ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ, ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΑΡΤΧΑΙΝΤ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ

Κράτη, δημόσιοι φορείς και εταιρείες σε όλο τον κόσμο διευκολύνουν ή επωφελούνται από τις παρατεταμένες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου από το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης γενοκτονίας εναντίον των Παλαιστινίων στην κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας, της παράνομης κατοχής ολόκληρων των Κατεχόμενων Παλαιστινιακών Εδαφών και του σκληρού συστήματος απαρτχάιντ εναντίον όλων των Παλαιστινίων των οποίων τα δικαιώματα ελέγχει, μέσω της συνενοχής, της υποστήριξης ή της αυτοεπιβαλλόμενης παράλυσης τους, δήλωσε η Διεθνής Αμνηστία σε έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα, στην οποία περιλαμβάνονται επείγουσες εκκλήσεις προς κράτη και εταιρείες.

«Είναι καιρός τα κράτη, οι δημόσιοι φορείς, οι εταιρείες, τα πανεπιστήμια και άλλοι ιδιωτικοί φορείς να βάλουν τέλος στη θανατηφόρα εξάρτησή τους από τα οικονομικά οφέλη και κέρδη με κάθε κόστος. Η παρατεταμένη παράνομη κατοχή του Ισραήλ και οι δεκαετίες απαρτχάιντ απαιτούσαν βαθιά και διαρκή υποστήριξη προς το Ισραήλ μέσω οικονομικών σχέσεων και εμπορίου. Είκοσι τρεις μήνες αδιάκοπων βομβαρδισμών και μια συνεχιζόμενη γενοκτονία απαιτούν ατελείωτες προμήθειες όπλων και εξοπλισμού παρακολούθησης, υποστηριζόμενη από προνομιακές εμπορικές σχέσεις, κράτη και εταιρείες που είναι διατεθειμένες να αγνοήσουν το αδικαιολόγητο», δήλωσε η Agnès Callamard, Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Αυτό πρέπει να σταματήσει. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια δεν είναι εμπόρευμα. Ενώ οι παλαιστίνιες μητέρες στη Γάζα αναγκάζονται να βλέπουν τα παιδιά τους να αποδυναμώνονται από την πείνα υπό την γενοκτονία του Ισραήλ, οι εταιρείες όπλων και άλλοι συνεχίζουν να αποκομίζουν σημαντικά κέρδη. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τα μέλη, τις υποστηρίκτριες και τους υποστηρικτές της σε όλο τον κόσμο να απαιτήσουν τον άμεσο τερματισμό της πολιτικής οικονομίας που στηρίζει τα διεθνή εγκλήματα του Ισραήλ.

«Η σημερινή έκθεση καταγράφει τις ενέργειες που πρέπει να αναλάβουν τα κράτη για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, από την απαγόρευση και τον αποκλεισμό εταιρειών που συμβάλλουν ή συνδέονται άμεσα με τα εγκλήματα του Ισραήλ, έως την αποτελεσματική νομοθεσία και ρύθμιση, συμπεριλαμβανομένης της απο-επένδυσης και της διακοπής αγορών ή συμβάσεων. Επίσης, απαριθμεί τις ενέργειες που πρέπει να αναλάβουν οι εταιρείες, όπως η αναστολή πωλήσεων ή συμβάσεων και η απο-επένδυση.

«Η έκθεση αναφέρει επίσης 15 εταιρείες που η Διεθνής Αμνηστία έχει προσδιορίσει ως συνεισφέροντες στην παράνομη κατοχή, τη γενοκτονία ή άλλα εγκλήματα του Ισραήλ σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι αμερικανικές πολυεθνικές Boeing και Lockheed Martin, οι ισραηλινές εταιρείες όπλων Elbit Systems, Rafael Advanced Defense Systems και Israel Aerospace Industries (IAI), η κινεζική εταιρεία Hikvision, ο ισπανικός κατασκευαστής Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF), ο νοτιοκορεατικός όμιλος HD Hyundai, η αμερικανική εταιρεία λογισμικού Palantir Technologies, η ισραηλινή εταιρεία τεχνολογίας Corsight και η ισραηλινή κρατική εταιρεία ύδρευσης Mekorot.

«Αλλά ας μην γελιόμαστε: αυτές οι 15 εταιρείες είναι μόνο ένα μικρό δείγμα όλων εκείνων που ευθύνονται για τη διατήρηση μιας κυβέρνησης που έχει προκαλέσει λιμό και μαζικές δολοφονίες αμάχων και έχει στερήσει από τις Παλαιστίνιες και τους Παλαιστίνιους τα θεμελιώδη δικαιώματά τους για δεκαετίες. Κάθε οικονομικός τομέας, η συντριπτική πλειοψηφία των κρατών και πολλές ιδιωτικές οντότητες έχουν συνειδητά συμβάλει ή επωφεληθεί από τη γενοκτονία του Ισραήλ στη Γάζα και τη βίαιη κατοχή και το απαρτχάιντ στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη».

Η Διεθνής Αμνηστία δημοσιεύει αυτή τη σειρά επείγοντων εκκλήσεων προς τα κράτη και τις εταιρείες με την ευκαιρία της επετείου της απόφασης της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ της 18ης Σεπτεμβρίου 2024, η οποία απαίτησε από το Ισραήλ να τερματίσει την παράνομη κατοχή των Παλαιστινιακών Εδαφών εντός 12 μηνών από την υιοθέτησή της. Η απόφαση υιοθετήθηκε για την εφαρμογή της συμβουλευτικής γνωμοδότησης του Διεθνούς Δικαστηρίου (ICJ) τον Ιούλιο του 2024, η οποία κήρυξε ότι η κατοχή των Παλαιστινιακών Εδαφών από το Ισραήλ είναι παράνομη, ότι οι νόμοι και οι πολιτικές του που εισάγουν διακρίσεις έναντι των Παλαιστινίων στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη παραβιάζουν την απαγόρευση του φυλετικού διαχωρισμού και του απαρτχάιντ, και ότι η παρουσία του Ισραήλ στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη πρέπει να τερματιστεί άμεσα.

Στη συνέχεια, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ κάλεσε τα κράτη μέλη να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για την εφαρμογή της δήλωσης του Δικαστηρίου, με σκοπό τον τερματισμό της ισραηλινής κατοχής στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, μεταξύ άλλων με τη λήψη «μέτρων για την αποτροπή των υπηκόων, των εταιρειών και των οντοτήτων που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους από τη συμμετοχή σε δραστηριότητες που υποστηρίζουν ή συντηρούν την ισραηλινή κατοχή... να σταματήσουν την εισαγωγή προϊόντων που προέρχονται από ισραηλινούς οικισμούς και να διακόψουν τη μεταφορά όπλων, πυρομαχικών και συναφούς εξοπλισμού στο Ισραήλ σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν εύλογοι λόγοι να υποψιάζονται ότι ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη», και να «εφαρμόσουν κυρώσεις, όπως ταξιδιωτικές απαγορεύσεις και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, κατά ατόμων και οντοτήτων που εμπλέκονται στη διατήρηση της παράνομης παρουσίας του Ισραήλ στα Εδάφη».

«Η προθεσμία των 12 μηνών που έθεσε η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για την αποχώρηση του Ισραήλ από τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη λήγει σήμερα, όμως το Ισραήλ συνεχίζει να λιμοκτονεί και να σφαγιάζει Παλαιστίνιες και Παλαιστινίους σε καθημερινή βάση. Τα περισσότερα κράτη μέλη δεν έχουν κάνει σχεδόν τίποτα για να πιέσουν την ισραηλινή κυβέρνηση να συμμορφωθεί με την απόφαση. Πρέπει να τερματίσουν την αδικαιολόγητη, αυτοεπιβαλλόμενη αδράνεια τους και να αναστείλουν αμέσως όλες τις δραστηριότητες που συμβάλλουν στις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου από το Ισραήλ – διαφορετικά κινδυνεύουν να καταστούν συνένοχοι σε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως το απαρτχάιντ, η γενοκτονία και άλλα εγκλήματα βάσει του διεθνούς δικαίου», δήλωσε η Agnès Callamard.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τα κράτη να απαγορεύσουν, με άμεση ισχύ, την προμήθεια προς το Ισραήλ όλων των όπλων, στρατιωτικού εξοπλισμού και εξοπλισμού ασφαλείας και υπηρεσιών, καθώς και όλων των συσκευών παρακολούθησης, τεχνητής νοημοσύνης και υποδομών cloud που χρησιμοποιούνται για την υποστήριξη δραστηριοτήτων παρακολούθησης, ασφάλειας και στρατιωτικών δραστηριοτήτων.  Αυτό περιλαμβάνει την απαγόρευση της διαμετακόμισης και της μεταφόρτωσης όπλων, στρατιωτικού εξοπλισμού και εξοπλισμού ασφαλείας και συναφών εξαρτημάτων και ανταλλακτικών με προορισμό το Ισραήλ μέσω των λιμένων, των αεροδρομίων, του εναέριου χώρου ή του εδάφους τους.

Η οργάνωση καλεί επίσης να σταματήσει το εμπόριο και οι επενδύσεις σε εταιρείες με έδρα οπουδήποτε στον κόσμο που συμβάλλουν στη γενοκτονία, το απαρτχάιντ ή την παράνομη κατοχή του Ισραήλ. Αυτές περιλαμβάνουν τουλάχιστον τις εταιρείες που αναφέρονται στην έκθεση του Ειδικού Εισηγητή του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη και στη βάση δεδομένων του ΟΗΕ για τις εταιρείες που συμβάλλουν στους παράνομους οικισμούς. Τα κράτη πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός της δικαιοδοσίας τους συμμορφώνονται με αυτές τις απαγορεύσεις.  

Εταιρείες που συμβάλλουν στην παράνομη κατοχή και/ή στα εγκλήματα του Ισραήλ σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο

Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει τις παραβιάσεις από πολλές από αυτές τις εταιρείες για χρόνια και έστειλε επιστολές σε όλες τις εταιρείες που αναφέρονται σε αυτή την έκθεση, θέτοντας ερωτήματα σχετικά με τις δραστηριότητές τους στο Ισραήλ και στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη και εκφράζοντας ανησυχίες για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που περιγράφονται στο έγγραφο. Το 2025, μόνο πέντε εταιρείες απάντησαν, οι απαντήσεις των οποίων περιλαμβάνονται στην έκθεση.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει τη χρήση βομβών και συστημάτων καθοδήγησης της Boeing σε παράνομες αεροπορικές επιδρομές που πραγματοποιήθηκαν στην κατεχόμενη Λωρίδα της Γάζας. Συγκεκριμένα, ο ισραηλινός στρατός πιθανότατα χρησιμοποίησε όπλα κατασκευασμένα από την Boeing, συμπεριλαμβανομένων των Joint Direct Attack Munitions και των GBU-39 Small Diameter Bombs, σε μια σειρά θανατηφόρων αεροπορικών επιδρομών που σκότωσαν δεκάδες Παλαιστίνιους αμάχους σε όλη τη Γάζα, μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά.

Η Lockheed Martin προμηθεύει και συντηρεί τα F-16 και τον αυξανόμενο στόλο μαχητικών αεροσκαφών F-35 του Ισραήλ – τη ραχοκοκαλιά της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί εκτενώς κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών στη Γάζα.

Οι τρεις μεγαλύτερες ισραηλινές εταιρείες όπλων – η Elbit Systems και οι κρατικές Rafael Advanced Defense Systems και IAI – προμηθεύουν κάθε χρόνο στρατιωτικά προϊόντα, προϊόντα ασφαλείας και υπηρεσίες αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων στον ισραηλινό στρατό. Αυτά περιλαμβάνουν drones παρακολούθησης και οπλισμένα drones, πυρομαχικά και συστήματα ασφάλειας συνόρων που το Ισραήλ χρησιμοποιεί συνεχώς στις στρατιωτικές επιθέσεις του στη Γάζα και σε ολόκληρα τα υπόλοιπα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη. Η Elbit Systems – η μόνη εταιρεία όπλων που απάντησε στο αίτημα της Διεθνούς Αμνηστίας για περισσότερες πληροφορίες – απέρριψε τις ανησυχίες της Διεθνούς Αμνηστίας και υποστήριξε ότι η εταιρεία λειτουργούσε νόμιμα, προμηθεύοντας «μια κυρίαρχη κυβέρνηση χωρίς κυρώσεις, αναγνωρισμένη από τη διεθνή κοινότητα».

Το Ισραήλ χρησιμοποιεί επίσης τα προϊόντα και τις υπηρεσίες παρακολούθησης της Hikvision στο σύστημα απαρτχάιντ που εφαρμόζει εναντίον των Παλαιστινίων, ενώ η Corsight ειδικεύεται στην ανάπτυξη και πώληση λογισμικού αναγνώρισης προσώπου που έχει χρησιμοποιήσει ο ισραηλινός στρατός στην επίθεσή του στη Γάζα.

Η Palantir Technologies, μια αμερικανική εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης, παρέχει προϊόντα και υπηρεσίες τεχνητής νοημοσύνης στον ισραηλινό στρατό και τις υπηρεσίες πληροφοριών, οι οποίες συνδέονται με τις στρατιωτικές δραστηριότητες του Ισραήλ στη Γάζα.

Η Mekorot συμβάλλει στην παράνομη κατοχή των Παλαιστινιακών Εδαφών από το Ισραήλ, διαχειριζόμενη την υποδομή και το δίκτυο ύδρευσης στη Δυτική Όχθη με τρόπους που εισάγουν διακρίσεις εις βάρος των Παλαιστινίων και ευνοούν τους παράνομους ισραηλινούς οικισμούς. Η CAF υποστηρίζει το έργο του τραίνου της Ιερουσαλήμ, το οποίο διευκολύνει την επέκταση των ισραηλινών οικισμών, ενώ η HD Hyundai παράγει, συντηρεί και επισκευάζει βαριά μηχανήματα που χρησιμοποιούνται σε παράνομες κατεδαφίσεις στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη.

Το 2019, η Διεθνής Αμνηστία υπογράμμισε επίσης τον τρόπο με τον οποίο οι κορυφαίες εταιρείες διαδικτυακού τουρισμού Airbnb, Booking.com, Expedia και TripAdvisor έχουν συμβάλλει στη διατήρηση, την εδραίωση και την περαιτέρω επέκταση των παράνομων ισραηλινών οικισμών στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη. Ενώ η Διεθνής Αμνηστία κάλεσε αυτές τις εταιρείες να αποσυρθούν υπεύθυνα από τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες στους ισραηλινούς οικισμούς, αυτές συνεχίζουν να έχουν καταχωρήσεις εκεί.

«Αυτές οι εταιρείες πρέπει να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Πρέπει να διασφαλίσουν ότι δεν εμπλέκονται με κανέναν τρόπο στην παράνομη κατοχή και τα εγκλήματα του Ισραήλ σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Εάν δεν το πράξουν, οι εταιρείες, οι υπάλληλοί τους και τα μέλη των διοικητικών τους συμβουλίων κινδυνεύουν να υποστούν αστική ευθύνη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και ποινική ευθύνη για συνέργεια και υποβοήθηση των εγκλημάτων του Ισραήλ», δήλωσε η Agnès Callamard.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις εταιρείες αυτές να αναστείλουν αμέσως όλες τις πωλήσεις και παραδόσεις όπλων και άλλου στρατιωτικού εξοπλισμού, εξοπλισμού ασφαλείας και Παρακολούθησης, ή άλλου βαρέος μηχανικού εξοπλισμού, ανταλλακτικών ή αγαθών και υπηρεσιών που συμβάλλουν ή συνδέονται άμεσα με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη. Τα κράτη, οι δημόσιοι φορείς και άλλες εταιρείες πρέπει να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους μέσω των επενδύσεών τους σε αυτές τις εταιρείες – μέχρι και την υπεύθυνη απο-επένδυσης και τη διακοπή των αγορών από αυτές – για να σταματήσουν αυτές τις πωλήσεις.

Τα κράτη πρέπει επίσης να αποκλείσουν αυτές τις εταιρείες από εμπορικές εκθέσεις, κυβερνητικές συναντήσεις, συμβάσεις, επιχορηγήσεις για έρευνα και δραστηριότητες με δημόσιους φορείς που σχετίζονται με τα είδη των προϊόντων που πωλούνται στο Ισραήλ. Όλα αυτά τα μέτρα πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ έως ότου οι εταιρείες αυτές αποδείξουν ότι δεν συμβάλλουν στην παράνομη κατοχή ή στα εγκλήματα του Ισραήλ σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

«Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να αναλάβουν ειρηνικές δράσεις. Η κοινωνία των πολιτών και το ευρύ κοινό πρέπει να κινητοποιηθούν και να οργανώσουν εκστρατείες ώστε όλα τα κράτη να τηρούν τις υποχρεώσεις τους και να λογοδοτούν οι εταιρείες που συμβάλλουν ή συνδέονται άμεσα με τα εγκλήματα του Ισραήλ. Είναι απαράδεκτο τα κράτη και οι εταιρείες να γνωρίζουν ότι τα έσοδά τους προέρχονται από τον θάνατο, την καταστροφή και τον τεράστιο πόνο των Παλαιστινίων, αλλά να έχουν αποφασίσει να κλείνουν τα μάτια, να διατηρούν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα ανεξάρτητα από το ανθρώπινο κόστος και να απολαμβάνουν τον πλούτο τους. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να αγνοηθεί για ένα λεπτό ακόμη το τεράστιο, ακατανόητο μαρτύριο των Παλαιστινίων», δήλωσε η Agnès Callamard.

Ιστορικό

Τον Ιανουάριο του 2024, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICJ) διαπίστωσε ότι υπήρχε πραγματικός και άμεσος κίνδυνος ανεπανόρθωτης βλάβης των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων στη Γάζα, σύμφωνα με τη Σύμβαση για τη Γενοκτονία, και διέταξε το Ισραήλ να λάβει όλα τα δυνατά μέτρα για να αποτρέψει πράξεις γενοκτονίας. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο επιβεβαίωσε επίσης ότι όλα τα κράτη έχουν την υποχρέωση να αποτρέπουν, να καταστέλλουν και να τιμωρούν τη γενοκτονία. Το Δικαστήριο επανέλαβε τα αιτήματά του προς το Ισραήλ σε δύο περαιτέρω διαταγές τον Μάρτιο και τον Μάιο του 2024. Όλα αυτά έχουν αγνοηθεί.

Τον Δεκέμβριο του 2024, η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία εναντίον των Παλαιστινίων στη Γάζα, και έκτοτε υπάρχει μια αυξανόμενη ομοφωνία μεταξύ εμπειρογνωμόνων σε ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα ότι διαπράττεται γενοκτονία.

Τον Σεπτέμβριο του 2024, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ πέρασε ψήφισμα με το οποίο έθεσε προθεσμία 12 μηνών για την αποχώρηση του Ισραήλ από τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη. Στη συνέχεια, τον Δεκέμβριο του 2024, πέρασε άλλο ψήφισμα με το οποίο ζητούσε «την αποχώρηση του Ισραήλ από τα Παλαιστινιακά Εδάφη που κατέχει από το 1967, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, την πραγματοποίηση των αναφαίρετων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού» και ζητούσε από τα κράτη «να μην παρέχουν βοήθεια ή συνδρομή σε παράνομες δραστηριότητες εποικισμού, συμπεριλαμβανομένης της παροχής οποιασδήποτε βοήθειας στο Ισραήλ που θα χρησιμοποιηθεί ειδικά σε σχέση με τους εποικισμούς» στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη.

Μπορείτε να διαβάσετε την έκθεση Pull the plug on the political economy enabling Israel’s crimes εδώ.