
ΣΟΥΔΑΝ: ΝΕΑ ΕΡΕΥΝΑ - Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΙΣΡΟΗ ΟΠΛΩΝ ΤΡΟΦΟΔΟΤΕΙ ΤΗΝ ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ
- Εντοπίστηκαν όπλα από την Κίνα, τη Ρωσία, τη Σερβία, την Τουρκία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Υεμένη
- Το υφιστάμενο εμπάργκο όπλων στο Νταρφούρ είναι εντελώς αναποτελεσματικό
- «Πρόκειται για μια ανθρωπιστική κρίση που δεν μπορεί να αγνοηθεί» - Deprose Muchena
Η σύγκρουση στο Σουδάν τροφοδοτείται από τη συνεχή εισροή όπλων στη χώρα, δήλωσε σήμερα η Διεθνής Αμνηστία σε νέα έρευνα.
Η έρευνα με τίτλο «New Weapons Fuelling the Sudan Conflict» (Τα Νέα Όπλα Που Τροφοδοτούν τη Σύγκρουση στο Σουδάν) τεκμηριώνει πώς πρόσφατα κατασκευασμένα ξένα όπλα έχουν μεταφερθεί στο Σουδάν και γύρω από αυτό, συχνά κατά κατάφωρη παραβίαση του υφιστάμενου εμπάργκο όπλων στο Νταρφούρ.
Η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι πρόσφατα κατασκευασμένα ή πρόσφατα μεταφερθέντα όπλα και πυρομαχικά από χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Σερβία, η Τουρκική Δημοκρατία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και η Υεμένη εισάγονται σε μεγάλες ποσότητες στο Σουδάν και στη συνέχεια, σε ορισμένες περιπτώσεις, εκτρέπονται στο Νταρφούρ.
Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 16.650 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από την κλιμάκωση των συγκρούσεων μεταξύ των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων (SAF) και των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) τον Απρίλιο του 2023. Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει απώλειες αμάχων τόσο σε αδιάκριτα χτυπήματα όσο και σε άμεσες επιθέσεις κατά αμάχων. Κάποιες από τις παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου από τα μέρη της σύγκρουσης ισοδυναμούν με εγκλήματα πολέμου. Περισσότεροι από 11 εκατομμύρια άνθρωποι εκτιμάται ότι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας και εκατομμύρια κινδυνεύουν άμεσα από λιμό.
Η συνεχής εισροή όπλων στο Σουδάν εξακολουθεί να προκαλεί τον θάνατο αμάχων και τη δυστυχία σε τεράστια κλίμακα.
— Deprose Muchena, Ανώτερος Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Περιφέρεια
«Η συνεχής εισροή όπλων στο Σουδάν συνεχίζει να προκαλεί τον θάνατο αμάχων και τη δυστυχία σε τεράστια κλίμακα», δήλωσε ο Deprose Muchena, Ανώτερος Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Περιφέρεια.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι τα όπλα που εισέρχονται στη χώρα έχουν βρεθεί στα χέρια πολεμιστών που κατηγορούνται για παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εντοπίσαμε μεθοδικά μια σειρά από θανατηφόρα όπλα -που περιλάμβαναν περίστροφα, κυνηγετικά όπλα και τουφέκια- που χρησιμοποιούνται στο Σουδάν από τις εμπόλεμες δυνάμεις.
«Είναι σαφές ότι το υφιστάμενο εμπάργκο όπλων που ισχύει αυτή τη στιγμή μόνο για το Νταρφούρ είναι εντελώς ανεπαρκές και πρέπει να επικαιροποιηθεί και να επεκταθεί ώστε να καλύπτει ολόκληρο το Σουδάν. Πρόκειται για μια ανθρωπιστική κρίση που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Καθώς η απειλή του λιμού μεγαλώνει, ο κόσμος δεν μπορεί να συνεχίσει να εγκαταλείπει τους αμάχους στο Σουδάν».
Η Διεθνής Αμνηστία ανέλυσε περισσότερα από 1.900 αρχεία αποστολών από δύο διαφορετικούς παρόχους εμπορικών δεδομένων και εξέτασε ανοιχτές πηγές και ψηφιακά στοιχεία - συμπεριλαμβανομένων περίπου 2.000 φωτογραφιών και βίντεο - που δείχνουν πρόσφατα κατασκευασμένα ή πρόσφατα εισαγόμενα όπλα στο Σουδάν. Η Διεθνής Αμνηστία πήρε επίσης συνεντεύξεις από 17 περιφερειακούς εμπειρογνώμονες σε θέματα όπλων και σε θέματα που αφορούν το Σουδάν μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου 2024 για να επιβεβαιώσει την ανάλυση των δεδομένων και να διερευνήσει τις γραμμές τροφοδοσίας όπλων που χρησιμοποιούν διάφορες ομάδες.
Ένα παγκόσμιο εμπόριο θανάτου
Η Διεθνής Αμνηστία εντόπισε πρόσφατα κατασκευασμένα ή πρόσφατα μεταφερθέντα φορητά όπλα και πυρομαχικά από αρκετές χώρες που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της μάχης από διάφορα μέρη της σύγκρουσης. Εξελιγμένες συσκευές εμπλοκής σήματος μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drone jammers), όλμοι και τουφέκια που κατασκευάζονται στην Κίνα έχουν χρησιμοποιηθεί και από τις δύο πλευρές της σύγκρουσης. Μια ποικιλία από πρόσφατα κατασκευασμένα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν χρησιμοποιηθεί από τις RSF.
Τα εμπορικά δεδομένα σε επίπεδο αποστολών δείχνουν ότι εκατοντάδες χιλιάδες άσφαιρα όπλα έχουν εξαχθεί από τουρκικές εταιρείες στο Σουδάν τα τελευταία χρόνια, μαζί με εκατομμύρια άσφαιρα φυσίγγια. Η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει ότι αυτά μπορεί να μετατρέπονται σε θανατηφόρα όπλα στο Σουδάν σε μεγάλη κλίμακα, υποδεικνύοντας την ανάγκη για στενότερο έλεγχο αυτού του ανεξέλεγκτου εμπορίου.
Μονάδα των RSF μεταφέρει εισαγόμενα τουφέκια τύπου AK στη Nyala, στο νοτιοδυτικό Σουδάν.
Η Διεθνής Αμνηστία εντόπισε επίσης μια αναδυόμενη τάση, σύμφωνα με την οποία τα φορητά όπλα που πωλούνται κανονικά στην αγορά διοχετεύονται στις κυβερνητικές δυνάμεις και στις ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης. Εταιρείες από την Τουρκία και τη Ρωσία εξήγαγαν παραλλαγές κοινών φορητών όπλων που χρησιμοποιούνται και από τα δύο μέρη της σύγκρουσης.
Όπλα όπως τα τουφέκια σκοποβολής Tigr ή τα τουφέκια Saiga-MK - που κατασκευάζονται από τη ρωσική εταιρεία Kalashnikov Concern - διατίθενται κανονικά σε πολίτες με άδεια οπλοκατοχής, αλλά έχουν πωληθεί σε εμπόρους όπλων με ισχυρούς δεσμούς με τη SAF.
Μονάδα της SAF με συμμαχικές πολιτοφυλακές απεικονίζονται με τουφέκια εφόδου και πολυβόλα στο Shendi, στο βόρειο Σουδάν.
Η Sarsilmaz, ο κύριος κατασκευαστής φορητών όπλων της Τουρκίας, προμηθεύει τη SAF. Η ανάλυση των εμπορικών δεδομένων αποκάλυψε επίσης πώς μικρότερες τουρκικές εταιρείες - όπως οι Derya Arms, BRG Defense και Dağlıoğlu Silah - εξάγουν επίσης τουρκικά κυνηγετικά όπλα και τουφέκια στο Σουδάν τα τελευταία χρόνια. Για παράδειγμα, σε ένα βίντεο που ανήρτησε η RSF στον επίσημο λογαριασμό της στο X, το οποίο φέρεται να γυρίστηκε στη Nyala στο Νότιο Νταρφούρ στις 15 Φεβρουαρίου 2024, φαίνεται ένας στρατιώτης της RSF εξοπλισμένος με ένα τουφέκι BRG 55 που κατασκευάστηκε από την τουρκική εταιρεία Burgu Metal. Η Διεθνής Αμνηστία αποκάλυψε επίσης στοιχεία που δείχνουν ότι πρόσφατα κατασκευασμένοι κινεζικοί όλμοι χρησιμοποιήθηκαν στο El-Daein στο Ανατολικό Νταρφούρ και πρόσφατα κινεζικά φορητά όπλα συναντώνται ευρέως σε άλλα μέρη του Σουδάν.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρέπει επειγόντως να επεκτείνει το εμπάργκο όπλων στο υπόλοιπο Σουδάν.
— Deprose Muchena
«Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πρέπει επειγόντως να επεκτείνει το εμπάργκο όπλων στο υπόλοιπο Σουδάν, καθώς και να ενισχύσει τους μηχανισμούς επιτήρησης και ελέγχου», δήλωσε ο Deprose Muchena.
«Η επέκταση του εμπάργκο πρέπει να ελέγχει και να αποτρέπει αποτελεσματικά τις διεθνείς μεταφορές και την παράνομη εκτροπή όπλων προς τη χώρα και πρέπει να καλύπτει το ευρύτερο δυνατό πεδίο εφαρμογής των όπλων για την καταπολέμηση της εκτεταμένης εκτροπής όπλων, κυνηγετικών τουφεκιών, περίστροφων και σχετικών πυρομαχικών στο Σουδάν.
«Με την προμήθεια όπλων στο Σουδάν, τα κράτη-μέλη της Συνθήκης για το Εμπόριο Όπλων -όπως η Κίνα και η Σερβία- παραβιάζουν τις νομικές τους υποχρεώσεις βάσει των άρθρων 6 και 7 της Συνθήκης και, ως εκ τούτου, υπονομεύουν το νομικά δεσμευτικό πλαίσιο που ρυθμίζει το παγκόσμιο εμπόριο όπλων».
«Δεδομένων των σοβαρών και συνεχιζόμενων κινδύνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, όλα τα κράτη και οι εταιρικοί φορείς πρέπει επίσης να σταματήσουν αμέσως τις προμήθειες όλων των όπλων και πυρομαχικών στο Σουδάν, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης ή έμμεσης προμήθειας, πώλησης ή μεταφοράς όπλων και στρατιωτικού υλικού, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών τεχνολογιών, εξαρτημάτων και συστατικών, της τεχνικής βοήθειας, της εκπαίδευσης, της οικονομικής ή άλλης βοήθειας. Τα κράτη πρέπει επίσης να απαγορεύσουν ρητά τη μεταφορά στο Σουδάν πυροβόλων όπλων που διατίθενται στο εμπόριο σε πολίτες, τα οποία η Διεθνής Αμνηστία έχει επανειλημμένα καταγράψει ότι βρίσκονται στα χέρια των μερών της σύγκρουσης».
Μονάδα των RSF με τουφέκια Zastava M05E1 σερβικής κατασκευής στην πολιτεία Sennar, στο νοτιοανατολικό Σουδάν.
Μεθοδολογία
Η Διεθνής Αμνηστία εξασφάλισε πληροφορίες σχετικά με περισσότερες από 1.900 αποστολές όπλων από διάφορες χώρες προς το Σουδάν, εξετάζοντας τα εμπορικά δεδομένα σε επίπεδο αποστολών που συλλέχθηκαν από δύο παρόχους, τα οποία καλύπτουν τα έτη 2013-2023 και 2020-2023 αντίστοιχα.
Στη συνέχεια, η Διεθνής Αμνηστία και το Σώμα Ψηφιακής Επαλήθευσης επιβεβαίωσαν την παρουσία των οπλικών συστημάτων που εντοπίστηκαν στα εμπορικά δεδομένα, μαζεύοντας και αναλύοντας μεγάλο αριθμό από βίντεο και εικόνες που συγκεντρώθηκαν από πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Οι φωτογραφίες και τα βίντεο περιλαμβάνουν υλικό που δημοσιεύθηκε από την RSF ή την SAF, καθώς και περιεχόμενο από γνωστούς συνεργάτες της SAF ή των θυγατρικών της RSF. Όπου υπήρξε η δυνατότητα, τα ψηφιακά αποδεικτικά στοιχεία αναλύθηκαν και επαληθεύτηκαν επίσης από το Εργαστήριο Αποδεικτικών Στοιχείων Κρίσεων της Διεθνούς Αμνηστίας.
Λόγω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης, οι ερευνήτριες/τές της Διεθνούς Αμνηστίας δεν μπόρεσαν να διεξάγουν έρευνες στο Σουδάν. Σε όλες τις εταιρείες και τους φορείς που αναφέρθηκαν παρουσιάστηκαν τα ευρήματα πριν από τη δημοσίευση και τους δόθηκε η ευκαιρία να απαντήσουν και να παράσχουν πρόσθετες πληροφορίες. Κατά περίπτωση, στοιχεία από αυτές τις απαντήσεις έχουν προστεθεί στην έρευνα.
Ιστορικό
Τον Απρίλιο του 2023 ξέσπασαν μάχες στο Σουδάν μεταξύ των παραστρατιωτικών δυνάμεων SAF και RSF. Έκτοτε, άλλες ένοπλες ομάδες και φορείς έχουν προσχωρήσει στη σύγκρουση, είτε με την SAF είτε με την RSF. Οι μάχες ήρθαν μετά από μήνες εντάσεων μεταξύ των δύο ομάδων για τις μεταρρυθμίσεις των δυνάμεων ασφαλείας, που προτάθηκαν στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για μια νέα μεταβατική κυβέρνηση, μεταξύ άλλων θεμάτων.
Η σύγκρουση έχει οδηγήσει σε μαζικές εκτοπίσεις αμάχων, με περισσότερους από 7,3 εκατομμύρια ανθρώπους να εκτιμάται ότι έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας από τον Απρίλιο του 2023, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Επιπλέον, 2,1 εκατομμύρια άνθρωποι ακόμα εκτιμάται ότι έχουν καταφύγει στη γειτονική Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Τσαντ, την Αίγυπτο, την Αιθιοπία και το Νότιο Σουδάν, όπου ζουν σε άθλιες συνθήκες.
Στις 15 Απριλίου 2024, την πρώτη επέτειο της σύγκρουσης στο Σουδάν, η Διεθνής Αμνηστία ξεκίνησε μια παγκόσμια εκστρατεία που καλεί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να επεκτείνει το υφιστάμενο εμπάργκο όπλων πέραν από το Νταρφούρ και στο υπόλοιπο Σουδάν. Αυτό αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας της Διεθνούς Αμνηστίας που υπερασπίζεται την προστασία των αμάχων στο Σουδάν και ζητά την απόδοση ευθυνών σε όσους διέπραξαν θηριωδίες εναντίον αμάχων.