηχανικός στο Sour περιέγραψε πώς ο βομβητής ενός φίλου του άρχισε να χτυπάει: «Το πήρε στα χέρια του, το κοίταζα και έγραφε ERROR. Γύρισα να πάρω τα τσιγάρα μου, και ήμουν ακόμα ακριβώς δίπλα του, και τότε ο βομβητής εξερράγη. Έχασε το χέρι του και τα δύο του μάτια».
Τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Διεθνής Αμνηστία υποδεικνύουν ότι οι βομβητές δεν διανεμήθηκαν μόνο σε μαχητές της Χεζμπολάχ, αλλά πιθανότατα διανεμήθηκαν και σε υπαλλήλους των ιδρυμάτων της Χεζμπολάχ που εργάζονται σε οικιστικές ζώνες. Η Χεζμπολάχ ανέφερε σε ανακοίνωση που εξέδωσε στις 17 Σεπτεμβρίου ότι οι βομβητές ανήκαν σε «υπαλλήλους διαφόρων μονάδων και ιδρυμάτων της Χεζμπολάχ». Ο υπουργός Υγείας δήλωσε στην οργάνωση ότι τουλάχιστον τέσσερις εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας υπέστησαν σοβαρούς τραυματισμούς κατά τις επιθέσεις. Δύο από αυτούς, ο νοσηλευτής Atta al-Dirani και ένας γιατρός στο νοσοκομείο Rasoul Azam, ο Mohammad Bilal Kanj, πέθαναν από τα τραύματά τους.
Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε επίσης με τον υπάλληλο μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης, ο οποίος δήλωσε ότι δύο από τους εργαζομένους της, υπεύθυνοι για την οργάνωση προγραμμάτων για την ενδυνάμωση της κοινότητας στα νότια προάστια της Βηρυτού και στον νότο, κατείχαν αυτούς τους βομβητές και τραυματίστηκαν όταν εξερράγησαν.
Ο Δρ Georges Ghanem, επικεφαλής γιατρός του Ιατρικού Κέντρου του Αμερικανικού Πανεπιστημίου του Λιβάνου, δήλωσε ότι το νοσοκομείο κατακλύστηκε από τραυματισμένους ασθενείς που χρειάζονταν την ίδια τεχνογνωσία: «Όλοι είχαν τραυματισμούς στα χέρια, πολλούς ακρωτηριασμούς και προβλήματα στα μάτια που δεν μπορούν να σωθούν... Ένας από αυτούς που πέθαναν ήταν ένα 11χρονο αγόρι. Είχε σοβαρές εγκεφαλικές κακώσεις. Ήταν μαζί με τον πατέρα του, ο οποίος είχε τον βομβητή».
Ο Δρ Salah Zeineddine, ο επικεφαλής γιατρός του Νοσοκομείου του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρυτού, δήλωσε επίσης ότι όλοι οι ασθενείς που εισήχθησαν είχαν υποστεί πολλαπλά τραύματα, μεταξύ άλλων στο πρόσωπο, στα χέρια και στο κάτω μέρος της κοιλιάς και της μέσης.
Ένας οφθαλμίατρος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Mount Lebanon στη Βηρυτό δήλωσε στα μέσα ενημέρωσης ότι στο 60-70% των ασθενών που περιέθαλψε χρειάστηκε να αφαιρεθεί τουλάχιστον ένα μάτι. «Σε ορισμένες/ους από τους ασθενείς χρειάστηκε να αφαιρέσουμε και τα δύο μάτια. Αυτό με σκοτώνει. Στα τελευταία 25 χρόνια της πρακτικής μου, δεν έχω αφαιρέσει ποτέ τόσα μάτια όσα αφαίρεσα χθες [αναφερόμενος στις 17 Σεπτεμβρίου]», δήλωσε.
Το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας ανέλυσε τις εικόνες των κατεστραμμένων βομβητών και δήλωσε ότι αντιστοιχούν σε βομβητές AR-924 Gold Apollo Rugged. Μια πηγή ασφαλείας δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η Χεζμπολάχ είχε παραγγείλει περίπου 5.000 από αυτούς τους βομβητές νωρίτερα φέτος.
Είναι πιθανό ότι η επίθεση πραγματοποιήθηκε με τη χρήση ενός μικρού τηλεχειριζόμενου εκρηκτικού μηχανισμού που ήταν κρυμμένος σε μια τροποποιημένη παρτίδα βομβητών. Οι εκρήξεις στα βίντεο συνάδουν με την πυροδότηση της μικρής ποσότητας εκρηκτικών που θα μπορούσε να περιέχεται σε τέτοιες μικρές ηλεκτρονικές συσκευές.
Εκρήξεις Walkie-Talkie, 18 Σεπτεμβρίου
Στις 18 Σεπτεμβρίου, λίγο πριν από τις 5 το απόγευμα, περισσότεροι ηλεκτρονικοί μηχανισμοί πυροδοτήθηκαν ταυτόχρονα σε ολόκληρη τη χώρα, με αναφορές για εκρήξεις στα νότια προάστια της Βηρυτού, σε πόλεις και κωμοπόλεις του νότιου Λιβάνου και στην Bekaa.
Βίντεο που επαληθεύτηκαν από το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνουν μεγάλα σύννεφα καπνού, υποδεικνύοντας ότι οι εκρήξεις που προήλθαν από αυτές τις συσκευές ήταν μεγαλύτερες από εκείνες που προκλήθηκαν από τους βομβητές που πυροδοτήθηκαν, βάζοντας φωτιά σε ολόκληρα διαμερίσματα και καταστήματα.
Το Υπουργείο Επικοινωνιών του Λιβάνου δήλωσε ότι οι συσκευές που εξερράγησαν είναι φορητοί ασύρματοι IC-V82, ή γουόκι-τόκι, που κατασκευάστηκαν από ιαπωνική εταιρεία, αλλά το μοντέλο είχε καταργηθεί και οι συσκευές δεν είχαν επίσημη άδεια χρήσης. Οι εικόνες των ανατιναγμένων συσκευών που εξετάστηκαν από το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων ήταν σύμφωνες με walkie-talkies IC-V82. Μια πηγή ασφαλείας δήλωσε στο Reuters ότι αυτοί οι φορητοί ασύρματοι αγοράστηκαν από τη Χεζμπολάχ πριν από πέντε μήνες, περίπου την ίδια εποχή με τους βομβητές.
Έβαλα το τηλέφωνό μου στο σπίτι, δεν άνοιξα κανέναν φορητό υπολογιστή, έγινα παρανοϊκός. Οτιδήποτε με συνδέει με το διαδίκτυο, δεν θέλω να το αγγίξω.
— Κάτοικος της Βηρυτού
Τουλάχιστον δύο εκρήξεις ακούστηκαν καθώς εκατοντάδες άνδρες, γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι συγκεντρώθηκαν για την κηδεία τεσσάρων ατόμων, συμπεριλαμβανομένου ενός παιδιού και ενός γιατρού, που σκοτώθηκαν από τις εκρήξεις των βομβητών την προηγούμενη ημέρα. Η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με τρεις μάρτυρες που βρίσκονταν στην κηδεία στο Ghobeiry, στα νότια προάστια της Βηρυτού, οι οποίοι περιέγραψαν ανθρώπους που έτρεχαν και ούρλιαζαν. Ένας μάρτυρας είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι κάποιος από το πλήθος φώναζε: «εξερράγη στο χέρι του!»
Η Πολιτική Άμυνα του Λιβάνου δήλωσε ότι το προσωπικό της εργάστηκε για την κατάσβεση των πυρκαγιών που ξέσπασαν σε 60 σπίτια και καταστήματα, 15 αυτοκίνητα και δεκάδες μοτοσικλέτες μετά την έκρηξη των γουόκι-τόκι.
Οι επιθέσεις αυτές έχουν επιτείνει τον φόβο και το τραύμα των ανθρώπων στον Λίβανο που ήδη αντιμετωπίζει την απειλή μιας κλιμάκωσης του πολέμου με το Ισραήλ.
Ο Joseph el-Khoury, σύμβουλος ψυχίατρος, δήλωσε ότι οι επιθέσεις θα μπορούσαν να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις: «Αυτές οι επιθέσεις τρομοκρατούν την πόλη... και είναι μια συνέχεια των πτήσεων [των ισραηλινών αεροσκαφών] και των ηχητικών εκρήξεων... Όποιος το έκανε αυτό δεν νοιάστηκε για την ψυχική υγεία ενός ολόκληρου πληθυσμού».
Ένας κάτοικος δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Έβαλα το τηλέφωνό μου στο σπίτι, δεν άνοιξα κανέναν φορητό υπολογιστή, έγινα παρανοϊκός. Οτιδήποτε με συνδέει με το διαδίκτυο, δεν θέλω να το αγγίξω. Επίσης, δεν θέλω να περνάει από δίπλα μου καμία μοτοσικλέτα, δεν θέλω ανθρώπους δίπλα μου. Γιατί αν έχουν μια συσκευή, έχω φύγει μαζί τους».