ΙΣΡΑΗΛ - ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ ΕΔΑΦΗ: ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ, Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
31 Μαρτίου 2005
Οι ισραηλινές και οι παλαιστινιακές αρχές πρέπει να προχωρήσουν σε χειροπιαστές ενέργειες για να θέσουν τέρμα στα βάσανα των Παλαιστινίων γυναικών, κάθε πλευρά της ζωής των οποίων πλήττεται από τη σύγκρουση, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία σε έκθεσή της που δίνεται σήμερα στη δημοσιότητα.

«Οι Παλαιστίνιες γυναίκες έχουν υποστεί το κύριο βάρος της κλιμάκωσης της σύγκρουσης και των δεκαετιών ισραηλινής κατοχής, ενώ στην παλαιστινιακή κοινωνία υπόκεινται σε ένα σύστημα από νόμους και κανόνες που τις μεταχειρίζεται ως άνισα μέλη της κοινωνίας», δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.

Στην έκθεση, με τίτλο «Σύγκρουση, Κατοχή και Πατριαρχία: Οι Γυναίκες Σηκώνουν το Φορτίο», εξετάζεται ο αντίκτυπος που έχει για τις γυναίκες η κλιμακούμενη βία και το πρωτοφανές επίπεδο περιορισμών που έχουν επιβάλει οι Ισραηλινοί στις μετακινήσεις των Παλαιστινίων στα Κατεχόμενα Εδάφη, καθώς και η αυξημένη ενδοοικογενειακή βία εναντίον γυναικών και οι νόμοι και οι πρακτικές που εμπεριέχουν διακρίσεις.

Οι σαρωτικοί περιορισμοί έχουν οδηγήσει σε πρωτοφανή επίπεδα φτώχειας, ανεργίας και προβλημάτων υγείας για ολόκληρο τον Παλαιστινιακό πληθυσμό στα Κατεχόμενα Εδάφη. Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις, η άρνηση ή καθυστέρηση διέλευσης στα φυλάκια ελέγχου του ισραηλινού στρατού, οι αποκλεισμοί περιοχών και οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας, έχουν προκαλέσει πολλαπλές επιπλοκές για τις γυναίκες που έχουν ανάγκη ιατρικής περίθαλψης, ενώ μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις είχαν ως αποτέλεσμα των θάνατο ασθενών.

Δεκάδες γυναίκες έχουν αναγκαστεί να γεννήσουν σε φυλάκια ελέγχου, στο πλάι του δρόμου, ενώ αρκετές έχασαν τα μωρά τους επειδή οι Ισραηλινοί στρατιώτες δεν τους επέτρεψαν τη διέλευση. Ο φόβος, ότι δεν θα καταφέρουν να φτάσουν εγκαίρως στο νοσοκομείο για να γεννήσουν, έχει γίνει σημαντική πηγή άγχους για τις Παλαιστίνιες γυναίκες σε όλη την έκταση των Κατεχόμενων Εδαφών. Η Ρούλα Αστίγια αναγκάστηκε να γεννήσει σε έναν χωματόδρομο δίπλα στο φυλάκιο ελέγχου Μπέιρ Φουρίκ, αφού οι Ισραηλινοί στρατιώτες της αρνήθηκαν τη διέλευση προς το νοσοκομείο της Ναμπλούς. Το μωρό της πέθανε λίγα λεπτά αργότερα:

«…Στο φυλάκιο ελέγχου υπήρχαν αρκετοί στρατιώτες. Μας αγνόησαν… Σύρθηκα πίσω από ένα τσιμεντένιο εμπόδιο πλάι στο φυλάκιο για να μην είμαι σε κοινή θέα και γέννησα εκεί, στο χώμα, σαν ζώο. Κράτησα στα χέρια μου το κοριτσάκι μου κι εκείνο κουνήθηκε λιγάκι, αλλά μετά από λίγα λεπτά πέθανε μέσα στα χέρια μου».

«Το Ισραήλ, ως δύναμη κατοχής, έχει υποχρέωση να διασφαλίζει επαρκεί ιατρική περίθαλψη για τους Παλαιστινίους στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, και ιδίως για τις έγκυες γυναίκες, σύμφωνα με την Τέταρτη Συνθήκη της Γενεύης. Όμως το Ισραήλ περιφρονεί σταθερά αυτήν την υποχρέωση και ο στρατός συχνά εμποδίζει την πρόσβαση Παλαιστινίων γυναικών, παιδιών και ανδρών στις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης», δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.

Ιατρικές οργανώσεις ανησυχούν για το υψηλό ποσοστό εγκύων που υποφέρουν από αναιμία και για το χαμηλό ποσοστό επιβίωσης των γυναικών που υποφέρουν από καρκίνο του μαστού στα Κατεχόμενα Εδάφη.

«Οι αποκλεισμοί και οι περιορισμοί που έχει επιβάλει το Ισραήλ έχουν και άλλες αρνητικές συνέπειες για τις Παλαιστίνιες, εμποδίζοντας την πρόσβασή τους στους χώρους εργασίας και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και απομονώνοντάς τις από τις οικογένειές τους και από το δίκτυο στήριξής τους. Αυτό είναι ιδιαίτερα βλαπτικό για τις γυναίκες που ζουν μακριά από τις οικογένειές τους και που βιώνουν δυσκολίες ή κακοποίηση στις συζυγικές τους σχέσεις», δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία.

Περισσότερες από 4.000 κατοικίες και τεράστιες εκτάσεις γεωργικής γης έχουν καταστραφεί από τον ισραηλινό στρατό από το τέλος του 2000 και μετά, αφήνοντας άστεγους και άπορους χιλιάδες Παλαιστίνιους, κυρίως γυναίκες και παιδιά. Οι γυναίκες έχουν πληγεί ιδιαίτερα από τις κατεδαφίσεις σπιτιών και από τις αυξημένες εντάσεις που αναπτύσσονται κατά συνέπεια στις οικογένειες.

Η έκθεση δίνει το μήνυμα ότι η ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών έχει αυξηθεί τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια, καθώς η αυξημένη στρατιωτικοποίηση της σύγκρουσης και η παρεπόμενη επιδείνωση της κατάστασης από πλευράς ασφαλείας και οικονομικών πόρων έχουν οξύνει τα προϋπάρχοντα προβλήματα ανισότητας των φύλων και ελέγχου των γυναικών από τους άνδρες στην παλαιστινιακή κοινωνία.

Οι ισχύοντες νόμοι εμπεριέχουν διακρίσεις σε βάρος των γυναικών και παρέχουν ελάχιστη ή και καμία προστασία στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Οι παλαιστινιακοί θεσμοί επιβολής του νόμου και δικαιοσύνης είναι συχνά απρόθυμοι ή ανίκανοι να επιβάλουν τον νόμο, ενώ ο ισραηλινός στρατός έχει σε μεγάλο βαθμό εκμηδενίσει τις δυνατότητες των παλαιστινιακών δυνάμεων ασφαλείας. Επιπλέον, στην παρούσα κατάσταση σύγκρουσης και αυξημένης εξωτερικής απειλής, είναι πιο δύσκολο για τα θύματα να διαμαρτυρηθούν για ζητήματα που αφορούν την ενδοοικογενειακή βία και την «τιμή», που θεωρούνται ιδιωτική υπόθεση στην παλαιστινιακή κοινωνία.

Αν και δεν υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία, αναφέρεται ότι η βία κατά των γυναικών στην οικογένεια, περιλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης, του βιασμού και των λεγόμενων φόνων «τιμής», έχει αυξηθεί στα Κατεχόμενα Εδάφη τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια, όμως συχνά οι υπαίτιοι τέτοιων φόνων δεν προσάγονται στη δικαιοσύνη.

Οι Παλαιστίνιες γυναίκες και τα κορίτσια, που διατρέχουν κίνδυνο φόνου από την οικογένειά τους, συχνά δεν κατορθώνουν να φύγουν για να σωθούν, εξ αιτίας των αποκλεισμών και των περιορισμών που έχει επιβάλει ο ισραηλινός στρατός.

Η Ρουφάιντα Καούντ, 17 ετών, βιάστηκε από δύο από τους αδελφούς της. Όταν η οικογένειά της ανακάλυψε ότι ήταν έγκυος, η μητέρα της τη σκότωσε. Η μητέρα, που υποστηρίζει ότι ήταν αναγκασμένη να σκοτώσει τη Ρουφάιντα για να προστατεύσει την «τιμή» της οικογένειας, δεν διώχθηκε ποινικά.

«Η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να λάβει μέτρα για να εξαλείψει τη βία κατά των γυναικών και να αποτρέπει, να διερευνά και να τιμωρεί τις παραβιάσεις εναντίον γυναικών», δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία. «Πρέπει να μεταρρυθμίσει όλους τους νόμους που εμπεριέχουν διακρίσεις κατά των γυναικών, περιλαμβανομένων των άρθρων του Ποινικού κώδικα που προβλέπουν ότι τιμωρούνται με επιείκεια τα εγκλήματα που διαπράττονται για λόγους 'τιμής' ή ότι μένει ατιμώρητος ο βιαστής που παντρεύεται το θύμα του».

Το Ισραήλ πρέπει να θέσει τέρμα στο καθεστώς των αποκλεισμών και των περιορισμών που έχει επιβληθεί στα Κατεχόμενα Εδάφη, να διασφαλίσει έγκαιρη διέλευση και πρόσβαση σε επαρκείς ιατρικές εγκαταστάσεις για τις έγκυες γυναίκες και όσους άλλους έχουν ανάγκη ιατρικής περίθαλψης, και να σταματήσει την καταστροφή παλαιστινιακών κατοικιών και περιουσιών.

F Το πλήρες κείμενο της έκθεσης, με τίτλο “Conflict, Occupation and Patriarchy: Women Carry the Burden”, είναι διαθέσιμο στις διευθύνσεις http://news.amnesty.org και http://www.web.amnesty.org/library/index/engmde150202005

Δημόσιο έγγραφο

διεθνής αμνηστία

ΙΣΡΑΗΛ & ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ ΕΔΑΦΗ

Σύγκρουση, κατοχή και πατριαρχία:

Οι γυναίκες σηκώνουν το βάρος

31 Μαρτίου 2005 Περίληψη AI INDEX: MDE 15/020/2005

Οι Παλαιστίνιες γυναίκες σηκώνουν το κύριο βάρος της αυξημένης στρατιωτικοποίησης της σύγκρουσης, που έχει οδηγήσει σε δραματική επιδείνωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια. Τα πρωτοφανή επίπεδα φτώχειας και ανεργίας και τα αυξανόμενα προβλήματα υγείας, εξ αιτίας των αποκλεισμών και των περιορισμών που έχει επιβάλει το Ισραήλ στα Κατεχόμενα Εδάφη, έχουν οξύνει τις πιέσεις και τους καταναγκασμούς που υφίστανται οι γυναίκες στην παλαιστινιακή πατριαρχική κοινωνία. Κι όμως, τα βάσανά τους έχουν σε μεγάλο βαθμό αγνοηθεί.

Η κλιμακούμενη βία και οι φόνοι στο Ισραήλ και τα Κατεχόμενα Εδάφη κατά τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια έχουν επιφέρει ανείπωτη δυστυχία στους αμάχους, Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς. Όμως ο ατελείωτος κύκλος των φόνων δεν είναι το μοναδικό σκάνδαλο ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι μεγάλης κλίμακας καταστροφές κατοικιών, γης και περιουσιών από τον ισραηλινό στρατό έχει αφήσει άστεγους και άπορους δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι γυναίκες και παιδιά. Η συνεχής επέκταση των ισραηλινών εποικισμών και των συναφών υποδομών στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη έχει στερήσει τους Παλαιστίνιους από καίριους πόρους, όπως γη και νερό, ενώ η επιβολή απαγορεύσεων κυκλοφορίας και αποκλεισμών από τον ισραηλινό στρατό σε κάθε περιοχή των Κατεχόμενων Εδαφών έχει εμποδίσει τις μετακινήσεις και έχει περιορίσει την πρόσβαση 3.500.000 Παλαιστινίων στην εργασία, την παιδεία, τις ιατρικές εγκαταστάσεις και άλλες ζωτικές υπηρεσίες. Δεκάδες γυναίκες έχουν αναγκαστεί να γεννήσουν τα παιδιά τους σε φυλάκια ελέγχου, στο πλάι του δρόμου, ενώ αρκετές έχασαν τα μωρά τους επειδή οι Ισραηλινοί στρατιώτες τους αρνήθηκαν τη διέλευση. Χιλιάδες άλλες γυναίκες δεν κατάφεραν να φτάσουν σε ιατρικές εγκαταστάσεις για περίθαλψη πριν ή μετά τον τοκετό.

Οι αυστηροί περιορισμοί που επέβαλε ο ισραηλινός στρατός στους Παλαιστίνιους στα Κατεχόμενα Εδάφη έχουν προκαλέσει σοβαρή και μακροπρόθεσμη ζημιά σε κάθε στρώμα της κοινωνίας. Η παλαιστινιακή οικονομία έχει ουσιαστικά καταστραφεί, η ανεργία και η φτώχεια έχουν εκτιναχθεί στα ύψη, ενώ η υγεία και η παιδεία έχουν θιγεί σημαντικά.

Η ζημιά που έχει προκληθεί στον ιστό της παλαιστινιακής κοινωνίας έχει θίξει βαθιά τις γυναίκες, που υφίστανται αυξανόμενες πιέσεις και βία στην οικογένεια και την κοινωνία. Αντιμετωπίζουν αυξημένες απαιτήσεις ως παροχείς φροντίδας και μέσων διαβίωσης, ενώ την ίδια στιγμή έχει περισταλεί η ελευθερία κινήσεων και ενεργειών τους και σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος του θυμού και των αισθημάτων ματαίωσης των αρσενικών συγγενών τους, που νιώθουν ταπεινωμένοι επειδή δεν μπορούν να εκπληρώσουν τον παραδοσιακό τους ρόλο ως «κουβαλητές» της οικογένειας.

«Αυτό είναι το σημείο όπου συγκλίνουν στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη δύο συστήματα καθυπόταξης, η κατοχή και η πατριαρχία: οι γυναίκες, αντιμετωπίζοντας την πρώτη, υποτάσσονται στη δεύτερη».

Ειδική Εισηγήτρια των Η.Ε. για τη βία κατά των γυναικών, τα αίτια και τις συνέπειές της, Φεβρουάριος 2005

Ενώ η επιδείνωση της κατάστασης έχει αυξήσει τις κοινωνικές πιέσεις και τη βία κατά των γυναικών στην οικογένεια, οι θεσμικοί μηχανισμοί προστασίας έχουν εξασθενίσει κι άλλο από την καταστροφή μεγάλου μέρους της υποδομής και των θεσμών ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής (ΠΑ) από το Ισραήλ. Με την απουσία λειτουργικών θεσμών της ΠΑ για την επιβολή του νόμου, οι ένοπλες ομάδες και οι παραδοσιακές και φυλετικές δομές έχουν αποκτήσει μεγαλύτερο κύρος στην παλαιστινιακή κοινωνία, ενισχύοντας την υπάρχουσα ανισότητα των φύλων. Έχουν αυξηθεί οι πιέσεις που δέχονται οι γυναίκες να συμμορφωθούν με συγκεκριμένες ερμηνείες παραδοσιακών ή θρησκευτικών κανόνων προκειμένου να διαφυλάξουν την «τιμή» της οικογένειας. Οι γυναίκες που αμφισβητούν ή παραβαίνουν αυτούς τους κανόνες κινδυνεύουν να φονευθούν από τους συγγενείς τους επειδή σπίλωσαν την υπόληψη της οικογένειας.

Η αποδυνάμωση μηχανισμών προστασίας που ήταν ήδη ανεπαρκείς, σε συνδυασμό με τους αποκλεισμούς και τους περιορισμούς που επιβάλλει ο ισραηλινός στρατός, έχουν κάνει πιο δύσκολη και συχνά αδύνατη τη διαφυγή σε ασφαλές μέρος των γυναικών και των κοριτσιών που κινδυνεύουν με φόνο ή σωματική βλάβη από μέλη της οικογένειάς τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι άνδρες που διαπράττουν εγκλήματα «τιμής» απολαμβάνουν ατιμωρησία, καθώς η ΠΑ έχει σταθεί ανίκανη και απρόθυμη να αντιμετωπίσει και να επιλύσει αυτά τα ζητήματα. Οι υπάρχοντες νόμοι εμπεριέχουν διακρίσεις κατά των γυναικών, δεν παρέχουν επαρκή προστασία στις γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, ενώ σε μερικές περιπτώσεις ενθαρρύνουν τέτοιου είδους καταπατήσεις.

Μεταξύ άλλων συστάσεων που περιέχονται σε αυτήν την έκθεση, η Διεθνής Αμνηστία καλεί:

- Τις ισραηλινές αρχές, να θέσουν τέρμα στο καθεστώς των αποκλεισμών και των περιορισμών μετακίνησης που επιβάλλονται στους Παλαιστίνιους στα Κατεχόμενα Εδάφη. Να διασφαλίσουν ότι στις έγκυες γυναίκες και σε όσους έχουν ανάγκη ιατρικής φροντίδας θα επιτρέπεται η άμεση διέλευση και πρόσβαση σε επαρκείς ιατρικές εγκαταστάσεις. Και να διερευνήσουν όλους τους ισχυρισμούς για παραβιάσεις εναντίον γυναικών, να οδηγήσουν στη δικαιοσύνη τους υπαιτίους και να διασφαλίσουν άμεση και επαρκή αποζημίωση και επανόρθωση για τα θύματα.

- Την ΠΑ να δεσμευτεί στη λήψη μέτρων για να εξαλείψει τη βία κατά των γυναικών και να ασκήσει δέουσα επιμέλεια στην πρόληψη, τη διερεύνηση και την τιμωρία πράξεων κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών. Να καταργήσει ή να τροποποιήσει τους νόμους που εμπεριέχουν διακρίσεις κατά των γυναικών. Να διασφαλίσει ότι τα «εγκλήματα τιμής» και η βία στην οικογένεια θα αντιμετωπίζονται ως σοβαρά ποινικά αδικήματα. Και να διασφαλίσει ότι σε όλες τις γυναίκες που έχουν υποστεί βία θα παρέχεται πρόσβαση σε αποκατάσταση και επανόρθωση, περιλαμβανομένης αποζημίωσης.

Αυτή η περίληψη συνοψίζει έκθεση 35 σελίδων με τίτλο “Israel / Occupied Territories: Conflict, occupation and patriarchy - Women bear the burden” (AI Index: MDE 14/020/2005), που εξέδωσε η Διεθνής Αμνηστία τον Μάρτιο 2005. Όποιος επιθυμεί περισσότερες λεπτομέρειες ή την ανάληψη δράσης για αυτό το ζήτημα θα πρέπει να συμβουλευτεί το πλήρες κείμενο (http://www.web.amnesty.org/library/index/engmde150202005). Εκτεταμένη σειρά υλικών μας για αυτό και άλλα θέματα υπάρχει στη διεύθυνση http://www.amnesty.org ενώ μπορεί κανείς να λαμβάνει τα διεθνή δελτία τύπου της Διεθνούς Αμνηστίας μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου:

Ελληνικό Τμήμα, Σίνα 30, 106 72 Αθήνα, τηλ. 210-3631532, φαξ 210-3638016

Website: http://www.amnesty.gr, email: info@amnesty.gr

International Secretariat, 1 Easton Street, London WC1X 0DW, United Kingdom