ΣΑΜΟΣ: ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟΥ ΜΗ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΚΑΤΑΥΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΒΑΘΥ
Καθώς πλησιάζει η επέτειος από τα δύο χρόνια της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, ομάδα ερευνητριών της Διεθνούς Αμνηστίας βρέθηκε στη Σάμο την περασμένη βδομάδα για να αξιολογήσει τις συνθήκες διαβίωσης προσφύγων και μεταναστών που είναι εγκλωβισμένοι στο νησί, στο πλαίσιο της εκστρατείας της οργάνωσης για την άρση του γεωγραφικού περιορισμού.
«Αυτή η πρόσφατη επίσκεψη στη Σάμο αποδεικνύει για ακόμα μία φορά τις σοβαρές επιπτώσεις που έχει η Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας στα ανθρώπινα δικαιώματα. Είδαμε εκατοντάδες ανθρώπους να κοιμούνται σε αυτοσχέδιες σκηνές και να είναι εκτεθειμένοι στο δυνατό αέρα και στη βροχή, ενώ οι ίδιοι μας κατήγγειλαν πως η περιοχή που διαμένουν είναι γεμάτη αρουραίους», δήλωσε ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, Διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας Ελλάδας.
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, περίπου 1,500 άτομα διαμένουν σε έναν καταυλισμό με χωρητικότητα για 700 άτομα. Αυτός ο συνωστισμός δημιουργεί τεράστια προβλήματα σχετικά με την υγιεινή και την ασφάλεια, καθώς υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε εγκαταστάσεις υγιεινής και ανεπαρκής αριθμός σε τουαλέτες και ντους.
Η Διεθνής Αμνηστία συνομίλησε με ανθρώπους που διαμένουν στον καταυλισμό, οι οποίοι περιέγραψαν πως πριν λίγο καιρό οι γονείς έφτασαν στο σημείο να κάνουν βάρδιες τη νύχτα ώστε να σιγουρευτούν πως τα παιδιά τους θα είναι ασφαλή από τους αρουραίους.
Οι αιτούντες άσυλο εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για την ποιότητα του φαγητού και την περιορισμένη παροχή πόσιμου νερού. Μεταξύ των ανθρώπων με τους οποίους συνομίλησαν ερευνήτριες της Διεθνούς Αμνηστίας, ήταν μόνες γυναίκες που διαμένουν στον καταυλισμό σε αυτοσχέδιες σκηνές ή μοιράζονται μία σκηνή με οικογένειες που δεν γνωρίζουν.
Οι γυναίκες αυτές βιώνουν έναν μόνιμο καθεστώς ανασφάλειας. Σχεδόν όλες οι γυναίκες, με τις οποίες βρέθηκε η οργάνωση, ανησυχούν για την ασφάλειά τους και δεν βγαίνουν από τις αυτοσχέδιες σκηνές και τα καταλύματα τους τη νύχτα –χωρίς συνοδεία- ούτε για να επισκεφτούν την τουαλέτα.
«Είναι απαράδεκτο να αναγκάζονται γυναίκες να κοιμούνται σε σκηνές ή να μοιράζονται τα καταλύματα με αγνώστους άντρες. Η χορήγηση των καταλυμάτων στους καταυλισμούς θα πρέπει να γίνεται με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες των διαμενόντων και πρωταρχικά, να εξασφαλίζεται η ασφάλεια τους», είπε ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης.
Η πλειονότητα των αντρών από τους οποίους πήρε συνέντευξη η Διεθνής Αμνηστία, είχαν στα χέρια τους γνωματεύσεις με αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη και άλλα ψυχολογικά προβλήματα, τα οποία έχουν επιδεινωθεί σοβαρά από τις συνθήκες στον καταυλισμό. Ενώ χιλιάδες άτομα έχουν μεταφερθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα, είτε λόγω σοβαρών ασθενειών που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν στη Σάμο είτε λόγω ευαλωτότητας, η οργάνωση συνάντησε και ανθρώπους που αναμένουν μήνες για να μεταφερθούν.
Παράλληλα, υπάρχουν σοβαρά ζητήματα και στην ασφάλεια των ασυνόδευτων παιδιών στον καταυλισμό. Ο χώρος για τα ασυνόδευτα παιδιά παραμένει αφύλαχτος λόγω της παντελούς έλλειψης κατάλληλων μηχανισμών ασφαλείας ενώ υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στη μεταφορά των ανηλίκων από τα νησιά στην ηπειρωτική χώρα.
Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε πως τα αστυνομικά τμήματα στα νησιά του Αν. Αιγαίου χρησιμοποιούνται ως κέντρα κράτησης σε όσους έχουν απορριφθεί τα αιτήματα ασύλου τους. Σύμφωνα με ΜΚΟ που παρέχουν υπηρεσίες στους κρατούμενους, πολλοί άντρες κρατούνται στα αστυνομικά τμήματα για μήνες, σε ακατάλληλους χώρους για μακροχρόνια κράτηση καθώς δεν υπάρχει επαρκής προαυλισμός και καθαρός αέρας, ανάμεσα σε άλλες σοβαρές ελλείψεις. Η Διεθνής Αμνηστία συναντήθηκε με έναν νεαρό άνδρα, ο οποίος κρατούνταν στο αστυνομικό τμήμα στο Βαθύ για πάνω από ένα μήνα έως τα τέλη του 2017, ο οποίος είπε τα εξής: « Δεν μπαίνει φυσικό φως σε αυτό το μέρος, δεν υπάρχουν στρώματα ή μαξιλάρια. Οι άνθρωποι που κρατούνται κοντεύουν να τρελαθούν, αν δεν έχουν τρελαθεί ήδη».
Κλιμάκιο της Διεθνούς Αμνηστίας στη συνέχεια μετέβη στη Λέσβο, όπου και εκεί καταγράφηκαν παρόμοια ζητήματα ασφάλειας στον καταυλισμό της Μόριας, τα οποία έχουν επιπτώσεις σε όλον τον πληθυσμό και ιδιαίτερα, στις γυναίκες μόνες.
Η Διεθνής Αμνηστία καλεί το νέο Υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής καθώς και τις ελληνικές αρχές:
- Να εξασφαλίσει πως κανένα άτομο δεν θα μένει σε αυτοσχέδιες σκηνές καθώς και πως η χορήγηση των καταλυμάτων θα γίνεται με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες των διαμενόντων όπως η ασφάλεια των γυναικών και των ασυνόδευτων παιδιών. Καμία γυναίκα δεν θα πρέπει να αναγκάζεται να μοιράζεται τα καταλύματα ή σκηνές με αγνώστους άντρες.
- Να βελτιώσουν άμεσα τις συνθήκες στον καταυλισμό, διασφαλίζοντας επαρκείς ασφαλείς τουαλέτες και ντουζ καθώς και την παροχή ασφαλών χώρων όπου οι διαμένοντες μπορούν να κοινωνικοποιηθούν.
- Να διασφαλίσουν το συχνό και ουσιώδη συντονισμό όλων των φορέων που δραστηριοποιούνται στα νησιά του Αιγαίου, μέσα από την εμπλοκή των εκπροσώπων των Κέντρων Υποδοχής και Ταυτοποίησης, οι οποίοι αποτελούν τον υπεύθυνο φορέα για το ρόλο αυτό.
- Να αρθεί ο απαράδεκτος γεωγραφικός περιορισμός των ανθρώπων αυτών στα νησιά και να μεταφερθούν άμεσα στην ηπειρωτική Ελλάδα ώστε να τους εξασφαλισθεί η κατάλληλη υποδοχή και διαμονή και να εξετασθούν οι αιτήσεις ασύλου τους με ασφάλεια και αξιοπρέπεια.