Η ΑΠΑΡΧΑΙΩΜΕΝΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΙΑΣΜΟ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΕΙ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Published on 25 November 2018, 11:14Εκτύπωση

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να μην αναγνωρίζουν νομικά ότι το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία για την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, υπογραμμίζοντας πως η ατελής νομοθεσία και η επικίνδυνη κουλτούρα κατηγορίας των θυμάτων, διαιωνίζουν την ατιμωρησία σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Σε μια έκθεση που μόλις δημοσιεύθηκε, η Διεθνής Αμνηστία αναλύει τη νομοθεσία για τους βιασμούς σε 31 χώρες. Διαπιστώθηκε ότι μόνο 8 από αυτές τις χώρες ορίζουν τον βιασμό με βάση τη συναίνεση, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία αναγνωρίζει τον βιασμό μόνο όταν περιλαμβάνεται σωματική βία, απειλή ή εξαναγκασμός.

«Αν και κινήματα όπως το #MeToo έχουν εμπνεύσει πολλές γυναίκες να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους, το θλιβερό γεγονός είναι ότι ο βιασμός στην Ευρώπη καταγράφεται πολύ λιγότερο από τα πραγματικά του μεγέθη. Ο φόβος των γυναικών ότι δεν θα γίνουν πιστευτές επιβεβαιώνεται επανειλημμένα, καθώς βλέπουμε θαρραλέες επιζήσασες που αποζητούν δικαιοσύνη, συχνά να αποτυγχάνουν να τη βρουν, λόγω ξεπερασμένων και επικίνδυνων ορισμών του βιασμού, ενώ δέχονται αποκρουστικές συμπεριφορές από αξιωματούχους της δικαιοσύνης» δήλωσε η Anna Błuś, ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τα Δικαιώματα της Γυναίκας στη Δυτική Ευρώπη.

«Οι νόμοι έχουν τη δύναμη να δώσουν τη δυνατότητα δικαιοσύνης και να επηρεάσουν συμπεριφορές. Οι έρευνες δείχνουν επανειλημμένα ότι πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι δεν πρόκειται για βιασμό όταν το θύμα είναι μεθυσμένο, όταν φοράει αποκαλυπτικά ρούχα ή όταν δεν αντιστέκεται. Το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός, τελεία και παύλα. Μέχρις ότου οι κυβερνήσεις εναρμονίσουν τις νομοθεσίες τους με αυτό το απλό γεγονός, οι δράστες του βιασμού θα συνεχίσουν να διαφεύγουν, με τα εγκλήματά τους να παραμένουν ατιμώρητα».

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), μία στις 20 γυναίκες στην Ε.Ε. έχει βιαστεί από την ηλικία των 15 ετών - περίπου 9 εκατομμύρια γυναίκες. Παρά τις συγκλονιστικές αυτές στατιστικές, λίγες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν το έγκλημα αυτό τόσο σοβαρά όσο θα έπρεπε στη νομοθεσία τους.

Από τις 31 ευρωπαϊκές χώρες που καλύπτει η ενημέρωση της Διεθνούς Αμνηστίας, μόνο η Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, η Κύπρος, η Γερμανία, η Ισλανδία, το Λουξεμβούργο και η Σουηδία ορίζουν τον βιασμό ως σεξ χωρίς συναίνεση. Η Σουηδία άλλαξε τον ορισμό μόλις τους τελευταίους μήνες, έπειτα από πολύχρονη εκστρατεία της Διεθνούς Αμνηστίας και άλλων οργανώσεων.

Οι άλλες χώρες που αναφέρονται στην έρευνα και την έκθεση της Αμνηστίας είναι: Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία και Ελβετία.

Όλες αυτές οι χώρες έχουν νομικούς ορισμούς του βιασμού με βάση τη βία, την απειλή βίας, τον εξαναγκασμό ή την αδυναμία του θύματος να αμυνθεί. Ανησυχητικό είναι ότι ορισμένες χώρες κατηγοριοποιούν το σεξ χωρίς συναίνεση ως ξεχωριστό, μικρότερο αδίκημα, στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα στους ανθρώπους ότι «ο πραγματικός βιασμός» εμφανίζεται μόνο όταν χρησιμοποιείται σωματική βία. Για παράδειγμα, στην Κροατία, η «σεξουαλική επαφή χωρίς συναίνεση» φέρει μέγιστη ποινή πέντε ετών, σε αντίθεση με τον βιασμό που φέρει μέγιστη ποινή δέκα ετών.

Σε ορισμένες χώρες, οι νόμοι περί βιασμού και σεξουαλικής βίας εξακολουθούν να πλαισιώνονται από εγκλήματα που σχετίζονται με την «τιμή» ή την «ηθική», υποστηρίζοντας την ιδέα ότι η κοινωνία έχει το δικαίωμα να ελέγχει τα σώματα των γυναικών. Στη Μάλτα, για παράδειγμα, τα σεξουαλικά αδικήματα εμπίπτουν στο κεφάλαιο «εγκλήματα που επηρεάζουν την ομαλή τάξη των οικογενειών».

Οι ορισμοί του βιασμού με βάση τη συναίνεση και οι νομικές μεταρρυθμίσεις δεν θα επιλύσουν τα πάντα στην αντιμετώπιση και την πρόληψη αυτού του πάντα παρόντος εγκλήματος, αλλά αποτελούν σημαντικά σημεία εκκίνησης.

Ο καθένας και η καθεμία, ανεξάρτητα από το φύλο του/της, μπορεί να είναι θύμα βιασμού. Ωστόσο, είναι ένα έγκλημα που επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες και τα κορίτσια.

Όπως δείχνει η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, οι προσπάθειες των γυναικών να αναζητήσουν δικαιοσύνη για βιασμό δεν παρεμποδίζονται μόνο από τους απαρχαιωμένους νόμους. Συχνά οι γυναίκες αντιμετωπίζουν προκαταλήψεις, απόδοση ευθυνών στο θύμα, αρνητικά στερεότυπα και μύθους, που προέρχονται συχνά από τους ίδιους τους αξιωματούχους που έχουν ως αποστολή την παροχή υποστήριξης, τη διερεύνηση και τη δίωξη εγκλημάτων σεξουαλικής βίας.

Ένα κύμα αλλαγής

Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, η Διεθνής Αμνηστία αναδεικνύει την αποφασιστικότητα, τη δύναμη και το θάρρος των ακτιβιστών και ακτιβιστριών σε όλη την Ευρώπη, που αγωνίζονται ενάντια στην ατιμωρησία του βιασμού και πιέζουν για αλλαγές στη νομοθεσία της χώρας τους. Τον τελευταίο ένα χρόνο, γυναίκες σε πολλές χώρες συσπειρώθηκαν για να εκφράσουν την οργή τους σε περιπτώσεις βιασμού που έγιναν γνωστές, και απαιτούν καλύτερη προστασία από τις κυβερνήσεις τους.

Τον Απρίλιο ξέσπασαν διαμαρτυρίες στην Ισπανία, μετά την καταδίκη πέντε αντρών που, μετά τον ομαδικό βιασμό μιας γυναίκας, τους αποδόθηκαν μικρότερες κατηγορίες σεξουαλικής κακοποίησης εξαιτίας του απαρχαιωμένου νόμου, παρά το γεγονός ότι το δικαστήριο διαπίστωσε ότι η γυναίκα δεν είχε συναινέσει στο σεξ.

Τις τελευταίες μέρες, οι γυναίκες στην Ιρλανδία αναρτούν φωτογραφίες με τα εσώρουχά τους και αναπαράγουν το tweet #ThisIsNotConsent, σε αλληλεγγύη με ένα 17χρονο κορίτσι της οποίας το εσώρουχο που φορούσε παρουσιάστηκε από την υπεράσπιση στους ενόρκους, σαν μια προσπάθεια υπονόμευσης του ισχυρισμού της κοπέλας ότι βιάστηκε.    

Την Κυριακή αυτή, οι γυναίκες στη Δανία θα διαδηλώσουν σε τουλάχιστον τέσσερις διαφορετικές πόλεις απαιτώντας αλλαγές στη νομοθεσία, ώστε να διασφαλιστεί ότι το σεξ χωρίς συναίνεση είναι βιασμός.

Η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Δανία θα είναι ενδεχομένως οι επόμενες χώρες που θα αλλάξουν τη νομοθεσία τους, ενώ οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δηλώνουν δημοσίως ότι είναι ανοικτοί στη συζήτηση τροποποιήσεων στον νομικό ορισμό του βιασμού. «Ο βιασμός αποτελεί σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που θα έπρεπε πάντα να αναγνωρίζεται ως σοβαρό έγκλημα», δήλωσε η Anna Błuś.

«Με την αλλαγή των νόμων και διασφαλίζοντας τον τερματισμό της απόδοσης ευθυνών στα ίδια τα θύματα και των στερεοτύπων των φύλων στις νομικές διαδικασίες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπορούν να διασφαλίσουν ότι οι επόμενες γενιές των γυναικών δεν θα αναρωτιούνται ποτέ εάν ο βιασμός είναι δικό τους λάθος, και δεν θα αμφιβάλλουν ποτέ για το αν οι δράστες θα τιμωρηθούν. Και τελικά, θα προστατεύονται καλύτερα από τον βιασμό».

Δείτε εδώ την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας σχετικά με τη νομοθεσία για τον βιασμό στις χώρες της Ε.Ε.

ΚΑΝΕ ΜΙΑ ΔΩΡΕΑ
Υπερασπίσου τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και στήριξε την ανεξαρτησία του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας.