ΔΕΚΑΔΕΣ ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΕΝΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΣΦΑΙΡΩΝ ΚΑΟΥΤΣΟΥΚ

Οι δυνάμεις ασφαλείας σε όλο τον κόσμο κάνουν συστηματικά κατάχρηση πλαστικών σφαιρών και σφαιρών καουτσούκ, καθώς και άλλων όπλων επιβολής του νόμου για τη βίαιη καταστολή ειρηνικών διαδηλώσεων και την πρόκληση φρικτών τραυματισμών και θανάτων, ανέφερε η Διεθνής Αμνηστία, σε νέα έκθεσή της, στην οποία ζητά αυστηρούς ελέγχους στη χρήση τους και μια παγκόσμια συνθήκη για τη ρύθμιση του εμπορίου τους.

Η έκθεση με τίτλο «My Eye Exploded», που δημοσιεύτηκε από κοινού με το Omega Research Foundation, βασίζεται σε έρευνες σε περισσότερες από 30 χώρες τα τελευταία πέντε χρόνια. Καταγράφει πώς χιλιάδες διαδηλώτριες/-ωτές και παρευρισκόμενες/-οι έχουν ακρωτηριαστεί και δεκάδες έχουν σκοτωθεί από τη συχνά απερίσκεπτη και δυσανάλογη χρήση όπλων επιβολής του νόμου (less lethal weapons), συμπεριλαμβανομένων των βλημάτων κινητικής πρόσκρουσης (KIPs), όπως οι σφαίρες από καουτσούκ, καθώς και τα ελαστικά σκάγια ή οι χειροβομβίδες δακρυγόνων που στοχεύουν και εκτοξεύονται απευθείας σε διαδηλώτριες/-ωτές.

«Πιστεύουμε ότι χρειάζονται επειγόντως νομικά δεσμευτικοί παγκόσμιοι έλεγχοι για την κατασκευή και το εμπόριο όπλων επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένων των KIPs, μαζί με αποτελεσματικές κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση βίας, προκειμένου να καταπολεμηθεί ένας κλιμακούμενος κύκλος καταχρήσεων», δήλωσε ο Patrick Wilcken, ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας σε θέματα στρατού, ασφάλειας και αστυνόμευσης.

Η Διεθνής Αμνηστία και το Ίδρυμα Ερευνών Omega συγκαταλέγονται μεταξύ των 30 οργανώσεων που ζητούν μια υποστηριζόμενη από τα Ηνωμένα Έθνη Συνθήκη Εμπορίου χωρίς Βασανιστήρια για την απαγόρευση της κατασκευής και του εμπορίου των εγγενώς καταχρηστικών KIPs και άλλων όπλων επιβολής του νόμου, καθώς και την καθιέρωση εμπορικών ελέγχων με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα για την προμήθεια άλλου εξοπλισμού επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένων των ελαστικών και πλαστικών σφαιρών.

«Μια συνθήκη εμπορίου χωρίς βασανιστήρια θα απαγόρευε κάθε παραγωγή και εμπόριο των υφιστάμενων εγγενώς καταχρηστικών όπλων και εξοπλισμού επιβολής του νόμου, συμπεριλαμβανομένων των εγγενώς επικίνδυνων ή ανακριβών μεμονωμένων KIPs, των μεταλλικών σφαιρών με επικάλυψη καουτσούκ, των σκαγιών από καουτσούκ και των πυρομαχικών με πολλαπλά βλήματα που έχουν οδηγήσει σε τύφλωση, άλλους σοβαρούς τραυματισμούς και θανάτους σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο δρ. Michael Crowley, επιστημονικός συνεργάτης του Omega Research Foundation.

Η κατάχρηση όπλων επιβολής του νόμου προκαλεί καταστροφικούς τραυματισμούς παγκοσμίως

Τα όπλα αυτά έχουν οδηγήσει σε μόνιμη αναπηρία σε εκατοντάδες περιπτώσεις και σε πολλούς θανάτους. Έχει σημειωθεί ανησυχητική αύξηση των οφθαλμικών τραυματισμών, συμπεριλαμβανομένων των ρήξεων των βολβών των ματιών, των αποκολλήσεων του αμφιβληστροειδούς και της πλήρους απώλειας της όρασης, καθώς και των καταγμάτων οστών και κρανίου, των εγκεφαλικών κακώσεων, της ρήξης εσωτερικών οργάνων και της αιμορραγίας, της διάτρησης της καρδιάς και των πνευμόνων από σπασμένα πλευρά, της βλάβης των γεννητικών οργάνων και του ψυχολογικού τραύματος.

Σύμφωνα με αξιολόγηση του Εθνικού Ινστιτούτου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Χιλής, οι ενέργειες της αστυνομίας κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων που ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2019 είχαν ως αποτέλεσμα πάνω από 440 τραυματισμούς στα μάτια, με πάνω από 30 περιπτώσεις απώλειας ματιών ή ρήξης οφθαλμού.

Τουλάχιστον 53 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από βλήματα που εκτοξεύτηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας, σύμφωνα με μελέτη που βασίζεται σε ιατρική βιβλιογραφία παγκοσμίως μεταξύ 1990 και Ιουνίου 2017. Κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι 300 από τους 1.984 τραυματίες υπέστησαν μόνιμη αναπηρία. Οι πραγματικοί αριθμοί είναι πιθανό να είναι πολύ υψηλότεροι.

Έκτοτε, η διαθεσιμότητα, η ποικιλία και η ανάπτυξη των KIPs έχει κλιμακωθεί παγκοσμίως, προωθώντας τη στρατιωτικοποίηση της αστυνόμευσης των διαδηλώσεων.

Η έκθεση διαπιστώνει ότι η εθνική καθοδήγηση σχετικά με τη χρήση των KIPs σπάνια ανταποκρίνεται στα διεθνή πρότυπα σχετικά με τη χρήση βίας, τα οποία αναφέρουν ότι η ανάπτυξή τους περιορίζεται σε καταστάσεις έσχατης ανάγκης, όταν βίαια άτομα συνιστούν άμεση απειλή βλάβης για άτομα. Οι αστυνομικές δυνάμεις παραβιάζουν συνήθως τους κανονισμούς ατιμώρητα.

Τον Απρίλιο του 2021, η Leidy Cadena Torres, 22 ετών τότε, πήγαινε με τα πόδια σε μια διαμαρτυρία για τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις στην πρωτεύουσα της Κολομβίας Μπογκοτά, όταν χτυπήθηκε στο πρόσωπο από σφαίρα από καουτσούκ που εκτοξεύτηκε από κοντινή απόσταση από αστυνομικό των ΜΑΤ. Έχασε το ένα της μάτι.

«Δεν καταλάβαινα τι συνέβαινε και έτσι έβγαλα το τηλέφωνό μου και έβγαλα μια φωτογραφία, αλλά δεν μπορούσα να δω», δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία.

«Προσπαθούν να σε τραυματίσουν με ορατό τρόπο, όπως με το να χάσεις ένα μάτι, προκειμένου να τρομάξουν τον κόσμο, ώστε να μην βγει έξω [και να διαμαρτυρηθεί]».

Η εμπειρία της Leidy Cadena Torres να τυφλωθεί έχει επαναληφθεί με ανησυχητική συχνότητα σε παρόμοιες περιστάσεις σε κράτη της νότιας και κεντρικής Αμερικής, στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική και στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια πρόσφατων διαδηλώσεων.
 

Ο Gustavo Gatica, ένας 22χρονος φοιτητής ψυχολογίας, τυφλώθηκε και από τα δύο του μάτια αφού χτυπήθηκε στο πρόσωπο από μεταλλικά σφαιρίδια με επικάλυψη καουτσούκ που εκτόξευσε η αστυνομία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων κατά της ανισότητας στην πρωτεύουσα της Χιλής, Σαντιάγο, στις 8 Νοεμβρίου 2019. Μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει καμία απόδοση ευθυνών.

Πρόσφατα δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Ένιωσα το νερό να τρέχει από τα μάτια μου ... αλλά ήταν αίμα». Ελπίζει ότι οι τραυματισμοί του θα εμπνεύσουν την αλλαγή, ώστε να μην συμβεί αυτό και σε άλλους, λέγοντας: «Έδωσα τα μάτια μου για να ξυπνήσουν οι άνθρωποι».
 

Στις ΗΠΑ η χρήση σφαιρών από καουτσούκ για την καταστολή ειρηνικών διαδηλώσεων έχει γίνει όλο και πιο συνηθισμένη.

Ένας διαδηλωτής που χτυπήθηκε στο πρόσωπο στη Μινεάπολη της Μινεσότα στις 31 Μαΐου 2020 δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία: «Το μάτι μου εξερράγη από την πρόσκρουση της σφαίρας από καουτσούκ, και η μύτη μου μετακινήθηκε από εκεί που έπρεπε να είναι, κάτω από το άλλο μάτι. Την πρώτη νύχτα που ήμουν στο νοσοκομείο μάζεψαν τα κομμάτια του ματιού μου και το έραψαν ξανά. Στη συνέχεια, μετέφεραν τη μύτη μου εκεί που έπρεπε να είναι και την ξανασχημάτισαν. Μου έβαλαν ένα προσθετικό μάτι, έτσι μπορώ να βλέπω μόνο από το δεξί μου μάτι τώρα».

Στην Ισπανία, η χρήση των μεγάλων, εγγενώς ανακριβών λαστιχένιων KIP σε μέγεθος μπάλας του τένις έχει οδηγήσει τουλάχιστον σε έναν θάνατο από τραύμα στο κεφάλι και 24 σοβαρούς τραυματισμούς, συμπεριλαμβανομένων 11 περιπτώσεων σοβαρού τραυματισμού των ματιών, σύμφωνα με την οργάνωση Stop Balas de Goma, μια ακτιβιστική ομάδα. Στη Γαλλία, μια ιατρική εξέταση 21 ασθενών με τραυματισμούς στο πρόσωπο και στα μάτια που προκλήθηκαν από σφαίρες από καουτσούκ κατέγραψε σοβαρούς τραυματισμούς, όπως κατακερματισμό οστών, κατάγματα και ρήξεις που οδήγησαν σε τύφλωση.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει επίσης καταγράψει περιπτώσεις χειροβομβίδων δακρυγόνων που στοχεύουν και εκτοξεύονται απευθείας σε άτομα ή πλήθη στη Χιλή, την Κολομβία, τον Ισημερινό, τη Γαλλία, τη Γάζα, τη Γουινέα, το Χονγκ Κονγκ, το Ιράν, το Ιράκ, το Περού, το Σουδάν, την Τυνησία και τη Βενεζουέλα.

Στο Ιράκ, οι δυνάμεις ασφαλείας στόχευσαν σκόπιμα διαδηλώτριες/-ωτές με ειδικές χειροβομβίδες που είναι 10 φορές βαρύτερες από τα τυπικά πυρομαχικά δακρυγόνων, προκαλώντας φρικτούς τραυματισμούς και τουλάχιστον δύο δωδεκάδες θανάτους το 2019. Στην Τυνησία, ο Haykal Rachdi, 21 ετών, πέθανε αφού χτυπήθηκε στο κεφάλι από κάνιστρο δακρυγόνου τον Ιανουάριο του 2021.

Στην Κολομβία οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν αναπτύξει το VENOM, έναν εκτοξευτή χειροβομβίδων 30 σωλήνων, που αναπτύχθηκε αρχικά για το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ, για να εκτοξεύουν ομοβροντίες χειροβομβίδων δακρυγόνων κατά διαδηλωτριών/-ών.