Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΤΟΥ ΚΟΡΟΝΟΙΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕΙ ΩΣ ΚΑΤΑΛΥΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΩΧΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

Published on 26 June 2020, 14:07Εκτύπωση

Η πανδημία του κορονοϊού, και οι κυβερνητικές απαντήσεις για την αντιμετώπισή της, επιδεινώνουν τις υπάρχουσες παγκόσμιες ανισότητες που θέτουν συγκεκριμένους κινδύνους και προκλήσεις για άτομα που είναι χρήστες/ριες ναρκωτικών[1].  Ενώ ακτιβιστές/ριες σε όλο τον κόσμο συγκεντρώνονται σε μια Παγκόσμια Ημέρα Δράσης μέσω της εκστρατείας «Support, Don’t Punish» και καλώντας για μεταρρυθμίσεις των πολιτικών για τα ναρκωτικά, η Διεθνής Αμνηστία συμμετέχει μαζί όλους αυτούς τους γενναίους υπερασπιστές/ριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που υψώνουν τις φωνές τους ενάντια σε επιβλαβείς και καταπιεστικές πολιτικές που εφαρμόζονται στο πλαίσιο του λεγόμενου «πολέμου κατά των ναρκωτικών».

Οι χρήστες/ριες ναρκωτικών έρχονταν ιστορικά αντιμέτωποι/ες με το στίγμα και τις διακρίσεις και συχνά βιώνουν προβλήματα υγείας, υψηλότερα ποσοστά φτώχειας, ανεργίας και έλλειψης στέγης[2].  Η επισφαλής κατάσταση στην οποία ζουν οι περισσότεροι χρήστες/ριες ναρκωτικών τους καθιστά πιο ευάλωτους στους κίνδυνους μολύνσεων και αυξάνει την πιθανότητα των αρνητικών επιπτώσεων από αυτές. Αντίθετα, τα υψηλά επίπεδα στερήσεων, σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, που αντιμετωπίζουν οι χρήστες/ριες ναρκωτικών και τα άτομα που εμπλέκονται με το εμπόριο ναρκωτικών, καθιστούν δυσκολότερο για αυτούς να μετριάσουν τους κινδύνους μόλυνσης και να συμμορφωθούν με τους κυβερνητικούς περιορισμούς όπως η καραντίνα και η απομόνωση. Καθώς οι αγορές φαρμάκων και οι υπηρεσίες υγείας σε όλο τον κόσμο επηρεάζονται και διαταράσσονται από το ξέσπασμα του κορονοϊού, υπάρχει ο κίνδυνος να πωληθούν πιο επικίνδυνα ναρκωτικά στους δρόμους, οι χρήστες/ριες να στραφούν σε πιο επικίνδυνες ουσίες ή/και σε πιο επικίνδυνες μεθόδους χρήσης, και να εκτεθούν σε πολλά άλλα εμπόδια στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και μείωσης του κινδύνου, θέτοντας τη ζωή και την υγεία των χρηστών/ριών σε αυξημένο κίνδυνο.

Οι κυβερνήσεις πρέπει επομένως να εφαρμόσουν αποτελεσματικές πολιτικές για την προστασία των δικαιωμάτων των χρηστών/ριών ναρκωτικών και άλλων κοινοτήτων που επηρεάζονται από νόμους περί ναρκωτικών και να χρησιμοποιήσουν αυτήν την ευκαιρία για να μεταβάλλουν τις παρωχημένες και αποτυχημένες πολιτικές για τα ναρκωτικά που έχουν οδηγήσει στη βία, στις ασθένειες και στην ταλαιπωρία σε όλο τον κόσμο. Από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού στις αρχές του 2020, πολλές χώρες έχουν αναλάβει δράση για να υποστηρίξουν το έργο των υπερασπιστών/ριών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και να προστατεύσουν τα δικαιώματα των ανθρώπων που χρησιμοποιούν ναρκωτικά και άλλες πληγείσες κοινότητες, αποδεικνύοντας ότι οι νέες πολιτικές για τα ναρκωτικά για την καλύτερη προστασία της δημόσιας υγείας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι δυνατές, όταν υπάρχει αρκετή πολιτική βούληση.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΙΩΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ

Καθώς οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να επιβάλλουν απαγορεύσεις στα ταξίδια και κλείσιμο συνόρων, οι αγορές ναρκωτικών σε όλο τον κόσμο επηρεάζονται[3]. Οι ελλείψεις στην προμήθεια παράνομων ναρκωτικών οδηγούν σε υψηλότερες τιμές, αυξημένη νοθεία και στροφή είτε σε πιο επικίνδυνες ουσίες και/ή σε πιο επικίνδυνες μέθοδούς χρήσης[4]. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο αριθμό υπερβολικών δόσεων, λόγω της αποθήκευσης ναρκωτικών καθώς και της αύξησης των νοθευμένων ναρκωτικών, που αποτελούν σοβαρή απειλή για τη ζωή και την υγεία των χρηστών/ριών[5]. Η σωματική στέρηση λόγω της έλλειψης ναρκωτικών, μπορεί να είναι πολύ οξεία, μέχρι και και θανατηφόρα σε ορισμένες περιπτώσεις, προκαλώντας χαοτικά πρότυπα συμπεριφοράς με σοβαρές επιπτώσεις στο ευρύ κοινό[6].

Σε μια εποχή κατά την οποία οι υπηρεσίες υγείας είναι ήδη υπερβολικά εκτεταμένες, οι χρήστες/ριες ναρκωτικών ενδέχεται να αντιμετωπίζουν αυξημένα εμπόδια στην πρόσβαση στη θεραπεία και σε άλλες ιατρικές υπηρεσίες που σχετίζονται τόσο με τον κορονοϊό όσο και με άλλες ιατρικές παθήσεις. Περιορισμοί στην κυκλοφορία και εντολές για κλείσιμο των μη απαραίτητων επιχειρήσεων για να σταματήσει η εξάπλωση της νόσου έχουν οδηγήσει αρκετές χώρες στο να σταματήσουν τη λειτουργία των υπηρεσιών μείωσης του κινδύνου,[7] αφήνοντας τους χρήστες/ριες ναρκωτικών παρέχοντας έτσι ελάχιστη ή καθόλου πρόσβαση σε υπηρεσίες προστασίας όπως η θεραπεία με υποκατάσταση των οπιοειδών (OST), τα προγράμματα διαμοιρασμού βελόνων και συρίγγων και οι αίθουσες κατανάλωσης ναρκωτικών. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και τα κορίτσια, που είναι χρήστριες, όταν προσπαθούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και μείωσης κινδύνων, επιδεινώνονται λόγω του φύλου τους, μεταξύ άλλων λόγω των υψηλών επιπέδων στιγματισμού στην οικογένεια και την κοινότητα[8]. Οι περιορισμοί που επιβάλλονται για την αντιμετώπιση της πανδημίας έχουν αυξήσει τα περιστατικά βίας με βάση το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, αφήνοντας γυναίκες και κορίτσια που είναι χρήστριες εκτεθειμένες σε έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο[9].

Το ξέσπασμα του κορονοϊού έχει επίσης σοβαρές επιπτώσεις στην προσβασιμότητα και τη διαθεσιμότητα υπηρεσιών μείωσης των κινδύνων, πράγμα που μπορεί να επηρεάσει περαιτέρω το δικαίωμα στην υγεία των χρηστών/ριών ναρκωτικών. Οι περιοριστικοί κανονισμοί που απαγορεύουν ή περιορίζουν τη χορήγηση δόσεων μεθαδόνης και άλλων θεραπειών υποκατάστασης, καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη τη συμμόρφωση με τους κανόνες απομόνωσης και καραντίνας για τα άτομα που χρησιμοποιούν ναρκωτικά[10]. Η χαμηλή διαθεσιμότητα και προσβασιμότητα στη ναλοξόνη (ένα φάρμακο που ισοσταθμίζει τα αποτελέσματα μιας υπερδοσολογίας οπιοειδών), και σε άλλα μέτρα μείωσης των κινδύνων ενέχει υψηλότερο κίνδυνο θανάτου και σοβαρού τραυματισμού, ιδίως καθώς οι αγορές ναρκωτικών διαταράσσονται και πιο επικίνδυνα ναρκωτικά - όπως η φαιντανύλη - εισάγονται στην αγορά.

Τα κράτη θα πρέπει επομένως να λάβουν επειγόντως μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οι χρήστες/ριες ναρκωτικών έχουν συνεχή πρόσβαση σε υγειονομικές και κοινωνικές υπηρεσίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, με σκοπό να μειωθούν οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη χρήση ναρκωτικών. Οι υπηρεσίες πρέπει να παρέχουν τεκμηριωμένες πληροφορίες πρόληψης για κάθε ξεχωριστή περίπτωση, καθώς και υπηρεσίες μείωσης των κινδύνων, εθελοντικής θεραπείας και αποκατάστασης χωρίς διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένων των φυλακών και άλλων εγκαταστάσεων στις οποίες οι άνθρωποι στερούνται της ελευθερίας τους. Τα κράτη θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι οι υπηρεσίες μείωσης των κινδύνων, θεραπείας και αποκατάστασης παραμένουν διαθέσιμες και εύκολα προσβάσιμες σε όλους κατά τη διάρκεια της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένης της κατοχύρωσης των προγραμμάτων μείωσης των κινδύνων ως βασικών υπηρεσιών που πρέπει να παραμείνουν ανοιχτές παρά τους περιορισμούς, των εργαζομένων στις υπηρεσίες μείωσης των κινδύνων ως κρίσιμους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας, παρέχοντάς τους πρόσβαση σε προστατευτικό εξοπλισμό και για να μπορούν να συνεχίσουν να παρέχουν υπηρεσίες με ασφάλεια.

Από την άλλη, τα κράτη πρέπει να εφαρμόσουν πολιτικές που επιτρέπουν στους χρήστες/ριες ναρκωτικών να συμμορφώνονται με τους περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένης της άρσης και της προσαρμογής των περιοριστικών κανονισμών για τις υπηρεσίες μείωσης των κινδύνων. Για παράδειγμα, όπως έχουν ήδη κάνει πολλές χώρες,[11] τα κράτη θα πρέπει να διευκολύνουν τις πολιτικές που απαγορεύουν ή περιορίζουν τη χορήγηση δόσεων μεθαδόνης και άλλων θεραπειών υποκατάστασης για να μειώσουν την ανάγκη μεταφοράς σε υπηρεσίες μείωσης κινδύνων και να εγγυηθούν αυξημένη πρόσβαση σε θεραπεία με υποκατάσταση των οπιοειδών και άλλες υπηρεσίες μείωσης κινδύνων για την αντιμετώπιση ελλείψεων εφοδιασμού και άλλων αλλαγών στις αγορές των ναρκωτικών. Αυτό θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την υποστήριξη των κρατών για την παροχή ασφαλούς προμήθειας ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένων ασφαλών εναλλακτικών για συνταγογραφούμενα παράνομα ναρκωτικά, για άτομα που έχουν ιστορικό χρήσης ναρκωτικών και διατρέχουν κίνδυνο στέρησης ή υπερδοσολογίας.

ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΩΣΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΡΑΤΗΣΗΣ

Η απαγόρευση των ναρκωτικών και η ποινικοποίηση της συμπεριφοράς που σχετίζεται με τα ναρκωτικά οδήγησαν τις τελευταίες δεκαετίες σε παγκόσμια αύξηση του πληθυσμού των φυλακών[12]. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, σχεδόν 2 εκατομμύρια άνθρωποι συνελήφθησαν το 2017 για χρήση ή κατοχή ναρκωτικών για προσωπική χρήση[13]. Περίπου το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού των φυλακών κρατείται για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά, εκ των οποίων το 83% έχει καταδικαστεί μόνο για κατοχή ναρκωτικών[14]. Χιλιάδες άλλοι εξακολουθούν να κρατούνται αυθαίρετα σε κέντρα κράτησης για ναρκωτικά, όπου αποστέλλονται άτομα που είναι ύποπτα για χρήση ναρκωτικών, με σκοπό να σταματήσουν αυτή τη χρήση[15].

Ο συνωστισμός και οι ανθυγιεινές συνθήκες καθιστούν αδύνατο για τους κρατουμένους και το προσωπικό να λάβουν προληπτικά μέτρα κατά του κορονοϊού, όπως η τακτική υγιεινή, η διατήρηση των αποστάσεων και η απομόνωση. Νέοι περιορισμοί στις οικογενειακές επισκέψεις και σε άλλα δικαιώματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας αυξάνουν το άγχος και την ένταση στους χώρους κράτησης και έχουν ήδη οδηγήσει σε διαδηλώσεις, βία και αναταραχές σε διάφορες χώρες[16].

Οι γυναίκες και τα κορίτσια έχουν ιστορικά επηρεαστεί δυσανάλογα από την επιβολή του νόμου για τα ναρκωτικά, ιδίως οι γυναίκες που δεν διαθέτουν εκπαιδευτικές και οικονομικές ευκαιρίες ή έχουν πέσει θύματα κακοποίησης[17]. Καθώς οι γυναίκες και τα κορίτσια επηρεάζονται δυσανάλογα από τον κορονοϊό και την οικονομική κρίση που προκαλείται από αυτόν, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας εργασίας και απόκτησης των προς το ζην, υπάρχει κίνδυνος πολλές άλλες γυναίκες και κορίτσια να οδηγηθούν στο παράνομο εμπόριο ναρκωτικών. Αυτή η κατάσταση θα εκθέσει περισσότερες γυναίκες και κορίτσια σε συλλήψεις και διώξεις κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού, και σε μεγαλύτερες ποινές φυλάκισης, καθώς συνήθως αντιμετωπίζουν σκληρότερα εμπόδια στην πρόσβαση σε ποινές που δεν περιλαμβάνουν φυλάκιση και σε άλλες εναλλακτικές λύσεις αντί της κράτησης[18].

Τα κράτη πρέπει επομένως να αποποινικοποιήσουν τη χρήση, την κατοχή και την καλλιέργεια ναρκωτικών για προσωπική χρήση ως τρόπο προστασίας των δικαιωμάτων των χρηστών/ριών και για την πρόληψη της εξάπλωσης του κορονοϊού. Εν τω μεταξύ, οι αρχές πρέπει να ελαφρύνουν την επιβολή των επιχειρήσεων κατά των ναρκωτικών και να εξετάσουν το ενδεχόμενο να αναβάλουν τις νέες αφίξεις στη φυλακή σε ορισμένες περιπτώσεις ή να μετατρέψουν τις ποινές φυλάκισης σε πρόστιμα ή άλλες ποινές που δεν περιλαμβάνουν φυλάκιση.

Καθώς οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να εφαρμόζουν πολιτικές για την απελευθέρωση κρατουμένων ως μέτρο για την περιορισμό του συνωστισμού και την πρόληψη της περαιτέρω μετάδοσης του κορονοϊού, θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι άτομα που έχουν καταδικαστεί για αδικήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά μπορούν επίσης να εξεταστούν για πρόωρη, προσωρινή ή υπό όρους απελευθέρωση χωρίς διακρίσεις, και να τους παρέχουν τις κατάλληλες υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής προστασίας που ενδέχεται να χρειαστούν μετά την απελευθέρωσή τους. Τα κράτη πρέπει επίσης να κλείσουν μόνιμα και χωρίς καθυστέρηση τα υποχρεωτικά κέντρα κράτησης για εγκλήματα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά και να απελευθερώσουν αμέσως όλους εκείνους που κρατούνται  παρέχοντας τους επαρκείς υπηρεσίες υγείας και κοινωνικές υπηρεσίες. Τα άτομα που παραμένουν υπό κράτηση πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ένα επίπεδο υγειονομικής περίθαλψης που ικανοποιεί τις ατομικές ανάγκες κάθε ατόμου, παρόμοιο με αυτό που είναι διαθέσιμο στην κοινότητα, συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας με φάρμακα και της μείωσης των κινδύνων.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΖΗΝ

Κράτη σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει έκτακτα μέτρα για την πρόληψη και τον μετριασμό των επιπτώσεων του κορονοϊού, μεταξύ άλλων ως μέρος των επίσημα δηλωμένων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, και έχουν χορηγήσει αυξημένες εξουσίες στην αστυνομία και σε άλλες δυνάμεις ασφαλείας για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τους περιορισμούς που επιβάλλονται για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Οι δυνάμεις έκτακτης ανάγκης έχουν ιστορικά ταχθεί εναντίον των πιο περιθωριοποιημένων ομάδων της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων που χρησιμοποιούν ναρκωτικά, οι οποίοι συχνά καταλήγουν να γίνονται ο αποδιοπομπαίος τράγος, έτσι ώστε να αποδεικνύουν την αποτελεσματική δράση της κυβέρνησης[19].

Τέτοιες απαντήσεις στην πανδημία του κορονοϊού έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην επιβίωση των ανθρώπων και στην ικανότητά τους να εργαστούν. Πολλοί χρήστες/ριες δεν διαθέτουν επαρκή στέγαση, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να απομονωθούν και να συμμορφωθούν με τους περιορισμούς που τους αφήνουν εκτεθειμένους στην υπερβολική αστυνόμευση και ποινικοποίηση[20]. Οι ξενώνες και άλλες εναλλακτικές λύσεις που παρέχουν καταλύματα έκτακτης ανάγκης σε όσους κινδυνεύουν, συχνά απαιτούν από τους ανθρώπους να σταματήσουν τη χρήση ναρκωτικών, ακόμη και αν δεν είναι έτοιμοι ή σε θέση να το κάνουν, αφήνοντάς τους εκτεθειμένους σε αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης. Η αστυνομία σταματά και ψάχνει ανθρώπους στους δρόμους, με σκοπό τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους περιορισμούς που επιβάλλονται στο πλαίσιο του κορονοϊού, θέτοντας τους χρήστες/ριες ναρκωτικών σε υψηλότερο κίνδυνο ποινικοποίησης και μπορεί να τους αποτρέψει από τη συμμετοχή σε ραντεβού με γιατρούς ή την αναζήτηση υπηρεσιών μείωσης των κινδύνων[21].  

Τα κράτη πρέπει επομένως να θεσπίσουν μέτρα για να διασφαλίσουν ότι, τουλάχιστον, στα άτομα που είναι άστεγα, συμπεριλαμβανομένων των χρηστών/ριών, παρέχονται καταλύματα έκτακτης ανάγκης όπου μπορούν να προστατευθούν και να απομονωθούν. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα που να εγγυώνται οι άστεγοι και οι χρήστες/ριες μπορούν να έχουν πρόσβαση σε καταλύματα έκτακτης ανάγκης χωρίς διακρίσεις, με ρητές οδηγίες ότι δεν θα αναγκαστούν να σταματήσουν τη χρήση ναρκωτικών στο νέο τους κατάλυμα. Επιπλέον, τα κράτη πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα άτομα που είναι άστεγα και τα άτομα που διαθέτουν ανεπαρκή στέγαση έχουν πρόσβαση σε ενημερωμένες πληροφορίες σχετικά με τον κορονοϊό και τα συμπτώματά του, σε μέτρα που έχουν τεθεί σε εφαρμογή για να διασφαλίσουν ότι μπορούν να προστατευθούν και να απομονωθούν, και από πού και πώς μπορούν να ζητήσουν συμβουλές και υποστήριξη, σχετικά με την επαρκή υγειονομική περίθαλψη, τη μείωση των κινδύνων και τη θεραπεία.

Η οικονομική κρίση που προκαλείται από τον κορονοϊό και η απώλεια εισοδήματος και απασχόλησης, ως συνέπεια, πιθανότατα θα ωθήσουν αρκετά άτομα να ασχοληθούν με το εμπόριο ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής και της διανομής ναρκωτικών[22]. Άτομα που εργάζονται στον άτυπο τομέα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εξαρτώνται από την παράνομη καλλιέργεια, από την μικρής κλίμακας παραγωγή ή τη διανομή παράνομων ναρκωτικών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μη εξασφάλισης των προς το ζην του λόγω του κορονοϊού, μια πρόκληση που είναι ιδιαίτερα έντονη σε χώρες που δεν διαθέτουν ισχυρά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και όπου η πλειοψηφία των ανθρώπων εργάζεται στον άτυπο τομέα. Οι επιχειρήσεις για την εξάλειψη της βίας και την κατάσχεση παράνομων ναρκωτικών συνεχίστηκαν σε ορισμένες χώρες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αυξάνοντας τους κινδύνους για τις περιθωριοποιημένες ομάδες[23]. Ιθαγενείς, αγρότες, εθνικές κοινότητες, άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και άλλες περιθωριοποιημένες ομάδες επηρεάζονται δυσανάλογα από τις επιχειρήσεις κατά των ναρκωτικών που στοχεύουν στον περιορισμό της παραγωγής και της διανομής[24]. Για παράδειγμα, οι προσπάθειες αντιμετώπισης της παράνομης καλλιέργειας συχνά οδηγούν σε φτώχεια και στέρηση, λόγω της καταστροφής των μέσων διαβίωσης των αγροτών και των κοινοτήτων που εξαρτώνται από αυτήν την καλλιέργεια[25].

Είναι επομένως σημαντικό τα κράτη να λάβουν μέτρα για την προστασία των μέσων διαβίωσης όσων επηρεάζονται από πολιτικές κατά των ναρκωτικών και να διασφαλίσουν ότι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε σχέδια οικονομικής ανάκαμψης χωρίς διακρίσεις. Τα κράτη πρέπει να παρέχουν στοχευμένα πακέτα στήριξης σε άτομα και ομάδες που πλήττονται ιδιαίτερα, όπως εκείνους/ες που εργάζονται στον άτυπο τομέα και που δεν έχουν ασφάλιση υγείας ή κοινωνική ασφάλιση, μεταξύ άλλων μέσω διευρυμένων παροχών, άμεσων καταβολών μετρητών, έκτακτης οικονομικής βοήθειας και επείγουσας επισιτιστικής υποστήριξης. Οι αρχές θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι οι προσπάθειες για την πρόληψη της παράνομης καλλιέργειας ναρκωτικών, την εξάλειψη των καλλιεργειών που καλλιεργούνται για παράνομους σκοπούς ή για τη διακοπή της παραγωγής και της διανομής ναρκωτικών δεν έχουν αρνητικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς ιθαγενών, στους αγρότες και σε άλλες κοινότητες που εξαρτώνται από την καλλιέργεια, την παραγωγή και διανομή ναρκωτικών για να κερδίσουν τα προς το ζην τους. Συγκεκριμένα, τα κράτη πρέπει να αντιμετωπίσουν τις υποκείμενες κοινωνικοοικονομικές αιτίες που ωθούν τους ανθρώπους στις παράνομες καλλιέργειες και να λάβουν μέτρα για την αποφυγή της φτώχειας και της στέρησης, μεταξύ άλλων μέσω μέτρων για να διασφαλιστεί ότι οι αγρότες και οι ιθαγενείς έχουν επαρκή πρόσβαση σε αγορές και εναλλακτικά μέσα διαβίωσης.

ΚΑΛΕΣΜΑ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ

Από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού στις αρχές του 2020, πολλές χώρες έχουν αναλάβει δράση για να υποστηρίξουν το έργο των υπερασπιστών/ριών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και για να προστατεύσουν τα δικαιώματα των χρηστών/ριών ναρκωτικών και άλλων κοινοτήτων που επηρεάζονται από τις πολιτικές κατά των ναρκωτικών. Τοπικοί οργανισμοί και κοινοτικές υπηρεσίες σε όλο τον κόσμο προσαρμόστηκαν γρήγορα για να ανταποκριθούν στις επείγουσες ανάγκες των ατόμων που χρησιμοποιούν ναρκωτικά, παρά τους μεγάλους κινδύνους για τη δική τους υγεία και ασφάλεια. Σε ορισμένες χώρες, οι κυβερνήσεις έχουν λάβει σημαντικά μέτρα για να αποτρέψουν την εξάπλωση του ιού στις φυλακές και έχουν ελευθερώσει χιλιάδες άτομα που έχουν καταδικαστεί για δευτερεύουσες, μη βίαιες πράξεις που σχετίζονται με ναρκωτικά[26].  Άλλες χώρες έχουν εφαρμόσει μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα άτομα που χρησιμοποιούν ναρκωτικά μπορούν να συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση σε προγράμματα μείωσης της κινδύνων κατά τη διάρκεια της καραντίνας και άλλων περιοριστικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της τροποποίησης πολιτικών που επιτρέπουν τη λήψη δόσεων μεθαδόνης και την ευκολότερη πρόσβαση σε θεραπείες υποκατάστασης μέσω οπιοειδών[27]. Πολλές κυβερνήσεις δήλωσαν επίσης ότι οι υπηρεσίες μείωσης των κινδύνων είναι απαραίτητες για να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν ναρκωτικά δεν θα μείνουν μόνοι κατά τη διάρκεια της κρίσης αυτής.

Το ξέσπασμα της πανδημίας έδειξε ότι είναι δυνατές νέες πολιτικές για τα ναρκωτικά που προστατεύουν καλύτερα τη δημόσια υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αρκεί να υπάρχει αρκετή πολιτική θέληση. Η κρίση του κορονοϊού πρέπει να χρησιμεύσει ως καταλύτης για τον μόνιμο μετασχηματισμό ξεπερασμένων και αποτυχημένων πολιτικών κατά των ναρκωτικών που έχουν αφήσει μια κληρονομιά βίας, μαζικής φυλάκισης, κακοποίησης, ταλαιπωρίας και ασθενειών σε όλο τον κόσμο. Τα κράτη πρέπει να εκμεταλλευτούν αυτήν την ευκαιρία για να διατηρήσουν και να εμβαθύνουν τη στροφή που έχει ξεκινήσει υπέρ των εναλλακτικών λύσεων που βασίζονται σε στοιχεία που προστατεύουν τη δημόσια υγεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα των χρηστών/ριών ναρκωτικών και άλλων κοινοτήτων που πλήττονται.

 

1 International Network of People who Use Drugs. In the time of COVID-19: Civil Society Statement on COVID-19 and People who use Drugs. 7 April 2020, available at https://bit.ly/2VtSfFq

2 Report of the UN Special Rapporteur on the right of everyone to the enjoyment of the highest attainable standard of physical and mental health, 6 August 2010, UN Doc. A/65/255

3 United Nations Office on Drugs and Crime. COVID-19 and the drug supply chain: from production and trafficking to use. April, 2020 available at https://bit.ly/2WOxXa4

4 McKena, Gary. “COVID-19 effects hit illegal drug supply, put addicts in danger” in Tri-City News, 1 April 2020 available at https://bit.ly/3bdudVK; Reynolds, Emma. “It's stockpiling, but not as you know it. Why coronavirus is making people hoard illegal drugs” in CNN, 5 April 2020 available at https://cnn.it/2RBn2yY. See also European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction, EMCDDA update on the implications of COVID-19 for people who use drugs (PWUD) and drug service providers. 25 March 2020 available at https://bit.ly/2yjqK9p

5 UN Special Rapporteur on the right of everyone to the enjoyment of the highest attainable standard of physical and mental health, “Statement by the UN expert on the right to health on the protection of people who use drugs during the COVID-19 pandemic”, 16 April 2020 available at https://bit.ly/2MdosfG

6 Torrance, Josh. What impact will COVID-19 have on drug markets and users? 9 April 2020, available at https://bit.ly/3bkMgJu

7 EMCDDA. “Impact of COVID-19 on drug services and help-seeking in Europe”. May, 2020. Available at https://bit.ly/310AlhM

8 UNODC. “Women and drugs: drug use, drug supply and their consequences” in World Drug Report 2018. June, 2018. Available at https://bit.ly/2XyhbOv

9 UN Special Rapporteur on violence against women, States must combat domestic violence in the context of COVID-19 lockdowns. 27 March 2020, available at https://bit.ly/2V5DABb

10 UNODC. “Suggestions about treatment, care and rehabilitation of people with drug use disorder in the context of the COVID-19 pandemic”. March, 2020. Available at https://bit.ly/3dGJuQg

11 EMCDDA. “Impact of COVID-19 on drug services and help-seeking in Europe”. May, 2020. Available at https://bit.ly/310AlhM

12 OHCHR, “Implementation of the joint commitment to effectively addressing and countering the world drug problem with regard to

human rights”. 14 September 2018, UN Doc. A/HRC/39/39, para. 44

13 UN system coordination Task Team on the Implementation of the UN System Common Position on drug-related matters. What we have learned over the last ten years: A summary of knowledge acquired and produced by the UN system on drug-related matters. March 2019, available at https://bit.ly/3eneJR6

14 United Nations Office on Drugs and Crime. World Drug Report 2014. New York, 2014

15 Report of the Working Group on Arbitrary Detention, 10 July 2015, UN Doc. A/HRC/30/36; OHCHR. Study on the impact of the world drug problem on the enjoyment of human rights. 4 September 2015. UN Doc. A/HRC/30/65

16 Amnesty International, “Iran: Prisoners killed by security forces during COVID-19 pandemic protests”, 9 April 2020 available at https://bit.ly/3eonHxe; Amnesty International, “Colombia: State must take appropriate measures to protect prison population from COVID-19 pandemic”, 23 March 2020 available at https://bit.ly/2V6gD0Q. See also, Inter-American Commission on Human Rights, “The IACHR urges States to guarantee the health and integrity of persons deprived of liberty and their families in the face of the COVID- 19 pandemic”, 31 March 2020, available at https://bit.ly/3erjER9

17 UN Women, “A Gender Perspective on the Impact of Drug Use, the Drug Trade and Drug Control Regimes (policy brief)”, 2014

18 UN Women, “A Gender Perspective on the Impact of Drug Use, the Drug Trade and Drug Control Regimes (policy brief)”. July, 2014 available at https://bit.ly/3a7uqIE

19 International Network of People who Use Drugs. Consensus Statement on Drug Use under Prohibition: Human Rights, Health and the Law. October, 2015

20 UN Special Rapporteur on the right of everyone to the enjoyment of the highest attainable standard of physical and mental health, “Statement by the UN expert on the right to health on the protection of people who use drugs during the COVID-19 pandemic”, 16 April 2020 available at https://bit.ly/2MdosfG

21 Rolles, Steve. Reality Check: policing of people who use drugs during the COVID-19 pandemic. 31 March 2020, available at https://bit.ly/34GZ0I3

22 United Nations Office on Drugs and Crime. COVID-19 and the drug supply chain: from production and trafficking to use. April, 2020 available at https://bit.ly/2WOxXa4

23 Ramírez Ramón, David. La Guerra contra las poblaciones cultivadoras de coca. Elementa DDHH. May 2020, available at https://bit.ly/2XaNmmG

24 Office of the High Commissioner on Human Rights, “Study on the impact of the world drug problem on the enjoyment of human rights”, 4 September 2015, UN Doc. A/HRC/30/65, para. 51

25 Jelsma, Martin. Connecting the dots… Human rights, illicit cultivation and alternative development. Transnational Institute. October 2018, available at https://bit.ly/3cdBWTm

26 For a list of countries that have released prisoners as a preventive measure in the context of COVID-19, see Transform’s tracker of

prisoner releases by country available at https://bit.ly/30jWZS4

27 UNODC. “Suggestions about treatment, care and rehabilitation of people with drug use disorder in the context of the COVID-19 pandemic”. March, 2020. Available at https://bit.ly/3dGJuQg

 

 

ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΔΩΡΕΑ
Υπερασπίσου τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και στήριξε την ανεξαρτησία του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.